Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2014 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko M. L.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 30 kwietnia 2014 r.

sygn. akt I C 2518/13

1.  oddala apelację ,

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sygn. akt VIII Ca 374/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2014 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił powództwo A. G. przeciwko M. L. o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności i zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że M. L. i J. G. pozostawali w związku konkubenckim i prowadzili wspólne gospodarstwo domowe. Sąd Rejonowy w Toruniu w dniu 19 listopada 2003 roku, w sprawie INc 1123/03 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym w sprawie z powództwa M. L. przeciwko A. G.. Po uprawomocnieniu się nakazu opatrzono go klauzulą wykonalności. W listopadzie 2013 roku wszczęta została egzekucja należności przeciwko A. G., na które opiewał nakaz zapłaty z dnia 19 listopada 2013 r.

Sąd Rejonowy wskazał, że w przeważającej części stan faktyczny w sprawie był bezsporny. Istotą sporu był ustalenie, czy powódka spłaciła dług, a konkretnie czy kwota przelana przez jej córkę w dniu 4 stycznia 2005 r. dotyczyła wzajemnych rozliczeń jej z M. L., czy też była w rzeczywistości przeznaczona na spłatę zadłużenia matki.

Wiarygodność dokumentów nie budziła wątpliwości Sądu Rejonowego, nie była również kwestionowana przez żadną ze stron procesu. Sąd jedynie częściowo przyznał walor wiarygodności zeznaniom świadka J. G. odmawiając wiarygodności w zakresie, w jakim twierdziła, że przelew z 4 stycznia 2005 roku przeznaczony był na spłatę zadłużenia jej matki względem pozwanego. Konstatacja taka kłóciłaby się z doświadczeniem życiowym i zasadami logiki. Świadek pozostawała z pozwanym w wieloletnim konkubinacie, który obejmował m.in. lata 2003 – 2005. Wyciągi z konta bankowego pozwanego potwierdzają, że w tym okresie dokonywała ona wpłat na konto M. L., a wpłata dokonana na konto walutowe pozwanego nie opatrzona została żadnym tytułem. Nawet osoba nieobeznana z arkanami wiedzy prawniczej podjęłaby chociaż ograniczone czynności mające umożliwić udowodnienie w jakimkolwiek stopniu faktu spłaty zobowiązania, a od świadka jako osoby o wykształceniu prawniczym należałoby wymagać większej staranności. Za niewiarygodne uznał Sąd Rejonowy twierdzenia świadka jakoby wpłaciła większą kwotę pieniędzy niż wynosił dług, aby zaspokoić wszelkie jego roszczenia. Skoro między pozwanym a A. G. nie istniały inne zobowiązania, poza tymi z umowy pożyczki, nie było potrzeby dokonywania zawyżonej wpłaty. Sąd Rejonowy oddalił wniosek o uzupełniające przesłuchanie świadka, gdyż okoliczność, na jaką miał zostać przeprowadzony dowód nie była istotna dla rozstrzygnięcia i pominął dowód z przesłuchania stron, gdyż jego przeprowadzenie nie było konieczne, jako że wszelkie fakty istotne dla rozstrzygnięcia zostały wyjaśnione.

Sąd Rejonowy powołał treść art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. i uznał, że powódka nie udowodniła, że spełniła świadczenie należne M. L.. Kwota wpłaty z dnia 4.01.2005 r. stanowiła element rozliczeń między konkubentami i nie miała nic wspólnego z umową pożyczki z 2003 r. między jej matką a M. L.. Sąd Rejonowy wskazał, że skoro zarzut spełnienia świadczenia nie został wykazany, powództwo należało oddalić na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 a contrario k.p.c.

O kosztach Sąd Rejonowy orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zw. z art. 99 k.p.c.).

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie:

1.  norm prawa materialnego- art. 65 § 2 k.c. poprzez niepełne zastosowanie,

2.  norm prawa procesowego- art. 233§1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie , w szczególności poprzez błędne ustalenie faktyczne spowodowane znacznym przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów.

Wskazując na powyższe powódka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów zastępstwa procesowego .

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ustalenia faktyczne i argumentację prawną przyjętą przez Sąd Rejonowy co do zasadniczych motywów stanowiących podstawę wydanego rozstrzygnięcia.

Zgodnie z treścią art. 840 §1pkt 2 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części lub ograniczenia jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego powstało zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło, albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucić spełnienie świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

Podstawową kwestią wymagająca wyjaśnienia w niniejszym postępowaniu było więc wykazanie, czy po wydaniu tytułu wykonawczego miało miejsce zdarzenie, które spowodowało, iż objęte tytułem wykonawczym roszczenie wygasło albo nie może być już egzekwowane.

Nie budzi przy tym wątpliwości, iż zgodnie z art. 6 k.c. i art. 232 k.c. ciężar dowodu spoczywa na stronie, która z określonych faktów wywodzi skutki prawne. W związku z powyższym brak udowodnienia okoliczności, wskutek których roszczenie wygasło lub nie może być egzekwowane, może pociągać negatywne konsekwencje procesowe polegające na uznaniu, iż okoliczności stanowiące podstawę dochodzonego roszczenia nie zostały wykazane i doprowadzić do oddalenia powództwa.

W ocenie Sądu Okręgowego, strona powodowa nie wykazała w należyty sposób, wbrew twierdzeniu pozwu i apelacji, aby zachodziły okoliczności, które wskazywałyby na zasadność powództwa opozycyjnego w trybie art. 840 k.p.c., nie wykazała bowiem, aby dokonała spłaty należności.

Przede wszystkim wskazać należy, że niezasadny był podnoszony zarzut naruszenia art. 233§1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, w szczególności poprzez błędne ustalenie faktyczne spowodowane znacznym przekroczeniem zasady swobodnej oceny dowodów. Zgodnie z art. 233§1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Skuteczne postawienie w apelacji zarzutu sprzeczności ustaleń faktycznych z treścią zebranego materiału dowodowego lub wadliwej oceny materiału dowodowego nie może polegać na podjęciu jedynie próby obalenia poczynionych przezeń ustaleń - skarżący może, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi wykazywać, które konkretnie reguły logiki, doświadczenia życiowego naruszył Sąd czyniąc odmienne ustalenia faktyczne, nadto winien wykazać, że wadliwość procedowania Sądu miała wpływ na wynik sprawy. Uzasadniając podniesione zarzuty skarżący nie zadośćuczynił tak określonym wymaganiom. Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy oceniając materiał dowodowy nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów wynikającej z art. 233§1 k.p.c. zaś apelacja powódki nie zawiera żadnych uzasadnionych argumentów, które mogłyby podważyć dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów i poczynione ustalenia faktyczne.

W myśl ogólnej zasady ciężaru dowodu wynikającej z art. 6 k.c., to powódka twierdząc, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi się nie należy, winna tej okoliczności dowieść, co jednak nie miało miejsca. Skoro, jak twierdzi strona powodowa, J. G. i pozwany żyjąc w konkubinacie, dokonywali wpłat między własnymi kontami i wpłat tych nie opisywali, bo były to ich zwykłe rozliczenia, to trudno wymagać od pozwanego, aby udowadniał, z jakiego tytułu ponad 10 lat temu J. G. wpłaciła na jego konto 3120 USD. Wbrew twierdzeniom powódki, dokonywane przez J. G. na konto pozwanego wpłaty czasami były opisywane w inny sposób niż tylko przez system bankowy „wpłata gotówkowa”. Tytułem przykładu można wskazać na przelewy z 19 lipca 2004r. na kwotę 1.000zł, z 22 lipca 2004r. na kwotę 260zł ( k.86 akt), czy z 7 grudnia 2004r. na kwotę 1000zł ( k. 89 akt) , gdzie wskazano jako tytuł wpłaty : „usługa zgodnie z umową”.

Nie da się też obronić zarzut, że rezygnacja przez pozwanego z przymusowego dochodzenia należności od powódki, jest niezgodna z zasadami doświadczenia życiowego. Zauważyć należy, że pozwany jako człowiek zasadniczy, zadbał o swoje interesy, uzyskał nakaz zapłaty, a następnie klauzulę wykonalności, ale nie dochodził należności w drodze egzekucji z uwagi na związek z córką powódki. Jest to z całą pewnością postępowanie zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Natomiast twierdzenie powódki, że spłaciła większą kwotę niż wynosił dług, aby zaspokoić wszelkie roszczenia pozwanego mimo, że takowych nie miała, jest nielogiczne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Natomiast okoliczności, czy powódka dochodziła i kiedy należności od A. F., dla której pożyczyła pieniądze od pozwanego, czy było możliwe ich wyegzekwowanie, nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Były to bowiem relacje między powódką a A. F. i nie dotyczyły pozwanego.

Sąd Okręgowy nie dopuścił dowodów zgłoszonych w apelacji, ponieważ były one spóźnione. Pozwany wyjaśnił w odpowiedzi na apelację, że skarżąca mogła z tych dowodów skorzystać przed Sądem I instancji, a powódka jego twierdzeń skutecznie nie podważyła.

W ocenie Sądu Okręgowego, powoływanie się przez skarżącą na naruszenie art. 65§ 2 k.c. poprzez jego niepełne zastosowanie, jest bezzasadne. Jak wynika z art. 65 § 2 k.c. w umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Twierdzenie, że wolą świadka J. G. była spłata długu za powódkę nie może być interpretowane, jako zgodny zamiar stron, tylko dlatego, że pozwany świadczenie przyjął. Dokonanie wpłaty na konto nie jest umową, jest czynnością jednostronną. Dlatego nie można interpretować, jaki był zgodny zamiar stron. Jeżeli wolą J. G. była spłata zadłużenia matki, to wystarczyło dokonać jakiegokolwiek zapisu o tytule wpłaty lub za kogo jest dokonana. Wiedza w tym zakresie jest powszechna, a wiedza osoby o wykształceniu prawniczym, na co słusznie zwrócił uwagę Sąd I instancji, powinna większa.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał, iż po wydaniu tytułu wykonawczego nie doszło do powstania zdarzenia, które powodowałoby wygaśnięcie zobowiązania lub niemożność jego egzekwowania i na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 840 § 1 k.p.c. oddalił apelację jako niezasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Wobec oddalenia apelacji powódka zobligowana jest do zwrotu na rzecz pozwanego kwoty 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym (§ 6 pkt 4 w zw. z § 13 ust 1 pkt 1 w zw. z § 2 ust 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. Nr 163, poz. 1348).