Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 lutego 2013 r. w Lublinie

sprawy J. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o prawo do emerytury w warunkach szczególnych i o prawo do emerytury nauczycielskiej

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w S.

od wyroku Sądu Okręgowego w Siedlcach

z dnia 18 października 2012 r. sygn. akt IV U 430/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz J. J. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III AUa 1153/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 października 2012 roku Sąd Okręgowy w Siedlcach, po rozpoznaniu odwołania J. J. od decyzji z dnia 10 maja 2011 r., z dnia 19 maja 2011 r. i z dnia 20 maja 2011 r. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S., w punkcie I zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 19 maja 2011 roku i ustalił, iż J. J. uprawniony jest do emerytury nauczycielskiej od dnia 1 września 2004 r., w punkcie II zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 20 maja 2011 roku i ustalił, iż J. J. uprawniony jest do pobierania emerytury nauczycielskiej od dnia 1 czerwca 2011 r., w punkcie III oddalił odwołanie od decyzji z dnia 10 maja 2011 r. i w punkcie IV zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz J. J. kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach faktycznych i ich ocenie prawnej.

Decyzją z dnia 10 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. odmówił wnioskodawcy J. J. prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), albowiem wnioskodawca nie wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. zatrudnienia w warunkach szczególnych w wymiarze co najmniej 15 lat.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że do pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono okresu zatrudnienia od 01 września 1982r. do 18 kwietnia 1993 r. w Zespole Szkół (...) w S., ponieważ ubezpieczony był zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Decyzją z dnia 19 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. uchylił decyzję z dnia 7 września 2004 r. i odmówił wnioskodawcy J. J. prawa do emerytury nauczycielskiej. Decyzja została wydana na mocy art. 114 ust. 1 i ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) w zw. z art. 151 § 1 kpa oraz na podstawie art. 88 ust. 1 Karty Nauczyciela.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że 19 kwietnia 2011 r. organ rentowy otrzymał dokumentację z Zespołu Szkół (...) w S. stwierdzającą inne okresy zatrudnienia na stanowisku nauczyciela. W związku z tym nie został udowodniony staż pracy w zawodzie nauczyciela wynoszący 20 lat.

Decyzją z dnia 20 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. wstrzymał wypłatę emerytury J. J. od 1 czerwca 2011 r.

Ubezpieczony J. J. złożył odwołania od w/w decyzji.

W odwołaniu od decyzji z dnia 10 maja 2011 r. pełnomocnik J. J. wnosił o jej zmianę i przyznanie ubezpieczonemu emerytury zgodnie z wnioskiem z dnia 31 marca 2011r.

Z kolei w odwołaniu od decyzji z dnia 19 maja 2011 r. pełnomocnik ubezpieczonego wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie ubezpieczonemu emerytury zgodnie z wnioskiem z dnia 18 sierpnia 2004 r. W uzasadnieniu podniósł, że nabycie prawa do emerytury powinno być oceniane wg stanu prawnego istniejącego w dacie złożenia wniosku. Wskazał też, że wbrew twierdzeniu organu rentowego J. J. ma 20-letni staż pracy w szczególnym charakterze, do okresu 20 lat pracy nauczycielskiej wlicza się okres urlopu dla poratowania zdrowia, okresy nieobecności w pracy spowodowany czasową niezdolnością do pracy i urlopem macierzyńskim. Pełnomocnik zarzucił też organowi rentowemu naruszenie art. 7, 8, 9 i 10 kpa.

W odwołaniu od decyzji z dnia 20 maja 2011 r. pełnomocnik J. J. wnosił o zmianę zaskarżonej decyzji i wznowienie wypłaty emerytury ubezpieczonemu. Wnosił też o połączenie i łączne rozpoznanie spraw z odwołania od decyzji z 10 maja 2011 r., 19 maja 2011 r. i 20 maja 2011 r. W uzasadnieniu pełnomocnik przytoczył argumenty, na które powoływał się w odwołaniach od decyzji z 10 i 19 maja 2011 r.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 10 maja 2011 r. organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

W uzasadnieniu wskazywał, że praca wykonywana przez ubezpieczonego w okresie od 1 czerwca 1982 r. do 18 kwietnia 1993 r. była pracą w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 19 maja 2011 r. organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

W uzasadnieniu wskazywał, że brak jest podstaw do uznania zatrudnienia wnioskodawcy w Gospodarstwie (...) w S. na stanowisku kierownika gospodarstwa jako pracy nauczyciela, poza okresami od 1 września 1982 r. do 31 sierpnia 1983 r. oraz od 1 września 1987 r. do 30 listopada 1987 r. ubezpieczony wykonywał pracę nauczyciela w wymiarze niższym niż połowa wymiaru czasu pracy, ponadto brak jest dokumentów potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w charakterze nauczyciela praktycznej nauki zawodu w pełnym wymiarze czasu pracy.

W odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 20 maja 2011 r. organ rentowy wnosił o jego oddalenie.

W uzasadnieniu podnosił te same argumenty, co w odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 19 maja 2011 r.

Sąd na podstawie art. 219 kpc, zarządził połączenie spraw do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia pod wspólną sygnaturą IV U 430/11.

Sąd Okręgowy ustalił, że J. J., ur. (...) uzyskał na mocy decyzji z dnia 07 września 2004 r. prawo do emerytury nauczycielskiej od dnia 01 września 2004 r. (k. 33 tom I a.e.). Ubezpieczony pobierał to świadczenie nieprzerwanie i jednocześnie kontynuował zatrudnienie.

W dniu 31 marca 2011 r. J. J. złożył wniosek do ZUS o emeryturę w wieku obniżonym dla osób pracujących w szczególnym charakterze. Do wniosku dołączył świadectwo pracy w Zespole Szkół Centrum (...) w G. za okres od 1 września 2008 r. do 30 marca 2011 r. w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W toku postępowania administracyjnego pozwany ZUS stwierdził, że istnieją rozbieżności pomiędzy informacjami zawartymi w zaświadczeniu z dnia 16.10.2003 r. wystawionym przez Zespół Szkół (...) w S., a zaświadczeniem wystawionym przez ten sam podmiot w dniu 22.01.2004 r. odnośnie wymiaru czasu pracy J. J. w zawodzie nauczyciela praktycznej nauki zawodu (k. 15 i 16 tom I a.e.).

