Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku II Wydział Karny

w składzie:

Przewodnicząca: SSA Danuta Matuszewska

Sędziowie: SSA Dorota Rostankowska

SSO del. Rafał Ryś (spr.)

Protokolant: referent-stażysta Aleksandra Urbanowicz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku Krzysztofa Nowickiego

po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 2014 r.

sprawy

A. L.

oskarżonej z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k.; art. 286 § 1 k.k.

A. J.

oskarżonego z art. 296 § 1 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonych

od wyroku Sądu Okręgowego w Toruniu

z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt II K 1/10

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Oskarżona A. L. stanęła pod zarzutami popełnienia czynów polegających na tym, że:

I.  w okresie od 25 maja 2006r. do 11 sierpnia 2008r. w T. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 786.715,78 zł. brutto (...) SA w P. w ten sposób, że nie będąc właścicielem niżej wymienionych maszyn stolarskich i nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do praw własności przedmiotu leasingu i możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 24 maja 2006r. zawarła umowę leasingu operacyjnego zwrotnego nr (...) na maszyny stolarskie do wbijania zamków (...) i do nabijania zawiasów (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 236.680,00 zł. brutto, która to kwota została przelana na rachunek firmy,

- w dniu 19 lipca 2006r. zawarła umowę leasingu operacyjnego zwrotnego nr (...) na maszynę stolarską for matówkę (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 135.479,78 zł. brutto, która to kwota została przelana na rachunek firmy,

- w dniu 11 sierpnia 2006r. zawarła umowę leasingu operacyjnego zwrotnego nr (...) na maszyny stolarskie prasę do łączenia pudełek (...), maszynę do sklejania szuflad ze zbiornikiem na wodę (...), frezarkę do łączeń równoległych (...) z kompletem frezów, na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 170.556,00 zł. brutto, która to kwota została przelana na rachunek firmy, działając tym na szkodę (...) SA w P.,

- w dniu 27 czerwca 2007r. zawarła umowę leasingu operacyjnego zwrotnego nr (...) na maszynę stolarską piłę tarczową poprzeczną z optymalizacją (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 244.000,00 zł. brutto, która to kwota została przelana na rachunek firmy,

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

II.  w okresie od dnia 17 stycznia 2007r. do dnia 8 marca 2007r. w Ł. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 430.526,15 zł. netto (...) SA w Ł. w ten sposób, że nie będąc właścicielem niżej wymienionych maszyn stolarskich i nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do praw własności przedmiotu leasingu i możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 17 stycznia 2007r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszynę stolarską optymalizator cięcia (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyny stolarskiej o wartości 208.626,15 zł. netto, która to kwota została przelana na rachunek firmy,

- w dniu 8 marca 2007r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszyny stolarskie prasę(...), maszynę do sklejania szuflad (...), frezarkę do wielo wypustów (...), piłę (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 221.900,00 zł. netto, która to kwota została przelana na rachunek firmy, działając tym na szkodę (...) SA w Ł.

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

III.  w dniu 11 kwietnia 2008r. w W. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 548.624,00 zł. netto (...) Sp. z o.o. w W. w ten sposób, że nie będąc właścicielem niżej wymienionych maszyn stolarskich i nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do praw własności przedmiotu leasingu i możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 11 kwietnia 2008r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszyny stolarskie piłę (...), maszynę do sklejania szuflad (...), frezarkę do łączeń równoległych (...), prasę manualną do składania pudełek z drewna (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 181.000,00 zł. netto (220.820,00 zł. brutto), która to kwota została przelana na rachunek firmy,

- w dniu 11 kwietnia 2008r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszynę stolarską trak do cięcia cienkich płyt i desek (...) z oprzyrządowaniem, na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyny stolarskiej wartości 367.624,00 zł. netto, która to kwota została przelana na rachunek firmy, działając tym na szkodę (...) Sp. z o.o. w W.,

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

IV.  w dniu 29 stycznia 2008r. w W. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 206.050,00 zł. netto (251.381,00 zł. brutto) (...) Sp. z o.o. w W. w ten sposób, że nie będąc właścicielem niżej wymienionych maszyn stolarskich i nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do praw własności przedmiotu leasingu i możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 29 stycznia 2008r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszyny stolarskie piłę (...), maszynę do sklejania szuflad (...), frezarkę do łączeń równoległych (...), prasę manualną do składania pudełek z drewna (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 206.050,00 zł. netto (251.381,00 zł. brutto), która to kwota została przelana na rachunek firmy, działając tym na szkodę (...) Sp. z o.o. w W.

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

V.  w okresie od 27 czerwca 2006r. do 19 września 2007r. w T. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 248.235,36 zł. netto (302.847,14 zł. brutto) (...) SA w W. w ten sposób, że nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 27 czerwca 2006r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszyny stolarskie piłę taśmowo rozdzielczą (...) ostrzarkę do pił taśmowych (...), rozwierak automatyczny (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyn stolarskich wartości 35.200,00 zł. netto, (42.944,00 zł. brutto),

- w dniu 4 grudnia 2006r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszyny stolarskie prasę pneumatyczną trapezową dwustronną, stół specjalistyczny montażowy otworowy szt. 2, na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyn stolarskich wartości 56.000,00 zł. netto, (68.320,00 zł. brutto),

- w dniu15 lutego 2007r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na wyposażenie piec przenośny (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. urządzenia wartości 31.035,36 zł. netto (37.863,14 zł. brutto),

- w dniu 19 września 2007r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszyny stolarskie stemplowarkę do znakowania drewna i dwa automaty do zbijania opakowań drewnianych, na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyn stolarskich wartości 126.000,00 zł. netto (153.720,00 zł. brutto), działając tym na szkodę (...) SA w W.,

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

VI.  w okresie od 3 kwietnia 2006r. do 22 sierpnia 2006r. w T. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 476.500,00 zł. netto (...) Sp. z o.o. w W. w ten sposób, że nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 3 kwietnia 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszyny stolarskie do mocowania zawiasów (...) i do mocowania zamknięć (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyn stolarskich wartości 205.000,00 zł. netto,

- w dniu 10 lipca 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszynę stolarską piłę formatową (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyny wartości 115.000,00 zł. netto,

- w dniu 22 sierpnia 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszyny stolarskie frezarkę (...), maszynę do sklejania pudełek (...), prasę (...), agregat lakierniczy (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyn wartości 156.500,00 zł. netto, działając tym na szkodę (...) Sp. z o.o. w W.,

