Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

  Dnia 30 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w następującym składzie

Przewodniczący SSO Katarzyna Żymełka

Protokolant Joanna Gołosz

po rozpoznaniu w dniu 22 września 2014 r. w Gliwicach

  na rozprawie

  sprawy z powództwa F. G. Ś. P. w W.

przeciwko C. S. (1)

o zapłatę

1)  oddala powództwo;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3 617 (trzy tysiące sześćset siedemnaście) zł tytułem kosztów procesu.

/-/ Katarzyna Żymełka

X GC 229/14

UZASADNIENIE

Powód F. G. Ś. P. w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego C. S. (1) następujących kwot:

- kwoty 81.266,77 zł z odsetkami ustawowymi od 24 maja 2014 r.,

- kwoty 31.230,93 zł z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu

i kosztów procesu.

Na uzasadnienie wskazał, że jest wierzycielem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R.. (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R. uzyskał tytuł wykonawczy, tj. wyciąg z listy wierzytelności opatrzony klauzulą wykonalności, na podstawie którego komornik prowadził egzekucję. Postępowanie egzekucyjne zostało umorzone z powodu bezskuteczności egzekucji. Jako podstawę prawną żądania powód wskazał art. 299 k.s.h. Wskazał, że pozwany jako członek zarządu odpowiada za zobowiązania (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R., przeciwko której prowadzona egzekucja okazała się bezskuteczna. Pozwany był członkiem zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. w okresie gdy powstały zobowiązania. Pozwany był wzywana do dobrowolnej zapłaty dochodzonej należności.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że nieuregulowanie zobowiązań przez syndyka (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. nie może go obciążać. Podał, że w skład majątku upadłej wchodziły udziały w innej spółce. Powodem umorzenia postępowania był fakt ich niesprzedania. Zarzucił, że roszczenie powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Powód został powołany do regulowania świadczeń pracowniczych i na ten cel pobiera składkę. Zobowiązanie powoda powstało po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R..

Na rozprawie w dniu 22 września 2014 r. pozwany zgłosiła zarzut przedawnienia dochodzonego przez powoda roszczenia. Wskazał, że termin przedawnienia do wniesienia pozwu przeciwko pozwanemu jako członkowi zarządu rozpoczął bieg od dnia wydania postanowienia o umorzeniu postępowania upadłościowego.

Powód w odpowiedzi wskazał, że pozwany nie zachował terminu do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Podał, że świadczenia pracownicze zostały wypłacone na wniosek syndyka. Świadczenia te były wymagalne w 2006 r., przed ogłoszeniem upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R.. Winę za ich nie uregulowanie ponosi zarząd (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R.. Powód z mocy ustawy wstąpił w prawa pracowników w zakresie wypłaconych świadczeń.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

C. S. (2) z dniem 15 września 2004 r. został powołany na prezesa zarządu „ (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R..

(dowód: protokół z Nadzwyczajnego Zgromadzenia (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. z 15 września 2004 r.)

C. S. (2) 26 stycznia 2005 r. został wpisany do rejestru przedsiębiorców (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. jako prezes zarządu.

(dowód: odpis z rejestru handlowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. k. 29 do 31)

23 lipca 2007 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach ogłosił (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R..

(dowód: postanowienie k.28)

23 października 2009 r. powódka wypłaciła pracownikom „ (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. świadczenia pracownicze. Obejmowały one okres od maja 2006 r. do 23 stycznia 2007 r.

(dowód: zestawienie oraz polecenia przelewu k. 25 do 27)

W postępowaniu upadłościowym (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. z urzędu wpisano na listę wierzytelności należność powoda w kwocie 81.266,77 zł. Wierzytelność w toku postępowania upadłościowego nie została zaspokojona.

(dowód: wyciąg z listy wierzytelności k. 23)

Postanowieniem z 21 lutego 2011 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach umorzył postępowanie upadłościowe (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R..

(dowód: postanowienie k. 24)

2 czerwca 2011 r. w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ukazała się informacja Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. o umorzeniu postępowania upadłościowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R..

(dowód: Monitor Sądowy i Gospodarczy poz. 7128-7133 z 2 czerwca 2011 r.)

Postanowieniem z 14 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy w Gliwicach nadał wyciągowi z listy wierzytelności zatwierdzonej przez sędziego komisarza w postępowaniu upadłościowym (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. klauzulę wykonalności.

(dowód: postanowienie k. 22, 23)

Na podstawie postanowienia (wyciągu z listy wierzytelności z klauzulą wykonalności) powód w dniu 10 grudnia 2012 r. wszczął postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Komornika Sądowego Rewiru II przy Sądzie Rejonowym w Rybniku pod sygn. akt KM 3162/12. W piśmie z 16 października Komornik Sądowy zawiadomił powoda o bezskutecznej egzekucji. Postanowieniem z 13 listopada 2013 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Rybniku stwierdził bezskuteczność egzekucji i umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 824 § 1 punkt 3 k.p.c.

(dowód: wniosek k. 1 do 5 akt KM 3162/12, pismo k. 21 akt KM 3162/12, postanowienie k. 20)

W piśmie z 17 maja 2011 r. skierowanym do M. S. – Zgromadzenia Wspólników (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. pozwany złożył rezygnację z funkcji prezesa zarządu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. z dniem 17 maja 2011 r.

(dowód: pismo k. 19)

Powód wzywał pozwanego do uregulowania należności dochodzonej pozwem.

(dowód: wezwanie k. 15)

Pozwany w odpowiedzi na wezwanie wskazał, że wobec wypłacenia przez powoda środków po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. brak jest podstaw do jego odpowiedzialności.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów, którym dał wiarę. Ich treść nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd zważył:

Stosownie do treści art. 299 § 1 k.s.h. jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Przepisy ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy stanowią podstawę do wystąpienia z powództwem także przeciwko członkom zarządu spółki na podstawie art. 299 k.s.h. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 11 lipca 2002 r., sygn. IV CKN 1060/00).

Przepis art. 299 § 1 k.s.h przewiduje subsydiarną odpowiedzialność członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w stosunku do odpowiedzialności samej spółki jako osoby prawnej. Ten charakter odpowiedzialności członków zarządu wyraża się tym, że stają się oni odpowiedzialni względem wierzyciela spółki dopiero z chwilą, gdy egzekucja przeciwko spółce jej zobowiązania wobec wierzyciela okaże się bezskuteczna. Do powstania przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. odpowiedzialności członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nieodzowne jest więc dysponowanie przez wierzyciela spółki tytułem egzekucyjnym stwierdzającym istnienie wobec niego zobowiązania spółki i udowodnienie, że egzekucja tego zobowiązania przeciwko spółce okazała się bezskuteczna.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia dochodzonych należności. Zarzut ten zasługiwał na uwzględnienie. Odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. ma charakter odszkodowawczy. Kwalifikacja odpowiedzialności członków zarządu jako odpowiedzialności odszkodowawczej umożliwia stosowanie do przedawnienia roszczenia wierzyciela spółki wobec członków zarządu art. 442 ¹ k.c. W myśl art. 442 ¹ § 1 k.c. roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Co prawda zawiadomienie przez komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu bezskuteczności egzekucji uzasadnia ocenę, że najpóźniej w tym czasie wierzyciel dowiedział się o szkodzie, jednakże nie wyłącza to możliwości ustalenia, że w okolicznościach konkretnej sporawy o bezskuteczności egzekucji wierzyciel powziął wiadomość już wcześniej. Fakt bezskuteczności egzekucji nie musi być wykazany przez wynik postępowania egzekucyjnego. Nie jest wymagane, aby bezskuteczność egzekucji stwierdzona została w sposób formalny (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 lutego 2003 r., IV CKN 1779/00). Bezskuteczność egzekucji można dowodzić za pomocą wszelkich środków dowodowych, w szczególności postanowieniem o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości z tego powodu, że majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, postanowieniem o umorzeniu postępowania upadłościowego z powodu, że majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, niewyjawieniem majątku spółki, a także wszelkimi innymi dowodami wskazującymi, że w danej sytuacji nie jest realne uzyskanie zaspokojenia przez wierzyciela z pozostałego jeszcze majątku spółki (por. orzeczenia Sądu Najwyższego z 9 czerwca 1937 r., I C 1927/36 i z 14 lutego 2003 r., IN CKN 1779/00). O wiedzy wierzyciela co do bezskuteczności egzekucji może decydować prowadzone postępowanie upadłościowe. O bezskuteczności egzekucji świadczą wyniki tego postępowania (por. wyrok Sądu Najwyższego z 23 października 2008 r., V CSK 130/08).

Postępowanie upadłościowe (...) z ograniczoną odpowiedzialnością w R. zostało umorzone postanowieniem Sądu Rejonowego w Gliwicach z 21 lutego 2011 r. z uwagi na brak środków na pokrycie dalszych kosztów postępowania. Natomiast 2 czerwca 2011 r. ukazała się w Monitorze Sądowym i Gospodarczym informacja Syndyka Masy Upadłości (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. o umorzeniu postępowania upadłościowego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R.. Zatem najpóźniej 2 czerwca 2011 r. powód winien powziąć wiadomość o umorzeniu postępowania upadłościowego i od tej daty rozpoczął trzyletni bieg terminu przedawnienia, bowiem termin przedawnienia roszczeń wobec członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością rozpoczyna bieg od momentu uzyskania przez wierzyciela świadomości, że wyegzekwowanie od spółki długu jest niemożliwe (por. wyrok Sądu Najwyższego z 31 stycznia 2007 r., II CSK 417/06). Niewątpliwie postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego wobec braku środków na jego prowadzenie świadczy o tym, że nie jest realnie możliwe uzyskanie zaspokojenia przez wierzyciela. Powód w dniu 2 czerwca 2011 r. miał również wiedzę co do osoby pozwanego. Pozew w niniejszej sprawie został wniesiony 9 czerwca 2014 r. (data stempla pocztowego na kopercie). Powód wniósł zatem pozew po upływie trzyletniego terminu przedawnienia i jego roszczenie uległo przedawnieniu, co było powodem oddalenia powództwa.

Nie bez znaczenia jest również ocena działania powoda, który dopiero po upływie półtora roku od umorzenia postępowania upadłościowego złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnej spółce.

Nie zasługiwał natomiast na uwzględnienie zarzut pozwanego dotyczący braku jego odpowiedzialności wobec wypłacenia wynagrodzeń przez powoda w toku postępowania upadłościowego.

Powód jako Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych uregulował wobec niewypłacalności pracodawcy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. roszczenia pracownicze pracowników (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R.. Dla odpowiedzialności członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie ma znaczenia, kiedy środki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zostały wypłacone pracownikom, ani to czy osoby te pełniły wówczas funkcje członków zarządu. Liczy się moment, kiedy powstały roszczenia pracowników wobec pracodawcy – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością o wypłatę wynagrodzenia. Zgodnie z art. 12 ustęp 2 punkt 1 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy zaspokojeniu ze środków funduszu podlegają wynagrodzenia pracowników. Wypłacenie tych wynagrodzeń nie jest jednak źródłem wierzytelności FGŚP wobec niewypłacalnego pracodawcy, lecz dokonanie wypłaty powoduje z mocy ustawy przejście na marszałka województwa, działającego jako dysponenta FGŚP, roszczeń wobec pracodawcy o zwrot wypłaconych kwot.

Również pozwany nie mógł skutecznie powoływać się na sprzeczność roszczenia powoda z zasadami współżycia społecznego. Powoływanie się na art. 5 k.c. w przypadku osoby, która odpowiada na podstawie art. 299 k.s.h. może być co do zasady wątpliwe. Jest to przepis szczególny, który przewiduje w § 2 przesłanki, których istnienie może zwolnić członka zarządu od odpowiedzialności. Dlatego nie może on powoływać się na ogólną klauzulę zwalniającą, jaką przewiduje art. 5 k.c. (wyrok Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2009 r., V CSK 459/08).

Mając powyższe na uwadze, wobec skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia roszczenia, Sąd w punkcie 1 wyroku oddalił żądanie pozwu.

W punkcie 2 wyroku Sąd zasądził kwotę stanowiącą koszty procesu.

Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach postępowania stanowił art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Powód przegrał proces i obowiązany był do zwrotu wszystkich kosztów poniesionych przez pozwanego. Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 3.617 zł obejmującą wynagrodzenie pełnomocnika procesowego pozwanego będącego radcą prawnym w wysokości 3.600 zł ustalone zgodnie z treścią § 6 punkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.) oraz kwotę 17 zł stanowiącą opłatę skarbową od pełnomocnictwa.

/-/ Katarzyna Żymełka