W zaświadczeniu z 16 października 2003 r. podano, że wymieniony był zatrudniony w poszczególnych okresach (z przerwami), w niepełnym wymiarze czasu pracy, natomiast w zaświadczeniu z 22 stycznia 2004 r. podano, że przez cały czas trwania umowy o pracę z tytułu zatrudnienia jako kierownik gospodarstwa rolnego, J. J. pracował jednocześnie w pełnym wymiarze jako nauczyciel praktycznej nauki zawodu.

W odpowiedzi na te wątpliwości organu rentowego Zespół Szkół (...) w S. stwierdził w piśmie z dnia 19.04.2011 r., że zaświadczenie wydane w dniu 16.10.2003 r. jest prawidłowe. Natomiast brak jest dokumentów potwierdzających informacje zawarte w zaświadczeniu z dnia 22.01.2004r. dot. zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku nauczyciela praktycznej nauki zawodu w pełnym wymiarze czasu pracy (k. 21 tom II a.e.).

Do akt sprawy rentowej zostały załączone kserokopie dokumentów z okresu zatrudnienia J. J. w tym Zespole Szkół.

Z umowy o pracę z dnia 1 czerwca 1982 r. wynika, iż J. J. został zatrudniony w Gospodarstwie (...) w S. na czas nieokreślony w wymiarze całego etatu i powierzono mu obowiązki dyrektora gospodarstwa szkolnego.

Z pisma z 2 stycznia 1991 r. wynika, że J. J. został powołany na stanowisko Kierownika Gospodarstwa (...) w S. z dniem 1 stycznia 1991 r. na czas nieokreślony.

Z protokołu porozumienia w zakresie zmiany warunków pracy i płacy z 16 kwietnia 1993 r. wynika, że J. J. został odwołany ze stanowiska kierownika Gospodarstwa (...) i przyjął pracę w charakterze nauczyciela w Zespole Szkół Rolniczych w S. od dnia 19 kwietnia 1993 r.

Z kolejnych umów o pracę wynika, że J. J. był zatrudniony w Zespole Szkół Rolniczych w S. jako nauczyciel zawodu w okresach:

-

od 1 września 1982 r. do 31 sierpnia 1983 r. w rozmiarze 6/24 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1983 r. do 31 sierpnia 1984 r. w rozmiarze 3/18 i 6/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1984 r. do 31 sierpnia 1985 r. w rozmiarze 6/22 i 2/18 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1985 r. do 31 sierpnia 1986 r. w rozmiarze 9/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1986 r. do 31 sierpnia 1987 r. w rozmiarze 4/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1987 r. do 31 sierpnia 1988 r. w rozmiarze 12/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1988 r. do 31 sierpnia 1989 r. w rozmiarze 6/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1989 r. do 31 maja 1990 r. w rozmiarze 6/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1990 r. do 30 czerwca 1991 r. w rozmiarze 6/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1991 r. do 30 czerwca 1992 r. w rozmiarze 3,2/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 września 1992 r. do 31 sierpnia 1993 r. w rozmiarze 3,3/22 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 1 stycznia 1993 r. do 31 sierpnia 1993r. w rozmiarze 3,3/22 + 2/18 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu;

-

od 19 kwietnia 1993 r. na czas nieokreślony w rozmiarze 18 godzin zajęć dydaktycznych w tygodniu.

W tej sytuacji, Sąd Okręgowy stwierdził, że organ rentowy nie zaliczył okresu zatrudnienia od 1 września 1982 r. do 18 kwietnia 1993 r. J. J. w Zespole Szkół (...) w S. do okresu pracy w szczególnym charakterze z uwagi na niepełny wymiar czasu pracy.

Sąd Okręgowy przyjął w związku z powyższym, że organ rentowy decyzją z dnia 10 maja 2011 r. odmówił J. J. przyznania emerytury w obniżonym wieku na podstawie art. 184 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z dnia 17.12.1998 r (tekst jednolity z 2009 r. Nr 153 poz. 1227) i w zw. z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 07.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz.43), albowiem pozwany ZUS przyjął, iż na dzień 01.01.1999 r. ubezpieczony nie wykazał co najmniej 15 lat zatrudnienia w warunkach szczególnych, a zaliczył jedynie 5 lat 8 miesięcy i 12 dni w tym charakterze (k. 65 tom II a.e.).

Ustalenia poczynione w postępowaniu o przyznanie emerytury na podstawie art. 184 ustawy o FUS stały się podstawą dla organu rentowego do uznania, iż ubezpieczony J. J. nie nabył uprawnień do emerytury nauczycielskiej począwszy od jej przyznania, tj. od 01.09.2004 r. i w związku z tym decyzją z dnia 19.05.2011 r. uchylił decyzję z dn. 07.09.2004 r. i odmówił prawa do emerytury nauczycielskiej. Kolejną decyzją z dn. 20.05.2011 r. organ rentowy wstrzymał wypłatę emerytury od dn. 1.06.2011 r. (k. 269-271 i 279 tom I a.e.).

Sąd Okręgowy stwierdził, że ubezpieczony zeznał, że zapis w umowach o pracę dotyczy wymiaru godzin lekcyjnych w stosunku do pensum nauczycielskiego, zaś sąsiedni zapis dotyczy godzin praktycznych. Oprócz zatrudnienia w szkole miał on zawartą umowę o pracę na czas nieokreślony z Wydziałem (...) (...)w S. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku Dyrektora Gospodarstwa (...) w S.. Organizował bazę do nauki zawodu. Działalność gospodarstw przy szkołach rolniczych regulował statut. Młodzież ucząca się w Zespołach Szkół Rolniczych miała za zadanie odbywanie praktyk. Polegały one na tym, że dana klasa miała 2 tygodnie przerwy w zajęciach dydaktycznych i była oddelegowana do pracy praktycznej. Ubezpieczony organizował dla młodzieży zajęcia praktyczne przy obsłudze zwierząt i przy pracach na polu. Zajęcia praktyczne dzieliły się na 3 grupy i trwały 3 dni w tygodniu. Każda klasa miała 2 tygodnie zajęć praktycznych. Przy praktykach zawodowych nie uczestniczyli nauczyciele dydaktyczni. Jako dyrektor od zajęć praktycznych wnioskodawca podlegał pod dyrektora szkoły i musiał uczestniczyć w radach pedagogicznych. Ponadto każdego dnia od 5.00 do 7.00 musiał być w oborze przy dojeniu krów. Dyżury dla uczniów były tygodniowe i pierwszego dnia musiał on każdego ucznia przeszkolić w zakresie BHP, w zakresie dojenia krów i innych czynności wykonywanych przy zwierzętach. Od godz. 8.00 miał zajęcia dydaktyczne w szkole. Zakres jego czynności wynikał ze statutu (k. 28v-29 i 92 a.s.).

Z regulaminu Gospodarstw (...) z 5 kwietnia 1983 r. wynika, że Dyrektor Gospodarstwa jest odpowiedzialny przed dyrektorem (...) za prawidłowe prowadzenie gospodarstwa jako warsztatu produkcyjno-dydaktycznego a w szczególności za: opracowanie i realizację planu gospodarczo-finansowego gospodarstwa przy pomocy nauczycieli przedmiotów zawodowych; właściwą organizację pracy w gospodarstwie, jego efekty produkcyjne, warunki socjalne, bhp, p.pożarowe; określenie struktury wewnętrznej gospodarstwa; nadto reprezentuje gospodarstwo na zewnątrz oraz wykonuję inne czynności określone przez Dyrektora (...).

Sąd Okręgowy stwierdził, że z zeznań świadków J. M. (k. 52v-53 a.s.) i W. T. (k. 53-53v a.s.), którzy pracowali razem z J. J. wynika, że ubezpieczony był dyrektorem gospodarstwa pomocniczego oraz nauczycielem (...). Pracował jako nauczyciel w niepełnym wymiarze godzin. Dotyczyło to zajęć praktycznych. Oprócz tego pracował on jako nauczyciel praktyk zawodowych i nadzorował dyżury. W gospodarstwie tylko J. J. miał wykształcenie wyższe i przygotowanie pedagogiczne i tylko on mógł sprawować nadzór nad uczniami. Dyżury trwały od 5 rano i trwały do późnych godzin wieczornych.

Z kolei z zeznań świadka, pracownika ZUS oddział S. I. S. na okoliczność związaną z wydaniem decyzji przyznającej J. J. prawo do emerytury nauczycielskiej w 2004 r. (k. 91v-92 a.s.) wynika, że w Wydziale Świadczeń E.-Rentowych Oddziału ZUS w S. jest zatrudniona od 2009 r. Świadkowi okazano w toku przesłuchania dokumenty z karty 13 i 16 tom I a.e., tj. zaświadczenia wystawione przez Zespół Szkół (...) w S. dot. zatrudnienia J. J. w okresach od 19.04.1993 r. do 31.08.2004 r. i od 01.06.1982 r. do 18.04.1993 r. Świadek I. S. zeznała, iż w jej ocenie te dwa dokumenty były wystarczające do przyznania emerytury nauczycielskiej. Następnie okazano temu świadkowi zaświadczenie z dnia 16.10.2003 r. (k. 15 a.e.) i świadek zeznała, że w tamtym okresie zaświadczenie to znajdowało się w aktach dotyczących wyliczenia wysokości kapitału początkowego, jednakże chronologia akt emerytalnych i numery kart wskazują, że kopia tego zaświadczenia musiała być w aktach emerytalnych. Rozbieżność w treści dokumentów została zauważona dopiero przy rozpatrywaniu wniosku o doliczenie stażu do emerytury, który to wniosek ubezpieczony złożył w dn.31.03.2011 r. (k. 48 - 50 a.s.).

Pełnomocnik ubezpieczonego w piśmie z dnia 6 marca 2012 r. złożonym na rozprawie 13 marca 2012 r. podniósł, że wyrokiem z dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie o sygn. akt K 5/11 Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż art. 114 ust 1 a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS jest niezgodny z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 oraz art. 67 ust. 1 Konstytucji RP. Wskazany przepis był podstawą do wydania decyzji z dnia 19 maja 2011 r.

Pełnomocnik organu rentowego wnosił o oddalenie odwołań. Podniósł, że decyzja z 19 maja 2011 r. wydana została m.in. na podstawie art. 114 ust 1 i la ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a nie tylko w oparciu o przepis art. 114 ust la cytowanej ustawy. Nadto podnosił, że organ rentowy wydał decyzję uchylającą decyzję z 7 września 2004 r. nie na skutek własnego błędu, lecz na skutek powstania nowych dowodów, bowiem w dniu 19 kwietnia 2011 r. otrzymał dokumentację z Zespołu Szkół (...) w S. stwierdzającą inne okresy zatrudnienia na stanowisku nauczyciela.

Wskazując na powyższe ustalenia Sąd Okręgowy stwierdził, że za podstawę rozstrzygnięcia należy przyjąć art. 114 ust. 1 ustawy o FUS stanowi, z którego wynika, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Natomiast przepis ust. la w/w przepisu stanowił, że przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji okaże się, że przedłożone dowody nie dawały podstaw do ustalenia prawa do emerytury lub renty albo ich wysokości.

Art. 114 ust. la został uznany za niezgodny z zasadą zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 oraz z art. 67 ust. 1 Konstytucji RP, wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r. (Dz. U. z 2012, poz. 251). Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc z dniem 8 marca 2012 r.

Sąd Okręgowy stwierdził, że pełnomocnik organu rentowego podtrzymał uprzednio zajęte stanowisko procesowe argumentując, iż w zaskarżonej decyzji z dnia 19.05.2011 r. wskazane były dwie podstawy prawne wydania decyzji z dnia 19.05.2011 r., tj. art. 114 ust. 1 i art. 114 ust. la ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227). Ponadto pełnomocnik organu rentowego argumentował, że decyzja uchylająca poprzednią decyzję z dn. 07.09.2004 r. wydana została wskutek powstania nowych dowodów, a nie na skutek własnego błędu, albowiem organ rentowy w dniu 19.04.2011 r. otrzymał dokumentację z Zespołu Szkół (...) w S. stwierdzające inne okresy zatrudnienia ubezpieczonego na stanowisku nauczyciela. Dlatego też zdaniem organu rentowego istniała podstawa do uchylenia decyzji z dn. 07.09.2004 r. na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy o FUS (k. 61-62 a.s.).

Pełnomocnik ubezpieczonego polemizował ze stanowiskiem organu rentowego twierdząc, iż pozwany ZUS wydał decyzję uchylającą decyzję z dnia 07.09.2004 r.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy podniósł, że odwołania ubezpieczonego J. J. odnośnie dwóch decyzji, tj. z dnia 19.05.2011 r. i z dnia 20.05.2011 r. są zasadne. Zebrany w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności zaświadczenie z dn. 16.10.2003 r. (k. 15 tom I a.e.) stwierdzało, że J. J. był zatrudniony w poszczególnych latach nauki szkolnej, tj. począwszy od dnia 01.09.1982 r. do 31.08.1993 r. zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zaświadczenie to złożone w formie kopii znajdowało się od początku w aktach emerytalnych, o czym świadczy numeracja kart (tom I a.e.). Pozwany organ rentowy mając do wglądu wymienione zaświadczenie i pozostałe zaświadczenia wystawione w 2004 r. (k. 13 i 16 a.e.) obowiązany był wyjaśnić rozbieżności co do wymiaru czasu pracy ubezpieczonego jako nauczyciela z uwagi na sprzeczność w tych dokumentach. Pozwany ZUS przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury nauczycielskiej od 01.09.2004 r. Zdaniem Sądu poczynione ustalenia w postaci dokumentów zawartych w aktach osobowych, a w szczególności umowy o pracę, nie dawały podstawy do przyjęcia, iż J. J. pracował w spornym okresie w pełnym wymiarze czasu pracy jako nauczyciel. Zdaniem Sądu głównym jego zatrudnieniem w latach 1982-1993 było wykonywanie pracy na stanowisku Dyrektora Gospodarstwa (...) w S., gdzie był zatrudniony przez ówczesny Wydział (...) Urzędu Wojewódzkiego w S.. Zajęcia dydaktyczne w stosunku do pensum, prowadzone były w niepełnym wymiarze.

Pomimo tych ustaleń Sąd Okręgowy przyjął, że pozwany organ rentowy nie miał podstaw do uchylenia decyzji z dn. 19.05.2011 r. na podstawie art. 114 ust. 1 i ust. la ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz. 1227).

W trakcie postępowania odwoławczego wydany bowiem został wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dn. 28.02.2012 r. sygn. akt K 5/11, w którym to orzeczeniu TK orzekł, iż przepis art. 114 ust. la jest sprzeczny z zasadą zaufania obywateli do Państwa i prawa wynikającą z art. 2 i art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przepis ten utracił moc z dniem 08.03.2012 r. Zatem rozważania co do zasadności uchylenia decyzji z dn. 19.05.2011 r. stało się bezcelowe.

W tej sytuacji, ocenie prawnej należało poddać przesłanki do ponownego ustalenia prawa do świadczeń ubezpieczonego określone w art. 114 ust. 1 ustawy o FUS. Przepis ten umożliwia wydanie organowi rentowemu decyzji po uprawomocnieniu się decyzji z sprawie świadczeń, jeżeli zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji.

Sąd Okręgowy stwierdził, że poczynione ustalenia wskazują, że po uprawomocnieniu się decyzji z dn. 07.09.2004 r. przyznającej J. J. prawo do emerytury nauczycielskiej, nie zostały przedłożone nowe dowody, ani też nie ujawniono okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji o przyznaniu prawa do emerytury. Bezspornym jest bowiem, że organ rentowy dysponował dokumentem, który dawał podstawę do dokładnego wyjaśnienia wymiaru czasu pracy ubezpieczonego i do odmowy przyznania wnioskowanego świadczenia. Ten sam zestaw dokumentów w trakcie postępowania wszczętego na wniosek ubezpieczonego w dniu 31.03.2011 r., stał się podstawą do wnikliwego wyjaśnienia rozbieżności, i w konsekwencji do odmowy przyznania dalszego prawa emerytury nauczycielskiej i prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy o FUS.

Sąd Okręgowy w pełni podzielił wywody prawne przedstawione w pismach procesowych przez pełnomocnika ubezpieczonego, zdaniem Sądu nie zostały spełnione przesłanki do uchylenia decyzji z dnia 07.09.2004 r. i do wstrzymania wypłaty emerytury nauczycielskiej ubezpieczonemu od dn. 1.06.2011 r. w myśl art. 114 ust. 1. Dlatego też Sąd zmienił decyzję z dnia 19 i 20.05.2011 r. i jednocześnie oddalił odwołanie ubezpieczonego od decyzji z dnia 10.05.2011 r., tj. uznał za niezasadne roszczenie o nabycie prawa do emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnym charakterze na podstawie art. 184 ustawy o FUS wobec braku zatrudnienia w tym charakterze w wymiarze co najmniej 15 lat na dzień 01.01.1999 r.

O kosztach Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 i 3 kpc ustalając wysokość wynagrodzenia na mocy § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 ze zm.).

Powyższe rozstrzygnięto na mocy art. 477 ¹⁴§ 1 i § 2 kpc.

Apelację od tego wyroku złożył organ rentowy i zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w części dotyczącej punktu I, punktu II i IV i zarzucił wyrokowi naruszenie prawa materialnego, w szczególności niewłaściwe zastosowanie art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez uznanie, że po uprawomocnieniu się decyzji z dnia 7 września 2004 r. nie zostały przedłożone nowe dowody, ani nie ujawniono okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji z dnia 7 września 2004 r.

Wskazując na powyższy zarzut apelujący wnosił o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie odwołań oraz o zasądzenie od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kosztów procesu za I instancję według norm przepisanych.

Autor apelacji podnosił w niej, że Sąd orzekający przyjął, że zaświadczenie z dnia 16 października 2003 r., znajdowało się od początku w formie kopii w aktach emerytalnych o czym świadczy numeracja kart, dlatego organ rentowy już w 2004 r. dysponując zaświadczeniami z 16 października 2003 r. i z dnia 22 stycznia 2004 r. powinien wyjaśnić zachodzące rozbieżności co do wymiaru czasu pracy ubezpieczonego z uwagi na zachodzące w nich sprzeczności.

Apelujący nie zgadza się z takim stanowiskiem Sądu Okręgowego, gdyż zaświadczenie które Sąd Okręgowy ocenił było złożone w ZUS do kapitału początkowego, natomiast w 2004 r, Wydział Ewidencji Emerytur i R. ustalając prawo ubezpieczonego do emerytury dysponował przedłożonym przez niego zaświadczeniem z dnia 22 stycznia 2004 r. Dopiero w 2011 r., w toku prowadzonego postępowania, wszczętego na wniosek ubezpieczonego z dnia 31 marca 2011 r. o doliczenie do stażu do emerytury, w którym organ rentowy otrzymał dokumentację z Zespołu Szkół (...) w S., stwierdzono rozbieżności i inne okresy zatrudnienia ubezpieczonego niż podane w zaświadczeniu z dnia 22 stycznia 2004 r.

Zdaniem apelującego, dokumentacja jaką otrzymał organ rentowy od Zespołu Szkół (...) w S. w dniu 19 kwietnia 2011 r. stała się „nowym dowodem” w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowiącym podstawę do uchylenia decyzji z dnia 7 września 2004 r. Przesłanka zaś „nowych dowodów” przewidziana w art. 114 ust. 1 ustawy wyżej wymienionej dotyczy dowodów, które zostaną uzyskane już po wydaniu i uprawomocnieniu się decyzji.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wnosił o oddalenie apelacji i zasądzenie na rzecz ubezpieczonego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych

W uzasadnieniu odpowiedzi na apelację wnioskodawca podnosił, że w dacie wydawania decyzji z dnia 7 września 2004 r. organ rentowy dysponował zaświadczeniem z dnia 16 października 2003 r. (k. 15 tom I a.e.), które dawało podstawę do odmowy przyznania emerytury nauczycielskiej. Fakt ten potwierdza chronologia i numery kart akt emerytalnych, które wskazują, że kopia tego zaświadczenia znajdowała się w aktach emerytalnych przed datą wydania decyzji. Powyższy fakt, potwierdzony został również w zeznaniach świadka I. S., która potwierdziła, że oryginał zaświadczenia znajdował się w aktach dotyczących kapitału początkowego, natomiast kopia tego zaświadczenia została wpięta do akt emerytalnych ubezpieczonego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie jest zasadna.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego, jeżeli uzasadnienie orzeczenia pierwszoinstancyjnego, sporządzonego zgodnie z wymaganiami art. 328 § 2 kpc spotyka się z pełną akceptacją Sądu drugiej instancji, to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasadnienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych i wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego wyroku.

Odnosząc się szczegółowo do zarzutów apelacji stwierdzić należy, że zarzuty te nie są zasadne.

W szczególności zarzut naruszenia art. 114 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1227) jest chybiony i nie może skutkować zmianą zaskarżonych punktów wyroku.

Podnieść należy, że do akt rentowych ZUS dołączone zostało zaświadczenie z dnia 16 października 2003 r. (k. 15, t. I a.e.), stwierdzające, że J. J. był zatrudniony w poszczególnych latach nauki szkolnej tj. od dnia 1 września 1982 r. do 31 sierpnia 1993 r. w wymiarze czasu pracy mniejszym niż ½. To zaświadczenie znajdowało się w aktach ZUS w formie kopii. Numeracja kart świadczy, że zostało ono dołączone przed datą wydnia decyzji z dnia 7 września 2004 r.

Powyższy fakt potwierdzony został również w zeznaniach świadka I. S., która stwierdziła, że oryginał zaświadczenia znajdował się w aktach dotyczących kapitału początkowego, natomiast kopia tego zaświadczenia została wpięta do akt emerytalnych ubezpieczonego.

Autor apelacji twierdzi, że zaświadczenie z dnia 16 października 2003 r., pomimo, że dołączone zostało do akt emerytalnych nie podlegało ocenie bowiem zostało sporządzone dla potrzeb postępowania o ustalenie kapitału początkowego. Natomiast organ rentowy przy ustalaniu prawa do emerytury wnioskodawcy oceniał inne zaświadczenie z dnia 22 stycznia 2004 r., które potwierdziło wykonywanie przez wnioskodawcę pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu pracy. Z kolei fakt istnienia dwóch zaświadczeń w aktach emerytalnych przed wydaniem decyzji z dnia 7 września 2004 r., w których podano inny wymiar czasu pracy nauczycielskiej nie dawał organowi prawa do przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w tym zakresie.

Natomiast, gdy zostały dołączone w 2011 r. akta osobowe wnioskodawcy, w których organ rentowy odnalazł dowody, że wnioskodawca przed 1993 r. nie był zatrudniony w ½ wymiaru czasu pracy nauczycielskiej to uznał, że są to „nowe dowody”, w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy wyżej cytowanej, które stanowią podstawę do uchylenia decyzji z dnia 7 września 2004 r.

W okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy, iż wnioskodawca J. J. nie spełnił warunków do przyznania prawa do emerytury na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r, Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 56, poz. 357) w dniu 1 września 2004 r.

Pełnomocnik wnioskodawcy r. pr. S. M., w odpowiedzi na apelację organu rentowego przyznaje, że organ rentowy dysponował zaświadczeniem z dnia 16 października 2003 r. (k. 15 tom I a.e.), które dawało podstawę do odmowy przyznania wnioskodawcy emerytury nauczycielskiej.

W tych okolicznościach, nie ulega wątpliwości, że rozważenia wymaga, to czy dokumentacja, jaką otrzymał organ rentowy od Zespołu Szkół (...) w S. w dniu 19 kwietnia 2011 r. stała się nowym dowodem w rozumieniu art. 114 ust. 1 ustawy wyżej cytowanej stanowiącym podstawę do uchylenia decyzji z dnia 7 września 2004 roku i odmowy przyznania wnioskodawcy J. J. prawa do emerytury w dniu 1 września 2004 r. i wstrzymania prawa do wypłaty świadczenia od dnia 1 czerwca 2011 r.

Nie ulega wątpliwości, że organ rentowy nie może powoływać się na art. 114 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. wyżej cytowanej jako podstawę wznowienia postępowania w sprawie błędnie przyznanej emerytury wnioskodawcy J. J..

Art. 114 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych bowiem, jak słusznie podaje w uzasadnieniu apelacji jej autor, został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 r. w sprawie sygn.. akt K 5/12 uznany za niezgodny z Konstytucją i utracił moc obowiązującą z dniem 8 marca 2012 r.

W świetle art. 190 ust. 1 Konstytucji orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Utrata mocy obowiązującej przepisu z powodu jego niezgodności z Konstytucją oznacza, że przepis ten nie może być stosowany poczynając od daty jego uchwalenia.

Wyrok Trybunału ma skutki retroaktywne, a przez to zachodzi konieczność ponownego rozpoznania sprawy z pominięciem już niekonstytuowanego przepisu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2008 r. V Co 43/08 LEX nr 564856, wyrok z dnia 21 listopada 2006 r. II PK 42/06, LEX nr 950622).

W tej sytuacji organ rentowy nie miał podstaw do zastosowania art. 114 ust. 1 a wyżej cytowanej ustawy.

Jeżeli chodzi o art. 114 ust. 1 ustawy wyżej cytowanej, to stanowi on, że prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

Zgodnie z zacytowanymi przepisami przesłanką ponownej oceny uprawnień ubezpieczonych są „nowe dowody” i „ujawnione okoliczności” istniejące przed podjęciem decyzji organu rentowego mające wpływ na ustalenie prawa do emerytury.

W uchwale siedmiu sędziów z dnia 5 czerwca 2003 r. III UZP 5/03 Sąd Najwyższy stwierdził, że „odmienna ocena dowodów dołączonych do wniosku o emeryturę, przeprowadzona przez organ rentowy po uprawomocnieniu się decyzji przyznającej świadczenie, nie jest już okolicznością uzasadniającą wszczęcie z urzędu postępowania o ponowne ustalenie prawa do świadczeń na podstawie art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. wyżej cytowanej. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w zacytowanej uchwale.

Warunkiem ponownego ustalenia prawa do świadczeń na podstawie art. 114 ust. 1 nie jest ujawnienie nowych okoliczności, lecz takich, które istniały przed wydaniem decyzji, a – jako nieznane – nie zostały przez organ rentowy uwzględnione (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 sierpnia 1989 r., II KN 231/99 – OSNAPiUS, 2000 r., nr 19, poz. 734).

Oznacza to, że nieprzedstawienie nowych dowodów lub nieujawnienie okoliczności, z których wynika, że prawo do świadczenia nie istnieje nie daje podstaw do „wznowienia postępowania” (ponownego ustalenia prawa do świadczeń) w trybie art. 114 ust. 1 ustawy o FUS. Tak stwierdzono w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2003 r. II UK 146/02 – dotąd niepublikowanym, w którym powołano się także na pogląd Sądu Najwyższego zawartym w wyroku z dnia 5 października 1994 r. (...) 46/96 – OSNAPiUS 1995 r, Nr 5, poz. 58 – według którego zasadę ochrony osób, które nabyły prawa w dobrej wierze należy rozumieć w ten sposób, że uchybienia organu administracji nie mogą powodować ujemnych następstw dla obywatela działającego w dobrej wierze.

Sąd Apelacyjny podziela powyższe stanowisko Sądu Najwyższego.

Z art. 114 ust. 1 ustawy wyżej cytowanej jednoznacznie wynika, że do wznowienia postępowania w sprawie zakończonej odmową przyznania prawa do emerytury wymagane jest ujawnienie okoliczności nieznanych organowi rentowemu w chwili orzekania ale istniejących przed wydaniem decyzji. Chodzi zatem o takie okoliczności, które nie były znane organowi rentowemu w chwili orzekania o prawie do świadczenia a nie takie, które zostały przedłożone wprawdzie organowi rentowemu w chwili orzekania o prawie do świadczenia a nie zostały uwzględnione.

Późniejsza jednak, ponowna ocena dowodów doprowadziła organ rentowy do wyprowadzenia odmiennych wniosków.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że wnioskodawca dołączył do wniosku o emeryturę z dnia 18 września 2004 r, między innymi świadectwo pracy z dnia 25 czerwca 1993 r. (k.12) z którego wynika, że był zatrudniony w Gospodarstwie (...) w S. od 1 czerwca 1982 r. do 18 kwietnia 1993 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierownika gospodarstwa.

Natomiast na k. 15 akt emerytalnych znajduje się zaświadczenie z dnia 16 października 2003 r. wystawione przez Zespół Szkół (...) w S. podpisane przez dyrektora, z którego wynika, że J. J. ur. (...) był zatrudniony w szkole jako nauczyciel w niepełnym wymiarze czasu pracy w niżej wymienionych okresach, a mianowicie od 01.09.1982 r. do 31.08.1983 r. w wymiarze 17/24 etatu, od 01.09.1983 r. do 31.08.1984 r. w wymiarze 3/18 + 6/22 etatu, od 01.09.1984 r. do 31.08.1985 r. w wymiarze 6/22 + 2/18 etatu, od 01.09.1985 r. do 31.08.1986 r. w wymiarze 9/22 etatu, od 01.09.1986 – 31.08.1987 r. w wymiarze 4/22 etatu, od 01.09.1987 r. do 31.11.1987 r. w wymiarze 6/22 etatu, od 16.03.1988 r. do 30.06.1988 r. w wymiarze 6/22 etatu, od 01.09.1988 r. do 30.11.1988 r. w wymiarze 6/22 etatu, od 16.03.1989 do 30.06.1989 r. , od 01.09.1989 r. do 21.05.1990 r.; od 01.09.1990 r. do 30.06.1991 r. w wymiarze 6/22 etatu oraz od 01.09.1991 r. do 30.06.1992; od 10.09.1992 do 31.08.1993 r. w wymiarze 32/22 etatu.

