Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V ACa 828/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku V Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący-Sędzia

SA (...). D.-J.

Sędzia

Sędzia

SA Wł. Gawrylczyk

SA R. Kowalkowski (spr.)

Protokolant:

st. A. Machajewska

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2013 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa G. R.

przeciwko (...) sp. z o.o. w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 28 maja 2012 sygn. akt I C 437/09

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 (drugim) i 5 (piątym) w zakresie dotyczącym rozstrzygnięcia o kosztach procesu należnych pozwanej (...) sp. z o.o. w P. w ten sposób, że:

1.  Oddala powództwo;

2.  Zasądza od powoda na rzecz (...) sp. z o.o. w P. w miejsce kwoty 1441,52 zł (jeden tysiąc czterysta czterdzieści jeden złotych i pięćdziesiąt dwa grosze) kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu

II.  Zasądza od powoda na rzecz pozwanej (...) sp. z o.o. w P. kwotę 3538 zł (trzy tysiące pięćset trzydzieści osiem) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy.

VACa 828/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 28 maja 2012r. Sąd Okręgowy w B. rozpoznając ponownie sprawę po uchyleniu przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku w części poprzedniego wyroku i przekazaniu mu sprawy do ponownego rozpoznania zasądził od pozwanej (...) S.A. w P. Oddział w B. na rzecz powoda kwotę 18.354 zł ( osiemnaście tysięcy trzysta pięćdziesiąt cztery zł) z ustawowymi odsetkami od dnia 29 maja2012r. do dnia zapłaty, oraz od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powoda kwotę 16.758 zł (szesnaście tysięcy siedemset pięćdziesiąt osiem zł) z ustawowymi odsetkami od dnia 29 maja 2012r. do dnia zapłaty.

W pozostałym zakresie oddalił powództwo oraz orzekł o kosztach postępowania.

Wyrok w stosunku do pozwanej (...) S.A. w P. Oddział w B. się uprawomocnił ponieważ pozwana go nie zaskarżyła.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach i rozważaniach.

Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w B. z dnia 30 maja 2001 roku powód K. R. nabył prawo użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości położonej w B. przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...) o powierzchni 3.134 m 2.

Na przedmiotowej działce w 1971 roku posadowiono linię energetyczną wysokiego napięcia 110 KV wraz ze słupem elektroenergetycznym, inwestycja ta została przeprowadzona w oparciu o prawomocną decyzję administracyjną, zatwierdzającą plan usytuowania tejże linii relacji (...) J. – (...) Z.. W dniu 3 grudnia 1973 roku określono instrukcję szczegółową jej eksploatacji.

Linia energetyczna 110 kV do dnia 1 stycznia 1989 roku znajdowała się w posiadaniu Zakładów (...), utworzony en na mocy zarządzenia nr 233 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 25 listopada 1950 roku. Następnie prawo do eksploatacji spornej linii wysokiego napięcia przeszło na przedsiębiorstwo państwowe o nazwie Zakład (...) w B., utworzone mocą zarządzenia nr (...) Ministra Przemysłu z dnia 16 stycznia 1989 roku, które następnie w roku 1993 roku przekształciło się w spółkę akcyjną Skarbu Państwa.

Pozwana (...) S.A. jest następczynią prawną Zakładu (...) S.A. w B..

Umową z dnia 30 czerwca 2007 roku (...) S.A. zbyła zorganizowaną część przedsiębiorstwa na rzecz (...) sp. z o.o. w P.. Na mocy tej czynności prawnej (...) sp. z o.o. stała się właścicielem linii elektroenergetycznej 110 kV, przebiegającej nad działką (...) przy ul. (...) w B. wraz ze stalowym kratowym słupem tej linii posadowionym na przedmiotowym gruncie.

Działka nr (...) znajduje się na obszarze aktywności gospodarczej usługowo-produkcyjnej z elementami systemu infrastruktury technicznej. Słup posadowiony na przedmiotowym gruncie zajmuje powierzchnię 49 m 2. Linie przesyłowe przebiegające nad działką trwale ograniczają możliwość użytkowania gruntu na powierzchni wynoszącej 1692,50 m 2. Natomiast dojazd właściciela urządzenia do słupa zajmuje powierzchnię 186 m 2 gruntu.

