Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 grudnia 2012 roku

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich Wydział II Karny w składzie:

Przewodniczący SSR Piotr Domagała

Protokolant Katarzyna Lisiak

W obecności Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Strzelcach Opolskich – nikt, pomimo prawidłowego zawiadomienia wokandą

Po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2012r. na rozprawie

sprawy M. S. (1) /S./

syna J. i E. z domu G.

urodz. (...) w K.

oskarżonego o to, że:

w okresie od miesiąca czerwca do listopada 2010 r. w m. K. ul. (...), woj. (...) w celu osiągnięcia korzyści majątkowej umożliwił pobyt nielegalnie przebywającemu na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej obywatelowi Ukrainy M. H. w ten sposób, że zatrudnił cudzoziemca w prowadzonej przez siebie firmie budowlanej jednocześnie udostępniając mu miejsce do zamieszkania na terenie siedziby firmy

to jest o czyn z art. 264a§1 kk

I.  Uznaje oskarżonego M. S. (1) za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, opisanego w części wstępnej wyroku, tj. przestępstwa z art.264a § 1 k.k. i za to na podstawie art.264a § 1 k.k. w zw. z art. 58 § 3 k.k. wymierza mu karę grzywny w wysokości 70 (siedemdziesięciu) stawek dziennych, przyjmując, że jedna stawka dzienna jest równoważna kwocie 10 (dziesięciu) złotych.

II.  Na podstawie art. 627 kpk w zw. z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych zasądza od oskarżonego M. S. (1) na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w wysokości 196 (stu dziewięćdziesięciu sześciu) złotych i wymierza opłatę w wysokości 70 (siedemdziesięciu) złotych.

Sygn. akt II K 1257/12 u

UZASADNIENIE

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. H. był obywatelem Ukrainy i przebywał na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej od 1999 roku. Na terenie województwa (...) wykonywał wszelkiego rodzaju prace gospodarcze jak i budowlane.

M. H.od czerwca 2010 roku do listopada 2010 roku pracował w firmie M. S. (1)murarz. Zatrudnił go właściciel i wykonywał na jego rzecz prace ogólnobudowlane. Właściciel firmy nie zawierał z nim żadnych umów. Nie żądał od niego żadnych dokumentów. Zapewnił mu także nocleg na terenie firmy, w szatni. M. H.przebywał na budowie i chodził w roboczym ubraniu.

Dodatkowo M. H. podejmował się także innych prac dorywczych, w różnych miejscach, które w większości były krótkotrwałe. Następnie pracował dorywczo w okolicach K.. Nadto w ostatnim miejscu pobytu, gdy zamieszkiwał u M. S. (2) nie płacił za mieszkanie, lecz w zamian za to wykonywał prace na posesji, palił w piecu, rąbał drewno.

(Dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. S.- k. 16-17, 80-81, 152b;

- zeznania M. H. k. 10-12;

- zeznania świadka J. Z. - k. 152b-153;

- zeznania świadka A. A. (1) - k. 97, 153;

- zeznania świadka A. K. - k. 153-153b, 97;

- zeznania świadka A. S. - k. 153,97-98

- zeznawania świadka M. S. (2) – k. 24-25, 27-28 )

W listopadzie 2010 roku M. S. (1) ze względu na trudną sytuację finansową M. H. zezwolił mu na zamieszkiwanie na terenie jego firmy w szatni do czasu, aż znajdzie zatrudnienie. M. H. zamieszkiwał tam przez okres około jednego miesiąca. Przebywał w szatni, gdzie miał łóżko polowe, kuchenkę elektryczną, czajnik, lodówkę i sanitariat. W związku z tym, iż jego pobyt stawał się uciążliwy, ponieważ często był pod wpływem alkoholu, zaczepiał pracowników i był trudny do zniesienia został wyrzucony przez M. S. (1).

(Dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. S.- k. 16-17, 80-81, 152b;

- zeznania M. H. k. 10-12;

- zeznania świadka A. A. (1) - k. 97, 153;

- zeznania świadka A. K. - k. 153-153b, 97;

- zeznania świadka A. S. - k. 153,97-98 )

M. H.decyzją Wojewody (...)nr (...)z dnia 28.04.2011 r. został wydalony w dniu 19 maja 2011 r. z terytorium Rzeczpospolitej Polskiej pod konwojem Straży Granicznej na Ukrainę przez drogowe przejście graniczne (...). M. H.z tego powodu nie może wjechać i przebywać na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej przez okres 5 lat.