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

VII.  w okresie od 24 lutego 2006r. do 24 sierpnia 2006r. w T. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 681.780,00 zł. netto (831.771,60 zł. brutto) (...) SA w W. w ten sposób, że nie będąc właścicielem niżej wymienionych maszyn stolarskich i nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do praw własności przedmiotu leasingu i możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 24 lutego 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszynę stolarską kompresor śrubowy (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyny o wartości 22.770,00 zł. netto (27.779,40 zł. brutto),

- w dniu 24 lutego 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszynę stolarską zbiornik sprężonego powietrza (...) , na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia ww. maszyny o wartości 7.100,00 zł. netto (8.662,00 zł. brutto),

- w dniu 16 maja 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszyny stolarskie do nabijania i montowania zawiasów (...) i do nabijania zamknięć i zamków (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 193.550,00 zł. netto (236.131,00 zł. brutto), która to kwota została przelana na rachunek firmy,

- w dniu 6 czerwca 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszynę stolarską optymalizator cięcia (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 206.500,00 zł. netto (251.930,00 zł. brutto), która to kwota została przelana na rachunek firmy,

- w dniu 21 lipca 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszynę stolarską formatówkę (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 112.000,00 zł. netto (136.640,00 zł. brutto), która to kwota została przelana na rachunek firmy,

- w dniu 24 sierpnia 2006r. zawarła umowę leasingu nr (...) na maszyny stolarskie frezarkę (...), maszynę do sklejania pudełek (...), prasę do pudełek (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 139.860,00 zł. netto (170.629,20 zł. brutto), która to kwota została przelana na rachunek firmy, działając tym na szkodę (...) SA w W.,

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

VIII.  w okresie od 22 maja 2007r. do 21 czerwca 2007r. w W. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 400.900,00 zł. netto (489.098,00 zł. brutto) (...) Sp. z o.o. w W. w ten sposób, że nie będąc właścicielem niżej wymienionych maszyn stolarskich i nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do praw własności przedmiotu leasingu i możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych

- w dniu 22 maja 2007r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszyny stolarskie prasę (...), maszynę do sklejania szuflad (...), frezarkę do wielowypustów(...), piłę (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 221.900,00 zł. netto (270.718,00 zł. brutto),

- w dniu 21 czerwca 2007r. zawarła umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszynę stolarską piłę tarczową poprzeczną z optymalizacją (...), na podstawie której to umowy dokonała wyłudzenia leasingu w kwocie 179.000,00 zł. netto (218.380,00 zł. brutto),

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

IX.  w dniu 31 października 2007r. w W. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 2.989,07 zł. (...) Sp. z o.o. w W. w ten sposób, że nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...), wprowadziła w błąd przedstawiciela ww. firmy co do możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych i w dniu 31 października 2007r. zawarła umowę najmu nr (...) kopiarko drukarki (...), na podstawie której to umowy wyłudziła najem ww. urządzenia wartości 2.989,07 zł. działając na szkodę (...) Sp. z o.o. w W.,

tj. czynu z art. 286 §1 kk;

X.  w dniu 14 grudnia 2007r. w B. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 8.728,07 zł. (...) w ten sposób, że nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy (...) Sp. z o.o. w L., wprowadziła w błąd przedstawiciela tej firmy co do możliwości regulowania swoich zobowiązań finansowych i w dniu 14 grudnia 2007r. na podstawie faktury VAT nr (...) wyłudziła zakup odpadów produkcyjnych – lamelki wartości 21.228,00 zł. z czego uregulowała część należności, działając na szkodę (...) w B.,

tj. czynu z art. 286 §1 kk.

Oskarżony A. J. stanął pod zarzutem popełnienia czynu polegającego na tym, że:

I. w okresie od 3 czerwca 2004 r. do 23 czerwca 2005 r. w P. woj. (...), działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 493.232,50 zł. netto (...) S.A. we W. w ten sposób, że nie posiadając płynności finansowej i nie mając możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych, w ramach prowadzonej przez siebie firmy pod swoim nazwiskiem, wprowadził w błąd przedstawiciela ww. firmy leasingowej co do możliwości wywiązania się z zobowiązań finansowych

- w dniu 3 czerwca 2004r. zawarł umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszynę stolarską linię do produkcji ram składającą się z pilarki dwutarczowej do ram (...), urządzenia do łączenia ram (...), podajnika ciśnieniowego kleju, na podstawie której to umowy dokonał wyłudzenia ww. maszyny stolarskiej wartości 46.000,00 zł. netto,

- w dniu 28 czerwca 2004r. zawarł umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszynę stolarską ploter laserowy (...) oraz w dniu 15.02.2005r. aneks na oprzyrządowanie w postaci tuby laserowej (...), głowicy podwójnej z kompletem optycznym do ULS, na podstawie których to umów dokonał wyłudzenia ww. maszyn stolarskich o łącznej wartości 188.032,50 zł. netto,

- w dniu 2 grudnia 2004r. zawarł umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszynę stolarską strugarkę (...), na podstawie której to umowy dokonał wyłudzenia ww. maszyny stolarskiej wartości 145.200,00 zł. netto,

- w dniu 23 czerwca 2005r. zawarł umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszynę stolarską piłę panelową (...), na podstawie której to umowy dokonał wyłudzenia ww. maszyny stolarskiej wartości 52.000,00 zł. netto,

- w dniu 23 czerwca 2005r. zawarł umowę leasingu operacyjnego nr (...) na maszynę stolarską strugarkę dwustronną (...), na podstawie której to umowy dokonał wyłudzenia ww. maszyny stolarskiej wartości 62.000,00 zł. netto, działając tym na szkodę (...) S.A. we W.,

tj. czynu z art. 286 §1 kk w zw. z art. 12 kk w zw. z art. 294 §1 kk.

