Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 8 listopada 1995 r.
II URN 50/95
W sprawie o rentę inwalidy wojennego niezachowanie zasad orzekania o
inwalidztwie wskazanych w art. 57 ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu
inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r., Nr 13, poz.
68 ze zm.) jest naruszeniem prawa stanowiącym podstawę rewizji, jednakże re-
wizja nadzwyczajna podlega oddaleniu, jeżeli zaskarżone orzeczenie nie narusza
interesu Rzeczypospolitej Polskiej.
Przewodniczący SSN: Teresa Romer (sprawozdawca), Sędziowie SN: Andrzej
Kijowski, Maria Tyszel,
Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Piotra Wiśniewskiego, po rozpoznaniu
w dniu 8 listopada 1995 r. sprawy z wniosku Weroniki S. przeciwko Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w S. o rentę inwalidy wojennego, na skutek rewizji
nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu
z dnia 1 grudnia 1994 r., [...]
o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.
U z a s a d n i e n i e
Weronika S., urodzona 8 stycznia 1937 r., zgłosiła w dniu 1 września 1993 r.
wniosek o rentę inwalidy wojennego przedkładając potwierdzoną kserokopię zaświad-
czenia wydanego przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych
stwierdzającego pobyt w obozie w lipcu 1943 r., przy czym z akt wynika, że był to obóz
w Z.
Obwodowa Komisja Lekarska do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia w S. orze-
czeniem z dnia 28 października 1993 r. zaliczyła wnioskodawczynię do III grupy inwa-
lidów z ogólnego stanu zdrowia i do III grupy inwalidów w związku z pobytem w obozie.
Od powyższego orzeczenia wniósł odwołanie Inspektor Orzecznictwa Lekars-
kiego i dlatego wnioskodawczyni została ponownie zbadana przez Wojewódzką Komi-
sję Lekarską. Komisja ta orzeczeniem z dnia 1 grudnia 1993 r. zaliczyła wniosko-
dawczynię do II grupy inwalidów z ogólnego stanu zdrowia, nie stwierdzając inwalidztwa
pozostającego w związku z pobytem w obozie.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w S., decyzją z dnia 6 grudnia 1993 r.,
odmówił wnioskodawczyni prawa do renty inwalidzkiej w związku z pobytem w obozie z
powodu braku inwalidztwa wywołanego tym pobytem.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie wyrokiem
z dnia 7 kwietnia 1994 r. oddalił odwołanie wnioskodawczyni od tej decyzji. Sąd ustalił
na podstawie opinii biegłych lekarzy internisty i psychiatry, że rozpoznane u
wnioskodawczyni schorzenia: [...] powodują inwalidztwo II grupy. Sąd podkreślił, że
biegli nie stwierdzili inwalidztwa pozostającego w związku z pobytem w obozie.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z
dnia 1 grudnia 1994 r. oddalił rewizję wnioskodawczyni od wyroku Sądu Wojewódz-
kiego. Sąd podzielił stanowisko Sądu I instancji co do braku związku inwalidztwa wnios-
kodawczyni z pobytem w obozie, powołując się na zgodne oceny biegłych sądowych i
wojewódzkiej komisji lekarskiej.
W rewizji nadzwyczajnej Minister Sprawiedliwości zarzucił temu wyrokowi rażące
naruszenie prawa, a w szczególności art. 3 § 2 k.p.c. oraz art. 57 ustawy z dnia 29 maja
1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z
1983 r., Nr 13, poz. 68 ze zm.), a nadto naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej i
wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i poprzedzającego go wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 7 kwietnia
1994 r. [...] oraz decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w S. z dnia 6
grudnia 1993 r. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Zakładowi
Ubezpieczeń Społecznych.
W uzasadnieniu rewizji Minister Sprawiedliwości podał, że wyroki Sądów obu
instancji rażąco naruszają powołane przepisy prawa. Naruszenie to polega na usan-
kcjonowaniu wadliwego postępowania przez organ rentowy, a w szczególności na
niezachowaniu trybu ustalania uprawnień do renty inwalidy wojennego określonego w
art. 57 wyżej powołanej ustawy z dnia 29 maja 1974 r.
W sprawie nie wypowiedziała się wojskowa komisja lekarska, a w składzie ob-
wodowej ani wojewódzkiej komisji lekarskich nie brał udziału lekarz - przedstawiciel
Związku Inwalidów Wojennych RP. Skład ten był więc niepełny, a zatem decyzja or-
ganu rentowego wydana została z istotnym naruszeniem art. 57 cyt. ustawy.
