Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IX Ka 1178/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Kielcach IX Wydział Karny-Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogna Kuczyńska

Sędziowie: SSO Adam Zarzycki (spr.)

SSR del. Krzysztof Rachwał

Protokolant: sekr.sądowy Katarzyna Komosa

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Kielcach Renaty Orłowskiej

po rozpoznaniu w dniu 16 października 2014 roku

sprawy M. Z. (1)

oskarżonego o przestępstwo z art.177 § 2 kk i inne

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowcu Świętokrzyskim

z dnia 17 czerwca 2014 roku sygn. akt II K 253/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  uchyla orzeczenia zawarte w wyroku w punkcie II o warunkowym zawieszeniu wykonania kary pozbawiania wolności orzeczonej wobec oskarżonego i w punkcie III o wymierzeniu oskarżonemu kary grzywny;

2.  zwalnia oskarżonego od opłaty za obie instancje;

II.  w pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od oskarżonego M. Z. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 20 (dwadzieścia) złotych tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.

IX Ka 1178/14

UZASADNIENIE

M. Z. (1) oskarżony był o to , że :

w dniu 4 września 2013 r. w D. W. , gm. B. , w woj. (...) umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób , że poruszając się drogą o jezdni dwukierunkowej w kierunku miejscowości S. powoził wozem konnym znajdując się w stanie nietrzeźwości wyrażającym się zawartością 1,07 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu , w porze nocnej bez jakiegokolwiek oświetlenia wozu konnego w rejonie gdzie brak było oświetlenia ulicznego , w wyniku czego jadący w tym samym kierunku za wozem konnym kierujący samochodem osobowym marki K. (...) nr rej. (...) był zmuszony do wykonania gwałtownego manewru ominięcia wozu konnego i zjechania na przeciwny pas ruchu gdzie zderzył się z jadącym z przeciwnego kierunku samochodem osobowym marki V. (...) nr rej. (...) , a następnie uderzył w wóz konny , w wyniku czego pasażerka wozu konnego E. K. doznała obrażeń ciała w postaci drobnych licznych otarć głowy , tułowia i kończyn , złamania kości sklepienia i podstawy czaszki , rozlanego krwotoku podtwardówkowego i podpajęczynówkowego , obrzęku mózgu , stłuczenia płuc , rozfragmentowania nerki prawej , podbiegnięcia wątroby , złamania żeber , podudzia prawego i zaistniałego urazu wielonarządowego skutkujących jej śmiercią , zaś pozostali pasażerowie wozu konnego P. Z. doznał obrażeń ciała w postaci złamania podudzia lewego z przemieszczeniem , złamania kłykcia przyśrodkowego uda lewego skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała na czas powyżej 7 dni , M. Z. (2) obrażeń ciała w postaci złamania podudzia prawego , złamania kości śródstopia prawego skutkujących naruszeniem czynności narządów ciała na czas powyżej 7 dni ,

tj. o przestępstwo z art. 177 § 2 kk i art. 177 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 178 § 1 kk .

Sąd Rejonowy w Ostrowcu Świętokrzyskim wyrokiem z dnia 17 czerwca 2014 r. w sprawie II K 253/14 orzekł co następuje :

I . oskarżonego M. Z. (1) uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu , stanowiącego występek z art. 177 § 2 kk i art. 177 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk i art. 178 § 1 kk i za to na podstawie art. 177 § 2 kk w zw. z art. 178 § 1 kk wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności ;

II . na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk i art. 70 § 1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego M. Z. (1) kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby 4 lat ;

III . na podstawie art. 71 § 1 kk w zw. z art. 33 § 1 i 3 kk wymierzył oskarżonemu M. Z. (1) karę grzywny w liczbie 100 stawek dziennych , ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 20 złotych ;

IV . na podstawie art. 42 § 3 kk orzekł wobec oskarżonego M. Z. (1) środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze ;

V . na podstawie art. 42 § 2 kk w zw. z art. 43 § 1 kk orzekł wobec oskarżonego M. Z. (1) środek karny w postaci zakazu prowadzenia zaprzęgów konnych na okres 5 lat ;

VI . na podstawie art. 46 § 1 kk orzekł od oskarżonego M. Z. (1) na rzecz L. K. kwotę 2000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę ;

VII . zasądził od oskarżonego M. Z. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1569 złotych tytułem zwrotu części kosztów sądowych , zwalniając go od obowiązku ich uiszczenia w pozostałym zakresie .

Powyższy wyrok zaskarżony został przez prokuratora w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego . Na podstawie art. 438 pkt 4 kpk zarzucił on temu wyrokowi rażącą niewspółmierność kary wymierzonej wobec oskarżonego M. Z. (1) za przypisane mu przestępstwo w wymiarze 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 4 lat , zamiast bezwzględnej kary pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 6 miesięcy , będącą wynikiem przecenienia przez Sąd okoliczności przemawiających na korzyść oskarżonego w postaci przyznania się do popełnienia przestępstwa , pojednania z pokrzywdzonymi , którzy swoją nieodpowiedzialną postawą podjęli ryzyko wystąpienia wypadku i związanych z nim skutków oraz jego uprzedniej niekaralności , przy jednoczesnym niedocenieniu okoliczności obciążających oskarżonego w postaci wysokiego stopnia jego winy wyrażającego się w świadomym i rażącym naruszeniu podstawowych zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym i prowadzenia zaprzęgu konnego mimo znacznego stopnia nietrzeźwości ze wszystkimi jego skutkami w zakresie psychomotoryki , jak również w postaci wysokiego stopnia społecznej szkodliwości czynu jakim było spowodowanie najgorszego z możliwych skutków , to jest śmierci człowieka - co powoduje , że orzeczona w tym wymiarze kara nie spełni swych wymogów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej oraz nie spełni potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa , podczas gdy powyższe okoliczności prawidłowo ocenione przez Sąd winny skutkować orzeczeniem kary wyższej i bez warunkowego jej zawieszenia .

Podnosząc ten zarzut prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie M. Z. (1) bezwzględnej kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności , przy utrzymaniu w mocy wyroku w pozostałej części .

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja prokuratora , o ile doprowadziła do zmiany zaskarżonego wyroku na niekorzyść oskarżonego , okazała się skuteczna . Prokurator zarzuca wyrokowi Sądu I instancji rażącą niewspółmierność orzeczonej kary , kwestionując przede wszystkim wymiar orzeczonej kary pozbawienia wolności i domagając się orzeczenia tej kary w wymiarze 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności . Apelujący podnosi , iż Sąd przecenił wagę okoliczności istniejących w sprawie na korzyść oskarżonego , nie doceniając natomiast istotnych okoliczności obciążających oskarżonego . Uważa również , iż prawidłowa ocena wszystkich okoliczności sprawy powinna skutkować orzeczeniem wyższej kary , oczywiście bez warunkowego zawieszenia jej wykonania . Podnosi ponadto , iż kara orzeczona przez Sąd nie spełni wymogów w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej oraz potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa .

Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu należy na wstępie stwierdzić , iż apelujący nie ma racji kwestionując wymiar kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec oskarżonego . Sąd I instancji wymierzając oskarżonemu karę 2 lat pozbawienia wolności uwzględnił wszystkie okoliczności sprawy oraz określone w art. 53 kk zasady wymiaru kary . Zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu co do oceny stopnia winy i społecznej szkodliwości przypisanego oskarżonemu czynu . Trafnie bowiem Sąd wskazał znaczny stopień winy oskarżonego , podkreślając pełną świadomość oskarżonego co do stanu nietrzeźwości w jakim się znajdował oraz w pełni zachowaną zdolność do rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem , jak również brak zewnętrznych okoliczności usprawiedliwiających jego postępowanie . Słusznie także Sąd wskazał na znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego , podkreślając rodzaj naruszonego dobra , rozległe skutki czynu , wysoki stopień jego nietrzeźwości . Trafnie również wskazał , iż trzeźwość uczestników ruchu drogowego jest fundamentem bezpieczeństwa w komunikacji , a oskarżony rażąco tą zasadę naruszył . Przy wymiarze kary pozbawienia wolności Sąd uwzględnił w odpowiednim stopniu także okoliczności wpływające na wymiar kary , takie jak przyznanie się oskarżonego do winy , okazanie skruchy , pojednanie się z pokrzywdzonymi , dotychczasową niekaralność , jak również stopień winy i społecznej szkodliwości czynu z uwzględnieniem skutków oraz rażącego naruszenia zasady trzeźwości . Sąd odwoławczy akceptuje więc wymiar orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności .

Nie sposób jednak zaakceptować zastosowania wobec oskarżonego warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności na podstawie art. 69 § 1 i 2 kk . Wprawdzie apelujący wprost tego nie podnosi , ale treść zarzutu , uzasadnienie apelacji i jej kierunek jednoznacznie wskazuje , iż prokurator kwestionuje także samo warunkowe zawieszenie wykonania kary , skoro jego wniosek jest znacznie dalej idący . Nie można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu , że w tej sprawie zachodzą przesłanki z art. 69 § 1 i 2 kk przemawiające za warunkowym zawieszeniem oskarżonemu wykonania orzeczonej kary . Sąd odwoławczy uważa , iż takie przesłanki w tej sprawie w ogóle nie zachodzą . Prawdą jest , iż oskarżony był dotychczas niekarany , przyznał się do winy i okazał skruchę oraz pojednał się z pokrzywdzonymi . Trudno , aby było inaczej , skoro w wypadku zginęła jego dziewczyna a ranni zostali jego bracia . Szczere wyjaśnienia , na które powołuje się Sąd , to zaledwie 5 krótkich zdań zawartych w protokole , a samo przyznanie się do winy ma dość formalny charakter . Nie to jest jednak najważniejsze . Sąd I instancji wymierzając oskarżonemu karę za przypisany mu czyn powinien pamiętać o wszystkich zasadach wymiaru kary określonych w art. 53 § 1 i 2 kk . Sąd nie wziął pod uwagę , w odpowiednim stopniu , celów zapobiegawczych i wychowawczych , które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego , ani potrzeb w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa . Zastosowanie dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia kary wobec oskarżonego stoi w rażącej sprzeczności z trafną oceną Sądu stopnia winy oskarżonego i stopnia społecznej szkodliwości czynu . Nie można zapominać o rażącym naruszeniu zasady trzeźwości przez oskarżonego i tego konsekwencjach . Przez stan upojenia alkoholowego oskarżony miał zaburzoną możność podejmowania decyzji . Mimo tego zdecydował się na powożenie zaprzęgiem konnym bez oświetlenia na ruchliwej drodze z pijanymi pasażerami . Tylko dzięki prawidłowemu zachowaniu się na drodze przez kierującego samochodem K. (...) , nie doszło do jeszcze bardziej tragicznych skutków wypadku . Gdyby nie zapanował on nad prowadzonym pojazdem , mogłoby dojść do katastrofy w ruchu drogowym , co było całkowicie realne . W wypadku mogli zginąć pasażerowie wozu konnego , a także kierujący pojazdami mechanicznymi i ich pasażerowie . Tak karygodne zachowania , jak oskarżonego , nie mogą być tolerowane , a do tego sprowadza się rozstrzygnięcie Sądu . Wszyscy uczestnicy ruchu drogowego mają prawo oczekiwać , że poruszając się po drogach publicznych i przestrzegając przepisów , będą mieć szansę dojechania do celu . Nie można premiować tak nieodpowiedzialnego zachowania oskarżonego . Środowisko , w którym przebywa oskarżony , doskonale będzie zorientowane jakie zapadło rozstrzygnięcie w sprawie , w której pijany woźnica doprowadził do poważnego wypadku , a mimo tego pozostanie na wolności . Można postawić pytanie czy to we właściwy sposób wpłynie na świadomość prawną społeczeństwa . Sam oskarżony także musi się ponieść karę , tak aby w przyszłości wiedział , iż tak postępować nie może . Kara z warunkowym zawieszeniem wykonania takich celów nie spełni . Trzeba dodać , że w sprawie nie zachodzą żadne nadzwyczajne okoliczności po stronie oskarżonego w rozumieniu art. 69 § 2 kk , które mimo istnienia wszystkich wymienionych okoliczności , przemawiałyby za warunkowym zawieszeniem kary .

Z tych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok ( art. 437 § 1 kpk , art. 456 kpk ) . Z uwagi na sytuację materialną oskarżonego Sąd zwolnił go od opłaty za obie instancje , obciążając go jedynie wydatkami za postępowanie odwoławcze ( art. 624 § 1 kpk , art. 627 kpk i art. 634 kpk ) .

SSO Adam Zarzycki SSO Bogna Kuczyńska SSR del.Krzysztof Rachwał