Wartość rynkowa miesięcznego wynagrodzenia za korzystanie ze wskazanej nieruchomości dla przesyłu energii elektrycznej wynosi kwotę 798 zł.

Rozważając zasadność powództwa argumentował, że za chybiony należy uznać zarzut pozwanych spółek dotyczący zasiedzenia w dobrej wierze służebności gruntowej, polegającej na wybudowaniu na spornej nieruchomości słupa energetycznego oraz przebieganiu nad jej powierzchnią napowietrznej linii wysokiego napięcia. Powód nabył swoje prawo w toku egzekucji świadczenia pieniężnego w trybie licytacji. Uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu mu prawa użytkowania wieczystego gruntu wywołało skutki przewidziane w art. 1000 § 1 kpc, w brzmieniu obowiązującym w tym czasie. Przepis ten co prawda odnosi się do skutków przysądzenia prawa własności nieruchomości, jednakże z oczywistych względów dotyczy także skutków przysądzenia prawa użytkowania wieczystego. A zatem, zgodnie z art. 1000 §1 kpc, z chwilą uprawomocnienia się tego orzeczenia wygasły wszelkie prawa ciążące na tej nieruchomości.

Zastosowania w niniejszej sprawie nie może mieć art. 1000 § 2 pkt 2 kpc przewidujący ograniczenie powyższej zasady, albowiem w związku z budową przedmiotowej linii energetycznej nie doszło do ustanowienia zasad wykonywania ograniczonego prawa rzeczowego w postaci służebności, ani nie ustalono kwestii odpłatności w wykonywaniu tego prawa. Tym samym pozwane nie mogą powoływać się na nabycie służebności przez ich poprzedników prawnych poprzez jej zasiedzenie, albowiem istniejące „uprawnienie” polegające na posadowieniu na działce nr (...) i przeciągnięciu nad jej powierzchnią w dowolny sposób linii wysokiego napięcia nie miało charakteru skonkretyzowanego, a tylko służebność gruntowa o konkretnej treści może ulec zasiedzeniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.05.2004 roku, III CK 496/02, LEX nr 152776). Wobec tego stwierdzić należy, iż powód nabył prawo użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w B. przy ul. (...) w stanie wolnym od obciążeń ze względu na treść art. 1000 § 1 kpc.

Przechodząc do merytorycznej oceny roszczenia powoda godzi się zaakcentować, że treść prawa użytkowania wieczystego, określona w art. 233 kc wskazuje, na uprawnienie do korzystania z gruntu z wyłączeniem innych osób, a zatem jest ono skuteczne względem innych osób. Wobec tego podlega takiej samej ochronie jak prawo własności, co wynika chociażby z treści art. 251 kc (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25.02.2009 roku, (...) 501/08, LEX nr 528129).

Zatem także użytkownikowi wieczystemu przysługuje roszczenie o odpowiednie wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z przysługującej mu nieruchomości i to niezależnie od zgłoszenia roszczenia negatoryjnego określonego w art. 222 § 2 kc (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17.06.2005 roku, III CZP 29/05, OSNC 2006, nr 4,poz. 64). W judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że roszczenia tzw. uzupełniające przewidziane w art. 224 – 225 kc i art. 230 kc mają samodzielny charakter i możliwość wystąpienia z nimi jest dopuszczalna nie tylko w sytuacji kiedy sposób korzystania z nieruchomości uzasadniałby roszczenie windykacyjne, ale także negatoryjne.

Sfera uprawnień powoda wynikająca z przysługującego mu użytkowania wieczystego przedmiotowej nieruchomości doznała istotnego uszczerbku. Pozwana (...) S.A. władała, zaś pozwana (...) sp. z o.o. obecnie włada częścią nieruchomości powoda w sposób odpowiadający posiadaniu służebności (art. 352 § 1 kc), do którego stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy (art. 352 § 2 kc). Okoliczność ta uzasadnia zastosowanie w niniejszej sprawie art. 224 § 2 kc i art. 225 kc, bowiem uszczuplenie uprawnień powoda w tym względzie usprawiedliwia co do zasady żądanie ekwiwalentu. Z treści tychże przepisów należało wywodzić roszczenie o zapłatę sformułowane w pozwie.

Poprzednik prawny pozwanych w 1971 roku na spornym gruncie posadowił słup energetyczny i przeciągnął napowietrzną linię energetyczną wysokiego napięcia 110 kV. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, aby urządzenia energetyczne umieszczone zostały na działce nr (...) na podstawie stosownego tytułu prawnego przesądzającego przyjęcie dobrej wiary w niniejszej sprawie. Nie można tego stwierdzić wyłącznie w oparciu o decyzję zatwierdzającą plan usytuowania przedmiotowej linii. Tym samym nie sposób przyjąć, że zarówno (...) S.A. jak i (...) sp. z o.o. posiadają legitymację uprawniającą do korzystania z przedmiotowej nieruchomości.

W toku niniejszego postępowania nie została ujawniona żadna decyzja administracyjna czy też umowa z właścicielem gruntu uprawniająca przedsiębiorstwo energetyczne do korzystania z przedmiotowej działki, co w konsekwencji pozwoliłoby założyć istnienie dobrej wiary po stronnie pozwanych. Uprawnienia do korzystania z gruntu nie można wywodzić z faktu, iż przez szereg lat żaden z podmiotów władających nieruchomością przed powodem nie wysuwał wobec poprzedników prawnych pozwanych jakichkolwiek roszczeń związanych z eksploatacją linii.

Wobec powyższego stwierdzić należy, iż pozwane znajdują się w złej wierze. Zła wiara nie powstała z chwilą wytoczenia powództwa, lecz istniała już znacznie wcześniej. Przedmiotowa linia energetyczna była bowiem eksploatowana co najmniej bez skonkretyzowanego uprawnienia do ingerowania w sferę cudzej własności dla bieżącego jej utrzymania. Nie sposób przyjąć, że pozwane nie miały o wiadomości o tych okolicznościach jako następczynie prawne po wcześniej funkcjonujących przedsiębiorstwach energetycznych.

Innymi słowy, (...) S.A. i (...) sp. z o.o. z łatwością mogły dojść do uzasadnionych podejrzeń, że nie przysługuje im legitymacja do władania przedmiotowym gruntem. Pomimo tego nadal korzystały one z działki powoda.

Po ustaleniu istnienia po stronie powoda uprawnienia do wypłaty mu stosownego wynagrodzenia konieczne było określenie, w jakim zakresie jego prawa wynikające z użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w B. przy ul. (...) doznały ograniczenia na skutek istniejącej na tym gruncie napowietrznej linii energetycznej wysokiego napięcia 110 kV. Według treści opinii uzupełniającej z dnia 9 kwietnia 2012 roku opracowanej przez powołanego w sprawie biegłego z dziedziny wyceny nieruchomości stalowy słup kratowy z fundamentami u podstaw posadowiony na tej nieruchomości zajmuje powierzchnię 49 m 2. Natomiast ze względu na napowietrzne linie przesyłowe powód jest trwale ograniczony w użytkowaniu swojego gruntu w ogólnej powierzchni 1692,50 m 2. Wskazana wielkość uwzględnia pas ochronny wynoszący 15 m od skrajnych przewodów wymienionej linii określony w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych (Dz. U. 2003 r. Nr 47, poz. 401). Dodatkowo opiniująca wskazała, że dojazd właściciela urządzenia do stalowego słupa w celach modernizacyjnych zajmuje powierzchnię gruntu wynoszącą 186 m 2.

Tak ustalony obszar ograniczonego użytkowania różnił się od wartości przyjętych w tym zakresie w pierwszej opinii opracowanej w dniu 19 lutego 2010 roku. Wynikało to z faktu, iż w opinii tej nie uwzględniono pasa ochronnego wynoszącego 15 m z każdej strony od skrajnych linii energetycznych. Przyjęcie tej okoliczności w opinii uzupełniającej miało wpływ na ostatecznie mniejszą powierzchnie potrzebną do dojazdu przez nieruchomość do stalowego słupa. Na podstawie powyższych obszarów trwale ograniczających użytkowanie gruntu, wartość rynkową miesięcznego wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotowej nieruchomości dla przesyłu energii elektrycznej oszacowano na kwotę 798 zł. Tak ustalona kwota uwzględnia cechy gruntu obciążonego urządzeniem infrastruktury, a także ma na uwadze położenie działki, która znajduje się w strefie działalności gospodarczej usługowo-produkcyjnej z obiektami technicznej obsługi miasta zawierającymi elementy systemu infrastruktury technicznej. Przedmiotowa nieruchomość położona jest na linii korytarza przesyłowego, dlatego też warunki inwestycyjne dla tego gruntu są ograniczone.

Ceny jednostkowe nieruchomości o podobnych ograniczeniach były brane pod uwagę przy oszacowaniu wartości wynagrodzenia działki nr (...). Sąd w pełni podzielił wszystkie wnioski zawarte w opinii uzupełniającej biegłego z dziedziny (...) z dnia 9 kwietnia 2012 roku, które zostały podtrzymane pisemnie i ustnie, jednocześnie nie tracąc z pola widzenia wcześniejszej opinii, która całkowicie nie utraciła swojej ważności. Przyjęta wartość miesięcznego wynagrodzenia w kwocie 798 zł za korzystanie przez pozwanych z nieruchomości użytkowanej przez powoda stanowiła podstawę wydanego w rozstrzygnięcia.

Istotny z punktu widzenia rozstrzygnięcia okazał się fakt zawarcia w dniu 30 czerwca 2007 roku umowy zbycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, na mocy której (...) sp. z o.o. nabyła od (...) S.A. na własność urządzenia przesyłowe linii 110 kV relacji (...) J. – (...) Z..

Okoliczność ta sprawiła, iż (...) sp. z o.o. została wezwana do udziały w mniejszym postępowaniu.

Jednakże pomimo możliwości, jakie daje art. 55(4) kc Sąd uznał za zasadne zasądzenie tylko od pozwanej (...) S.A. wynagrodzenia w kwocie 18.354 zł za okres do zawarcia powyższej umowy, czyli za czas pierwszych 23 miesięcy objętych żądaniem (23 x 798 zł), kiedy to spółka ta była właścicielem przedmiotowych urządzeń elektroenergetycznych. Za takim rozwiązaniem przemawia przede wszystkim fakt utrzymywania przez (...) S.A., już po zawarciu umowy zbycia przedsiębiorstwa, że nadal jest ona właścicielem napowietrznej linii wysokiego napięcia przebiegającej przez działkę (...). Ponadto rozstrzygnięcie w tym zakresie wydaje się być usprawiedliwione z punktu widzenia długości niniejszego postępowania. Obowiązkiem zapłaty wynagrodzenia w kwocie 16.758 zł za pozostały okres (21 miesięcy x 798 zł), w związku z zawartą umową z dnia 30 czerwca 2007 roku, poczynając od miesiąca lipca 2007 roku Sąd obciążył pozwaną (...) sp. z o.o.

Mając powyższe na uwadze. Sąd na podstawie art. 225 kc w zw. z art. 224 § 2 kc zasądził od pozwanej (...) S.A. w P. Oddział w B. na rzecz powoda kwotę 18.354 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po dniu ogłoszenia wyroku, to jest od dnia 29 maja 2012 roku do dnia zapłaty, albowiem okoliczności dotyczące zasadności żądania wynagrodzenia, a także jego wysokości zostały ustalone dopiero w toku niniejszego postępowania.

Na podstawie tych samych przepisów Sad zasądził od pozwanej E. Operator sp.o.o. w P. na rzecz powoda kwotę 16.758 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 29 maja 2012 roku do dnia zapłaty, z tych samych względów co powyżej.

W pozostałej części Sąd oddalił powództwo.

Powód wygrał niniejszy proces zaledwie w 25,5 %. Wobec tego Sąd na mocy art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity – Dz. U. 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm.), biorąc pod uwagę zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów wyrażoną w art. 100 kpc, nakazał ściągnąć od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w B. kwotę 1.620,48 zł, a od pozwanej (...) S.A. w P. Oddział w B. kwotę 242,14 zł tytułem kosztów opinii biegłych tymczasowo wypłaconych ze Skarbu Państwa.

Kierując się zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, Sąd na mocy ar. 100 kpc i § 6 pkt 6 i § 12 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Uz. U. 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze zm.), zasądził od powoda na rzecz pozwanej (...) sp. z o.o. w P. kwotę 1.441,52 zł, a na rzecz pozwanej (...) S.A. w P. Oddział w B. kwotę 3.120,09 zł tytułem kosztów procesu.

Na podstawie art. 84 ust. 2 w zw. z art. 80 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał zwrócić ze Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w B. na rzecz pozwanej (...) sp. z o.o. kwotę 476,49 zł tytułem nadpłaconej zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego.

W apelacji od tego wyroku (...) sp. z o.o. w P. domagając się zmiany wyroku przez oddalenie powództwa zarzuciła:

- naruszenie art. 225 k.c. poprzez przyjęcie, że znajdowała się w złej wierze,

- naruszenie prawa materialnego przez niezastosowanie art. 224 k.c, tj. przez nieprzyjęcie, że znajdowała się w dobrej wierze, w rezultacie czego nieprawidłowo określono moment, od którego powinna regulować wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości Powoda,

- naruszenie prawa materialnego w postaci błędnego zastosowania art. 5 k.c. poprzez przyjęcie, że Powód nie naruszył zasad współżycia społecznego i nie nadużywa swojego prawa żądając wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości zajętych przez urządzenia, które lokował uprzedni właściciel nieruchomości,

- naruszenie art. 6 k.c. poprzez przerzucenie ciężaru dowodu ze strony pozwanej na stronę powodową,

- naruszenie art. 7 kc przez jego niezastosowanie,

- naruszenie art. 225 kc w sytuacji gdy przepis ten dotyczy właściciela, a nie użytkownika wieczystego, a linia energetyczna została ulokowana przez samego właściciela nieruchomości,

- naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 172 k.c. w związku z art. 292 k.c. poprzez nie uwzględnienie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej o treści służebności przesyłu,

- naruszenie przepisów procesowych przez zaniechanie przeprowadzenia dowodów wskazanych w apelacji,

- naruszenie art. 234 k.p.c. poprzez niezastosowanie domniemania ustanowionego przez prawo – tj. domniemania dobrej wiary.

W odpowiedzi na apelację powód wnosił o jej oddalenie i orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Chociaż z nie wszystkimi zarzutami apelacji można się zgodzić to jednak apelacja okazała się skuteczna.

Sąd Apelacyjny w tym składzie ma świadomość, że Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając sprawę był związany oceną prawną Sądu Apelacyjnego zawartą w uzasadnieniu wyroku uchylającego poprzedni wyrok Sądu Okręgowego i wskazaniami odnośnie dalszego biegu postępowania (art. 386 § 6 kpc). Tą oceną i wskazaniami jest związany również Sąd Apelacyjny przy ponownym rozpoznaniu sprawy.

Należy jednak zwrócić uwagę, że w dacie orzekania przez poprzedni skład Sądu Apelacyjnego, który oceniał wcześniejszą apelację, konfiguracja procesowa uczestniczących w procesie stron była inna. Apelująca obecnie, a więc (...) sp. z o.o. w P. nie była stroną procesu, a zatem rozważania Sądu Apelacyjnego dotyczące kwestii dobrej bądź złej wiary posiadacza spornego słupa i linii przesyłowej dotyczyły jedynie drugiego z pozwanych czyli (...) SA w P. Oddział w B..

Dlatego sytuacja związania oceną prawną dotyczącą złej wiary posiadacza nie odnosiła się do pozwanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zatem nie był nią związany Sąd Okręgowy, nie jest nią związany również Sąd Apelacyjnego w tym składzie.

Istotne jest bowiem, że kwestia posiadania w dobrej bądź złej wierze, jeżeli ma znaczenie prawne dla powstania lub ustania skutków prawnych związanych z posiadaniem, musi być rozważana odrębnie w odniesieniu do każdego z posiadaczy rzeczy lub prawa, jeżeli następowały zmiany posiadania albowiem ta cecha posiadania będąc zależną od stosunku psychicznego posiadacza do faktu posiadania jest swoista dla każdego z posiadaczy i inna – co do zasady - u każdego z nich.

Dlatego obowiązkiem Sądu Okręgowego było dokonanie takiej oceny w stosunku do (...) sp. z o.o. w P., gdyż miała znaczenie dla jego ewentualnej odpowiedzialności za korzystanie z nieruchomości powoda.

Wprawdzie Sąd Okręgowy przyjął, że posiadanie pozwanej było realizowane w warunkach pozwalających na przypisanie jej złej wiary, to jednak trafnie zarzuca apelacja, że istniejące domniemanie z art. 7 kc i 341 kc wymagało przeprowadzenia dowodu obalającego konieczność jej przyjęcia (por. wyrok SN z dnia 9 marca 1967 r. II CR 340/66, OSPiKA 1967, nr 11, poz. 262 oraz postanowienie SN z 25 lutego 2009r. w sprawie II CSK 501/08, LEX nr 528129). Zatem niepogłębione ustalenie Sądu pomijające fakt posadowienia słupa i przeprowadzenia linii energetycznej na działce (...) przez jej ówczesnego właściciela, tj. Skarb Państwa, który ograniczając swoje prawo własności realizował za pomocą swojego przedsiębiorstwa energetycznego uprawnienia związane z korzystaniem z własnej nieruchomości w granicach odpowiadających służebności przesyłu i zaniechanie prowadzenia przez powoda postępowania mającego na celu wykazanie pozwanej, że posiada jego nieruchomość w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu w złej wierze, uniemożliwiały przyjęcie wspomnianego ustalenia.

Istotą domniemania dobrej wiary jest założenie jej występowania zawsze tam, gdzie ustawa z jej istnieniem wiąże skutki prawne. Wobec tego strona domagająca się spełnienia świadczenia od osoby, której to domniemanie dotyczy, musi je obalić wykazując, że w konkretnych okolicznościach posiadanie jest realizowane w warunkach złej wiary.

Powód takiego dowodu nie przeprowadził, co więcej nie twierdził, że posiadanie pozwanej ma taki charakter. Skoro tak jest, przyjęte w art. 7 i 341 kc domniemanie posiadania w dobrej wierze zwalnia pozwaną z obowiązku zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości powoda (art. 224 § 2 i 225 kc), gdyż ten obowiązek jest związany z posiadaniem w złej wierze. Z uwagi na wspomniane domniemanie prawne, w stosunku do niej istnienie złej wiary trzeba łączyć z wezwaniem do udziału w sprawie. Skoro powód domagał się wynagrodzenia za okres poprzedzający ten fakt, pozwana nie jest zobowiązana do zapłaty dochodzonej należności.

Co się tyczy zarzutu apelacji nieuzasadnionego nieuwzględnienia zarzutu zasiedzenia trzeba wyjaśnić, że oba sądy, a więc Okręgowy i Apelacyjny, są związane oceną prawną charakteru urządzeń przesyłowych i związanego z nimi charakteru posiadania, której dokonał Sąd Apelacyjny w poprzednim wyroku przyjmując, że nie można mówić o korzystaniu z trwałego urządzenia, co wyklucza zasiedzenie. Wprawdzie pozwana (...) sp. z o.o. w P. nie była wtedy stroną procesu, to jednak w tej sprawie ta ocena wiąże także w stosunku do niej, gdyż posiada te same urządzenia, które posiadała jej poprzedniczka prawna, a wspomniana ocena nie zależy od osobistych przymiotów posiadacza, w przeciwieństwie do zagadnienia dobrej wiary posiadacza.

Nie ma również racji skarżąca, że powód nie ma czynnej legitymacji procesowej albowiem jest wieczystym użytkownikiem spornej nieruchomości, a przepisy art. 224 i 225 kc regulują jedynie uprawnienia właściciela rzeczy do wynagrodzenia za korzystanie z niej. Nie budzi bowiem wątpliwości, że przepisy o ochronie własności stosuje się odpowiednio do ochrony prawa wieczystego użytkowania gruntu, chociażby z uwagi na zbliżony zakres korzystania z gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste do związanego z prawem własności - art. 233 kc - (por. tezę 2 postanowienia SN z 25 lutego 2009r. w sprawie II CSK 501/08, LEX nr 528129).

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny z mocy art. 386 § 1 kpc zaskarżony wyrok w zaskarżonej części zmienił i powództwo oddalił.

Konsekwencją zmiany wyroku w taki sposób było obciążenie powoda kosztami postępowania pierwszo i drugoinstancyjnego poniesionymi przez pozwaną (art. 98 kpc w zw. z art. 108 § 1 kpc).