Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2014 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2014 r. w Gdańsku

sprawy J. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o ubezpieczenie społeczne

na skutek apelacji J. C.

od wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 2013 r., sygn. akt VII U 1807/13

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 312/14

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. decyzją z dnia 12 czerwca 2013 r. stwierdził, że J. C. nie podlega ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu) z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 01.02.2013 r.

Wnioskodawczyni J. C. zaskarżyła powyższą decyzję w całości wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 01.02.2013 r. W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła w szczególności, że z dniem 01.02.2013 r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej – handel zabawkami na targowisku w G.- P., pracowała w miesiącu lutym 2013 r. i w pierwszym tygodniu marca 2013 r., opłaca składki na ubezpieczenie społeczne za dwa miesiące, podała także, że poniosła koszty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej tj. dokonała zakupu towaru a obrót jaki osiągnęła wyniósł 163,00 zł. Wskazała także, iż podjęła działalność z zamiarem je kontynuowania po urodzeniu dziecka a forma prowadzenia działalności tj. sprzedaż dwa razy w tygodniu, umożliwia jej połączenie opieki nad dzieckiem z prowadzeniem działalności gospodarcze. Wyjaśniła także, iż w okresie od 01.04.1996 r. do 07.04.2009 r. prowadziła działalność gospodarczą w tym zakresie tj. handel zabawkami. Wskazała także, iż występowała z wnioskiem o dotację na rozpoczęcie działalności gospodarczej w 2011 r., wniosek ten został zaopiniowany pozytywnie jednak z uwagi na brak środków dotacja nie została wpłacona. Podała, że przez 3 lata gromadziła środki finansowe, które pozwoliły jej na rozpoczęcie działalności gospodarczej od 01.02.2013 r. Wskazała także na rozbieżności pomiędzy działaniami pozwanego organu rentowego a deklarowaną polityką prorodzinną Państwa.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od ubezpieczonej na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, podtrzymując w całości stanowisko przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawczyni.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne. Wnioskodawczyni J. C. ukończyła w dniu 16 lutego 2009 roku Liceum Ogólnokształcące dla Pracujących w G. w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr (...) w G.. W okresie poprzedzającym rozpoczęcie działalności gospodarczej od 01.02.2013 r. zgłoszona była w Powiatowym Urzędzie Pracy w G.: od 09.12.2009 r. do 16.12.2009 r. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych; Od 17.12 .2009 r. do 16.06.2010 r. jako osoba bezrobotna z prawem do zasiłku; 17.06.2010 r. do 31.01.2013 r. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych. J. C. przed zgłoszeniem rozpoczęcia działalności gospodarczej utrzymywała się z alimentów na dziecko w kwocie 500 zł i ze świadczeń rodzinnych – zasiłku rodzinnego 77,00 zł i dodatku dla samotnej matki 170,00 zł a na utrzymaniu miała córkę i ponosiła opłaty za wynajem pokoju 500,00 zł. W dniu 01.02.2013 r. złożyła wniosek o wpis do ewidencji działalności gospodarczej i z tym dniem zadeklarowała rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie sprzedaży detalicznej pozostałych wyrobów na straganach i targowiskach, przedmiotem sprzedaży miały być zabawki dla dzieci. W dniu 21.02.2013 r. Naczelnik II Urzędu Skarbowego w G. potwierdził zgłoszenie podmiotu jako płatnika VAT. W dniu 01.02.2013 r. J. C. zgłosiła się do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego emerytalnego, rentowego i wypadkowego a także do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu podjęcia działalności gospodarczej deklarując składkę na te ubezpieczenia w kwocie 8.775,55 zł. W dniu 7 lutego2013 r. zakupiła towar na kwotę 84,89 zł a w dniu 26 lutego 2013 r. na kwotę 23,17 zł. Zadeklarowana kwota przychodu uzyskana za okres od 09 lutego 2013 r. do 27 lutego 2013r. wyniosła łącznie 163,00 zł. Za luty 2013 r. złożył w II US w G. deklarację dla podatku od towaru i usług. W okresie od dnia 04 marca 2013 r. do 18 marca i od 19 marca 2013 r. do dnia porodu wnioskodawczyni przebywała na zwolnieniu lekarskim. W dniu (...) J. C. urodziła dziecko a w dniu 04 kwietnia 2013 r. wystąpiła o wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 12 czerwca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że J. C. nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od dnia 01 lutego 2013r.