Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Przemysław Wasilewski

Protokolant Aneta Chardziejko

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Marka Żendziana

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2014 roku

sprawy P. B.

oskarżonego o czyn z art. 157 § 1 k.k. w zb. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżyciela publicznego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 03 czerwca 2014 roku, sygnatura akt III K 310/14

Zaskarżony wyrok uchyla i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

P. B. został oskarżony o to, że:

w dniu 23 października 2013 roku w W. na ul. (...) dokonał uszkodzenia ciała J. S. (1) w ten sposób, że po uprzednim przewróceniu go na ziemię zadawał mu ciosy rękoma i kopał w tułów, w wyniku czego pokrzywdzony doznał wielomiejscowego stłuczenia tkanek miękkich powłok zewnętrznych ciała, wielomiejscowego złamania żuchwy z przemieszczeniem odłamów, złamania lewego łuku jarzmowego, złamania żebra po stronie prawej, co spowodowało naruszenie czynności narządu ciała i rozstrój zdrowia trwające dłużej niż 7 dni, powodując przy tym uszkodzenie okularów o wartości 700 złotych na szkodę wymienionego, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat po odbyciu kary, co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne,

tj. o czyn z art. 157 § 1 k.k. w zb. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z 3 czerwca 2014 r. sygnatura akt III K 310/14 oskarżony P. B. został uznany za winnego tego, że: w dniu 23 października 2013 roku w W. na ul. (...) dokonał uszkodzenia ciała J. S. (1) w ten sposób, że po uprzednim przewróceniu go na ziemię zadawał mu ciosy rękoma i kopał w tułów, w wyniku czego pokrzywdzony doznał wielomiejscowego stłuczenia tkanek miękkich powłok zewnętrznych ciała, wielomiejscowego złamania żuchwy z przemieszczeniem odłamów, złamania lewego łuku jarzmowego, złamania żebra po stronie prawej, co spowodowało naruszenie czynności narządu ciała i rozstrój zdrowia trwające dłużej niż 7 dni tj. czynu z art. 157 § 1 k.k. i za to na mocy art. 157 § 1 k.k. został skazany i wymierzono mu karę 1 roku pozbawienia wolności;

Na mocy art. 69§ 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt. 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszono tytułem próby na okres 3 lat.

Na mocy art. 46 § 1 k.k. zasądzono od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego J. S. (1) kwotę 200 złotych tytułem naprawienia szkody w całości oraz kwotę 3800 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę i uznano ją za wykonaną do wysokości 1000 złotych.

Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatę w kwocie 180 złotych, obciążono go kosztami sądowymi w kwocie 138,17 złotych i zwolniono go od ponoszenia kosztów sądowych w pozostałym zakresie.

Na zasadzie art. 425 § 1 i 2 k.p.k., art. 444 k.p.k. i art. 447 § 1 k.p.k. prokurator zaskarżył powyższy wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego P. B..

Na zasadzie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k., art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 437 § 1 i 2 k.p.k. zarzucił powyższemu wyrokowi obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k. - poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów w postaci zeznań J. S. (1) oraz E. S. i dokonanie tej oceny w sposób dowolny, bez uwzględnienia zasad logicznego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, co skutkowało błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na jego treść, polegającym na przyjęciu, że okulary pokrzywdzonego nie zostały zniszczone i po kilku dniach od zdarzenia zostały odnalezione przez córkę pokrzywdzonego, w związku z czym nie ma podstaw do przypisania oskarżonemu odpowiedzialności za przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa i zgodna z regułami logiki i doświadczenia życiowego ocenę zeznań świadków wskazuje w sposób jednoznaczny, że działanie P. B. wyczerpało znamiona również i tego przestępstwa, a nie tylko występku z art. 157 § 1 k.k.

Wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja oskarżyciela publicznego okazała się zasadna i w pełni zasługiwała na uwzględnienie.

Zaznaczyć należy, iż obowiązkiem sądu wynikającym z zasady prawdy obiektywnej jest dążenie do wyjaśnienia wszystkich istotnych wątpliwości w sprawie, zwłaszcza zaś do wyjaśnienia sprzeczności i to przy uwzględnieniu całości zebranego materiału dowodowego, zgodnie z treścią art. 410 k.p.k. Należy bowiem pamiętać o tym, że przekonanie sądu orzekającego o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 7 k.p.k. tylko wtedy, gdy:

-

jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (wspomniany już art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.),

-

stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.),

-

jest wyczerpujące i logiczne – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego umotywowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 k.p.k.) (por. też wyrok Sądu Najwyższego z 03 marca 1998 roku, V KKN 104/98, Prokuratura i Prawo 1999/2/6, LEX 35095; wyrok Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 1997 roku, IV KKN 58/97, Prokuratura i Prawo 1997/11/1, LEX 31393).

