Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 28 września 1994 r.
II URN 30/94
Pracownik, który podjął zatrudnienie jako inwalida III grupy, spełnia warunki z art.
32 pkt 3 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr
40, poz. 267 ze zm.), jeżeli w okresach wymienionych w tym przepisie nastąpiło
istotne pogorszenie jego stanu zdrowia, uniemożliwiające kontynuowanie do-
tychczasowego zatrudnienia.
Przewodniczący SSN: Stefania Szymańska (sprawozdawca), Sędziowie SN: Józef
Iwulski, Adam Józefowicz,
Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Stefana Trautsolta, po rozpoznaniu w dniu 28
września 1994 r. sprawy z wniosku Włodzimierza K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń
Społecznych Oddział w G. o rentę inwalidzką, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra
Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Toruniu z dnia 13 października 1993 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu-Sądowi
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i a
Decyzją z 31 marca 1993 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił
wnioskodawcy Kazimierzowi K., urodzonemu 17 sierpnia 1969 r., prawa do renty
inwalidzkiej z uwagi na to, iż istniejące u niego inwalidztwo III grupy powstało przed
16-tym rokiem życia i nie uległo w czasie zatrudnienia istotnemu pogorszeniu.
W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawca podniósł, iż opinia Obwodowej KiZ,
na którą powołał się organ rentowy wydając w/w decyzję, jest niewystarczająca,
ponieważ w składzie Komisji nie było lekarzy specjalistów neurologa i psychiatry,
niezbędnych do prawidłowej oceny jego stanu zdrowia. Wnioskodawca utrzymywał, że
jego inwalidztwo uległo istotnemu pogorszeniu w czasie zatrudnienia. Sąd dopuścił
dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych: internisty, psychiatry i neurologa na
okoliczność, czy inwalidztwo wnioskodawcy uległo istotnemu pogorszeniu w czasie
zatrudnienia. Biegli po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską, przeprowadzeniu
wywiadu oraz badania wnioskodawcy, rozpoznali jako chorobę podstawową
encefalopatię pod postacią niedorozwoju umysłowego stopnia lekkiego, padaczki oraz
charakteropatii i stwierdzili, że choroba ta w sposób istotny ogranicza zdolność
badanego do zarobkowania, powodując inwalidztwo III grupy. Biegli ponadto stwierdzili,
że wprawdzie inwalidztwo III grupy powstało przed 16-tym rokiem życia, to jednak w
czasie zatrudnienia wytworzył się zespół charakteropatyczny, który doprowadził w
następstwie do pogorszenia zdrowia w ramach III grupy. Zdaniem biegłych, lekarze
orzekający w Obwodowej KIZ w sposób niedostateczny ocenili stan psychiczny
wnioskodawcy.
Mimo powyższej opinii lekarzy biegłych sądowych, Sąd Wojewódzki wyrokiem z 13
października 1993 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy.
Od wyroku tego założył rewizję nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości. Zarzucając
rażące naruszenie prawa, w szczególności art. 3 § 2 i art. 278 § 1 k.p.c. oraz art. 32 i 33
ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
(Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.), a nadto naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej,
Minister wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi
Wojewódzkiemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu do ponownego
rozpoznania.
W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej podniesiono, iż Sąd oddalił odwołanie
wnioskodawcy pomimo, że dwaj biegli sądowi-lekarze właściwych specjalizacji
stwierdzili, że w czasie zatrudnienia w stanie zdrowia wnioskodawcy nastąpiło istotne
pogorszenie na skutek powstania zespołu charakteropatycznego, co z kolei
doprowadziło do pogorszenia inwalidztwa. Wprawdzie pogorszenie to nastąpiło w
ramach tej samej grupy inwalidów, to jednak nie przeszkadza to wnioskodawcy w
nabyciu prawa do renty inwalidzkiej. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem w
sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pracownik, który podjął zatrudnienie jako
inwalida III grupy, spełnia wymagania z art. 32 pkt 3 ustawy o z.e.p., jeżeli w okresach
wymienionych w tym przepisie w jego stanie zdrowia nastąpiło istotne pogorszenie,
uniemożliwiające kontynuowanie dotychczasowego zatrudnienia. W tej sytuacji, jeżeli
Sąd nie zgadzał się z opinią biegłych lekarzy, to powinien był uzyskać opinię
uzupełniającą od biegłych, a nie wypowiadać się samodzielnie w kwestii wymagającej
posiadania wiadomości specjalnych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Uzasadnienie zaskarżonego wyroku, sporządzone na żądanie Sądu Najwyższego,
potwierdza zasadność rewizji nadzwyczajnej. Sąd Wojewódzki w motywach wyroku
podał w sposób dokładny przebieg zatrudnienia wnioskodawcy oraz przytoczył opinię
lekarzy biegłych sądowych. Sąd zaznaczył, że opinia ta nie budzi wątpliwości, gdyż
została wydana przez lekarzy właściwych specjalizacji z uwagi na rodzaj schorzeń
wnioskodawcy. Dlatego słuszny okazał się zarzut wnioskodawcy, że lekarze wchodzący
w skład Obwodowej KIZ nie ocenili w sposób miarodajny stanu jego zdrowia i
wydolności organizmu do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia; nie byli bowiem
oni lekarzami właściwych specjalizacji. Sąd Wojewódzki stwierdził dalej, że
wnioskodawca spełnia zatem wymagania z art. 32 i 33 ustawy o z.e.p., gdyż w stanie
jego zdrowia w okresie zatrudnienia nastąpiło istotne pogorszenie, które w
konsekwencji spowodowało pogorszenie inwalidztwa w ramach III grupy inwalidów.
Takie zaś pogorszenie uprawnia pracowników do renty inwalidzkiej III grupy, co zostało
już wyjaśnione w orzecznictwie sądowym, a w szczególności w uchwale Sądu
Najwyższego z dnia 12 czerwca 1984 r., III UZP 24/84 (OSNCP 1985 z. 1 poz. 6).
Oddalenie odwołania wnioskodawcy od niekorzystnej decyzji organu rentowego
nastąpiło na skutek "przeoczenia" zasadnej opinii lekarzy biegłych sądowych, w wyniku
czego doszło do dokonania wadliwego ustalenia, iż w inwalidztwie wnioskodawcy,
powstałym przed 16 rokiem życia w czasie zatrudnienia nie doszło do istotnego
pogorszenia.
W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, a także wyżej przytoczonych
motywów zaskarżonego wyroku, oczywiste jest, że wyrok ten nie może się ostać.
Ustalenie Sądu, że w stanie inwalidztwa wnioskodawcy w czasie jego zatrudnienia nie
nastąpiło istotne pogorszenie, pozostaje bowiem w sprzeczności z opinią lekarzy
biegłych sądowych, mylnie odczytaną przez Sąd. Dlatego konieczne jest rozważenie
jeszcze raz przez Sąd Wojewódzki całego materiału dowodowego sprawy i ponowne
rozstrzygnięcie o prawie wnioskodawcy do renty inwalidzkiej. Z tych powodów Sąd
Najwyższy orzekł jak w sentencji wyroku na mocy art. 422 § 2 k.p.c.
Uwzględnieniu rewizji nadzwyczajnej nie stoi na przeszkodzie upływ terminu
określonego w art. 421 § 2 k.p.c., ponieważ zaskarżony wyrok także narusza interes
Rzeczypospolitej Polskiej. Pozbawienie wnioskodawcy, będącego inwalidą, za-
gwarantowanego prawem świadczenia z ubezpieczenia społecznego pozostaje bowiem
w sprzeczności z polityką socjalną naszego Państwa.
========================================