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny Sąd Okręgowy zważył, iż odwołanie J. C. jest niezasadne i jako takie nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd ten wskazał, iż zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( t.j. Dz. U. 2013 r., poz. 1442 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące. W myśl art. 11 ust. 2 wymienionej ustawy osoby te dobrowolnie podlegają na swój wniosek ubezpieczeniu chorobowemu natomiast z uwagi na treść art. 12 ust. 1 podlegają one obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu. Zgodnie z art. 13 pkt 4 powołanej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą - w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Skoro w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 odczytywanych w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 powołanej ustawy obowiązkowi ubezpieczenia podlegają osoby prowadzące działalność na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, przeto czasowe granice prowadzenia tej działalności oraz podlegania z tego tytułu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego co do zasady wyznacza wpis do ewidencji działalności gospodarczej (rejestru przedsiębiorców), dokonywany i wykreślany na zasadach przewidzianych w obowiązujących w spornym okresie czasu przepisach ustawy z dnia 02 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 ze zm.). Z art. 14 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy wynika, że przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przez podjęcie działalności gospodarczej w rozumieniu wskazanych przepisów niewątpliwie należy rozumieć legalne rozpoczęcie jej wykonywania (prowadzenia), które w rzeczywistości może, ale nie musi zbiegać się z datą wskazaną w ewidencji (rejestrze). Ma to istotne znaczenie dla powstania obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, gdyż art. 13 pkt 4 ustawy systemowej nie odsyła do okresu, w którym działalność gospodarcza była zaewidencjonowana (zarejestrowana), ale posługuje się pojęciem rozpoczęcia i zaprzestania jej wykonywania. Z tego względu w judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się jednolicie, że obowiązek ubezpieczenia wynika z faktycznego rozpoczęcia działalności i jej prowadzenia na podstawie wpisu do ewidencji (rejestru), natomiast kwestie związane z jej formalnym zarejestrowaniem i wyrejestrowaniem mają znaczenie wyłącznie w sferze dowodowej, nie przesądzają natomiast same w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (por. np. wyroki z dnia 31 marca 2000 r., II UKN 457/99, OSNAPiUS 2001 nr 18, poz. 564; z dnia 21 czerwca 2001 r., II UKN 428/00, OSNAPiUS 2003 nr 6, poz. 158; z dnia 25 listopada 2005 r., I UK 80/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 309; z dnia 23 marca 2006 r., I UK 220/05, OSNP 2007 nr 5-6, poz. 81 i orzeczenia w nich powołane). Inaczej rzecz ujmując, wpis do ewidencji lub rejestru ma charakter deklaratoryjny i stwarza jedynie obalalne domniemanie, że działalność gospodarcza była rzeczywiście podjęta i prowadzona w okresie nim objętym. Sąd Okręgowy wskazał, iż mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, iż w przedmiotowej sprawie pomiędzy wnioskodawczynią a organem ubezpieczeń społecznych powstał spór dotyczący obowiązku ubezpieczeń społecznych – Sąd Okręgowy uznał, że przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 6 k.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c., jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza, część ogólna. Stanisław Dmowski i Stanisław Rudnicki, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005 r., wydanie 6). Również judykatura stoi na takim stanowisku, czego wyrazem jest wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, w którym wyrażono pogląd, iż „Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa”. Przenosząc powyższą regułę na grunt niniejszej sprawy Sąd Okręgowy przyjął, iż skarżąca decyzję pozwanego organu, zaprzeczając jego twierdzeniom, który na podstawie przeprowadzonego postępowania kontrolnego dokonał niekorzystnych dla ubezpieczonej ustaleń, winna był w postępowaniu przed Sądem nie tylko podważyć trafność poczynionych w ten sposób ustaleń dotyczących obowiązku ubezpieczeń społecznych, ale również, nie ograniczając się do polemiki z tymi ustaleniami, wskazać na okoliczności i fakty znajdujące oparcie w materiale dowodowym, z których możliwym byłoby wyprowadzenie wniosków i twierdzeń zgodnych z jego stanowiskiem reprezentowanym w odwołaniu od decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego z powyższego obowiązku płatnik nie wywiązał się w stopniu umożliwiającym uznać jej twierdzenia i zarzuty za udowodnione w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i poczynione na jego podstawie ustalenia faktyczne nie potwierdziły aby wnioskodawczyni rzeczywiście, realnie od dnia 01 lutego 2013 r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. Wskazać bowiem należy, że wykonywanie przez skarżącą czynności takich jak zgłoszenie działalności do ewidencji prowadzenia działalności gospodarczej z dniem 01.02.2013 r., uzyskanie numeru ewidencji podatkowej podmiotu jako płatnika VAT z dniem 21.02.2013r. , zakup towaru na faktury na łączną kwotę 108,06 zł oraz zaewidencjonowanie przychodu za okres od 09.02.2013 r. do 27.02.2013 r. w kwocie 163,00 zł nie jest równoznaczne z rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej i jej wykonywaniem. W wyroku z dnia 21 czerwca 2001 r., II UKN 428/00 (OSNAPiUS 2003 nr 6, poz. 158) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że rozpoczęcie działalności gospodarczej polega na podjęciu w celu zarobkowym działań określonych we wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Z kolei w wyroku z dnia 25 listopada 2005 r., I UK 80/05 (OSNP 2006 nr 19-20, poz. 309) wyrażono pogląd, że wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie w celu zarobkowym czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzających do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawcze), np. poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych; wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, zmierzają bowiem