Wyrokiem z dnia 10 października 2013r., wydanym w sprawie o sygnaturze akt II K 1/10, Sąd Okręgowy w Toruniu poczynił następujące rozstrzygnięcia:

I.  Ustalił, że zachowania zarzucone oskarżonej A. L. w punktach I – X oskarżenia stanowią odrębne czyny;

1.  oskarżoną A. L. uniewinnił od popełnienia czynów zarzuconych jej w punkcie VI tiret pierwszy aktu oskarżenia, w punkcie VII tiret pierwszy i drugi aktu oskarżenia;

2.  oskarżoną A. L. uznał za winną czynów zarzuconych jej w pkt I tiret drugi i trzeci, w pkt V tiret pierwszy, drugi, trzeci i czwarty, w pkt VI tiret drugi i trzeci, w pkt VII tiret piąty i szósty, w pkt IX, w pkt X aktu oskarżenia, z tym ustaleniem, że stanowiły one dwanaście przestępstw popełnionych w warunkach ciągu przestępstw, które opisano i zakwalifikowano w następujący sposób:

- w dniu 27 czerwca 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą maszyn do obróbki drewna, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 35.200 zł. netto (42.944 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 10 lipca 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą piły formatowej, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 115.000 zł. netto (140.300 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 19 lipca 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) SA z siedzibą w P. co do przysługujących jej praw własności przedmiotu w postaci piły formatowej oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmiot nie będąc jego właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu operacyjnego (zwrotnego) numer (...) dotyczącą tego przedmiotu, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 111.049 zł. netto (135.479,78 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 21 lipca 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności przedmiotu w postaci formatówki oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmiot nie będąc jego właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tego przedmiotu, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 112.000 zł. netto (136.640 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 11 sierpnia 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) SA z siedzibą w P. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci prasy, maszyny do sklejania szuflad, frezarki oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu operacyjnego (zwrotnego) numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 139.800 zł. netto (170.556 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 22 sierpnia 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą frezarki maszyny do sklejania pudełek, prasy, agregatu lakierniczego, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 156.500 zł. netto (190.930 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 24 sierpnia 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci frezarki, maszyny do sklejania pudełek, prasy oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 139.860 zł. netto (170.629,20 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 4 grudnia 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą przedmiotów w postaci prasy pneumatycznej oraz stołu montażowego, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 56.000 zł. netto (68.320 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 15 lutego 2007r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą pieca przenośnego, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 31.035,36 zł. netto (37.863,14 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 19 września 2007r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą przedmiotów w postaci automatów do zbijania opakowań oraz stemplarki, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 126.000 zł. netto (153.720 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 31 października 2007r. w W., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela spółki z o.o. (...) z siedzibą w L. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę najmu numer (...) dotyczącą kopiarko - drukarki, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 2.879,20 zł. brutto, tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 14 grudnia 2007r. w B., działając jako przedstawiciel spółki z o.o. (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela firmy (...) z siedzibą w B. (...) co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę kupna odpadów produkcyjnych (lamelek), w związku z czym wystawiona została faktura VAT nr (...), czym doprowadziła ww. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 17.400 zł. netto (21.228 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

i za to, przy zastosowaniu art. 91 §1 kk, na podstawie art. 286 §1 kk wymierzył jej karę 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 33 §1, 2 i 3 kk – także karę grzywny: 80 stawek dziennych, po 20 zł. każda;

3.  oskarżoną A. L. uznał za winną czynów zarzuconych jej w pkt I tiret pierwszy i czwarty, w pkt II tiret pierwszy i drugi, w pkt III tiret pierwszy i drugi, w pkt IV tiret pierwszy, w pkt VII tiret trzeci i czwarty, w pkt VIII tiret pierwszy i drugi aktu oskarżenia, z tym ustaleniem, że stanowiły one jedenaście przestępstw popełnionych w warunkach ciągu przestępstw, które opisano i zakwalifikowano w następujący sposób:

- w dniu 16 maja 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci maszyny do wbijania i montowania zawiasów oraz maszyny do nabijania zamknięć i zamków oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 193.550 zł. netto (236.131 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 24 maja 2006r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) SA z siedzibą w P. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci maszyny do nabijania zawiasów oraz maszyny do wbijania zamków oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 194.000 zł. netto (236.680 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 17 stycznia 2007r. w Ł., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. (obecnie (...)) z siedzibą w Ł. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą optymalizatora, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 208.626,15 zł. netto (254.523,90 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 8 marca 2007r. w Ł., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. (obecnie (...)) z siedzibą w Ł. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci prasy, maszyny do sklejania szuflad, frezarki, piły oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 221.900 zł. netto (270.718 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 22 maja 2007r. w W., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci prasy, maszyny do sklejania szuflad, frezarki, piły oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 221.900 zł. netto (270.718 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 6 czerwca 2007r. w T., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci optymalizatora oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmiot nie będąc jego właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tego przedmiotu, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 206.500 zł. netto (251.930 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 21 czerwca 2007r. w W., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności piły tarczowej, a ponadto co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmiot nie będąc jego właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą tego przedmiotu, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 179.000 zł. netto (218.380 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 27 czerwca 2007r. w P., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) SA z siedzibą w P. co do przysługujących jej praw własności piły tarczowej, a ponadto co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmiot nie będąc jego właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą tego przedmiotu, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 200.000 zł. netto (244.000 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 29 stycznia 2008r. w W., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci piły formatowej, maszyny do sklejania szuflad, frezarki, prasy oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 206.050 zł. netto (251.381 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 11 kwietnia 2008r. w W., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą traka z wyposażeniem, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 372.269,02 zł. netto (454.168,21 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk;

- w dniu 11 kwietnia 2008r. w W., działając jako właściciel firmy (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. co do przysługujących jej praw własności przedmiotów w postaci prasy, pilarki formatowej, frezarki, maszyny do sklejania szuflad oraz co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, sprzedała spółce ww. przedmioty nie będąc ich właścicielem, a następnie zawarła umowę leasingu numer (...) dotyczącą tych przedmiotów, czym doprowadziła spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 181.000 zł. netto (220.820 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk

i za to, przy zastosowaniu art. 91 §1 kk, na podstawie art. 294 §1 kk wymierzył jej karę 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 33 §1, 2 i 3 kk – także karę grzywny: 90 stawek dziennych, po 20 zł. każda;

4.  na podstawie art. 91 §2 kk i art. 86 §1 kk połączył wymierzone wobec oskarżonej A. L. jednostkowe kary pozbawienia wolności i wymierzył jej karę łączną 2 lat pozbawienia wolności;

5.  na podstawie art. 69 §1 i 2 kk, art. 70 §1 pkt 1 kk oraz art. 73 §1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonej A. L. kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 5 lat, oddając w tym czasie oskarżoną pod dozór kuratora sądowego;

