Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V S 126/14

POSTANOWIENIE

Dnia 23 października 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jadwiga Galas

Sędziowie: SA Grzegorz Stojek (spr.)

SA Janusz Kiercz

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014 r. w Katowicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi R. Ł.

o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie XIII GC 222/07 Sądu Okręgowego w (...)na podstawie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.)

z udziałem Skarbu Państwa-Prezesa Sądu Okręgowego w (...)

postanawia:

1.  stwierdzić, że nastąpiła przewlekłość postępowania w sprawie XIII GC 222/07 Sądu Okręgowego w (...);

2.  przyznać R. Ł. od Skarbu Państwa-Prezesa Sądu Okręgowego w (...)kwotę 2.000 (dwa tysiące) złotych;

3.  oddalić skargę w pozostałym zakresie;

4.  zwrócić stronie skarżącej kwotę 100 (sto) złotych uiszczoną tytułem opłaty od skargi.

Sygn. akt V S 126/14

UZASADNIENIE

R. Ł. w skardze na przewlekłość postępowania, wniosła o:

1.  stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie toczącej się pod sygnaturą akt XIII GC 222/07 Sądu Okręgowego w (...),

2.  przyznanie od Skarbu Państwa kwoty 10.000 zł.

Prezes Sądu Okręgowego w (...) wniósł o oddalenie skargi podając, że w sprawie XIII GC 222/07 konieczne czynności procesowe były przez Sąd podejmowane w rozsądnym terminie, nie dłuższym niż było to potrzebne dla rozstrzygnięcia złożonych przez pozwaną zażaleń. Ponadto z uwagi na przebywaniu przez sędziego referenta na długotrwałym zwolnieniu lekarskim (od 27 marca 2014 r. do 9 maja 2014 r. oraz od 1 sierpnia 2014 r. do dnia złożenia odpowiedzi na skargę) mogły wystąpić pewne opóźnienia w załatwianiu spraw. Opóźnienia te wynikały z przyczyn obiektywnych i nie miały charakteru nadmiernego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Skarga częściowo jest zasadna.

Przebieg postępowania, w sprawie, którego dotyczy skarga wyglądał następująco:

W dniu 18 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy w (...)wydał postanowienie o odrzuceniu wniosku R. Ł. o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego z 3 września 2007 r. uzupełnionego wyrokiem zaocznym z 11 października 2007 r. oraz odrzucił sprzeciw pozwanej od tego wyroku. Sam sprzeciw od wyroku zaocznego wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu został wniesiony 4 grudnia 2013 r. Pismem z 15 stycznia 2014 r., które wpłynęło do Sądu 20 stycznia 2014 r., R. Ł. wniosła zażalenie na postanowienie Sądu Okręgowego z 18 grudnia 2013 r. wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych, który to wniosek został rozpoznany postanowieniem z 29 stycznia 2014 r. - pozwana została zwolniona od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w sprawie. W tym samym dniu przewodniczący wezwał pozwaną do usunięcia braków formalnych zażalenia na postanowienie z 18 grudnia 2013 r, przez dołączenie jego odpisu. Zarządzenie to pozwana wykonała 12 lutego 2014 r. Postanowieniem z 19 lutego 2014 r. Sąd Okręgowy w (...) oddalił wniosek pozwanej o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanego wyrokowi zaocznemu z 3 września 2007 r. zaś drugim postanowieniem z tej samej daty oddalił wniosek pozwanej o udzielenie zabezpieczenia roszczenia przez wstrzymanie i zawieszenie postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Żorach pod sygn., akt Km 2785/07, do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy o sygn. akt XIII GC 222/07, na które to postanowienia pozwana wniosła dwa odrębne zażalenia w dniu 12 marca 2014 r., które wpłynęły do Sądu Okręgowego w (...)w dniu 13 marca 2014 r. Po nadaniu biegu zażaleniom pozwanej z 12 marca 2014 r., w dniu 18 lipca 2014 r. przedstawiono zażalenia wraz z aktami Sądowi Apelacyjnemu w Katowicach, który zarządzeniem z 4 sierpnia 2014 r. zwrócił akta Sądowi Okręgowemu, celem nadania biegu zażaleniu pozwanej na postanowienie z 18 grudnia 2013 r. o odrzuceniu sprzeciwu od wyroku zaocznego i łącznego rozpoznania wszystkich wniesionych przez pozwaną zażaleń. Zarządzeniem z dnia 12 sierpnia 2014 r. wykonano zalecenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach, odpis zażalenia z 15 stycznia 2014 r. Sąd Okręgowy doręczył pełnomocnikowi pozwanej, a następnie, po wpływie zwrotnego potwierdzenia odbioru zażalenia, akta sprawy wraz z zażaleniami pozwanej, w tym na postanowienie z 18 grudnia 2013 przedstawiono ponownie Sądowi Apelacyjnemu w dniu 27 sierpnia 2014 r.

W dniu 2 września 2014 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach postanowieniem w sprawie o sygn. akt V ACz 916/14 uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w (...) do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Ustawodawca w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843 ze zm. – dalej: ustawa) definiuje przewlekłość postępowania w ten sposób, że zachodzi wówczas, gdy postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, co oznacza naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki. Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania (art. 2 ust. 2 ustawy).

Z zebranego materiału wynika więc, że nieuzasadniona zwłoka w rozpoznaniu sprawy, w szczególności poprzez brak nadania biegu zażaleniu skarżącej z dnia 15 stycznia 2014 r., które wpłynęło do Sądu Okręgowego w (...)w dniu 20 stycznia 2014 r. wystąpiła między 20 marca 2014 r. a 27 sierpnia 2014 r.

Jak wynika z przedstawionego powyżej przebiegu postępowania, niewątpliwie Sąd Okręgowy, co do zasady powinien był niezwłocznie po wniesieniu przez skarżącą zażalenia na postanowienie z 18 grudnia 2013 r., a więc jeszcze w styczniu 2014 r. nadać bieg temu zażaleniu. Jednocześnie zauważyć jednak należy, że wobec złożenia przez R. Ł. wniosków o zabezpieczenie roszczenia oraz o zawieszenie rygoru natychmiastowej wykonalności nadanemu wyrokowi zaocznemu z dnia 3 września 2007 r., Sąd meriti uprawniony był, mając na względzie charakter tych wniosków oraz – w przypadku ich uwzględnienia – wpływ na dalszy przebieg postępowania, podjąć decyzję o rozpoznaniu tych wniosków, i dopiero wówczas nadać bieg zażaleniu z 15 stycznia 2014 r.

Zauważyć jednak trzeba, że już po wydaniu postanowień w przedmiocie żądania zabezpieczenia i zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności i po wniesieniu zażaleń na te postanowienia przez R. Ł. w dniu 12 marca 2014 r. Sąd Okręgowy powinien był wówczas niezwłocznie nadać bieg tym trzem zażaleniom łącznie i przedstawić je do rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego już wydanie przez przewodniczącego w dniu 11 czerwca 2014 r. zarządzenia o doręczeniu odpisu zażalenia na postanowienie w przedmiocie zawieszenia rygoru natychmiastowej wykonalności stronie powodowej oraz przedstawienie w dniu 18 lipca 2014 r. zażaleń z 12 marca 2014 r. Sądowi Apelacyjnemu, stanowiło samo w sobie nieuzasadnioną zwłokę w rozpoznaniu sprawy. W świetle powyższego, nadanie prawidłowego biegu zażaleniu z 15 stycznia 2014 r. dopiero w dniu 12 sierpnia 2014 r. pozwala przyjąć, że rozpoznanie sprawy przez Sąd Okręgowy (nadanie biegu zażaleniu z 15 stycznia 2014 r., ale również zażaleniom z 12 marca 2014 r.) nastąpiło w okolicznościach, o jakich mowa w art. 2 ust. 1 powołanej powyżej ustawy.

Zauważyć w tym miejscu trzeba, że w istocie nadanie biegu zażaleniom nie wymaga wnikliwego, merytorycznego, ich badania, lecz sprowadza się do sprawdzenia czy spełniają wymogi formalne oraz przesłania ich odpisów stronie przeciwnej, a następnie wydania zarządzenia o przekazaniu akt sądowi odwoławczemu. Są to zatem zazwyczaj dwie czynności (dwa zarządzenia przewodniczącego), które nie stanowią szczególnego obciążenia dla sądu, a zatem ich wykonanie może nastąpić nawet bezpośrednio po wpływie stosownych pism od stron (samego zażalenia oraz zwrotnego poświadczenia odbioru od strony przeciwnej). W konsekwencji tym bardziej niezrozumiały jest fakt ponad półrocznego zwlekania przez Sąd Okręgowy w podjęciu tych czynności, które mają charakter tylko techniczny, a których niewykonania nie może usprawiedliwiać długotrwała, usprawiedliwiona nieobecność sędziego referenta, który przy tego rodzaju czynnościach może być zastąpiony przez innego sędziego, bez wpływu na rozpoznanie przez niego innych spraw.

Ponieważ skarga zasadnie wytknęła przewlekłość postępowania, należało stwierdzić, że nastąpiła przewlekłość postępowania w zakresie wykazanym (art. 12 ust. 2 ustawy).

W tej sytuacji należało na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy przyznać skarżącej od Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w (...) sumę pieniężną w kwocie 2.000 zł. Kwota ta stanowić będzie dla skarżącej właściwą rekompensatę moralną, gdyż nie idzie o naprawienie szkody, która powstałaby wskutek przewlekłości postępowania. Wysokość kwoty uwzględnia znaczenie jakie dla strony wnoszącej skargę mają zagadnienia o których nie rozstrzygnięto – przedmiot wniosku dotyczy żywotnych interesów uprawnionych. Sąd wziął jednak pod uwagę, że stwierdzona przewlekłość dotyczy relatywnie krótkiego czasu, stąd żądaną kwotę 10.000 zł należało uznać za zawyżoną.

Z wyżej wymienionych przyczyn żądanie przyznanie sumy pieniężnej w kwocie przekraczającej 2.000 zł podlegało oddaleniu.

Ponieważ uwzględniono skargę co do istoty, należało orzec o zwrocie uiszczonej od niej opłaty (art. 17 ust.3 ustawy).