do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania; w rezultacie podjęcie czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (czynności przygotowawczych) stanowi już o jej wykonywaniu (podobnie w wyroku z dnia 23 marca 2006 r., I UK 220/05, OSNP 2007 nr 5-6, poz. 83). Z tym ostatnim stanowiskiem należy się zgodzić, jednakże niewątpliwie można je odnieść do sytuacji, w której podjęcie działań przygotowawczych w ostateczności doprowadziło do podjęcia czynności należących do zakresu działalności gospodarczej wynikającej z wpisu do ewidencji (rejestru), a więc faktycznego jej uruchomienia w celach zarobkowych. W judykaturze Sądu Najwyższego przyjmuje się bowiem zgodnie, że nieodzownym atrybutem działalności gospodarczej jest jej wykonywanie w sposób zorganizowany i ciągły (por. np. wyroki z dnia 19 marca 2007 r., III UK 133/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 114; z dnia 21 maja 2008 r., III UK 112/07, LEX nr 491466). W rezultacie podejmowanie czynności przygotowawczych polegających na poszukiwaniu kontrahentów umowy obejmującej zakres działań określony we wpisie do ewidencji oraz gotowość do podjęcia tych działań nie stanowią o rozpoczęciu wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, jeżeli nie doprowadziły do faktycznego jej uruchomienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r. II UK 51/11, Lex nr 1110977) – tak jak miało to miejsce w rozpoznawanej sprawie. Wnioskodawczyni w żaden sposób nie wykazała, aby od momentu zarejestrowania działalności gospodarczej, tj. od dnia 01 lutego 2013 r. do momentu urodzenia dziecka, czyli do dnia 23 marca 2013 r. faktycznie prowadziła działalność gospodarczą. Przede wszystkim należy podkreślić, że w okresie poprzedzającym zarejestrowanie działalności gospodarczej od 19 grudnia 2009 r. do 31 stycznia 2013 r. była zarejestrowania w Powiatowym Urzędzie Pracy w G., przy czym od 17 czerwca 2010 r. do 31 stycznia 2013r. bez prawa do zasiłku, utrzymywała się z alimentów na dziecka w kwocie 500 zł i ze świadczeń rodzinnych – zasiłku rodzinnego w kwocie 77,00 zł i dodatku dla samotnej matki w kwocie 170,00 zł a na utrzymaniu miała córkę i ponosiła opłaty za wynajem pokoju 500,00 zł. Powyższe uniemożliwia jej poczynienie oszczędności umożliwiających jej rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej na co wskazuje w odwołaniu od zaskarżonej decyzji. Ponadto dokonując rejestracji w ewidencji działalności gospodarczej wnioskodawczyni była już w zaawansowanej ciąży a od 04 marca 2013 r do dnia porodu była niezdolna do pracy. Także te okoliczności nasuwają duże wątpliwości czy wnioskodawczyni miała w ogóle zamiar faktycznego rozpoczęcia i prowadzenia działalności gospodarczej. Ponadto wnioskodawczyni nie wykazała w żaden sposób, aby w spornym okresie osiągnęła z prowadzonej działalności gospodarczej jakikolwiek dochód, gdyż za takowy nie można uznać przedłożone do akt rentowych kopie książki przychodów, w której wykazano łączny przychów za okres od 09.02.2013 r. do 27.02.2013 r w kwocie 163,00 zł. Z informacji uzyskanych od Naczelnika II Urzędu Skarbowego w G. wynika, że jako formę opodatkowania wnioskodawczyni zadeklarowała podatek VAT. Niewątpliwie do tego urzędu skarbowego została złożona deklaracja podatkowa dla podatku od towaru i usług za 02-2013 r., z której wynika kwota podatku do zapłaty 17,00 zł jednak nie można uznać, iż powyższa okoliczność potwierdza rozpoczęcie działalności gospodarczej. Gdyż w ocenie Sądu wszystkie działania ubezpieczonej były działaniami pozornymi. Innych dowodów wnioskodawczyni nie przedłożyła, a to na niej w tym zakresie spoczywał ciężar udowodnienia faktu, gdyż to ona wywodziła z niego korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6. k.c.). Zdaniem Sądu Okręgowego przyjęta metodyka przeprowadzonego postępowania dowodowego, będącego wynikiem zarówno uwzględnienia wniosków strony, jak i dowodów zgromadzonych w trakcie postępowania kontrolnego, dawała podstawę do dokonania ustalenia, że wnioskodawczyni tak naprawdę w okresie od dnia 01 lutego 2013 r. nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu wskazanych wyżej przepisów. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia tejże działalności od dnia 01 lutego 2013r. r. było zatem czynnością prawną pozorną zmierzającą do uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego związanych z macierzyństwem. Tym bardziej gdy weźmie się pod uwagę fakt, że od 17 czerwca 2010 r do 31 stycznia 2013 r. ubezpieczona nie uzyskiwała żadnych dochodów z pracy, nie pobierała zasiłku dla bezrobotnych a utrzymywała się jedynie z alimentów na jedno dziecko i zasiłku rodzinnego ( 77,00 zł) i zasiłku dla samotnej matki ( 170,00 zł ), a także fakt, iż z dniem 01 lutego 2013 r. dopiero rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej i od razu tj. na początku prowadzenia działalności gospodarczej deklaruje jako podstawę wymiaru składek kwotę 8.775,55 zł. Podsumowując powyższe ustalenia i rozważania raz jeszcze zatem podkreślić należy, że w niniejszej sprawie nie miało miejsca faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej, stąd też należało uznać zaskarżoną decyzję ZUS za słuszną. Na powstanie obowiązku ubezpieczenia społecznego w żadnym razie nie wpływa także fakt biernego akceptowania przez pracowników organu rentowego składanych przez ubezpieczoną deklaracji rozliczeniowych za 02.2013 r. Deklaracje te nie kształtują bowiem praw i obowiązków ubezpieczonych i powinny znajdować uzasadnienie w stanie faktycznym. Jeżeli więc, jak wskazano powyżej, ubezpieczona w okresie od 01 lutego 2013 r. nie prowadziła działalności gospodarczej, to faktycznie nie doszło do powstania obowiązku ubezpieczenia społecznego i w dalszej konsekwencji konieczności opłacania składek ubezpieczeniowych. Biorąc zatem powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz cytowanych wyżej przepisów, oddalił odwołanie wnioskodawczyni, o czym orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła ubezpieczona, zaskarżając go w całości i zarzucając mu: naruszenie przepisów prawa procesowego mające wpływ na treść wyroku (art. 233 KPC § 1 " Sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.") poprzez wybiórczą ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, nieuwzględnienie dowodów z przesłuchania strony skarżącej, mimo, iż jej wypowiedzi były jasne i rzeczowe, dotyczące faktu prowadzenia faktycznego działalności gospodarczej; sprzeczność treści wyroku z zebranym w sprawie materiałem dowodowym; naruszenie art. 217 § 1.(" Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej.") poprzez oddalenie wniosku dowodowego strony, który mógł mieć wpływ na wynik sprawy; naruszenie art. 7.KC (" Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.") poprzez jego niezastosowanie; nieuwzględnienie Art. 431. KC ("Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową."). Wskazując na powyższe skarżąca wniosła o zmianę wyroku poprzez uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dn. 17 grudnia 2013 w całości i objęcie jej ubezpieczeniem społecznym. Na podstawie art. 380 KK skarżąca wniosła o przesłuchanie w charakterze świadka p. B. D., która potwierdzi fakt prowadzenia przeze mnie działalności gospodarczej. W uzasadnieniu skarżąca wskazała, iż w jej ocenie przedstawiła wyczerpujące dowody faktu który jest przedmiotem sporu. Od samego początku sprawy podważa trafność decyzji Zakład Ubezpieczeń Społecznych, odwołując się najpierw do Naczelnika a potem do Sądu Okręgowego. ZUS natomiast nie udowodnił w żaden sposób, iż prowadzenie działalności gospodarczej nie miało miejsca. Sąd stwierdził, iż zgromadzony materiał dowodowy nie potwierdził, aby wnioskodawczyni rzeczywiście realnie rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej. Jednocześnie Sąd odmówił powołania przez wnioskodawczynię świadka który by ten fakt potwierdził. Działalność gospodarcza, którą prowadziła miała charakter ciągły, z tym, że praca odbywała się 2 razy w tygodniu właśnie w dni targowe. W pierwszym miesiącu działalności nie byłoby możliwe odnosić zysku, powszechnie wiadomo, że takowe odnosi się po wielu tygodniach a nawet miesiącach. Nie istnieje żadna podstawa prawna określająca po ilu miesiącach lub od jakiej kwoty dochodu wykonywana działalność staje się realna. Sąd stwierdził, iż "wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje m.in. "poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie (...),wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową". Jednakże moja działalność polegała na sprzedaży towaru odbywającej się na stoisku handlowym na targowisku miejskim a nie na świadczeniu usług. Sąd podkreślił, iż "wnioskodawczyni w okresie poprzedzającym zarejestrowanie działalności była zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy i nie mogła zgromadzić środków umożliwiających prowadzenie działalności". Sąd pominął ważną informację, iż przed zarejestrowaniem w Powiatowym Urzędzie Pracy prowadziłam wcześniej własną działalność gospodarczą o podobnym charakterze (sprzedaż zabawek i pamiątek) nieprzerwanie od 1996 roku. W niektórych momentach prowadzenia poprzedniej działalności sprzedaż odbywała się w kilku punktach oraz zatrudniałam przez jakiś czas pracowników. Ta działalność jak również i doświadczenie niezbędne w handlu pozwoliła odłożyć pewne oszczędności pozwalające otworzyć i kontynuować działalność handlową, która na rok czasu przerwało macierzyństwo; jednakże czyniłam to przez 13 lat a firma nazwana imieniem mojej starszej córki, której narodziny spowodowały zamknięcie działalności, ma być powrotem do wykonywanego wcześniej zawodu przedsiębiorcy. Sąd wskazał, iż są wątpliwości czy wnioskodawczyni miała zamiar kontynuować działalność którą rozpoczęła w okresie ciąży. Idąc tym tokiem uznać należałoby, iż wszystkie kobiety które podejmują jakieś działania zawodowe, będąc w ciąży prawdopodobnie nie mają zamiaru ich kontynuowania w związku z tym ich działania są pozorne. Jednocześnie Sąd nie może znać myśli i zamiarów wnioskodawczyni, która, co wyżej wspomniane, prowadziła nieprzerwanie własną działalność w latach 1996-2009. Sąd wskazał, iż wnioskodawczyni "od razu na początku prowadzenia działalności gospodarczej deklaruje jako podstawę wymiaru składek kwotę 8.775.55 zł dlatego jej działalność była działalnością prawną pozorną zmierzającą do uzyskania zasiłku macierzyńskiego". Uchwałą SN z 21 kwietnia 2010 r. (Syg. Akt II UZP 1/10) "ZUS nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych". Jednakowoż każda ubezpieczona będąca w ciąży zgłasza wniosek o zasiłek macierzyński i nie ma w takim działaniu żadnego wyłudzenia jest to normalna kolej rzeczy. Niezrozumiała jest dla wnioskodawczyni decyzja Sądu, iż nie prowadziła ona działalności gospodarczej w okresie od 1 lutego 2013 r. skoro takową działalność prowadziła w stanie faktycznym.

Pismem z dnia 24 lipca 2014r. pełnomocnik wnioskodawczyni podtrzymał stanowisko apelacji, przywołując szereg orzeczeń, które w jego ocenie, czynią apelację zasadną.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że celem postępowania apelacyjnego jest ponowne rozpoznanie sprawy pod względem faktycznym i prawnym, przy czym ocena zarzutów odnoszących się do naruszenia prawa materialnego może być dokonana jedynie na podstawie prawidłowo ustalonego stanu faktycznego sprawy.

Kierując się powyższym zauważyć należy, iż stan faktyczny sprawy nie był przedmiotem sporu pomiędzy stronami i został zrekonstruowany przez Sąd Okręgowy w całości w oparciu o materiał dowodowy zaoferowany przez wnioskodawczynię i jej zeznania.

Istotnym jest, iż skarżąca podnosząc zarzuty naruszenia prawa procesowego nie wskazuje, ani które z ustaleń faktycznych Sądu Okręgowego nie miały miejsca, ani w jakim zakresie ich zabrakło. W istocie zatem apelująca nie kwestionuje ustaleń faktycznych stanowiących podstawę rozstrzygnięcia, ale ich ocenę prawną w zakresie tego, czy można uznać, że rozpoczęła z dniem 1 lutego 2013r. prowadzenie działalności gospodarczej.

W tym miejscu stwierdzić należy, iż chybiony jest zarzut naruszenia art. 217 § 1 k.p.c., będącego źródłem uprawnień strony, a nie źródłem obowiązków sądu, i określającym negatywne skutki prawne powstające dla strony w razie zaniechania skorzystania przez nią z przysługujących jej uprawnień. Sąd nie może więc dopuścić się naruszenia art. 217 § 1 k.p.c., podobnie jak i art. 227 k.p.c., który określa jedynie jakie fakty mogą być przedmiotem dowodu /por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2014r., sygn. akt IV CSK 503/13, LEX nr 1467131/. Niezależnie od powyższego zwrócić można uwagę, iż Sąd Okręgowy nie oddalił wniosku dowodowego ubezpieczonej, która na rozprawie w dniu 3 grudnia 2013r. na pytanie czy chciałaby zgłosić jeszcze jakiej dowody, stwierdziła, że mogłaby wskazać świadka na okoliczność sprzedaży na targowisku, która to okoliczność zgodnie z oświadczeniem pełnomocnika organu rentowego jest bezsporna, a zatem Sąd Okręgowy zasadnie uznał, że nie wymaga ona dowodzenia.

Reasumując w powyższym zakresie, zdaniem Sądu Apelacyjnego dokonana przez Sąd Okręgowy ocena materiału dowodowego mieści się w granicach statuowanych treścią art. 233 k.p.c. i nie wzruszają jej zarzuty apelacji, które w istocie dotyczą oceny prawnej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny zaakceptował także w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNP 1999, nr 24, poz. 776).

Przechodząc do oceny materialnoprawnej wstępnie wskazać należy, iż jest ona prawidłowa.

Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych /tj.: Dz.U.2013.1442, dalej: ustawa systemowa/, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące działalność pozarolniczą - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności.

W przywołanym przepisie chodzi o faktyczne wykonywanie działalności pozarolniczej, w tym działalności gospodarczej. Pojęcie to należy rozumieć w sposób przyjęty w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej /Dz.U.2013.672/. Oznacza to, że wykonywanie działalności pozarolniczej (gospodarczej) w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej to rzeczywista działalność o cechach określonych w art. 2 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, czyli działalność zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Podkreślenia wymaga, iż ocena, czy wykonywana jest działalność gospodarcza należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero następnie do ich kwalifikacji prawnej. Istotnym jest także, iż wpis w ewidencji działalności gospodarczej (zarejestrowanie) ma przede wszystkim znaczenie w sferze ustaleń faktycznych, gdyż ma on charakter deklaratoryjny. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Oznacza to, że istnienie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej nie przesądza o faktycznym prowadzeniu tej działalności, ale prowadzi do domniemania prawnego (art. 234 k.p.c.), według którego osoba wpisana do ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą. Domniemanie to może być obalone, ale wymaga to przeprowadzenia przeciwdowodu.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zgromadzony w niniejszym postępowaniu materiał dowodowy obala domniemanie płynące z wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, gdyż w świetle wyjaśnień ubezpieczonej, nie można przyjąć, aby do dnia 1 lutego 2013r. rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej.

Wyjaśnić należy, iż Sąd Apelacyjny ma na względzie bogaty dorobek orzecznicy Sądu Najwyższego, przywołany po części zarówno przez skarżącą jak i jej pełnomocnika, a odnoszący się do sytuacji rozpoczęcia przez kobiety w ciąży prowadzenia działalności gospodarczej czy też ich zatrudnienia, na krótko przed rozwiązaniem, celem objęcia ubezpieczeniem społecznym.

Oceniając, czy w realiach przedmiotowej sprawy ubezpieczona skutecznie rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej przez pryzmat wskazanych wyżej kryteriów wynikających z art. 2 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stwierdzić należy, że z uwagi na krótki czas od deklarowanego rozpoczęcia działalności tj. 1 lutego 2013r. do pierwszego zwolnienia lekarskiego od dnia 4 marca 2013r., z przyczyn obiektywnych nie sposób dokonać oceny przesłanki „ciągłości”, ale zgodnie orzecznictwem Sądu Najwyższego, poczytywać należy ją na korzyść wnioskodawczyni. Niewątpliwie również ubezpieczona spełniła kryterium „zorganizowania”, gdyż dokonała formalnej rejestracji działalności do ewidencji i zgłosiła się jako płatnik VAT w Urzędzie Skarbowym.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, w ujawnionych okolicznościach sprawy nie można uznać, aby ubezpieczona spełniła kryterium „zarobkowości”. Z jej zeznań wynika, iż w okresie przed 1 lutego 2013r. jak i później utrzymała się z kwoty uzyskiwanej z wynajmu mieszkania, zasiłków i alimentów na dziecko. Rozpoczęta w jej ocenie działalność gospodarcza, z uwagi na niewielki wymiar obrotu, zakupiony za 100 zł towar sprzedany za 163 zł, nie dawał w ocenie Sądu Apelacyjnego żadnych podstaw do opłacenia koniecznych składek na ubezpieczenia od zadeklarowanej podstawy, ani tym bardziej nie mógł realnie stanowić zarobku dające podstawę utrzymania rodziny. Nie można przy tym tracić z pola widzenia, iż okazyjnym handlem w dni targowe wnioskodawczyni zajmowała się również przed formalnym założeniem działalności, sprzedając stare ubrania czy rzeczy, które zostały jej po wcześniej prowadzonej działalności. Okazjonalna w istocie sprzedaż nie była zatem dla wnioskodawczyni źródłem zarobkowania pozwalającym na uzyskanie środków na utrzymanie siebie i dzieci. Minimalny wymiar sprzedaży, bezspornie prowadzonej w okresie od 1 lutego 2013r. do 4 marca 2013r. w 2 dni targowe w tygodniu, nie pozwala na uznanie jej zarobkowego charakteru w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W ocenie Sądu Apelacyjnego wskazany wymiar sprzedaży jest zbyt mały, aby stanowić podstawę uznania chociażby za czynności przygotowawcze służące rozwinięciu szerszej działalności w przyszłości, co trafnie zasygnalizował już Sąd Okręgowy i na co zdaje się powoływać skarżąca wskazując, iż z istoty każda działalność przynosi zysk dopiero po jakimś czasie.

Reasumując, w ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych a następnie również trafnej ich oceny prawnej, której nie wzruszają zrzuty apelacji. Innymi słowy, zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Mając na uwadze powyższe, na mocy art. 385 k.p.c. Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji.