Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 stycznia 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania M. G. (M. G. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

o wysokość emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Częstochowie z dnia 6 czerwca 2012r. sygn. akt IV U 1013/11

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie.

/-/SSA Z. Gwizdak /-/SSA M. Żurecki /-/SSA A. Grymel

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 1677/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 kwietnia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w C. odmówił ubezpieczonej M. G. przeliczenia podstawy wymiaru ostatnio przyjętej do obliczenia wysokości świadczenia i ponownego ustalenia wysokości emerytury na podstawie art. 111 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podnosząc, że przy ustalaniu podstawy wymiaru ostatnio przyjętej do obliczenia wysokości świadczenia ubezpieczonej, za cały okres pozostawania w stosunku pracy, zostało udokumentowane wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne lub emerytalne i rentowe, nadto, że nie zostały spełnione warunki do przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia zgodnie z art. 111 ustawy, albowiem wskaźniki wysokości podstawy wymiaru, wyliczone odpowiednio z 10 lat wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub o jej ponowne ustalenie oraz z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia, okazały się niższe od dotychczas wyliczonego wskaźnika.

Jednocześnie poinformowano ubezpieczoną, że:

- dokonano korekty stażu jej pracy poprzez wyłączenie okresu nauki w Studium Nauczycielskim od 12 września 1957 roku do 18 czerwca 1959 roku, ponieważ nie jest to nauka w szkole wyższej i z tego względu okres ten nie podlega uwzględnieniu w wymiarze świadczenia;

- nie zaliczono zatrudnienia od 1 listopada 1989 roku do 30 czerwca 1990 roku, albowiem wymiar czasu pracy był niższy niż ½ etatu.

W odwołaniu wniesionym do Sądu ubezpieczona M. G. zakwestionowała powyższą decyzję w zakresie przyjętego stażu jej pracy wnosząc
o zaliczenie do stażu jej pracy okresu nauki w Studium Nauczycielskim w latach 1957 - 1959. Nie zgodziła się również z wpisami dotyczącymi wysokości jej zarobków z okresu zatrudnienia w Hucie Szkła.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 6 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy - Sąd Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie w punkcie 1 ustalił, że „zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem art. 92 ust. 1 Konstytucji w związku z art.7, art.8 Konstytucji
i nie wywołuje skutków w obrocie prawnym od daty jej wydania; a w punkcie 2 Sąd zobowiązał ZUS Oddział w C. do przeliczenia emerytury ubezpieczonej M. G. przy uwzględnieniu okresu nauki w Studium Nauczycielskim od 12 września 1957 roku do 18 czerwca 1959 roku”.

W uzasadnieniu wyroku Sąd przedstawił szerokie opracowanie natury teoretyczno - prawnej w przedmiocie kontradyktoryjności i równorzędności stron w procesie, w kontekście umocowania dyrektora oraz pracowników ZUS do podpisywania decyzji w imieniu organu.

Apelację od wyroku wniósł organ rentowy, który zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości zarzucił temu wyrokowi:

- naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez ich niezastosowanie a to art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. i wydanie wyroku z pominięciem powołanego przepisu, albowiem w ramach postępowania z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych powołany przepis pozwala jedynie na zmianę decyzji w razie uznania odwołania za uzasadnione lub oddalenie odwołania w razie braku podstaw do jego uwzględnienia, nie przewiduje natomiast możliwości stwierdzenia, że decyzja nie wywołuje skutków prawnych od daty jej wydania,

- naruszenie przepisów prawa materialnego przez ich błędną wykładnię, a to art. 74 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych z 2009r. nr 209, poz.1585 ze zm.) w zw. z § 2 ust. 2 Statutu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia
13 stycznia 2011 roku (Dz. U. nr 18, poz. 93) poprzez uznanie, że pełnomocnictwo do wydania decyzji w sprawie nie zawiera podstawy prawnej, w sytuacji, gdy powołane przepisy prawa stanowią legalne zasady udzielania tego rodzaju upoważnienia i w niniejszej sprawie zostały prawidłowo zastosowane.

Wskazując na podane zarzuty apelujący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku
i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego podlega uwzględnieniu.

Przepisy art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c., dotyczące postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych stanowią, że „ Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia, a w razie uwzględnienia odwołania sąd zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy”.

Natomiast § 3 powołanego przepisu stanowi, że „ jeżeli odwołanie wniesiono w związku
z niewydaniem decyzji przez organ rentowy, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ rentowy do wydania decyzji w określonym terminie, zawiadamiając o tym organ nadrzędny, lub orzeka co do istoty sprawy. Jednocześnie sąd stwierdza, czy niewydanie decyzji przez organ rentowy miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa”.

Powyższe oznacza, że Sąd I instancji, rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego nie ma możliwości dowolnego kształtowania rozstrzygnięcia, a jest zobowiązany do wydania rozstrzygnięcia merytorycznego w przedmiocie określonym zakresem decyzji, mając na względzie zasadność decyzji jak i odwołania.

Rozstrzygnięcie takie musi zawierać się w sentencji oddalającej odwołanie lub
w przypadku uwzględnienia odwołania - w zmianie zaskarżonej decyzji w całości lub
w części i orzeczeniu co do istoty sprawy.

Nie ma zatem Sąd I instancji możliwości rozstrzygnięcia w przedmiocie istnienia czy nieistnienia decyzji.

Wyjątek od zasady określonej w § 1 i 2 powołanego przepisu został zawarty w § 3
i dotyczy on sytuacji, kiedy odwołanie wniesiono z niewydaniem przez organ rentowy decyzji.

W takim przypadku Sąd, w razie uwzględnienia odwołania - zobowiązuje organ rentowy do wydania decyzji w określonym terminie lub orzeka co do istoty sprawy, stwierdzając, czy niewydanie decyzji przez organ rentowy miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

Niezależnie jednak od powyższego w każdym z wymienionych wyżej przypadków Sąd, zgodnie z art. 328 § 2 k.p.c. winien w uzasadnieniu wyroku zawrzeć wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku
z przytoczeniem przepisów prawa.

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy stwierdzić należy, że sentencja orzeczenia
w niniejszej sprawie wydaje się wskazywać na zastosowanie przez Sąd I instancji art. 477 ¹⁴
§ 3 jako podstawy rozstrzygnięcia, zawiera bowiem zarówno rozstrzygnięcie merytoryczne, jak i wskazanie naruszenia prawa, przy jednoczesnym uznaniu, że decyzja nie wywołuje skutków prawnych. Przepis ten jednak nie mógł znaleźć zastosowania w rozpoznawanej sprawie wobec faktu wydania decyzji przez organ rentowy.

Należy przy tym zaznaczyć że sporządzone przez Sąd I instancji uzasadnienie odnosi się wyłącznie do aspektu naruszenia prawa - braku materialnego umocowania pracowników ZUS do wydawania decyzji w imieniu organu rentowego i nie uzasadnia w żaden sposób merytorycznego rozstrzygnięcia, nakazującego organowi rentowemu przeliczenie świadczenia ubezpieczonej z uwzględnieniem spornego okresu nauki w Studium Nauczycielskim od
12 września 1957 roku do 18 czerwca 1959 roku.

W związku z tym istotne uchybienia w sporządzonym uzasadnieniu wyroku uniemożliwiły Sądowi Apelacyjnemu kontrolę, czy prawo materialne zostało prawidłowo zastosowane, należało uznać, że Sąd pierwszej instancji wydając zaskarżone rozstrzygnięcie nie rozpoznał istoty sprawy i nie przeprowadził postępowania dowodowego.

Dlatego z mocy art.386 § 4 k.p.c. należało orzec o uchyleniu wyroku i przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

/-/SSA Z. Gwizdak /-/SSA M. Żurecki /-/SSA A. Grymel

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JM