Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III S 109/14

POSTANOWIENIE

Dnia 9 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Danuta Pacześniowska

Sędziowie SO Magdalena Balion - Hajduk

SR del. Marcin Rak (spr.)

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2014 roku w Gliwicach

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi G. L.

przy udziale Skarbu Państwa - Prezesa Sądu Rejonowego w Gliwicach

o stwierdzenie przewlekłości postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym Gliwicach pod sygnaturą II C 2300/13 upr

postanawia:

1.  stwierdzić, że w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Gliwicach, pod sygnaturą II C 2300/13 upr, nastąpiła przewlekłość postępowania,

2.  przyznać skarżącemu od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gliwicach kwotę 2.000 (dwa tysiące),

3.  oddalić skargę w pozostałej części.

SSR del. Marcin Rak SSO Danuta Pacześniowska SSO Magdalena Balion – Hajduk

Sygn. akt III S 109/14

UZASADNIENIE

Dnia 9 czerwca 2014 roku powód G. L. złożył skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki dotyczącą postępowania prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Gliwicach pod sygn. akt II C 2300/13 upr. Domagał się stwierdzenia przewlekłości tegoż postępowania, zasądzenia na swoją rzecz sumy pieniężnej w wysokości 4.000 złotych oraz wydania sądowi prowadzącemu sprawę zarządzeń zmierzających do nadania jej biegu. Uzasadniając żądanie wskazał, że postępowanie toczy się od lipca 2013 roku, a zarządzenie o doręczeniu pozwanemu odpisu pozwu wydane zostało dopiero w lutym 2014 roku. Rozprawa odbyła się w marcu 2014 roku w wydany wyrok był w ocenie skarżącego wadliwy, na co wprost wskazywały pisemne motywy tego rozstrzygnięcia. Nadto wyrok ten nie zawierał rozstrzygnięcia o wnioskowanym przez powoda rygorze natychmiastowej wykonalności, wobec czego powód zmuszony był do składania wniosku o wydanie orzeczenia uzupełniającego. Wskazał, że od wniesienia pozwu minęło 11, a spraw pomimo, że nie jest skomplikowana nie została prawidłowo zakończona.

Prezes Sądu Rejonowego w Gliwicach zgłosił udział w sprawie i wniósł o oddalenie skargi. Wskazał, że pierwotnie sprawę skierowano do referatu sędziego, który został przeniesiony na inne miejsce służbowe. Skutkowało to koniecznością rozdzielenia obszernego referatu między innych sędziów obciążonych ponad miarę i pracujących z ponadprzeciętnym wysiłkiem. Uniemożliwiało to zakończenie sprawy w krótszym terminie.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Pozew w sprawie objętej skargą wpłynął do Sądu Rejonowego w dniu 16 lipca 2013 roku. Zarządzeniem z 18 lipca 2013 roku doręczonym dnia 13 sierpnia 2013 roku wezwano powoda do usunięcia braków formalnych pozwu. Braki zostały usunięte w dniu 16 sierpnia 2013 roku. Zarządzeniem z dnia 5 lutego 2014 roku sędzia referent wyznaczył termin rozprawy na dzień 26 marca 2014 roku polecając jednocześnie doręczenie pozwanemu odpisu pozwu. Dnia 21 marca 2014 roku wpłynęła odpowiedź na pozew wraz z informacją pozwanego o spełnieniu należności głównej. Po przeprowadzeniu rozprawy w dniu 26 marca 2014 roku Sąd Rejonowy wydał wyrok w którym częściowo umorzył postępowanie, częściowo oddalił powództwo i orzekł o kosztach postępowania. Na wniosek powoda z dnia 1 kwietnia 2014 roku w dniu 15 kwietnia 2014 roku sporządzone zostało pisemne uzasadnienie tego wyroku, a także orzeczenie uzupełniające wyrok o rygor natychmiastowej wykonalności obejmujący rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Dnia 5 maja 2014 roku wpłynęła apelacja powoda, której zarządzeniem z dnia 13 maja 2014 rok nadano bieg.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. z 2004 roku, Nr 179, poz. 1843 ze zm.) dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd, w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty albo czynności podjętych przez prokuratora prowadzącego lub nadzorującego postępowanie przygotowawcze w celu zakończenia postępowania przygotowawczego lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

W ugruntowanym orzecznictwie sądów powszechnych, Sądu Najwyższego jak i sądów administracyjnych przyjmuje się, że przewlekłość postępowania to nieuzasadnione żadną z okoliczności wymienionych w art. 2 ust. 2 ustawy z 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony (…) długotrwałe zaniechanie podejmowania czynności przez organ prowadzący postępowanie lub podejmowanie czynności nieefektywnych bądź pozornych. Zachodzi ona gdy postępowanie jest długotrwałe i rozwlekłe, a trwa ponad konieczność podjęcia czynności niezbędnych do zakończenia sprawy, pozostających w związku przyczynowym z działaniem lub zaniechaniem organu. Innymi słowy to wyrażając, przewlekłość postępowania występuje, gdy zwłoka jest nadmierna (rażąca) i nie znajduje uzasadnienia w obiektywnych okolicznościach sprawy. Aby stwierdzić przewlekłość postępowania koniecznej jest ustalenie, że pomiędzy kolejnymi czynnościami występują długie, nieuzasadnione przerwy albo też pewne czynności nie są podejmowane w ogóle (tak: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 czerwca 2011 roku, III SPP 14/11, Lex nr 10959151, postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 07 kwietnia 2009 roku, II S 4/09, KZS 2009/5/42, postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 28 grudnia 2012 roku, II S 25/12, Lex nr 1254588, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 listopada 2012 roku, II OPP 19/12, Lex nr 1240698).

Ocena przewlekłości postępowania musi być dokonywana w relacji do czasu trwania całego postępowania, przy czym sama długość postępowania nie przesądza jeszcze o tym, iż jest ono przewlekłe. Konieczne jest tym samym wskazanie na konkretne długotrwałe i nieuzasadnione zaniechanie sądu, względnie na dokonywanie czynności w sposób nieefektywny.

Nadto istotnym jest, że państwo ma obowiązek zapewnienia w miarę sprawnego działania wymiaru sprawiedliwości w każdych warunkach. Oznacza to, że argumentacja odnosząca się do trudnej sytuacji kadrowej i ponadprzeciętnego obciążenia pracą orzeczników i pracowników sekretariatu zasadniczo nie może stanowić podstawy do oddalenia skargi. Wszak skarga objęta cytowaną ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku ma służyć urzeczywistnieniu prawa do sądu, które swe źródło znajduje przede wszystkim w art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a jednym z jego istotnych elementów jest realizacja zawartej w tymże przepisie gwarancji rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, co oznacza merytoryczne i definitywne jej rozstrzygnięcie przez sąd w rozsądnym terminie (por. uzasadnienie uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2013 roku, III SPZP 1/13, OSNP 2013/23-24/292).

Analiza akt prowadzi do wniosku, że postępowanie, którego dotyczy skarga nie obejmuje skomplikowanej materii. Dotyczy bowiem roszczenia o zapłatę kwoty 81 złotych z tytułu odsetek od świadczenia spełnionego z opóźnieniem. Pomimo tego zauważalna jest nieuzasadniona zwłoka w podjęciu czynności w sprawie występująca między 16 sierpnia 2013 roku - to jest usunięciem przez powoda braków formalnych pozwu, a 5 lutego 2014 roku, kiedy to wydane zostało zarządzenie o wyznaczeniu terminu rozprawy i doręczeniu odpisu pozwu pozwanemu.

Okoliczność ta przemawiała za uznaniem wystąpienia przesłanek opisanych w art. 2 ust. 2 cytowanej ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony (…), stanowiących podstawę do stwierdzenia przewlekłości. Wszak z przyczyn niezależnych od stron oraz nieznajdujących usprawiedliwienia w okolicznościach faktycznych i prawnych rozpoznawanej sprawy, łączna zwłoka w podejmowaniu prawidłowych czynności zmierzających do rozpoznania roszczenia pozwu wynosiła blisko 6 miesięcy.

Nawet jeżeli opóźnienie to wynikało z trudnej sytuacji kadrowej Sądu Rejonowego w Gliwicach to – jak już wskazano – okoliczność ta nie mogła stanowić podstawy do oddalenia skargi. Strona postępowania sądowego nie może bowiem ponosić konsekwencji niezapewnienia przez państwo prawidłowych warunków funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Jednocześnie brak było podstaw do uznania aby po dniu 5 lutego 2014 roku sprawa rozpoznawana była przewlekle. Po tejże dacie czynności w sprawie podejmowania były terminowo, w odstępach zbliżonych do miesięcznych. Bez znaczenia pozostawały przy tym okoliczności, że wydany w sprawie wyrok wymagał uzupełnienia, sąd I instancji w treści uzasadnienia przyznał, że powinien zostać skorygowany, a nadto, że powód nie zgadzał się z orzeczeniem. Wszak wymienione okoliczności dotyczyły sfery merytorycznej rozstrzygnięcia. Nie może natomiast budzić wątpliwości, że w toku postępowania ze skargi na przewlekłość postępowania nie jest dopuszczalne dokonywanie merytorycznej oceny orzeczeń wydanych w toku postępowania objętego skargą (por. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2011 roku, III SPP 34/10 i z dnia 22 listopada 2011 roku, III SPP 22/10, Lex nr 694241).

Wobec stwierdzenia przewlekłości, na podstawie art. 12 ust. 4 cytowanej ustawy Sąd Okręgowy przyznał na rzecz skarżącego sumę pieniężną w wysokości 2.000 złotych. Określając jej wysokość Sąd Okręgowy miał na uwadze okres występującej bezczynności, rodzaj sprawy oraz jej znaczenie dla skarżącego.

W pozostałej części wnioski skargi jako niezasadne oddalono, a to na podstawie art. 12 ust. 1 tejże ustawy. Sąd Okręgowy nie znalazł też podstaw do uwzględnienia żądania zobowiązania Sądu Rejonowego do nadania sprawie dalszego biegu, skoro czynności w tym zakresie są od dnia 5 lutego 2014 roku na bieżąco podejmowane przez Sąd Rejonowy.

SSR (del.) Marcin Rak SSO Danuta Pacześniowska SSO Magdalena Balion – Hajduk