Sąd Wojewódzki miał możliwość usunięcia skutków tego uchybienia przez prze-
prowadzenie dowodu z opinii zespołu biegłych lekarzy z udziałem lekarza - przeds-
tawiciela Związku Inwalidów Wojennych RP, jednakże nie uczynił tego.
Udział takiego przedstawiciela był konieczny również ze względu na sprzeczne
oceny zawarte w orzeczeniach obwodowej i wojewódzkiej komisji lekarskiej. Komisje te
rozpoznały u wnioskodawczyni zmiany o typie neurostenicznym jako przyczynę
inwalidztwa, przy czym obwodowa komisja lekarska powiązała je z pobytem w obozie,
natomiast wojewódzka komisja lekarska z procesem psychoorganicznym.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Rewizja nadzwyczajna wniesiona została po upływie 9 miesięcy od wydania
zaskarżonego wyroku.
Zgodnie z art. 421 § 2 k.p.c. Sąd Najwyższy oddala rewizję nadzwyczajną wów-
czas, gdy została ona złożona po upływie sześciu miesięcy od uprawomocnienia się
zaskarżonego orzeczenia, chyba że orzeczenie to narusza także interes Rzeczy-
pospolitej.
Wnoszący rewizję nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości naruszenia interesu
Rzeczypospolitej przez zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego dopatruje się w tym, że:
"w interesie Rzeczypospolitej leży, aby ze szczególną dbałością i wnikliwością pod-
chodzić do usuwania krzywd i nieprawości doznanych ze strony okupanta hitlerows-
kiego podczas II wojny światowej". Zdaniem Sądu Najwyższego w rozpatrywanej
sprawie nie doszło do naruszenia interesu Rzeczypospolitej Polskiej.
Z akt rentowych wynika, że wnioskodawczyni, urodzona w 1937 roku jest in-
walidą II grupy z ogólnego stanu zdrowia. Z zaświadczenia o zatrudnieniu wynika, że
nadal pracuje w pełnym wymiarze czasu.
Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych podał, że okres za-
liczany do uprawnień ustawowych wynosi u wnioskodawczyni jeden miesiąc (lipiec
1943 r.) Archiwum Państwowe w L. podało, że wnioskodawczyni wraz z rodzicami i
rodzeństwem została wywieziona do Niemiec z hitlerowskiego obozu przejściowego w
lipcu 1943 r. Sama wnioskodawczyni podała, że do Niemiec została wywieziona 7 lipca
1943 r. Wynika z tego, że w obozie przejściowym w Z. przebywała 7 dni. Słusznym jest
podniesiony w rewizji nadzwyczajnej zarzut naruszenia w toku postępowania zarówno
przed organem rentowym, jak i przed Sądami art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 29 maja 1974
r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz.
U. 1983 r., Nr 13, poz. 68 ze zm.). Przepis ten stanowi, że w skład komisji lekarskiej do
spraw inwalidztwa i zatrudnienia, ustalającej inwalidztwo oraz jego związek ze służbą
wojskową wchodzi także lekarz przedstawiciel Związku Inwalidów Wojennych (przepis
ten ma zastosowanie z mocy art. 12 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o
kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu
powojennego - Dz. U. Nr 17, poz. 75 ze zm. - przy ustalaniu inwalidztwa wojennego
osób ubiegających się o świadczenia określone w tej ustawie).
Sąd Najwyższy w orzeczeniach swoich konsekwentnie reprezentuje stanowisko,
że brak lekarza - przedstawiciela Związku Inwalidów Wojennych RP, czy też Urzędu do
Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych stanowi naruszenie tego przepisu i jest
podstawą rewizyjną.
Rewizja nadzwyczajna jednak powinna być złożona w ciągu sześciu miesięcy od
uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia (art. 421 § 2 k.p.c.). Rewizję złożoną po
tym terminie Sąd Najwyższy oddala. Rewizja wniesiona po tym terminie może być
uwzględniona tylko wówczas, gdy zaskarżone orzeczenie narusza także interes
Rzeczypospolitej Polskiej.
Wbrew ogólnikowemu stwierdzeniu o naruszeniu interesu RP zawartemu w uza-
sadnieniu rewizji - Sąd Najwyższy nie dopatrzył się w rozpatrywanej sprawie naruszenia
interesu Rzeczypospolitej Polskiej i dlatego na mocy wymienionego już art. 421 § 2
k.p.c. orzekł jak w sentencji.
=======================================