Nie ulega wątpliwości, że zaświadczenie w oryginale zostało wydane w celu przedłożenia ZUS do ustalenia kapitału początkowego, ale jego kserokopia została dołączona do akt emerytalnych i wszyta do akt emerytalnych i oznaczona jako k. 15. Świadek I. S. potwierdziła, że kolejno ponumerowane akta emerytalne dają podstawę do uznania, że to zaświadczenie było w aktach przed wydaniem decyzji o przyznaniu prawa do emerytury w dniu 07.09.2004 r.

Dodatkowo podkreślić należy, że zostało także dołączone do akt emerytalnych zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (k. 17), z którego wynika, że wnioskodawca J. J. był zatrudniony według zaświadczenia (a nie świadectwa pracy) jako nauczyciel w niepełnym wymiarze czasu pracy, natomiast z kolejnego druku Rp-7, wynika, że był zatrudniony od 01.06.1982 r, do 18.04.1993 r. jako kierownik Gospodarstwa w pełnym wymiarze czasu pracy.

Natomiast z druku Rp-7 z dnia 26 sierpnia 2003 r. (k.20) wynika, że wnioskodawca J. J. w okresie od 01.01.1993 r. do 31.08.1999 r. był zatrudniony w wymiarze czasu pracy 3,3/18 a od 19.04.1993 r. do nadal jako nauczyciel w pełnym wymiarze czasu pracy.

Biorąc za podstawę powyżej opisaną dokumentację organ rentowy wydał decyzję w dniu 7 września 2004 r. znak: NE , w której przyznał wnioskodawcy J. J. prawo do emerytury od 01.09.2004 r. tj. od ustania zatrudnienia.

Nie ulega wątpliwości, że warunkiem uzyskania emerytury w 2004 r. było udowodnienie wykonywania pracy nauczycielskiej w wymiarze 20 lat przed złożeniem wniosku o emeryturę oraz rozwiązanie stosunku pracy na wniosek nauczyciela lub z przyczyn wymienionych w art. 20 ust. 1,6,7 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. Ponadto zgodnie z art. 91b ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela, przepisy art. 88 tej ustawy miały zastosowanie do nauczyciela zatrudnionego w wymiarze czasu pracy wynoszącym co najmniej połowę obowiązującego wymiaru zajęć.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew twierdzeniom autora apelacji, dołączone do wniosku dowody w postaci zaświadczenia z dnia 16.10.2003 r. , oraz dwa druki Rp-7 dawały podstawę do uznania, że wnioskodawca nie wykonywał pracy w charakterze nauczyciela w wymiarze ½ etatu.

Jeżeli organ rentowy miał wątpliwości, co do oceny wymiaru czasu pracy wnioskodawcy na stanowisku nauczyciela mógł, niejasne, sporne kwestie wyjaśnić w toku postępowania wyjaśniającego. Fakty wynikające z przedłożonych dowodów w 2004 r., do wniosku o emeryturę, a także tych dołączonych do wniosku o ustalenie kapitału początkowego powinny być przy dołożeniu należytej staranności prawidłowo ocenione, wyjaśnione.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, te rozbieżne dołączone do akt emerytalnych dowody nie stały się podstawą do wdrożenia postępowania wyjaśniającego w kwestii ustalenia wymiaru czasu pracy wnioskodawcy na stanowiska nauczyciela, wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela. Oznacza to, że organ rentowy nie dochował należytej staranności przy ocenie tych dowodów, i na skutek błędu, zaniedbania, przeoczenia, nieznajomości przepisów, uznał je za wiarygodne, chociaż nie było ku temu warunków do przyjęcia ich za podstawę pozytywnego rozstrzygnięcia.

Autor apelacji podnosi w niej, że z zaświadczenia z dnia 22 stycznia 2004 r., dołączonego do wniosku o emeryturę w 2004 roku wynikało, iż J. J. w okresie od 01.06.1982 r. do 18.04.1993 r. pełnił w Zespole Szkół Rolniczych w S. (obecnie Zespół Szkół (...)) funkcję nauczyciela Kierownika Gospodarstwa Rolnego. Gospodarstwo było integralną częścią Zespołu Szkół i wnioskodawca J. J. będąc kierownikiem Gospodarstwa był jednocześnie nauczycielem praktycznej nauki zawodu. Wykazując zadania organizacyjne w gospodarstwie był jednocześnie nauczycielem praktycznej nauki zawodu w wymiarze pełnego etatu tj. 22 godziny tygodniowo (k.16)

W ocenie Sądu Apelacyjnego, treść tego zaświadczenia wymagała jednak przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego, w zakresie w jakim potwierdzono w nim wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela praktycznej nauki zawodu w wymiarze pełnego etatu, skoro z innych dowodów jednoznacznie wynikało, że wymiar czasu pracy wnioskodawcy na stanowisku nauczyciela nie był pełny, a nadto te inne dowody nie potwierdzały wykonywania też pracy na stanowisku nauczyciela w wymiarze co najmniej połowy czasu pracy.

Powoływanie się w tej sytuacji przez organ rentowy na to zaświadczenie jako wyłączną podstawę pozytywnego rozstrzygnięcia wniosku o emeryturę w 2004 r. chociaż nie było ono prawidłowo wystawione nie jest uzasadnione i nie może prowadzić do zmiany wyroku w zaskarżonej części.

Zaświadczenie to było oceniane w 2004 r. na korzyść wnioskodawcy. Pomimo istnienia innych dowodów wskazujących na okoliczność, iż jest ono sprzeczne z samym świadectwem pracy z dnia 25.06.1993 r. (k. 12). W tym świadectwie pracy nie było wzmianki, że wnioskodawca wykonując pracę na stanowisku kierownika Gospodarstwa był także nauczycielem praktycznej nauki zawodu. Wymiar czasu pracy na stanowisku nauczyciela w Zespole Szkół ponadgimnazjalnych, potwierdzony w zaświadczeniu z dnia 16 października 2003 r., dołączonym do akt emerytalnych (k.15) zmuszał organ rentowy do wyjaśnienia spornych kwestii i dokonania oceny wymiaru czasu pracy wnioskodawcy na stanowisku nauczyciela. Organ rentowy zaniechał jednak wyjaśniania tej okoliczności.

W tej sytuacji, zdaniem Sądu Apelacyjnego, autor apelacji nie wykazał, aby przy dołożeniu należytej staranności, po wyjaśnieniu spornych kwestii, nie mógł dokonać ustalenia stan faktycznego zgodnego z rzeczywistym stanem rzeczy i wydać prawidłową decyzję. Twierdzenie zaś apelującego, że zaświadczenie z dnia 16 października 2003 r. (k. 15) było dołączone w oryginale, do akt dotyczących ustalenia kapitału początkowego, dlatego nie mogło być podważane w sprawie o emeryturę, nie zasługuje na uwzględnienie. Z zeznań świadka I. S., pracownika ZUS, wynika, że to zaświadczenie musiało być złożone w „tamtym czasie” na co wskazuje chronologia dokumentów i numery kart. Te zeznania świadka nie zostały podważone. W tej sytuacji nie jest prawidłowe twierdzenie apelującego, że wydanie nietrafnej decyzji zostało oparte na błędnym zaświadczeniu w sytuacji, gdy inne już dowody wskazywały, że zaświadczenie z dnia 22 stycznia 2004 r. (k.16) było sprzeczne z pozostałymi dowodami.

W tej sytuacji stanowisko autora apelacji, z którego wynika, że to nowe dowody nieznane organowi rentowemu w 2004 r., doprowadziły do uznania, że decyzja wydana w dniu 7 września 2004 r. była błędna, nie zasługuje na uwzględnienie i nie może prowadzić do zmiany wyroku Sądu Okręgowego.

Wnioskodawca J. J. składając w 2004 r. wniosek o emeryturę miał prawo oczekiwać od organu rentowego wyjaśnienia sprawy i wydania prawidłowej decyzji. W ocenie Sądu Apelacyjnego organ rentowy miał obowiązek dokonać ustalenia zgodnego z obowiązującymi przepisami nawet wtedy, gdyby rozstrzygnięcie mogło okazać się niekorzystne dla wnioskodawcy.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 21 września 2010 r. III UK 94/09 LEX 621346 Sąd Najwyższy stwierdził, że „nowe okoliczności i dowody w rozumieniu art. 114 ust 1 ustawy emerytalnej muszą mieć wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość. Sądy krajowe powinny ustalić czy pominięcie dowodów lub okoliczności zostało wywołane przez stronę czy też stanowiło błąd Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także wziąć pod uwagę, czas jaki upłynął od wydania decyzji stwierdzającej prawo do emerytury lub renty oraz ocenić proporcjonalność skutków ewentualnej ingerencji w świadczenie.

W przypadku, gdy prawo do świadczenia zostało ustalone niezasadnie, ale nastąpiło to z przyczyn leżących wyłącznie po stronie organu rentowego lub innych podmiotów wykonujących funkcje publiczne, a ingerencja wiązałaby się z istotnymi negatywnymi skutkami dla ubezpieczonego, a w szczególności, gdy jest wysoce prawdopodobne, iż ubezpieczony nie mógłby przystosować się do zmiennych okoliczności z uwagi na wiek, stan zdrowia lub sytuację rodzinną należy uznać, że nowe dowody lub okoliczności nie miały wpływu na prawo do świadczenia i odmówić uchylenia wcześniejszej decyzji.\

Podobne rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego zapadły w wyrokach: z dnia 05.04.2011 r. III UK 91/10, LEX 949032, z dnia 09.01.2012 r. III UK 223/10, LEX 1227566.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w zacytowanych uzasadnieniach wyroków. Sąd Apelacyjny jednak podnosi, że ujawnione dowody w aktach osobowych świadczące o tym, że organowi rentowemu nie były znane okoliczności niewykonywania pracy przez wnioskodawcę na stanowisku nauczyciela w połowie wymiaru czasu pracy obowiązującym na tym stanowisku, nie mogą być uznane za nowe dowody, skoro w aktach emerytalnych przed wydaniem decyzji w dniu 07.09.2004 r. , już takie dowody istniały, tylko z winy organu rentowego nie zostały prawidłowo ocenione.

W tej sytuacji zdaniem Sądu Apelacyjnego, te same dowody, które dołączone były do wniosku z dnia 18.08.2004 r. nie mogą być ponownie ocenione i prowadzić do zmiany wyroku Sądu Okręgowego.

W tej sytuacji wiek wnioskodawcy 62 lata, brak dowodów ma zły stan zdrowia oraz fakt niespełnienie warunków do przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. ustawy emerytalnej nie mogą stanowić jedynej podstawy do odmowy uchylenia błędnej decyzji. Podstawowym powodem odmowy uchylenia decyzji z dnia 7 września 2004 r. była także odmienna ocena dowodów dołączonych do wniosku z dnia 18 sierpnia 2004 r., ale ta odmienna ocena dowodów nie może w tej sytuacji wpłynąć obecnie na odmowę przyznania prawa do emerytury ustalonej decyzją z dnia 7 września 2004 r. Skoro do akt emerytalnych zostały dołączone dowody, które po szczegółowym wyjaśnieniu sprawy mogły doprowadzić do ustalenia prawidłowego stanu faktycznego, to nie można obecnie zarzucić wnioskodawcy, że przez złożenie zaświadczenia z dnia 22 stycznia 2004 r. stał się winny dokonania przez ZUS błędnej oceny zebranego materiału dowodowego w 2004 r.

Zarzuty apelacji organu rentowego nie zasługują zatem na uwzględnienie i jako bezzasadne podlegają oddaleniu.

W tej sytuacji, skoro zostało uwzględnione odwołanie wnioskodawcy, to uzasadnione też było zasądzenie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. na rzecz J. J. w punkcie IV wyroku kwoty 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zgodnie z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 11 ust. 2. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1339 ze zm.).

W odpowiedzi na apelację pełnomocnika wnioskodawcy r. pr. S. M. domagał się zasądzenia na rzecz ubezpieczonego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Wniosek ten zasługuje na uwzględnienie na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc oraz § 12 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r., wyżej cytowanego.

Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c.