Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 września 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Bogusława Żuber (spr.)

Sędziowie: SA Roman Stachowiak, SA Jerzy Geisler

po rozpoznaniu dnia 27 września 2012 r. na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. A. i G. A.

przeciwko W. B.

o zapłatę

na skutek zażalenia powodów

na postanowienie Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 25 lipca 2012 r.

sygn. akt I C 1569/12

postanawia

1.  oddalić zażalenie

2.  zasądzić od powoda na rzecz pozwanego 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym.

/-/Roman Stachowiak /-/Bogusława Żuber /-/Jerzy Geisler

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Poznaniu uchylił nakaz zapłaty wydany przez ten sąd dnia 29 marca 2012 r. w sprawie o sygn. I Nc 65/12 i odrzucił pozew, zasądzając solidarnie od powodów na rzecz pozwanego koszty postępowania w wysokości 8 842 zł.

Sąd Okręgowy uwzględnił, że pozwany ma miejsce zamieszkania w Niemczech, tam pobiera rentę inwalidzką, posiada obywatelstwo niemieckie, wreszcie, że powodowie zawierali umowy z pozwanym na terenie Niemiec, a także przed sądami niemieckimi dochodzili roszczeń przeciwko pozwanemu.

W tej sytuacji w ocenie Sądu Okręgowego zachodził brak jurysdykcji sądów polskich do rozpoznania roszczenia powodów. Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 lit. a Rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U.UE.L.2001.12.1), osoba mająca miejsce zamieszkania (siedzibę) na terytorium Państwa Członkowskiego może być pozywana jedynie przed sądy tego państwa członkowskiego. Nie zachodził także żaden z wyjątków przewidzianych w rozporządzeniu, zwłaszcza miejsca wykonania umowy - wobec braku ustaleń umownych, oraz przy uwzględnieniu treści art. 454 k.c., wiążącego miejsce spełnienia świadczenia z miejscem zamieszkania dłużnika lub wierzyciela.

Powyższe postanowienie zaskarżyli zażaleniem powodowie, wnosząc o jego uchylenie oraz o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Powołując się na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 284/10, Biul.SN 2011/12/9, wskazali, że ścisłym związkiem pomiędzy sądem a sporem prawnym jest położenie nieruchomości w P., której własność pozwany przeniósł w lutym 2012 r. na R. B.. Zwrot pożyczki udzielonej pozwanemu przez powodów był uzależniony od sprzedaży nieruchomości, która nastąpiła 15 lipca 2010 r. O zamiarze zamieszkiwania pozwanego świadczy odbieranie korespondencji, prowadzenie korespondencji z pełnomocnikiem powodów, a także przeniesienie własności nieruchomości na R. B. w lutym 2012 r. po otrzymaniu wezwania do zapłaty skierowanego przez pełnomocnika powodów. Wskazał również, że w Niemczech zamieszkuje A. A. A., a w Polsce W. B..

Pozwany wniósł o oddalenie zażalenia i o zasądzenie od powodów kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Prawidłowo Sąd Okręgowy zastosował ogólną regułę jurysdykcji, przewidzianą w art. 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 20 grudnia 2001 r., nr 44/2001, zgodnie z którą osoba mająca miejsce zamieszkania w danym Państwie Członkowskim może być pozywana przed sądy tego państwa. Zgodnie natomiast z art. 59 ust. 1 rozporządzenia przy wykładni pojęcia „miejsce zamieszkania”, wyłączona jest wykładnia autonomiczna i rozporządzenie nakazuje odwoływać się do pojęcia miejsca zamieszkania obowiązującego w prawie krajowym. Na tej podstawie uprawnione jest stosowanie definicji miejsca zamieszkania przewidzianej w art. 25 k.c., zgodnie z którym miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Nie można było podzielić zarzutów skarżącego, co do nieprawidłowego ustalenia miejsca zamieszkania pozwanego. Wprawdzie posiada on polskie obywatelstwo oraz jest zameldowany na stałe w P., jednak nie przebywa w Polsce z zamiarem stałego pobytu. Zakres dowodów wskazujących na podejmowane przez niego w ostatnim czasie aktywności na terytorium Polski jest nieporównywalnie mniejszy od dowodów stałego osiedlenia i funkcjonowania w Niemczech. Nie jest argumentem przemawiającym za jego zamieszkiwaniem w Polsce, odbieranie korespondencji kierowanej na adres jego zameldowania. W odpowiedzi na pismo z dnia 6 lutego 2012 r. wspomina on o awizowaniu przesyłki skierowanej na ten adres, natomiast odpis pozwu i nakazu zapłaty w niniejszej sprawie odebrał R. B. (k. 47 akt). Wskazuje to, że pozwany nie przebywa pod adresem zameldowania i nie jest przygotowany na kierowanie do niego na ten adres korespondencji. Również posiadanie nieruchomości lub przenoszenie jej własności na inną osobę w żadnym stopniu nie wskazuje, że pozwany przebywa w Polsce z zamiarem stałego pobytu, bowiem czynności związanych z nieruchomością można dokonać podczas krótkotrwałego pobytu w kraju, albo poprzez pełnomocnika. Samo posiadanie majątku w Polsce, nie wskazuje natomiast ani na przebywanie w kraju, ani na zamiar stałego w nim pobytu.

Zgodnie z artykułem 22 rozporządzenia nr 44/2001 w sprawach, których przedmiotem są prawa rzeczowe na nieruchomościach oraz najem lub dzierżawa nieruchomości – pozywać można wyłącznie przed sądy Państwa Członkowskiego, w którym nieruchomość jest położona. W niniejszej sprawie roszczenie objęte pozwem nie wynika z prawa rzeczowego, najmu lub dzierżawy nieruchomości położonej w P., dla której Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu prowadzi księgę wieczystą nr (...). W kwicie dłużnym z 27 czerwca 2007 r. oraz dokumencie uznania zobowiązania z 15 lipca 2008 r. stanowiących podstawę roszczenia objętego pozwem jest wprawdzie mowa o nieruchomości położonej w P. jednak wyłącznie w kontekście zastrzeżonego terminu. Wyjątek przewidujący jurysdykcję wyłączną w przypadku określonych roszczeń związanych z nieruchomością nie może być natomiast interpretowany w sposób rozszerzający. Ujęcie takie potwierdza Sąd Najwyższy w błędnie odczytywanym przez skarżącego postanowieniu z dnia 26 stycznia 2011 r., IV CSK 284/10, LEX nr 784967, w którym wskazano, że wyjątki przewidziane w sekcjach 2-7 rozdziału II rozporządzenia, wymagają takiej interpretacji, aby nie podważały zasady ogólnej - jurysdykcji miejsca zamieszkania pozwanego. Z uwagi na specyfikę przepisów ustanawiających wyjątki, ich wykładnia powinna zostać przeprowadzona w sposób ścisły, zgodnie z zasadą exceptiones non sunt extendendae.

Nie można było podzielić argumentu skarżącego, że A. A. A. i W. B. nie są tą samą osobą. Teza o tożsamości tych osób stanowiła podstawę roszczenia objętego pozwem, a także pojawiała się w szeregu dokumentów zgromadzonych w sprawie, toteż kwestionowanie jej na tym etapie stanowi próbę zaciemnienia postępowania i nie zasługuje na uwzględnienie.

Mając to na uwadze Sąd odwoławczy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 § 1 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc.

O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc oraz § 6 pkt 6 i § 13 ust 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

/-/Roman Stachowiak /-/Bogusława Żuber /-/Jerzy Geisler