Sąd Rejonowy podczas orzekania nie w pełni wziął pod uwagę wszystkie w/w wskazania.

W ocenie Sądu Okręgowego dotychczas zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na poczynienie jednoznacznych ustaleń, jak uczynił to Sąd Rejonowy, który uznał, że bez żadnych wątpliwości nie można przypisać oskarżonemu P. B. popełnienia zarzuconego mu czynu z art. 157 § 1 k.k. w zb. z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k., a jedynie czyn z art. 157 § 1 k.k., eliminując z opisu zachowanie oskarżonego w postaci zniszczenia okularów, w związku z tym również art. 288 § 1 k.k. z podstawy prawnej tego czynu.

Bezspornym w niniejszej sprawie był fakt spowodowania przez oskarżonego P. B. u pokrzywdzonego J. S. (1) obrażeń ciała w postaci wielomiejscowego stłuczenia tkanek miękkich powłok zewnętrznych ciała, wielomiejscowego złamania żuchwy z przemieszczeniem odłamów, złamania lewego łuku jarzmowego, złamania żebra po stronie prawej, które to spowodowały naruszenie czynności narządu ciała i rozstrój zdrowia trwających dłużej niż 7 dni.

Powyższe wynikało w ocenie Sądu Okręgowego zarówno z wyjaśnień oskarżonego P. B. (k. 23v, 45v, 58v, 135-136), który przyznał się do faktu pobicia pokrzywdzonego, wyrażając żal i skruchę, że tak się stało, jak również z zeznań pokrzywdzonego J. S. (1) (k. 5v-6, 41v, 137), córki pokrzywdzonego – E. S. - naocznego świadka zdarzenia (k. 3, 138) oraz opinii sądowo-lekarskiej (k. 19).

Tym samym zagadnieniem wymagającym szczegółowej i precyzyjnej weryfikacji było to, czy 23 października 2013 r. P. B. swoim zachowaniem oprócz uszkodzeń ciała spowodował również uszkodzenie okularów należących do pokrzywdzonego, co miało kluczowe znaczenie dla kwalifikacji prawnej czynu, w tym w szczególności popełnienia czynu przez oskarżonego w warunkach recydywy podstawowej.

Córka pokrzywdzonego E. S. - jako naoczny świadek zdarzenia w postępowaniu przygotowawczym zeznała (k. 3-4), że w wyniku pobicia całkowitemu zniszczeniu uległy okulary ojca o wartości 400 złotych. Podkreśliła, że ojca nie stać na zakup nowych, gdyż utrzymuje się z zasiłku w wysokości 600 złotych. Także pokrzywdzony J. S. (1), składając po raz pierwszy zeznania w postępowaniu przygotowawczym stwierdził (k. 5-6), że od córki dowiedział się, że zniszczone zostały jego okulary. Zażądał ścigania i ukarania sprawy uszkodzenia ciała i zniszczenia okularów. Ponadto w dniu 24 października 2013 r. (k. 9) pokrzywdzony złożył wniosek o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem w wysokości 400 złotych, zaś w dniu 3 grudnia 2013 r. (k. 41) opisał jak wyglądały zniszczone okulary (oprawki metalowe srebrne) i jaki był ich koszt, stwierdzając po raz kolejny, iż żąda zwrotu pieniędzy za zniszczone okulary w wysokości „na pewno większej jak 400 złotych”.

Tymczasem po rozpoczęciu przewodu sądowego E. S. stwierdziła (k. 138), że okulary znalazła jakieś 2-3 dni po zdarzeniu, wcześniej zaś sądziła, że zostały zgubione, bo jej tata po pobiciu nie miał okularów. Pokrzywdzony J. S. (2) stwierdził (k. 137), że po zdarzeniu miał jakieś plastikowe okulary zastępcze, a dopiero później wyrobił sobie nowe okulary za pieniądze otrzymane od oskarżonego. Podkreślił, że w dniu rozprawy ma na sobie okulary, te które rzekomo miały mu zginąć w dniu zdarzenia, bowiem je odzyskał. Tymczasem Sąd I Instancji mając możliwość porównania okularów pokrzywdzonego, w których był on na rozprawie głównej, z ich opisem, zawartym we wcześniejszych zeznaniach pokrzywdzonego z 3 grudnia 2013 r. (k. 41) nie skorzystał z okazji i nie zrobił tego, przyjmując za wiarygodne twierdzenie pokrzywdzonego, że są to te same okulary.

W ocenie Sądu Okręgowego mając na uwadze istotne, niewyjaśnione sprzeczności w zeznaniach pokrzywdzonego oraz jego córki z postępowania przygotowawczego i sądowego trudno w chwili obecnej ustalić w sposób bezsporny, iż okulary pokrzywdzonego nie uległy ziszczeniu w dniu zdarzenia, bez uzupełniania materiału dowodowego i pogłębionej analizy zeznań w/w świadków. Należy również podjąć próbę weryfikacji obecnych okularów pokrzywdzonego, z opisem zawartym w aktach sprawy.

Co istotne wątpliwości może budzić żądanie pokrzywdzonego naprawienia szkody z dnia 3 grudnia 2013 r., skoro kilka dni po zdarzeniu mającym miejsce w dniu 23 października miały się rzekomo odnaleźć te okulary należące do pokrzywdzonego, „po stopieniu się śniegu”. Fakt zalegania śniegu w momencie zdarzenia, biorąc pod uwagę, że córka pokrzywdzonego oświadczyła, iż szła boso, wydaje się być wysoce nieprawdopodobne.

W ocenie Sądu Okręgowego należałoby zatem po raz kolejny przesłuchać pokrzywdzonego i jego córkę, celem wyjaśnienia wszystkich istotnych sprzeczności w złożonych przez nich zeznaniach, mając na uwadze również to, że oskarżony dobrowolnie porozumiał się z pokrzywdzonym i jego córką, oferując mu tytułem zadośćuczynienia 4000 złotych za doznaną krzywdę i przekazując na poczet zadośćuczynienia kwotę 1000 złotych, co mogło mieć wpływ na treść złożonych przez w/w świadków zeznań.

Powyższe braki dowodowe i nie rozstrzygnięte przez Sąd Rejonowy wątpliwości przemawiają za tym, że w chwili obecnej nie można ustalić w sposób nie budzący wątpliwości przebiegu zdarzenia w kontekście zniszczenia bądź nie okularów należących do pokrzywdzonego.

Przyjęcie w stanie faktycznym uzasadnienia orzeczenia wersji, bez jej wnikliwego sprawdzenia, stanowi naruszenie zasady prawdy materialnej, a ponadto przewidzianej w art. 4 k.p.k. zasady obiektywizmu, zgodnie z którą organy prowadzące postępowanie karne są obowiązane badać oraz uwzględniać okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego. Działając w ten sposób Sąd naruszył jedną z naczelnych zasad polskiego procesu karnego wyrażoną w art. 2 § 2 k.p.k. tj. zasadę prawdy materialnej, która nakłada na Sąd orzekający w sprawie obowiązek dążenia do dokonania ustaleń zgodnych z rzeczywistością. Wprowadza ona wymóg opierania wszelkich rozstrzygnięć na prawdziwych ustaleniach faktycznych i obliguje wszystkie organy procesowe do dołożenia – niezależnie od woli stron – maksymalnych starań i wyczerpania wszelkich dostępnych środków dla poznania prawdy. Uchybienie powyższe z całą pewnością mogło mieć wpływ na treść rozstrzygnięcia w stopniu określonym w art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k.

Podsumowując należy podkreślić, że wybiórcza i niepełna interpretacja niektórych okoliczności przy jednoczesnej rezygnacji z dokonywania czynności niezbędnych dla pełnej realizacji zasady prawdy materialnej, zwłaszcza zaniechania poszukiwania dalszych dowodów, stanowi istotną wadę postępowania. W związku z tym opisane powyżej uchybienia musiały skutkować uchyleniem rozstrzygnięcia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I Instancji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy należy mieć na uwadze wszystkie podniesione wyżej uwagi i wytyczne, których wykonanie powinno doprowadzić do ustalenia prawidłowego i nie budzącego wątpliwości stanu faktycznego. Tak ustalony stan faktyczny musi następnie zostać poddany wnikliwej ocenie w świetle zasad określonych w art. 7 k.p.k., a to z kolei winno doprowadzić do wydania w niniejszej sprawie sprawiedliwego wyroku.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji.