Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I ACa 548/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:

SSA Bogdan Wysocki

Sędziowie:

SA Piotr Górecki (spr.)

SO del. Piotr Majchrzak

Protokolant:

st.sekr.sądowy Kinga Kwiatkowska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2014 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

w Z.

przeciwko Skarbowi Państwa - Archiwum Państwowe w Z.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

z dnia 13 lutego 2014 r., sygn. akt I C 189/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powódki na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.768,10 zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

P. Górecki B. Wysocki P. Majchrzak

Sygn. akt IA Ca 548/14

UZASADNIENIE

Powódka (...) sp. z o.o. w Z. wniosła przeciwko pozwanemu Skarbowi Państwa - Archiwum Państwowego w Z. o zasądzenie kwoty 98.377,51 zł tytułem wynagrodzenia za wykonanie części robót budowlanych związanych z dostawą i montażem urządzeń wentylacyjno-klimatyzacyjnych w obiekcie budowanym przez pozwanego.

W uzasadnieniu żądania podniosła, że została zaakceptowana jako podwykonawca w zakresie realizacji umowy o roboty budowalne w budynku Archiwum Państwowego, w której generalnym wykonawcą była (...) sp. z o.o. w Z..

Pozwany działający przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wniósł o oddalenie powództwa i zasadzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego (k. 78).

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany wskazał, że w dniu 11 października 2011 r. zawarł aneks do umowy z dnia 19 maja 2011 r. przewidujący możliwość posłużenia się przez generalnego wykonawcę podwykonawcą, tj. powodową spółką określając zarazem warunki na jakich może to nastąpić. W dniu 13 października 2011 r. wykonawca zawarł z podwykonawcą (powodową spółką) umowę na dostawę i montaż urządzeń wentylacyjno-klimatyzacyjnych. Powyższa umowa został przekazana inwestorowi w dniu 4 listopada 2011 r. Ponieważ przedstawiona umowa między wykonawcą a podwykonawcą nie odpowiadała wcześniejszym ustaleniom między inwestorem a wykonawcą, strona pozwana sprzeciwiła się jej zawarciu przesyłając sprzeciw drogą elektroniczną i wręczając go pisemnie.

Wyrokiem z dnia 13 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze powództwo oddalił zasądzając od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 3.600 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (sygn.. akt IC 189/13).

Powyższe rozstrzygnięcie poprzedzone zostało następującymi ustaleniami faktycznymi.

W dniu 19 maja 2011 r. doszło do zawarcia umowy o roboty budowalne między pozwanym Skarbem Państwa - Archiwum Państwowym w Z. będącym inwestorem, a (...) sp. z o.o. w Z. oraz Składy (...) występującymi w charakterze wykonawcy. Przedmiotem umowy miała być budowa nowego obiektu Archiwum Państwowego w Z.. W § 42 umowy, strony oświadczyły, iż wykonawca nie będzie wykonywał robót we współpracy z podwykonawcami. W § 28 umowy, strony wskazały jako osobę uprawnioną do reprezentacji wykonawcy G. S. (1).

W związku z możliwością wydatkowania dodatkowych środków ni realizację zadania objętego ww. umową w 2011 r., strona pozwana zawarła z wykonawcą aneks do ww. umowy (datowany na 11 października 2011 r.), zgodnie z którym nastąpi zmiana § 42 umowy przez wskazanie, że wykonawca będzie współpracował z podwykonawcą - stroną powodową - w zakresie dostaw, robót przygotowawczych, montażowych wraz rozruchem urządzeń wentylacyjno-klimatyzacyjnych. W § 2 aneksu wykonawca zobowiązał się ująć w umowie z podwykonawcą postanowienie dotyczące cesji wierzytelności. W § 3 wykonawca zobowiązał się do przedkładania oświadczenia podwykonawcy, iż wykonawca nie zalega z płatnością na rzecz podwykonawcy.

W dniu 13 października 2011 r. strona powodowa zawarła z wykonawcą umowę na dostarczenie, prace przygotowawcze, montaż wraz z rozruchem urządzeń wentylacyjno-klimatyzacyjnych. Umowa została przedłożona przez wykonawcę inwestorowi na początku listopada 2011 r. W dniu 4 listopada 2011 r. strona pozwana przesłała drogą elektroniczną sprzeciw do umowy zawartej między powódką (podwykonawcą) a wykonawcą. Sprzeciw w formie pisemnej został doręczony G. S. (1). Główny powodem sprzeciwu była treść umowy, której realizacja naruszałaby dyscyplinę finansów publicznych oraz nie zawierała postanowień wykluczających podwójne płatności po stronie inwestora z uwagi na wcześniejszą cesję.

W wyniku wykonania umowy między wykonawcą a podwykonawcą (powódką) ta ostatnia w listopadzie 2011 r. dostarczyła na teren budowy jednostki klimatyzacyjne wystawiając w dniu fakturę VAT (...) na kwotę 196.549,12 zł. Wykonawca zapłacił tytułem należności wynikającej z tej faktury jedynie częściowo, tj. kwotę 98.171,61 zł. Pozostała do zapłaty dochodzona pozwem kwota 98.377,51 zł. Wobec braku zapłaty powódka w dniu 5 grudnia 2011 r. wystąpiła do pozwanego o zapłatę brakującej kwoty. W odpowiedzi na to wezwanie pozwany pismem z dnia 15 grudnia 2011 r. oświadczył , iż jest gotowy dokonać płatności pod warunkiem dostarczenia przez przedstawiciela wykonawcy oświadczenia zawierającego informację o kwotach należnych na rzecz strony powodowej, terminach zapłaty, specyfikacji wykonanych i niezapłaconych robót, a także zniesienia cesji wierzytelności przysługującej wykonawcy na rzecz (...) Bank (...) S.A. w K..

W chwili zawarcia umowy między stroną powodową a wykonawcą, dla powódki wystarczającym sposobem zabezpieczenia było stworzenie subkonta w rachunku i bankowym wykonawcy.

Sąd Okręgowy wskazując jako podstawę prawną rozstrzygnięcia ar. 647 1 § 5 k.c. stwierdził w konkluzji, że pozwany skutecznie sprzeciwił się zawarciu umowy o podwykonawstwo i tym samym powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Apelację od tego wyroku wniosła powodowa spółka podnosząc następujące zarzuty:

1) „naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c., mającej istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez dokonanie wadliwej, wybiórczej oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Okręgowy i w rezultacie sprzeczne z nim ustalenia faktyczne poprzez pominięcie faktu, że świadek G. S. (1) nie potwierdził stanowiska prezentowanego przez pozwanego, iż pozwany złożył na ręce tego świadka sprzeciw co do zawarcia umowy podwykonawczej z dnia 13.11.2011 r., dalej pozwany w żaden sposób nie wykazał, że sprzeciwił się na piśmie bądź wyraził na piśmie zastrzeżenia co do zawarcia umowy podwykonawczej (…)”,

2) „naruszenie prawa materialnego i procesowego zarazem, tj. art. 6 k.c. w zw. art. 232 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, że pozwany wykazał istnienie przesłanek określonych w treści art. 647 1 § 2 zd. 2 k.c., polegające na wniesieniu do pozwanego sprzeciwu odnośnie zawarcia umowy podwykonawczej (…)”.

3) „naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c., mającej istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez dokonanie wadliwej, wybiórczej oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Okręgowy i w rezultacie sprzeczne z nim ustalenia faktyczne, poprzez uznanie że sporządzony przez pozwanego sprzeciw wypełnia wymaganą formę pisemną zgodnie z treścią art. 647 1 § 2 k.c. (…)”,

4) „naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c., mającej istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez dokonanie wadliwej, wybiórczej oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd Okręgowy i w rezultacie sprzeczne z nim ustalenia faktyczne poprzez pominięcie faktu, iż jak wynika z pisma pozwanego z dnia 26 stycznia 2012 r. (…), aneksu do umowy nr (...) z dnia 11 października 2011 r. wraz z załącznikami, umowy podwykonawczej nr (...) z dnia 13 października 2011 r. wraz z załącznikami, protokołów odbiorów urządzeń z dnia 22.11.2011 r. oraz 27.12.2011 r., że pozwany akceptował powoda jako podwykonawcę robót budowlanych, który dostarczył i przekazał urządzenia wentylacyjno - klimatyzacyjne pozwanemu w dwóch transzach, zaś pozwany pomimo rzekomych zastrzeżeń wniesionych do umowy podwykonawczej, przystąpił „czynnie” do odbioru świadczonych urządzeń klimatyzacyjnych, tolerował obecność podwykonawcy, przyjął od niego urządzenia dostarczone w wykonaniu umowy podwykonawczej, nie informując w powyższym zakresie o sprzeciwie pozwanego (…)”,

5) „naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c., mającego istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz sprzeczność istotnych ustaleń z jego treścią i pominięcie odniesienia się przez Sąd Okręgowy do faktu, iż inwestor był związany postanowieniami podpisanymi przez niego aneksu nr (...) z dnia 11.10.2011 r., w szczególności dodanego § 42 b, że przedstawiciel konsorcjum składając fakturę do akceptacji inwestorowi będzie składał jednocześnie oświadczenie przedstawiciela powoda, iż konsorcjum nie zalega z płatnością dla podwykonawcy (…)”,

6) „naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c., mającego istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz sprzeczność istotnych ustaleń z jego treścią, poprzez pominięcie przez Sąd I instancji odniesienia się w części ustalającej zaskarżonego wyroku, którym świadkom sąd przyznał walor wiarygodności, zaś którym z nich odmówił przyznania tego waloru, ma to istotny wpływ na treść orzeczenia, bowiem sąd w ogóle nie uwzględnił udowodnionej przez powoda okoliczności, że pozwany czynnie przystąpił do realizacji umowy podwykonawczej, pomimo rzekomo złożonego sprzeciwu (…)”,

7) „naruszenie prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. mającej istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez pominięcie przez Sąd I instancji ustalenia faktów mających istotny wpływ na treść zapadłego orzeczenia tj. odniesienia się do zeznań świadków R. M. (1), Z. T. (1), M. P. (1), T. L. (1) oraz strony L. L. (1), z których wynikał fakt wielokrotnych trójstronnych spotkań w siedzibie pozwanego pomiędzy przedstawicielami Konsorcjum firm wykonujących roboty budowlane, powodem oraz pozwanym, w przedmiocie kwestii wykonania przez podwykonawcę robót budowlanych (…)”,

8) „naruszenie prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c. mającej istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, poprzez pominięcie przez Sąd I instancji odniesienia się w części ustalającej zaskarżonego wyroku, którym świadkom sąd przyznał walor wiarygodności, zaś którym z nich odmówił przyznania tego waloru, ma to istotny wpływ na treść orzeczenia, bowiem sąd w ogóle nie uwzględnił udowodnionej przez powoda okoliczności, że pozwany czynnie przystąpił do realizacji umowy podwykonawczej, pomimo rzekomo złożonego sprzeciwu, tym samym niemożliwym jest odniesienie się do zeznań powołanych w sprawie świadków (…)”,

9) „naruszenie prawa materialnego tj. art. 647 1 § 2 zd. 1 i § 5 k.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przejawiające się w braku ustalenia czynnej następczej zgody pozwanego, jako inwestora na prowadzenie robót przez powoda, jako podwykonawcy robót budowlanych oraz przedstawienia pozwanemu umowy z wykonawcą i podwykonawcą (…),

10) „naruszenie prawa materialnego tj. art. 6 k.c. w zw. z art. 647 1 § 2 zd. 1 i § 5 k.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przejawiające się w braku ustalenia czynnej następczej zgody pozwanego, jako inwestora na prowadzenie robót przez powoda, jako podwykonawcy robót budowlanych oraz przedstawienia pozwanemu umowy z wykonawcą i podwykonawcą oraz braku skierowania do powoda sprzeciwu inwestora, czym wyraził zgodę na powstanie odpowiedzialności solidarnej inwestora z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia powodowi (…)”,

11) „naruszenie prawa materialnego i procesowego zarazem, tj. art. 6 k.c. w zw. art. 232 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, że powód nie wykazał przesłanek umożliwiających uznania działania i postępowania inwestora i wykonawcy za czynną zgodę na powstanie odpowiedzialności solidarnej inwestora z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia należnego powodowi (…)”,

12) „naruszenie prawa materialnego, mianowicie art. 78 § 1 k.c. oraz art. 61 § 1 zd. 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez uznanie że sporządzony przez pozwanego sprzeciw wypełnia wymaganą formę pisemną zgodnie z treścią art. 647 1 § 2 k.c. przy czym pozwany nie wykazał zgodnie z regułą dowodową art. 6 k.c., że wniósł w terminie 14 dniowym od dnia przedstawienia mu całości dokumentacji podwykonawczej w dniu 04.11.2011 r. (pozwany przyznał ten fakt) sprzeciw na piśmie do wykonawcy (…).”

Nadto autor apelacji wniósł, aby w przypadku uznania wskazanych zarzutów apelacyjnych za zasadne, przeprowadzić dowód z zeznań świadka G. S. (1), „na okoliczność, że wykonawca nie otrzymał sprzeciwu pozwanego co do zawarcia umowy podwykonawczej z dnia 13.11.2011 r. w zakresie w jakim twierdzi o tym pozwany”.

W rezultacie skarżący wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I i zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 98.377,51 zł wraz z odsetkami ustawowymi naliczanymi od dnia 22.12.2011 r. do dnia zapłaty, „z tym zastrzeżeniem że zapłata powyższej kwoty przez (...) Sp. z o.o. oraz S. P. zwalnia pozwanego z zapłaty”,

2)  „zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. II i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu przed Sądem I instancji wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych,

3)  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wedle norm przepisanych.”

Żądaniem ewentualnym był wniosek o „uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przed Sądem I instancji” i pozostawienie temu sądowi „prawa rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, za obie instancje.”

Pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów postępowania odwoławczego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie. Sąd odwoławczy podziela istotne ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji i tym samym przyjmuje za własne.

Na wstępie wypada odnieść się do art. art. 647 1 k.c. będącego materialnoprawna podstawą rozstrzygnięcia. Z art. 647 1 § 2 k.c. wynika, że „Do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Jeżeli inwestor, w terminie 14 dni od przedstawienia mu przez wykonawcę umowy z podwykonawcą lub jej projektu, wraz z częścią dokumentacji dotyczącą wykonania robót określonych w umowie lub projekcie, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził zgodę na zawarcie umowy. Z kolei § 5 tego przepisu stanowi, że „Zawierający umowę z podwykonawcą oraz inwestor i wykonawca ponoszą solidarną odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę. U podstaw wprowadzenia wymienionych przepisów legło założenie, że wynikająca z niego dodatkowa ochrona, związana z odpowiedzialnością solidarną inwestora, nie przysługuje wszystkim podwykonawcom, którym wykonawca lub inny podmiot powierzył część prac. Jest to ochrona przewidziana tylko dla tych podwykonawców (oraz dalszych podwykonawców), którzy wykonują prace na podstawie umów, na których zawarcie inwestor wyraził (choćby w sposób dorozumiany) zgodę. W konsekwencji podwykonawca, chcący korzystać z tej ochrony, powinien zadbać o uzyskanie zgody inwestora na nawiązanie umowy, na podstawie której wykonuje prace.

Bezspornym było, że aneksem z dnia 11 października 2011 r. pozwany i wykonawca, którym było konsorcjum (lider – (...) spółka z o.o. i parter Składy Budowlane (...)) dopuścili możliwość zawarcia umowy przez wykonawcę z podwykonawcą jakim miała być spółka (...) (§ 1 aneksu nr (...) – k. 193). Niemniej jednak pozwany jako inwestor nie akceptował każdą umowę jaką miał zawrzeć wykonawca z podwykonawcą. Znalazło to wyraz w § 2 aneksu. Ponieważ wykonawca miał zawartą z (...) Bank (...) SA umowę cesji wierzytelności, inwestor domagał się, aby w umowie z podwykonawcą była klauzula a przy tym wykonawca miał dostarczyć z banku zaświadczenie o braku sprzeciwu z jego strony. Strona pozwana chciała w ten sposób zabezpieczyć interesy Skarbu Państwa przed możliwością podwójnej zapłaty za wykonane w przyszłości roboty przez podwykonawcę (tj. powódkę). Zawarta umowa datowana na 13 października 2011 r. wykonawcy z podwykonawcą została przekazana przez wykonawcę najpóźniej w dniu 4 listopada 2011 r., co przyznał sam pozwany (k. 107).

Zaznaczyć jednak w tym miejscu wypada, że nie jest wykluczone, iż aneks do umowy został w istocie zwarty nieco później, niż w dniu 11 października 2011 r. a to z tej racji, że podpis prokurenta wykonawcy został złożony później. Kwestię tę omówił szerzej sąd I instancji i nie ma potrzeby w tym miejscu problematyki raz jeszcze bliżej omawiać. Nie mniej jednak można mieć wątpliwości co do tego czy w istocie wykonawca i podwykonawca najpierw zawarli umowę o podwykonawstwo a dopiero potem zawarto aneks do umowy pierwotnej o roboty budowlane.

Pozwany w toku procesu przedstawił kserokopię pisma z dnia 4 listopada 2011 r. skierowanego do obu firm tworzących konsorcjum (wykonawca) z którego wynika, że nie zaakceptował umowy z dnia 13 października 2011 r. między wykonawcą a podwykonawcą z uwagi na jej niekompletność w stosunku do uzgodnień wynikających między innymi z aneksu nr (...). W piśmie tym zawarto szereg zastrzeżeń do umowy podwykonawczej (k. 213). Jednocześnie pozwany do odpowiedzi na pozew przedłożył wydruk internetowy z którego wynikało, że wysłał (dyr. T. D.) do G. S. (1) swoje zastrzeżenia do przedstawionej mu umowy o podwykonawstwo. Jednocześnie – jak wynikało z tego maila – korespondencja ta zawierała w osobnym pliku załącznik „Uwagi do umowy (...)” (k. 212). Marginalnie tylko warto zauważyć, że wydruk komputerowy może być dowodem w rozumieniu art. 309 k.p.c. (wyrok SN z 5 listopada 2008 r., I CSK 138/08). Ponadto z zeznań samego T. D. (2) wynikało, że pismo z 4 listopada 2001 r. przesłał listem poleconym a jednocześnie wysłał do G. S. (osoba upoważniona do odbioru korespondencji w imieniu wykonawcy). Nie ma żadnych podstaw, aby zeznania te kwestionować. Również późniejsze zachowanie pozwanego konsekwentnie odmawiającego zapłaty wskazuje dodatkowo, że przedłożonej umowy podwykonawczej nie akceptował (np. pismo z 29 grudnia 2011 r. – k. 60).

Podnieść można i to, że część zapłaty za wystawioną fakturę powódka otrzymała. Dostarczone przez nią wcześniej urządzenia zamontowane zostały dopiero później przez kolejnego wykonawcę jakim była (...) SA a powódka otrzymała z tego tytułu stosowne wynagrodzenia (pismo powódki - k. 387). Wskazuje to – jak się wydaje – że powódka nie poniosła więc z tego tytułu szkody.

W dniu 11 lipca 2013 r. na wniosek powódki sąd wyznaczył jej 14 dniowy termin na ustosunkowanie się do „okoliczności podniesionych w odpowiedzi na pozew” (k. 259 i 253). W wykonaniu tego obowiązku pełnomocnik powódki złożyła pismo procesowe z dnia 23 lipca 2013 r. (k. 262) w którym nie zakwestionowała faktu przesłania wykonawcy sprzeciwu do zawartej umowy między wykonawcą a podwykonawcą. Kwestionowanie zatem faktu wysłania wykonawcy sprzeciwu do umowy z podwykonawcą dopiero w apelacji, w świetle art. 207 § 6 k.p.c., nie mogło odnieść zamierzonego skutku prawnego.

Skoro więc inwestor wyraźnie i skutecznie sprzeciwił się zawartej umowie, powódka nie może upatrywać zasadności powództwa w tym, że w sposób dorozumiany pozwany akceptował umowę. Sprzeciw bowiem spowodował, że inwestor nie odpowiada solidarnie z wykonawcą wobec podwykonawcy.

Co do zarzutów apelacyjnych. Pierwszoplanowym zarzutem apelacyjnym był zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 k.p.c., sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie „wszechstronnego rozważenia zebranego materiału”. Zauważyć w tym miejscu wypada, że sąd I instancji wyjątkowo szeroko odniósł się do wszystkich istotnych kwestii sprawy, omówił przeprowadzone dowody i przywołał przekonywującą argumentację z której wynikały motywy rozstrzygnięcia. Nie ma potrzeby argumentacji tej ponownie przywoływać. Autorka apelacji upatrywała naruszenia art. 233 k.p.c. w tym, że sąd błędnie ocenił zeznania świadka G. S. (1). Po pierwsze trzeba podkreślić, że zeznania tego świadka nie dotyczyły otrzymania od pozwanego sprzeciwu do umowy. Wniosek dowodowy zawarty w apelacji o przeprowadzenie dowodu z zeznań tegoż świadka sąd odwoławczy oddalił jako spóźniony (art. 381 k.p.c.).

Chybiony był także zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. oraz „art. 6 k.c. w zw. art. 232 k.p.c., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji, że pozwany wykazał istnienie przesłanek określonych w treści art. 647 1 § 2 zd. 2 k.c., polegające na wniesieniu do pozwanego sprzeciwu odnośnie zawarcia umowy podwykonawczej”, skoro jak już wcześniej to podniesiono, w zakreślonym terminie powódka faktom tym nie zaprzeczyła. Nie miał racji skarżący zarzucając, że pozwany tolerował powódkę na budowie i nie informował ją „o sprzeciwie pozwanego (…)”. Takiego obowiązku pozwany nie miał.

Sąd Okręgowy nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów poprzez to, że pominął fakt, „(...) iż inwestor był związany postanowieniami podpisanymi przez niego aneksu nr (...) z dnia 11.10.2011 r., w szczególności dodanego § 42 b, że przedstawiciel konsorcjum składając fakturę do akceptacji inwestorowi będzie składał jednocześnie oświadczenie przedstawiciela powoda, iż konsorcjum nie zalega z płatnością dla podwykonawcy (…)”. Wypada zauważyć, że zgodnie z § 2 aneksu dodano do umowy pierwotnej o roboty budowlane § 42b z którego wynikała konkretna treść umowy którą powódka miała zawrzeć z wykonawcą. Tymczasem z umowy tej z dnia 13 października 2011 r. owa treść nie została ujęta (por. umowa nr (...) – k. 205-208). Brak tej treści spowodował sprzeciw pozwanego. Tak więc to tylko, że konsorcjum miało obowiązek składając fakturę do akceptacji inwestorowi, składać „jednocześnie oświadczenie przedstawiciela powoda, iż konsorcjum nie zalega z płatnością dla podwykonawcy” nie mogło być decydujące w tej sprawie.

Rację ma jednak autorka odwołania podnosząc, że uzasadnienie wyroku sądu I instancji nie zawierało omówienie całego postepowania dowodowego, w szczególności sąd ten nie odniósł się do zeznań niektórych świadków czym naruszył art. 328 § 2 k.p.c. Autorka apelacji akcentowała, że sąd I instancji nie odniósł się do zeznań świadków R. M. (1), Z. T. (1), M. P. (1), T. L. (1) oraz strony L. L. (1), z których wynikał fakt wielokrotnych trójstronnych spotkań w siedzibie pozwanego pomiędzy przedstawicielami Konsorcjum. Istotnie uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera oceny zeznań wymienionych świadków i znaczenia ich dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie mniej jednak wypada stwierdzić, że okoliczności na jakie zeznawali świadkowie nie były istotne, skoro sąd I instancji trafnie przyjął, że pozwany zgłosił pisemny sprzeciw do umowy podwykonawczej. Tak więc to uchybienie procesowe, nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Zarzut naruszenia przepisu art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu całkowicie uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego. Sytuacja taka niewątpliwie nie miała miejsca w przedmiotowej sprawie. Poza tym sąd odwoławczy oceniał treść wymienionych wyżej świadków. Zeznania te nic istotnego do sprawy nie wniosły (szczególnie zeznania śwd. Z. T., T. L.). Niektórzy świadkowie koncentrowali się na kwestiach technicznych dostarczonych przez powódkę urządzeniach (śwd. R. M., M. P.). Świadek L. L. zeznał m. in. , że firma (...) przesłała umowę o podwykonawstwo do pozwanego, ale nie wiedział „kiedy” (k. 388v). Dodać trzeba, że i sama autorka apelacji nie wskazywała, aby zeznania tych świadków były istotne dla poczynionych ustaleń faktycznych sprawy.

Nie można podzielić zarzutu odwoławczego co do naruszenia prawa materialnego, a mianowicie z art. 647 1 § 2 zd. 1 i § 5 k.c. Kwestia prawa materialnego była już omawiana wcześniej. Podkreślić jedynie trzeba, że skoro pozwany przedstawił dowody wskazujące na złożenie wykonawcy pisemnego sprzeciwu do umowy o podwykonawstwo a pozwany we właściwym czasie tego nie zanegował to zarzut naruszenia wymienionego przepisu, który w § 2 dopuszcza możliwość jego złożenia – musiał być uznany za chybiony.

Z tego samego względu nie trafny był zarzut naruszenia art. 6 k.c. w zw. art. 232 k.p.c., poprzez uznanie, że powód nie wykazał przesłanek umożliwiających uznania działania i postępowania inwestora i wykonawcy za czynną zgodę na powstanie odpowiedzialności solidarnej inwestora z wykonawcą za zapłatę wynagrodzenia należnego powodowi (…)” i zarzut naruszenia „art. 78 § 1 k.c. oraz art. 61 § 1 zd. 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c”.

Mając na uwadze powyższe ustalenia i rozważania, apelacja jako bezzasadna podlegała oddaleniu (art. 385 k.p.c.).

W pkt 2 wyroku Sąd Apelacyjny zasądził od powódki na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 2.768,10 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postepowaniu apelacyjnym (art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 6 oraz § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu). Na koszty te składa się wynagrodzenie w wysokości 2.700 zł oraz połowa kosztów związanych z dojazdem do sądu (68,10 zł).

P. Górecki B. Wysocki P. Majchrzak