(Dowody:

- pismo Komendanta PlacówkiStraży Granicznej w O.- k. 84 )

Postanowieniem z dnia 01 lutego 2012 r. w sprawie o sygn. akt II K 81/12 Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich w sprawie M. S. (2) o skarżonego o czyn z art. 264a § 1 k.k. umorzył postepowanie albowiem oskarżony zmarł. Orzeczenie uprawomocniło się z dniem 17.12.2012 r.

(Dowody:

- odpis post. Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich z dnia 01.02.2012 r.- k. 148 )

W dacie orzekania M. S. (1) posiadał wykształcenie średnie. Był żonaty, ojcem 3 dorosłych dzieci. Prowadził ewidencjonowaną działalność gospodarczą w zakresie budownictwa, uzyskując z tego tytułu dochód w granicach 3000 zł miesięcznie. Posiadła majątek ruchomy w postaci czterech samochodów ciężarowych oraz samochodów dostawczych. Nie był karany sądownie, ani leczony psychiatrycznie.

(Dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. S.- k. 16-17, 80-81, 152b;

- dane osobopoznawcze - k. 32;

- dane o karalności – k. 95 )

M. S. (1) nie przyznał się do zarzucanego mu czynu. Wyjaśnił, że okres wskazany w akcie oskarżenia się nie zgadza, gdyż skoro poznali się na budowie w R. to prace rozpoczęły się tam dopiero w połowie września. Dalej wskazał, iż M. H. pytał o pracę. Powiedział mu, że nie ma pracy na dzień dzisiejszy dla niego. Spotkał go kiedyś na budowie, gdy siedział z operatorami. Ktoś zapytał go czy nie mógłby go gdzieś przenocować, bo mieszkał w L., ale wyrzucili go i nie ma gdzie nocować. Zgodził się na to, aby go ewentualnie przenocować na terenie firmy w K.. Było to we wrześniu. Podkreślił, iż M. H. u niego nie pracował; codziennie pił i go później wyrzucił. Ponadto podał, że nie miał żadnego wiedzy, że jest on nielegalnie w Polsce.

(Dowody:

- wyjaśnienia oskarżonego M. S.- k. 16-17, 80-81, 152b)

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych Sąd zważył, co następuje:

Sąd w zasadniczej, istotnej dla rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu części, nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego M. S. (1), gdyż były one częściowo dotknięte przymiotem niespójności, a nadto sprzeczne z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym wziętym pod rozwagę przy ustalaniu stanu faktycznego, w szczególności z zeznaniami śwaidków M. H., M. S. (2) i A. K., jak również z ocenionymi niżej dowodami z dokumentów.

Szczegółowe rozważania dotyczące oceny zebranego w sprawie i cechującego się rozbieżnością materiału dowodowego wyprzedzić muszą uwagi natury ogólnej. Dzieje się tak, gdyż w ramach dalszej oceny tego materiału dowodowego wynikające z nich konkluzje będą się dosyć często przewijać. Kształtujący zasadę swobodnej oceny dowodów przepis art.7 k.p.k., odsyłając w tym zakresie do zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, nakazuje sądowi respektować reguły poprawnego myślenia (tak SN w postanowieniu z 7.09.1995 r., II KRN 100/95, OSNKW z 1995, nr 11-12, poz. 78).

Oznacza to, że przy okazji oceny zgromadzonego w postępowaniu jurysdykcyjnym materiału dowodowego, przeprowadzonej z uwzględnieniem art.7 k.p.k., brak możliwości ustalenia stanu faktycznego, którego przebieg byłby biegunowo odmienny od powołanych powyżej okoliczności, w oparciu o które jest on odtwarzany.

W ocenie Sądu meriti natomiast sytuacja tego rodzaju miałaby miejsce w razie podzielenia – jako odpowiadającym rzeczywistemu przebiegowi zdarzenia – wyjaśnień oskarżonego w ich zasadniczej, kształtującej przyjęty przez niego sposób aktywnej defensywy procesowej, części. To z kolei w prostej linii poprowadziłoby do możliwości postawienia Sądowi zarzutu odstąpienia od zasady swobodnej oceny dowodów na rzecz – niedopuszczalnej w świetle cyt. przepisu art.7 k.p.k. – zasady dowolnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego.

Przechodząc do analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonego w tej części, w której nie przyznał się do sprawstwa zarzucanego mu czynu zabronionego, wyjaśniając w pierwszej kolejności, iż nie zatrudniała w okresie objętym aktem oskarżenia cudzoziemca, a jedynie udzielił mu noclegu pozwalając nocować i przebywać w pomieszczaniu jego firmy budowlanej. Zauważyć należy, iż odmiennie przedmiotową kwestię przedstawił M. H., zaś analizowany fragment zeznań obywatela Ukrainy pozostaje zbieżny z zeznaniami M. S. (2), które zostały ujawnione na etapie postępowania jurysdykcyjnego. Następnie spostrzec należy, iż świadek A. K.podał, iż M. H.przebywał na budowie i posiadał ubranie robocze. Przedmiotowy fragment stanu faktycznego nadto znajduje oparciu w treści protokołu przesłuchania sporządzonego przez funkcjonariusza Straży Granicznej J. Z..

Tym samym wskazać należy, iż ten fragment wyjaśnień pozostawał w oczywistej sprzeczności z jasnymi, logicznymi i wzajemnie skorelowanymi zeznaniami wyżej przywołanych świadków, którzy szczegółowo opisali okoliczności bytności obywatela Ukrainy w firmie oskarżonego.

Jakkolwiek Sąd zdaje sobie sprawę, iż można byłoby próbować dać odpór tak postawionej tezie, twierdząc, że co innego wynika z wyjaśnień oskarżonego wzmocnionych zeznaniami jego pracowników. Należy jednak zauważyć, że próba tego rodzaju musiałaby być z góry zdana na porażkę i to z dwóch względów. Po pierwsze, dlatego że zarówno oskarżony, jak i jego pracownicy byli zainteresowani orzeczeniem w przedmiocie procesu. Po drugie zaś niepodobna nie zauważyć, że wyjaśnienia oskarżonego, który użyczył nieznanej mu osobie lokalu wraz z niezbędnymi sprzętami codziennego użytku podyktowane były li tylko altruizmem.

W ocenie Sądu brak podstaw do uwzględniania zeznań świadków zawnioskowanych przez oskarżonego w tym zakresie, w którym podali, oni , iż oskarżony nie zatrudniał M. H., gdyż do odmiennych wniosków prowadzi treść spójnych zeznań M. H. i M. S. (2). Dodatkowo zauważyć należy, iż świadkowie ci potwierdzili fakt bytności obywatela Ukrainy oraz, że przebywał on w szatni.

W pozostałym zakresie, drugorzędnym dla prawidłowego wyrokowania w rozpatrywanej sprawie, niepoddanym analizie powyższej, Sąd uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego.

Przechodząc do analizy zeznań świadków to Sąd w pełnej rozciągłości dał im wiarę uznając, iż są one wzajemnie spójne i jasne, a nadto korespondują również z dowodami z dokumentów.

Nadto Sąd w całości dał wiarę pozostałym ujawnionym w toku rozprawy głównej dowodom z dokumentów, albowiem nie znaleziono podstaw do negowania ich prawdziwości oraz autentyczności.

Stosownie do brzmienia art. 264a § 1 k.k. sprawcą czynu zabronionego jest ten kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, umożliwia lub ułatwia innej osobie pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom. W doktrynie prawa Karnego prezentowane jest stanowisko, iż czynność sprawcza polega na „umożliwianiu” lub „ułatwianiu” innej osobie pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom. Słowo „umożliwiać” należy rozumieć jako stwarzanie warunków sprzyjających czemuś, przyczynienie się do czegoś (zob. Słownik..., t. III, s. 557). W rezultacie chodzi o stworzenie przez sprawcę warunków innej osobie, umożliwiających jej nielegalny pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zachowanie sprawcy może również przyczynić się do tego, że ta inna osoba pozostanie w Polsce nielegalnie. Czynności sprawcze mogą polegać na zapewnieniu mieszkania, ukrywaniu danej osoby, załatwieniu jej nielegalnego meldunku lub dostarczeniu odpowiednich dokumentów, podwiezieniu danej osoby, dostarczeniu odzieży lub środków do życia. Może to być też pomoc w zmianie wizerunku, umożliwienie pracy, wprowadzanie w błąd właściwych organów zajmujących się cudzoziemcami, przedstawianie wspomnianej osoby jako swojego bliskiego krewnego. „Pobyt”należy tutaj rozumieć jako faktyczne przebywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (por. Z. Ćwiakalski [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz do art. 117-277 k.k. pod red. A. Zoll; Zakamycze 2006, baza Lex).

Dodatkowo wskazać należy, iż Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27 sierpnia 2007 r. zaprezentował pogląd, iż zatrudnienie cudzoziemca nieposiadającego zezwolenia na pracę, stanowiące wykroczenie określone w art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. Nr 99, poz. 1001), wtedy tylko stanowi umożliwienie lub ułatwienie mu pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej wbrew przepisom, wypełniające odnośne znamię strony przedmiotowej występku określonego w art. 264a § 1 k.k., gdy powierzający wykonywanie pracy zapewnia lub przynajmniej poprawia cudzoziemcowi warunki egzystencji na terytorium kraju i jest tego świadom. Istotą takiego działania sprawcy jest więc udzielanie cudzoziemcowi pomocy w podtrzymywaniu pobytu, głównie przez dostarczanie mu źródeł utrzymania i zakwaterowania (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 27.08.2007 r., V KK 388/06, OSNKW 2007/11/82, Biul.SN 2007/11/18).

W dalszej części uzasadnienia przywołanego orzeczenia podniesiono, iż w art. 264a § 1 k.k., pobyt, na który ukierunkowana została penalizacja, został określony jako "pobyt... wbrew przepisom". Bez wątpienia, przy interpretacji tego sformułowania, niezależnie od jego językowej jednoznaczności, nie można pominąć wykładni celowościowej, odwołującej się do treści wymienionych aktów prawa unijnego, skoro właśnie dla implementacji przewidzianych w nich rozwiązań prawnych wprowadzono, między innymi, ów przepis do krajowej ustawy karnej. Zmiany ustawowe, które weszły w życie z dniem 1 maja 2004 r. wzmacniają krajowy system karny w celu skutecznego zapobiegania ułatwianiu nielegalnego wjazdu, tranzytu i pobytu, jako wyodrębnionych, niezależnych od siebie i traktowanych równorzędnie zachowań, z których każde narusza istotne interesy Państwa. Jeśli zatem karalność umożliwiania lub ułatwiania nielegalnego pobytu wprowadzono niezależnie od istniejącej już wcześniej kryminalizacji czynów związanych z nielegalnym przekroczeniem granicy (art. 264 § 2 i 3 k.k.), to po to, by objąć nią takie zachowania sprawcy względem nie tylko osoby, której nielegalny pobyt jest następstwem przekroczenia granicy wbrew przepisom, lecz także wobec osoby legalnie wjeżdżającej, ale której pobyt na terenie kraju przeistoczył się później w pobyt sprzeczny z przepisami. Tak właśnie, jako pomaganie w zamieszkiwaniu na terytorium Państwa Członkowskiego z naruszeniem przepisów dotyczących cudzoziemców, zdefiniowane zostało ułatwianie nielegalnego pobytu w przywołanej wyżej Dyrektywie Rady Nr 2002/90/WE.

Kontynuując wskazać należy, iż w każdym przypadku działanie sprawcy wymaga, by jego celem było „osiągnięcie korzyści majątkowej lub osobistej”. Korzyść taka powinna być interpretowana w sensie nadanym temu pojęciu przez art. 115 § 4, a więc jako korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogo innego. Mówiąc inaczej, sprawca umożliwiając lub ułatwiając innej osobie pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej chce, żeby mu się to opłaciło.

W niniejszej sprawie Sąd dostrzegł pełne podstawy do przypisania oskarżonemu winy relacjonowanej do zarzucanego mu czynu zabronionego, gdyż brak jakichkolwiek podstaw faktycznych do przyjęcia po jego stronie ustawowych, tudzież pozaustawowych okoliczności możliwość jej przypisania wyłączających.

Kontynuując wskazać należy, iż przy wymiarze oskarżonemu kary i środków karnych w pierwszej kolejności, stosownie do treści art. 53 § 1 k.k., uwzględniono wysoki stopień jego winy oraz ukształtowany na średnim pułapie stopień społecznej szkodliwości zarzucanego mu czynu przestępnego.

Sąd merytoryczny akceptuje zapatrywania, iż na stopień winy wpływ mają takie okoliczności, jak: poziom rozwoju intelektualnego i emocjonalnego sprawcy, stan jego wiedzy, doświadczenie, zdolności w zakresie percepcji, normalność sytuacji i okoliczności, w których sprawca działał oraz dostrzegając, iż w świetle tych zapatrywań do okoliczności obniżających stopień winy zalicza się: nieznaczne przekroczenie wieku odpowiedzialności karnej, działanie w warunkach zaskoczenia, brak czasu do namysłu, prowokację pokrzywdzonego, a wśród okoliczności stopień ten zwiększających wymienia się choćby: działanie z chęci zemsty, czy odpłatnie na zlecenie innej osoby. Dlatego in concreto znaczny stopień winy oskarżonego determinowany był pełnym rozeznaniem przez niego bezprawności i karygodności przypisanego mu czynu, jak również pełną możliwością dostosowania swego zachowania do obowiązującego porządku prawnego, przy jednoczesnym nie uczynieniu tego.

Na stopień społecznej szkodliwości przypisanego mu występku wpływ miała pierwotnie – stosownie do treści art. 115 § 2 k.k.– postać charakteryzującego oskarżonego zamiaru, gdyż powszechnie przyjmuję się, że zamiar bezpośredni z zasady zawiera w sobie wysoki stopień kryminalnego bezprawia (por. wyrok SN z 28.05.1975 r., VI KRN 71/75, OSNPG z 1976, nr 1-2, poz. 1).

W charakterze okoliczności łagodzącej przy wymiarze kary oskarżonemu uwzględniono cechujące go właściwości i warunki osobiste (osoby dążącej do ustabilizowania swojej pozycji zawodowej).

Uwzględniając ogół wskazanych dyrektyw wymiaru kary oraz okoliczności wpływających na jej wymiar Sąd doszedł do przekonania, że indywidualno – i ogólnoprewencyjne (w ramach prewencji generalnej pozytywnej) cele pozwoli spełnić wobec oskarżonego kara grzywny w wysokości 70 stawek dziennych.

Sankcją przewidzianą w art. 264a § 1 k.k. jest kara pozbawienia wolności do lat pięciu. W takim wypadku, gdy przestępstwo zagrożone jest jedynie karą pozbawienia wolności, która jednak nie może przekraczać pięciu lat, Sąd w myśl § 3 art.58 k.k. jest władny zamiast bezwzględnej kary pozbawienia wolności orzec karę w postaci grzywny tudzież ograniczenia wolności. Taka możliwość przewidziana przez ustawodawcę uprawnia Sąd do wyboru rodzaju najwłaściwszej w jego ocenie dla podsądnego kary oraz określenia jej wysokości. Wybór ten dokonywany w ramach sędziowskiego uznania obwarowany jest wieloma dyrektywami wymiaru kary zawartymi w części ogólnej kodeksu karnego, będącymi jednocześnie gwarancją, iż nie będzie on nosił cech dowolności.

W każdym wypadku, w który dochodzi do wyboru rodzaju kar, podstawowe znaczenie ma zawsze nieprzypadkowo ułożony przez ustawodawcę katalog sankcji zawarty w art.32 k.k. oraz dyrektywa płynąca z art.58 k.k., w myśl której jeśli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary.

Sąd jest zdania, że orzeczenie względem oskarżonego kary grzywny w wymiarze 70 stawek dziennych przy przyjęciu, iż jedna stawka dzienna jest równoważna kwocie 10 zł, będzie dla niego adekwatną, a zarazem sprawiedliwą sankcją, a nadto karą konkretnie odczuwalną.

Za orzeczeniem kary grzywny przemawiały także warunki majątkowe oskarżonego, uzasadniające przekonanie, że zostanie ona uiszczona. Ustalając wysokość jednej stawki dziennej grzywny na kwotę 10 złotych, Sąd miał na uwadze wysokość miesięcznych dochodów oskarżonego.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów sądowych uzasadniały powołane w części dyspozytywnej wyroku przepisy prawa, a zarazem obciążenie oskarżonego obowiązkiem zapłaty kosztów sądowych podyktowane było tym, że spowodowane jego udziałem w postępowaniu koszty sądowe nie były znaczne, dając mu możliwość ich uiszczenia w całości przy dostrzeżeniu jego możliwości majątkowych.