6.  na podstawie art. 91 §2 kk i art. 86 §1 i 2 kk połączył wymierzone wobec oskarżonej A. L. jednostkowe kary grzywny i wymierzył jej karę łączną 100 stawek dziennych grzywny, po 20 złotych każda;

7.  na podstawie art. 63 §1 kk na poczet kary łącznej grzywny zaliczył oskarżonej A. L. okres zatrzymania (1 dzień);

II.  ustalił, że zachowania zarzucone oskarżonemu A. J. w punkcie I tiret 1-5 oskarżenia stanowią odrębne czyny;

1.  oskarżonego A. J. uznał za winnego czynów zarzuconych mu w pkt I tiret pierwszy, trzeci, czwarty i piąty aktu oskarżenia, z tym ustaleniem, że stanowiły one cztery przestępstwa popełnione w warunkach ciągu przestępstw, które opisano i zakwalifikowano w następujący sposób:

- w dniu 3 czerwca 2004r. w P., działając w ramach prowadzonej przez siebie firmy pod swoim nazwiskiem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarł umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą linii do produkcji ram, czym doprowadził spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 46.000 zł. netto (56.120 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 2 grudnia 2004r. w P., działając w ramach prowadzonej przez siebie firmy pod swoim nazwiskiem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarł umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą strugarki, czym doprowadził spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 145.200 zł. netto (177.144 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 23 czerwca 2005r. w P., działając w ramach prowadzonej przez siebie firmy pod swoim nazwiskiem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarł umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą strugarki dwustronnej, czym doprowadził spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 62.000 zł. netto (75.640 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk;

- w dniu 23 czerwca 2005r. w P., działając w ramach prowadzonej przez siebie firmy pod swoim nazwiskiem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarł umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą piły panelowej, czym doprowadził spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 52.000 zł. netto (63.440 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk

i za to, przy zastosowaniu art. 91 §1 kk, na podstawie art. 286 §1 kk wymierzył jej karę 1 roku pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 33 §1, 2 i 3 kk – także karę grzywny: 40 stawek dziennych, po 20 zł. każda;

2.  oskarżonego A. J. uznał za winnego czynu zarzuconego mu w pkt I tiret drugi aktu oskarżenia, z tym ustaleniem, że zachowanie to opisano i zakwalifikowano w następujący sposób:

- w dniu 28 czerwca 2004r. w P., działając w ramach prowadzonej przez siebie firmy pod swoim nazwiskiem, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, po uprzednim wprowadzeniu w błąd przedstawiciela (...) S.A. z siedzibą we W. co do możliwości uregulowania swoich zobowiązań finansowych, zawarł umowę leasingu operacyjnego numer (...) dotyczącą plotera laserowego, wraz z oprzyrządowaniem (aneks z 17.02.2005r.), czym doprowadził spółkę do niekorzystnego rozporządzenia mieniem o wartości 188.032,50 zł. netto (229.399,65 zł. brutto), tj. przestępstwa z art. 286 §1 kk w zw. z art. 294 §1 kk i art. 12 kk i za to, na podstawie art. 294 §1 kk wymierzył oskarżonemu karę 1 roku pozbawienia wolności, zaś na podstawie art. 33 §1, 2 i 3 kk dodatkowo karę grzywny: 40 stawek dziennych, po 20 zł. każda;

3.  na podstawie art. 91 §2 kk i art. 86 §1 kk połączył wymierzone wobec oskarżonego A. J. jednostkowe kary pozbawienia wolności i wymierzył mu karę łączną 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności;

4.  na podstawie art. 91 §2 kk i art. 86 §1 i 2 kk połączył wymierzone wobec oskarżonego A. J. jednostkowe kary grzywny i wymierzył mu karę łączną 50 stawek dziennych grzywny, po 20 złotych każda;

5.  na podstawie art. 69 §1 i 2 kk oraz art. 70 §1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego A. J. kary łącznej pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres próby wynoszący 3 lata;

Nadto Sąd I instancji orzekł o kosztach postępowania.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł obrońca obojga oskarżonych, zaskarżając ów wyrok w całości. Rozstrzygnięciu Sądu Okręgowego skarżący zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach stanu faktycznego przyjętego za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść wyroku, polegający na uznaniu, iż zachowanie oskarżonych wyczerpało znamiona przestępstwa, którego popełnienie im zarzucono aktem oskarżenia podczas, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy prowadzi do wniosków odmiennych;

2.  naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 7 kpk, art. 92 kpk, poprzez przekroczenie przez Sąd I instancji, przy ocenie materiału dowodowego w sprawie, zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na mylnym przyjęciu, że oskarżeni działali w zamiarze popełnienia zarzucanego im aktem oskarżenia czynu, gdy tymczasem zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala wysnuć tak daleko idących wniosków, a nadto – poprzez zaniechanie przeprowadzenia przez Sąd wywiadu w instytucjach leasingowych, które odzyskały przedmioty leasingu, co do wartości, za jaką sprzedały te przedmioty, co jest istotne w niniejszej sprawie, gdyż wpływa na wysokość zobowiązań oskarżonych wobec leasingodawcy, a pośredni rzutuje na ocenę prawno karną ich zachowań;

3.  naruszenie przepisów postępowania – art. 5 §2 kpk, polegające na rozstrzygnięciu wątpliwości wyłącznie na niekorzyść oskarżonych w zakresie winy oraz sprawstwa A. L. i A. J. mimo, że istnieją wątpliwości co do sprawstwa oskarżonych z uwagi na zebrany w sprawie materiał dowodowy.

Uzasadniając swoje stanowisko i podniesione zarzuty autor apelacji wskazał, że Sąd I instancji nie przeprowadził żadnych rozważań co do zamiaru, z jakim działać mieli oskarżeni; w to miejsce przyjął natomiast a priori winę oskarżonych, co nie koresponduje z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Skarżący zwrócił przy tym uwagę na liczbę spłaconych rat leasingowych przez każdego z oskarżonych (ponad 90%). Dalej obrońca ocenił, że Sąd Okręgowy oparł się w swych ustaleniach głównie na przypuszczeniach i domniemaniach, co pozostaje w sprzeczności z zasadami postępowania karnego. Zdaniem skarżącego brak jest dowodów bezpośrednio wskazujących na działanie przez oskarżonych w chwili zawierania umów leasingowych w zamiarze popełnienia przestępstwa z art. 286 §1 kk, co potwierdza sam Sąd I instancji na str. 53 pisemnego uzasadnienia wyroku.

W konkluzji skarżący wniósł o:

- uniewinnienie oskarżonych, ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelację wniesioną przez obrońcę obojga oskarżonych uznać należy - w znacznej części – za zasadną, a w szczególności podniesione w niej zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych oraz częściowo dowolnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego musiały, w realiach niniejszej sprawy, doprowadzić do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Dla jasności dalszego wywodu i zakreślenia granic kontroli odwoławczej w niniejszej sprawie przypomnieć w tym miejscu należy, że – zgodnie z treścią art. 434 §1 zd.2 kpk – tylko w wypadku wniesienia środka odwoławczego przez oskarżyciela publicznego lub pełnomocnika, sąd odwoławczy – orzekając na niekorzyść oskarżonego – związany jest podniesionymi w tym środku uchybieniami. Oznacza to, że jedynie w tym przypadku zarzuty odwoławcze wyznaczają granice środka odwoławczego, skoro sąd II instancji jest nimi związany. Natomiast analogicznego przepisu nie ma w stosunku do środka odwoławczego wniesionego przez obrońcę oskarżonego. Dlatego też słusznie uważa się, że w przypadku wniesienia środka odwoławczego (jak w rozpoznawanej sprawie) wyłącznie na korzyść oskarżonego, sąd odwoławczy nie jest związany formułowanymi zarzutami i tym samym nie wyznaczają one granic środka odwoławczego ( por. D. Świecki, „Postępowanie odwoławcze w sprawach karnych – komentarz, orzecznictwo”, LexisNexis, Warszawa 2013, s.83-84).

Odnosząc się już bardziej szczegółowo do zarzutów podnoszonych w apelacji obrońcy należy uznać, że nie pozbawione słuszności są twierdzenia, iż w obecnym stanie sprawy i na bazie dotychczas zebranego materiału dowodowego istnieją oczywiste wątpliwości w zakresie sprawstwa oskarżonych, a w szczególności co do zamiaru towarzyszącego oskarżonym podczas podejmowania opisanych działań, który to temat umknął niemal całkowicie uwadze Sądu Okręgowego i z pola czynionych przez ten Sąd rozważań.

Skoro w niniejszej sprawie za bezsporne uznać należy ustalenia, że oskarżeni prowadzili legalną działalność gospodarczą (na pewnym etapie nawet z powodzeniem), wywiązywali się zasadniczo ze swoich obowiązków podatkowych, a nadto w przypadku każdej z umów przystępowali do jej realizacji podejmując spłatę przyjętych na siebie rat leasingowych (często spłacając zdecydowaną większość tych rat), to należało w sposób bardzo wnikliwy ocenić, jaki był powód załamania się tej pożądanej gospodarczo sytuacji, co powinno doprowadzić do poprawnych ustaleń faktycznych w zakresie zamiaru oskarżonych, czyli odnośnie strony podmiotowej zarzucanych im występków. Jest to o tyle istotne, że zarówno oskarżona A. L., jak i oskarżony A. J. nie przyznali się do popełnienia zarzuconych im czynów, zapewniając, że mieli zamiar wywiązać się z zawartych umów. Jak trafnie przyjmuje się w orzecznictwie, przy ustalaniu zamiaru sprawcy oszustwa, w zasadzie nieprzyznającego się do popełnienia czynu, należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności, na podstawie których można byłoby wyprowadzić wnioski dotyczące realności wypełnienia obietnic złożonych przez sprawcę osobie rozporządzającej mieniem, a w szczególności jego możliwości finansowe, skalę przyjętych zobowiązań, które ma świadczyć, zachowanie sprawcy po otrzymaniu świadczenia strony przeciwnej, jego stosunek do rozporządzającego mieniem w związku z upływem terminów płatności, z jednoczesną oceną przy zwłoce zmian w sytuacji materialnej sprawcy na niekorzyść oraz przyczyn takiego stanu rzeczy; tylko więc opierając się na kompleksowej ocenie okoliczności uzyskania danego świadczenia i wagi przyczyn niewywiązania się z przyjętego zobowiązania można wysnuć logiczne wnioski, czy mamy do czynienia z oszustwem, czy też niekaralnym niedotrzymaniem warunków umowy (por. wyrok SN z 3.04.1980r., II KR 73/80). Na gruncie niniejszej sprawy wystąpiły w tym kontekście dodatkowo takie okoliczności, jak skuteczne starania obojga oskarżonych – nawet powtarzające się kilkukrotnie – o wznowienie (reaktywowanie) wypowiedzianych już umów, czy też problemy z tzw. zatorami płatniczymi, które w przypadku oskarżonej A. L. dotyczyć miały zasadniczo jedynego, znaczącego kontrahenta handlowego.

W tej sytuacji kluczowym zagadnieniem i podstawowym zadaniem Sądu meriti było ustalenie momentu, w którym każdy z oskarżonych, w ramach własnej działalności gospodarczej, utracił odpowiednią płynność finansową, pozwalającą mu na odpowiedzialne zaciąganie kolejnych zobowiązań o charakterze finansowym. Należało zatem ustalić – w miarę precyzyjnie – moment, w którym oskarżeni nie powinni już zawierać kolejnych umów, gdyż realne było ryzyko ich niezrealizowania, a nadto – w kolejnym etapie – ocenić, czy oskarżeni mieli świadomość takiego stanu rzeczy, albowiem w treści zaskarżonego wyroku przypisano im działanie z zamiarem bezpośrednim (kierunkowym). Jako oczywisty – w ocenie Sądu Apelacyjnego – jawi się w tym stanie rzeczy wniosek, że w toku prowadzonego postępowania należało uzyskać i przeprowadzić dowód z opinii biegłego (lub stosowanej instytucji) na okoliczność oceny kondycji finansowej obojga przedsiębiorców w czasie zawierania umów stanowiących podstawę zarzutów, a w szczególności, czy możliwe było wówczas odpowiedzialne zawieranie umów określonej treści, zakładających określone obciążenia finansowe. Opinia taka powinna obejmować swym zakresem wszelkie uwarunkowania gospodarcze, w których funkcjonowali ówcześnie oskarżeni, a zatem nie tylko ich sytuację majątkową, ale i stan realizacji kontraktów, w których występowali oni po stronie dłużników lub wierzycieli. Na gruncie niniejszej sprawy ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku oskarżonej A. L., gdyż nawet z ustaleń poczynionych przez Sąd I instancji wynika, że głównym powodem załamania jej działalności były kłopoty w rozliczeniach z głównym kontrahentem – (...) firmą (...), a która to firma od pewnego czasu zmierzała do przejęcia firmy (...) i zagospodarowania tej części rynku.

Sąd Okręgowy brak owych ustaleń zastąpił własnymi, bardzo ogólnymi rozważaniami i domniemaniami (np. na str. 7 uzasadnienia), nie popartymi żadnymi konkretnymi dowodami, wskazując, że możliwości ekonomiczne oskarżonej były już wówczas w dużym stopniu napędzane środkami pochodzącymi z wielokrotnych sprzedaży spółkom leasingowym urządzeń, które w rzeczywistości nie należały do niej i takie zabiegi powodowały, że sytuacja finansowa przedstawiana między innymi towarzystwom leasingowym odbiegała in minus od rzeczywistej sytuacji. Dalej mowa jest o „zafałszowaniu” sytuacji majątkowej przez oskarżoną na swoją korzyść (str. 75 uzasadnienia wyroku). Sąd I instancji nie precyzuje przy tym, w którym momencie ta sytuacja miała nastąpić, co jest istotne, gdyż zawieranie kolejnych umów (w tym opisywanych wyżej) było procesem długotrwałym; nie podaje też na ile sytuacja podawana przez oskarżonych odbiegała in minus od rzeczywistej. Nie wspomina też o załamaniu kontraktu oskarżonej A. L. z firmą (...) i wpływu tej okoliczności na możliwość planowania dalszych przedsięwzięć gospodarczych. W przypadku oskarżonego A. J., dla uzasadnienia jego złej sytuacji majątkowej w czasie inkryminowanym, Sąd Okręgowy przywołał prowadzone postępowania egzekucyjne, nie opisując ich przedmiotu, wartości i stopnia zaawansowania oraz zaspokojenia wierzycieli. Wskazał też na zaległości wobec ZUS, które były w istocie śladowe wobec wartości zawartych kontaktów (ok. 3.800 zł.). Na tej podstawie oceniono, że oskarżony, mając na uwadze swoją sytuację majątkową, zdawał sobie niewątpliwie sprawę, że nie będzie w stanie wywiązać się z warunków zawieranych umów (str. 78 uzasadnienia).

Jest oczywistym, że tak kompleksowa i wyczerpująca zarazem analiza – stosowana powszechnie w praktyce przy tego rodzaju sprawach karnych o podłożu gospodarczym – możliwa jest wyłącznie w treści opinii biegłego, a zatem podmiotu dysponującego odpowiednim przygotowaniem merytorycznym, niezbędnym do oceny dynamicznych procesów gospodarczych przedsiębiorstw uczestniczących w obrocie rynkowym. W niniejszej sprawie chodzi nadto o rynek dość specyficzny (niszowy), wypełniany od strony producenckiej zasadniczo przez 1-2 firmy w kraju. Sąd I instancji, w związku z dyspozycją art. 167 kpk, winien taki dowód dopuścić z urzędu, gdyż jego brak w obecnie zebranym materiale dowodowym powoduje, że niedopuszczalnego zubożenia doznała budowana w toku procesu podstawa dowodowa rozstrzygnięcia. Tym samym nie pozbawione racji są twierdzenia skarżącego w zakresie możliwego błędu w ustaleniach faktycznych zawartych w zaskarżonym wyroku. Dodać wypada, że ów błąd – jeżeli rzeczywiście wystąpił – swoją genezę posiada w niedostatecznej inicjatywnie dowodowej Sądu I instancji.

Posługując się opisanymi wyżej uproszczeniami Sąd Okręgowy popada nadto w wewnętrzną sprzeczność. Z jednej strony uniewinnia oskarżoną A. L. od zarzutów dotyczących transakcji z lutego i kwietnia 2006 roku, podając, że w owym czasie sytuacja finansowa firmy (...) była stabilna pod względem finansowym (str. 74 uzasadnienia), z drugiej zaś – przypisuje jej czyny popełnione w maju, czerwcu, lipcu i kolejnych miesiącach tego samego roku, nie wyjaśniając z jakiego powodu w tym okresie nastąpić miała tak skokowa (z miesiąca na miesiąc) utrata stabilności finansowej tej firmy (pomijając już zupełnie kwestię świadomości tego faktu po stronie oskarżonej). Co ważne, opisane wyżej skazania dotyczą nie tylko czynów, gdzie oskarżona sprzedawała firmie leasingowej przedmioty nie stanowiące jej własności, ale także „normalnych” umów leasingowych, gdzie jedynym argumentem na niekorzyść oskarżonej jest wprowadzenie kontrahenta w błąd co do możliwości regulowania swoich zobowiązań przez A. L. (np. umowa z dnia 27.06.2006r.). Co więcej – jak zauważa Sąd Okręgowy, firmy leasingowe miały badać kondycję finansową swojego kontrahenta przed zawarciem pierwszej umowy (str. 75 uzasadnienia), zaś w dniu 27.06.2006r. oskarżona A. L. zawarła właśnie pierwszą umowę leasingową z (...) S.A., co wydaje się wskazywać, że nawet leasingodawca nie miał wówczas wątpliwości co do wystarczająco dobrej i stabilnej sytuacji finansowej swojego kontrahenta. Na marginesie warto wspomnieć, że w ramach wymienionej umowy spłacono 19 z 36 rat leasingowych, zaś przedmiot umowy został ostatecznie zwrócony firmie leasingowej.

Reasumując tę część rozważań należy stwierdzić, że bez opinii biegłego ustalenia Sądu meriti dotyczące wprowadzenia przez oskarżonych swoich partnerów handlowych w błąd co do możliwości wywiązania się z zaciąganych zobowiązań finansowych uznać należy za dowolne, oparte na zbyt ogólnych przypuszczeniach i domniemaniach. Okoliczność ta, jako znamię czynu zabronionego z art. 286 §1 kk (wprowadzenie w błąd), dotyczy wszystkich czynów przypisanych oskarżonym w zaskarżonym wyroku, przy czym tylko niektóre z nich (i to tylko w przypadku oskarżonej A. L.) operują dodatkowo zarzutem wprowadzenia w błąd co do przysługującego sprzedawcy prawa własności zbywanego przedmiotu. Zatem tylko w tych ostatnich przypadkach można obecnie uznać, że ustalenie tego znamienia nie budzi zasadniczo większych kontrowersji.

Dalsze zastrzeżenia Sądu Apelacyjnego budzi fakt, że Sąd I instancji, pomimo przypisania oskarżonym czynów kwalifikowanych z art. 286 §1 kk oraz pomimo przytoczenia stosownego orzecznictwa traktującego o znamionach tego czynu i zamiarze kierunkowym, nie opisał i nie rozważył kompletu znamion omawianego typu czynu zabronionego.

Tok rozumowania zaprezentowany w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazuje na to, że punktem granicznym dla Sądu Okręgowego było zawarcie przez oskarżoną A. L. pierwszej umowy, w której wprowadziła ona w błąd swojego kontrahenta co do przysługującego jej prawa własności zbywanej rzeczy (branej następnie w leasing) i od tego czasu wszystkie kolejne umowy stanowiły czyny przestępcze – niezależnie od tego, czy doszło tam do sprzedaży przedmiotu nie stanowiącego własności oskarżonej, czy też nie. W ocenie Sądu Apelacyjnego takie zapatrywanie jest błędne, gdyż w przypadku każdego z przestępstw należało rozważyć wszystkie znamiona przypisywanego jej czynu: działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wprowadzenie w błąd, doprowadzenie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, gdyż muszą one zachodzić łącznie, a nadto ustalić znamiona strony podmiotowej danego czynu.

Rację ma niewątpliwie skarżący podając, że Sąd Okręgowy nie poczynił żadnych niemal rozważań w zakresie zamiaru oskarżonych, a zwłaszcza nie wskazał, z jakich powodów uznał, że oskarżeni działali w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. W przypadku obojga oskarżonych w uzasadnieniu wyroku znalazło się jedynie rutynowe i niewiele wnoszące do sprawy stwierdzenie, że „w ocenie Sądu nie budzi wątpliwości fakt, (…) że działali oni w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wprowadzając poszczególnych kontrahentów w błąd co do istotnych okoliczności odnoszących się do danej umowy”. Jak się wydaje, Sąd Okręgowy utożsamia znamię „działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej” ze znamieniem „wprowadzenia w błąd” osoby pokrzywdzonej, gdyż z faktu zaistnienia jednego z nich wyprowadza wprost wnioski w zakresie drugiego ze znamion. Rozumowanie to nie jest poprawne, gdyż należałoby wówczas uznać, że niektóre znamiona kodeksowe są po prostu zbędne. Obawy w zakresie utożsamiania znamion pogłębia kolejne, niewątpliwie nietrafne, stwierdzenie Sądu Okręgowego: fakt, iż w przypadku niektórych umów część rat leasingowych została spłacona nie wpływa na ocenę zamiaru towarzyszącego oskarżonej oraz nie niweczy znamienia oszustwa w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem spółek leasingowych, bowiem (…) świadome wprowadzanie w błąd spółek leasingowych w zakresie sytuacji finansowej i możliwości regulowania zobowiązań, czy w zakresie własności przedmiotów leasingów w celu uzyskania leasingu, a w konsekwencji doprowadzenie do zawarcia umowy leasingowej choćby o wyższym stopniu ryzyka, konstytuuje ową przesłankę (str. 75/76 uzasadnienia). Z przytoczonego wyżej, trafnego orzeczenia Sądu Najwyższego wprost wynika, że należy właśnie badać zachowanie sprawcy po zawarciu umowy, jego stosunek do kontrahenta i realizacji swojego zobowiązania o charakterze ratalnym i finansowym. To badanie może bowiem wpływać na wnioski co do zamiaru sprawcy i to już w czasie zawierania umowy. W przytoczonym fragmencie nadal Sąd I instancji skupia się na znamionach w postaci „wprowadzenia w błąd” oraz „doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem”, pomijając całkowicie kwestie zamiaru sprawców i działania przez nich „w celu osiągnięcia korzyści majątkowej”.

Dla lepszego zobrazowania omawianego tu problemu można – niejako na marginesie czynionych rozważań – przywołać często spotykany w praktyce sądowej przypadek stawiania w stan oskarżenia osób, które w dość odległych czasach zaciągnęły kredyt, posługując się przy tym podrobionymi dokumentami. Jeżeli w czasie stawiania zarzutu kredyt ten został już spłacony zgodnie z treścią umowy, to najczęściej spotykanym rozstrzygnięciem w sferze karnej jest skazanie takiej osoby z art. 297 §1 kk, z pominięciem kwalifikacji z art. 286 §1 kk – właśnie z powodu braku znamion strony podmiotowej czynu określanego potocznie jako oszustwo.

Przechodząc ponownie na grunt rozpoznawanej sprawy należy wskazać, że – pomijając opisaną wyżej wątpliwość co do kondycji finansowej firm należących do oskarżonych w czasie zawarcia każdej z umów – pogłębionej analizy wymagała także ocena, czy w każdym z przypadków doszło też do niekorzystnego rozporządzenia mieniem po stronie firmy leasingowej i na czym owo niekorzystne rozporządzenie miało polegać. Rozważań tych także zabrakło w wywodach zaprezentowanych przez Sąd I instancji. O ile bowiem w przypadku zbycia przez oskarżoną mienia nie stanowiącego jej własności okoliczność ta nie budzi większych wątpliwości (nabywca kupuje rzecz obciążoną wadą prawną), o tyle w przypadku pozostałych umów sytuacja nie jest z pewnością już tak klarowna. Przyjmując zatem – jak czyni to sam Sąd Okręgowy na str 53 uzasadnienia – że zawierając umowy do połowy 2007 roku oskarżona A. L. mogła zakładać pełną realizację owych umów i spłatę rat w całości, należało rozważyć, czy działała ona w zamiarze pokrzywdzenia wierzyciela (bezpośrednim, kierunkowym), czyli w celu osiągnięcia jego kosztem nienależnej oskarżonej korzyści majątkowej, a także na czym miałoby polegać niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzoną spółkę. Prawidłowa realizacja umowy powoduje bowiem, że leasingodawca osiąga założony cel gospodarczy zawartej umowy i brak jest jego pokrzywdzenia z tego tytułu. Ujęty w treści art. 286 §1 kk zwrot dotyczący korzyści majątkowej należy rozumieć nie jako jakąkolwiek korzyść, lecz jako korzyść nienależną, bezprawną, uzyskaną z pokrzywdzeniem kontrahenta. Z takim zamiarem musi działać sprawca czynu opisanego w przywołanym przepisie ustawy karnej.

Jak wyżej zasygnalizowano – także w przypadku umów, w których oskarżona sprzedawała mienie nie stanowiące jej własności – istnieją okoliczności wskazujące na zamiar każdego z oskarżonych odnośnie spłaty zaciąganych zobowiązań. Oskarżeni uregulowali większość z rat leasingowych, walczyli o wznowienie wypowiedzianych już umów i takie wznowienia, po wpłaceniu kolejnych rat, otrzymywali i to wielokrotnie. Większość przedmiotów umów leasingowych została też zwrócona pokrzywdzonym (w przypadku oskarżonego A. J. – wszystkie). Nie przesądzając bynajmniej na ile owe okoliczności wpływają na ocenę zamiaru obojga oskarżonych, należy stwierdzić, że wymagają one wnikliwej analizy przy ocenie strony podmiotowej zarzucanych im czynów, a w szczególności przy czynieniu ustaleń, czy działali oni w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i na czyn miałaby owa korzyść polegać w każdym z czynów.

W ocenie Sądu Apelacyjnego należy także ocenić w sposób kompleksowy charakter zawieranych przez oskarżoną A. L. umów leasingu zwrotnego, w których – jednocześnie – sprzedawała ona firmie leasingowej urządzenie nie stanowiące jej własności, a następnie – w ramach tej samej czynności prawnej – brała to samo urządzenie w leasing operacyjny, zobowiązując się do terminowego regulowania rat leasingowych. Charakter ekonomiczny tego rodzaju transakcji zbliża ją niewątpliwie do umowy kredytowej, w której instytucja finansowa powierza kontrahentowi swoje środki finansowe, aby odzyskać je z zyskiem w przyszłości, w ratach. Po zakończeniu okresu trwania umowy pozostaje kwestia ewentualnego wykupu przedmiotu leasingu przez leasingodawcę lub zwrotu właścicielowi (w tym ostatnim przypadku z ewentualnymi konsekwencjami cywilnymi przewidzianymi w art. 169 kpk). Przedmiot leasingu pełni zatem formę swoistego zabezpieczenia zawartej transakcji. Przy ocenie zamiaru oskarżonej oraz przy ocenie wypełnienia znamion zarzucanego jej czynu z art. 286 §1 kk okoliczności te winny być brane pod uwagę.

Mając na uwadze opisane wyżej uchybienia zaistniałe w toku rozpoznania sprawy przed Sądem I instancji, a także fakt, że mogły one mieć istotny wpływ na treść zapadłego rozstrzygnięcia – w szczególności w sytuacji braku opinii biegłego co do kondycji finansowej oskarżonych w czasie czynów – Sąd Apelacyjny zdecydował o uchyleniu zaskarżonego wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Toruniu. Konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego oraz ponownej oceny zebranych dowodów w kontekście tejże opinii przesądza w istocie o braku możliwości wydania w niniejszej sprawie ewentualnego orzeczenia o charakterze reformatoryjnym.

Rozpoznając ponownie niniejszą sprawę Sąd I instancji przeprowadzi uzupełnione postępowanie dowodowe, dbając, by istotne dla rozstrzygnięcia dowody zostały przeprowadzone w sposób zgodny z regułami przewidzianymi w przepisach Kodeksu postępowania karnego, mając jednocześnie na uwadze możliwie szerokie (a nawet wyjątkowo szerokie) zastosowanie dyspozycji art. 442 §2 kpk.

W toku ponownego rozpoznania niniejszej sprawy Sąd meriti winien baczyć, aby ustrzec się opisanych wyżej uchybień, a nadto prawidłowo i w oparciu o całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego poczynić prawidłowe ustalenia faktyczne. Rozważania te winny być wnikliwe i wszechstronne, opierać się na obiektywnej i zgodnej z zasadami doświadczenia życiowego analizie przeprowadzonych dowodów. Nadto winny być wyczerpująco zaprezentowane w treści pisemnego uzasadnienia wyroku – w przypadku konieczności jego sporządzenia.

W szczególności należy:

- dopuścić dowód z opinii biegłego (lub instytucji specjalistycznej) z zakresu księgowości lub z zakresu oceny funkcjonowania gospodarczego przedsiębiorstw – na okoliczność oceny kondycji finansowej oskarżonych jako podmiotów gospodarczych w czasie inkryminowanym, a w szczególności, czy w owym okresie mogli oni odpowiedzialnie i bezpiecznie zaciągać dalsze zobowiązania natury finansowej, wskazane w treści zarzutów, licząc na ich wykonanie;

- po ustaleniu stanu faktycznego – rozważyć zachowania oskarżonych w świetle wszystkich znamion typu czynu zabronionego z art. 286 §1 kk, w tym dotyczących strony podmiotowej zarzuconych im występków; ocenić istotę i postać zamiaru oskarżonych;

- z uwagi na złożony charakter prawny umów leasingu zwrotnego – rozważyć, czy fakt sprzedaży przez oskarżoną A. L. mienia nie stanowiącego jej własności powinien być oceniany w ramach znamion czynu z art. 286 §1 kk (także przy uwzględnieniu uwarunkowań z art. 169 kc), czy też – w graniach oskarżenia – w kontekście ewentualnego czynu z art. 284 §2 kk; jeżeli w ten ostatni sposób – na czyją szkodę.

Uwzględnienie powyższych uwag i zaleceń powinno doprowadzić do pełniejszego, niż dotąd, wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności omawianej sprawy, a w szczególności – na skutek prawidłowej i wnikliwej oceny dowodów – do poczynienia bezspornych i jednoznacznych ustaleń faktycznych, niezbędnych do rozważenia zarówno strony przedmiotowej, jak i podmiotowej zarzucanych oskarżonym czynów.

Z uwagi na dotychczasowy bieg niniejszego postępowania, w tym brak zaskarżenia wyroku Sądu I instancji ze strony oskarżyciela publicznego, przy ponownym rozpoznaniu sprawy oraz podczas wyrokowania należy szczególnie baczyć, aby nie naruszyć gwarancji procesowych oskarżonych zapewnionych w treści art. 443 kpk. Chodzi tu także o ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy i opisane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.