Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 08.05.2013 r.

Sąd Okręgowy / Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Świdnicy

Wydział VII Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia : SSO Joanna Sawicz

Protokolant :st. sekretarz sądowy Gabriela Zaborowska

przy udziale stron zainteresowanych (...) Sp. z o.o. w (...) S.A w T.

po rozpoznaniu w dniu 08.05.2013 r. w Świdnicy

sprawy K. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia społecznego

na skutek odwołania K. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

z dnia 07.09.2012 r. Nr (...)

oddala odwołanie.

VII U 1524/12

UZASADNIENIE

Powód K. F. wniósł odwołanie od decyzji, w której strona pozwana Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. stwierdziła, że wnioskodawca jako osoba wykonująca pracę nakładczą u płatnika składek (...) Sp. z.o.o nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu od dnia 1 lutego 2008roku do 11 marca 2008roku. Wnioskodawca wniósł: o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez stwierdzenie, że podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywania pracy nakładczej oraz zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania według norm przypisanych. Wnioskodawca podniósł , że obywatel nie może być zmuszany do takich działań , które są dla niego niekorzystne , natomiast są korzystne dla Państwa.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Strona pozwana wskazała, że umowa o pracę nakładczą stanowi podstawę do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami, jeżeli ustalony w umowie rozmiar wykonanej pracy gwarantuje wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy najniższego wynagrodzenia. Natomiast wnioskodawca nie osiągnął z tytułu umowy o pracę nakładczą zawartej z (...) Sp. z o.o. wynagrodzenia w wysokości połowy najniższego wynagrodzenia za pracę; były to jedynie kwoty od 0,00 zł do 28 zł. Strona pozwana wskazała, że celem zawarcia przez wnioskodawcę umowy o pracę nakładczą było obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej przez złożenie pozornego oświadczenia woli w przedmiocie zawarcia umowy o pracę nakładczą.

Postanowieniami z dnia 21.11.2012r. i z dnia 20.02.2013r. Sąd Okręgowy w Świdnicy wezwał do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanego płatnika składek: (...) Sp. z o.o. w K. oraz stronę wskazaną jako jego następcę prawnego – (...) S.A. z siedzibą w T..

Sąd ustalił, co następuje:

K. F. w okresie od dnia 1.02.2008r. do dnia 11.03.2008r. został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek: (...) Sp. z o.o. w K. jako osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą. Powyższe zgłoszenie zostało dokonane w dniu 25.02.2008r. Wysokość podstawy wymiaru z tytułu wykonywania tego zatrudnienia zostały wykazane w następującej wysokości: za luty – 0, 00 zł, za marzec – 28 zł miesięcznie. Z dniem 12.03.2008r. wobec sprzedaży w/w przedsiębiorstwa na rzecz (...) S.A. z siedzibą w T. powód został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych przez nabywcę przedsiębiorstwa.

W tym okresie jednocześnie powód wykonywał działalność gospodarczą, z tytułu której dokonał zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego.

Płatnik składek (...) Sp. z o.o. w K. rozpoczęła działalność z dniem 15.09.2005r. i już w listopadzie 2005 roku zgłosiła do ubezpieczeń społecznych ok.1000 osób z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę nakładczą. Natomiast łącznie zostało zgłoszono ponad 2.000 osób zatrudnionych na umowę nakładczą u w/w płatnika, które prowadziły działalność gospodarczą.

Strona pozwana wszczęła postępowanie wyjaśniające w kwestii zasadności podlegania przez wnioskodawcę ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę nakładczą zawartej z płatnikiem (...) Sp. z o.o. w K., o czym poinformowano płatnika składek i ubezpieczonego strony pismem z dnia 6.08.2012r. Nadto pouczono strony o możliwości składania dokumentacji dotyczącej spornej umowy i tytułu ubezpieczenia.

Pismem z dnia 11.08.2012r. wnioskodawca zarzucił stronie pozwanej naruszenie przepisów w zakresie postepowania administracyjnego.

Zaskarżoną decyzją z dnia 7.09.2012r. strona pozwana stwierdziła, że wnioskodawca jako osoba wykonująca pracę nakładczą u płatnika składek (...) Sp. z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom : emerytalnemu, rentowemu od dnia 1.02.2008r. do dnia 11.03.2008r.

(dowód : akta ZUS)

Sąd zważył, co następuje :

Odwołanie wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie niniejszych rozważań, należy podnieść, że przedmiotem niniejszego postępowania było ustalenie czy powód podlegał ubezpieczeniu społecznemu z tytułu umowy o pracę nakładczą .

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych / tj. z 2009, Dz. U. Nr 205 poz. 1585 z późn. zm. / osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów m.in. osoba wykonująca pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą oraz osoba prowadząca pozarolniczą działalność (art. 6 ust. 1 pkt. 2 i 5 ww. ustawy), jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.

A zatem po pierwsze zasadą jest, że ubezpieczony jest objęty obowiązkowo ubezpieczeniem z tego tytułu, który powstał najwcześniej – w przypadku odwołującego tym tytułem jest działalność gospodarcza. I po drugie, aby ubezpieczony mógł skorzystać z możliwości wyboru, jaki daje mu powyższy przepis, musi niewątpliwie złożyć wniosek dotyczący wyboru lub zmiany tytułu ubezpieczenia. Taki wniosek nie został złożony przez powoda.

Jednocześnie przepisy w/w ustawy przewidują możliwość dokonywania kontroli przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w zakresie zarówno zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego, tytułu skutkującego powstaniem obowiązku opłaty składek, wysokości i terminowości zapłaty składek , a także wyboru tytułu ubezpieczenia stosownie do art. 86 ust. 2 w/w ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Konsekwencją tej regulacji jest zatem uprawnienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do weryfikacji treści umowy o pracę nakładczą z treścią obowiązujących w tym zakresie przepisów, jak i mającego miejsce na jej podstawie przebiegu zatrudnienia.

Przesłanki zawarcia umowy o pracę nakładczą określają przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31.12.1975r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz.U. z 1976roku, nr 3, poz.19 ze zm. )

W szczególności należy podnieść, że w świetle tych przepisów istotne znaczenie dla bytu tej umowy ma wysokość osiąganego wynagrodzenia z tytułu jej zawarcia. Przepis § 3 ust. 1w/w rozporządzenia stwierdza, że w umowie strony określają minimalną miesięczną ilość pracy, której wykonanie należy do obowiązków wykonawcy. Minimalna ilość pracy powinna być tak ustalona, aby jej wykonanie zapewniało uzyskanie co najmniej 50% najniższego wynagrodzenia określonego przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej na podstawie art. 77(4 ) pkt 1 Kodeksu pracy, zwanego dalej "najniższym wynagrodzeniem". W tym miejscu należy wskazać, że w wyroku z dnia 9.01.2008r.,IIIUK 73/07 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że „przepis ten stanowi konieczny (konstrukcyjny) warunek umowy o pracę nakładczą , odróżniający ją w sposób zdecydowany od pozostałych umów cywilnoprawnych – właśnie z uwagi na cel normodawcy upodobnienia sytuacji prawnej wykonawcy do sytuacji prawnej pracowników” – Lex nr 356045

Wysokość składek na ubezpieczenie społeczne opłacone z tytułu umowy o prace nakładczą były przeciętnie kilkadziesiąt razy mniejsze od wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, które by powód opłacił z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Stąd też nasuwa się oczywiste pytanie w jakim celu była zawierana ta umowa i czy w istocie była ona wykonywana, skoro brak jest jakichkolwiek dowodów na jej faktyczne wykonanie, zaś kwoty wynagrodzeń wskazywanych przez zainteresowanego potwierdzają fakt, że w istocie strony nie miały zamiaru wykonywać tej umowy zgodnie z jej postanowieniami.

W myśl art. 83§1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. A zatem, charakter pozorny będzie miała umowa o pracę nakładczą, na podstawie której strony nie realizowały konstrukcyjnych cech (elementów) tego zobowiązania dotyczących rozmiaru wykonywanej pracy w ilości gwarantującej wynagrodzenie w wysokości co najmniej połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę. W konsekwencji , umowa taka nie stanowi uprawnionego tytułu podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym osób wykonujących pracę nakładczą (art. 6 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 9 ust. 2 in fine u.s.u.s.) – por. postanow.SN z dnia 12.01.2012r. , IUK 288/11, wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 30 kwietnia 2013 r. sygn. akt III AUa 283/13 – który zapadł w analogicznym stanie faktycznym i prawnym ).

W ocenie Sądu zawarta umowa przez powoda i stronę zainteresowaną jest niezgodna nie tylko z przepisami prawa, ale z elementarnym poczuciem sprawiedliwości i zasadami współżycia społecznego, co w myśl art. 58§2 k.c. także czyni ją nieważną.

Dodatkowo należy podnieść, że odwołanie do Sądu Okręgowego od decyzji organu rentowego, inicjujące postępowanie, pełni rolę pozwu (por. postanowienie SN z dnia 19 czerwca 1998 r., II UKN 105/98, OSNP 1999/16/529). Sąd dokonuje oceny zaskarżonej decyzji oraz zasadności odwołania i orzeka co do istoty w myśl art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Przepis artykułu 3 k.p.c. określa jedną z podstawowych zasad postępowania cywilnego, a mianowicie zasadę kontradyktoryjności. Stanowi on, iż strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Oznacza to, że ciężar dostarczania w postępowaniu materiału procesowego spoczywa na stronach i uczestnikach postępowania. To strony mają dążyć do wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy, nie mogą być bierne i liczyć na skorzystanie w dalszym toku postępowania ze środka odwoławczego, w którym zarzucić mogłyby sądowi niewyjaśnienie rzeczywistej treści stosunków faktycznych i prawnych. Na podstawie art. 232 k.p.c. na stronach ciąży obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą one skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę. Należy zatem przyjąć, że strona ma obowiązek wyraźnego powołania konkretnego środka dowodowego. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 7.10.1998r. (II UKN 244/98, OSNAPiUS 1999, nr 20, poz. 662) Sąd nie ponosi odpowiedzialności za wynik postępowania dowodowego. Ponadto zgodnie z poglądem zawartym w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 17.12.1996r. ( I CKU 45/96. OSNC 1997, nr 6-7, poz. 76) podzielanym przez Sąd orzekający, „rzeczą sądu nie jest zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy”. Stąd też ciężar udowodnienia faktów prawotwórczych – wskazujących na istnienie tytułu ubezpieczenia w związku z faktycznym wykonywaniem umowy o prace nakładczą w spornym okresie i osiąganiem z tego tytułu co najmniej połowy minimalnego wynagrodzenia , spoczywał na powodzie.

Powód był zobowiązywany do złożenia dowodów, wzywany do osobistego stawiennictwa na rozprawę celem złożenia, jednak pomimo to nie przedstawił żadnej dokumentacji, dowodów , ani twierdzeń, które mogłyby w jakikolwiek sposób podważyć ustalenia strony pozwanej zawarte w zaskarżonej decyzji. Zgodnie z treścią art. 230 k.p.c., gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. A zatem, skoro powód skutecznie nie zakwestionował ani podstawy faktycznej ani prawnej zaskarżonej decyzji, trudno uznań zasadność jego żądania w zakresie jej zmiany.

Stąd też, mając powyższe na uwadze Sąd oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.