Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 14 lutego 1996 r
II URN 63/95
Obowiązkiem organu rentowego jest odnotowanie w dniu oznaczonym
prezentatą, umieszczaną na korespondencji przy jej wpływie, czy odwołanie
strony od decyzji organu rentowego zostało doręczone osobiście, czy też na-
desłane przez pocztę (rodzaj listu i data nadania).
Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar, Maria
Tyszel (sprawozdawca),
Sąd Najwyższy, przy udziale prokuratora Stefana Trautsolta, po rozpoznaniu w
dniu 14 lutego 1996 r. sprawy z wniosku Barbary S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń
Społecznych Oddział w P. o wysokość emerytury, na skutek rewizji nadzwyczajnej
Ministra Sprawiedliwości [...] od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 8
sierpnia 1995 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 21
kwietnia 1995 r., [...] i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania temuż Sądowi.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 10 stycznia 1995 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w
P. załatwił odmownie wniosek Barbary S. z dnia 23 września 1994 r. o wznowienie
postępowania w trybie przewidzianym przepisem art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia
1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze
zm.).
Sąd Wojewódzki po rozpatrzeniu odwołania wnioskodawczyni, odrzucił je pos-
tanowieniem z dnia 21 kwietnia 1995 r. [...], jako wniesione po upływie ustawowego
terminu przewidzianego przepisem art. 477
9
§1 k.p.c. Stanowisko to podzielił Sąd Ape-
lacyjny i zażalenie wnioskodawczyni, na zasadzie art. 397 § 1 i 2 k.p.c. w związku z art.
387 k.p.c., oddalił kwestionowanym postanowieniem.
Wprawdzie według ustaleń Sądu Apelacyjnego, pełnomocnik wnioskodawczyni
odebrał odpis zaskarżonej decyzji w dniu 8 lutego 1995 r. (co potwierdza dowód
odebrania przesyłki), jednakże odwołanie od tej decyzji zostało wniesione dopiero w
dniu 14 marca 1995 r., chociaż pismo to nosi datę 8 marca 1995 r. Wnioskodawczyni
nie przedłożyła dowodu wcześniejszego nadania przesyłki, nie twierdzi nawet, że taki
dowód posiada. Przekroczenie terminu nie jest wprawdzie nadmierne, ale Sąd
Wojewódzki miał podstawę do odrzucenia odwołania na zasadzie art. 477
9
§ 1 k.p.c.
W rewizji nadzwyczajnej od tego postanowienia Minister Sprawiedliwości
zarzucił, że zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa, w szczególności art. 3 § 2,
art. 165 § 1 i § 2 oraz art. 477
9
§ 1 k.p.c., wobec czego wnosił o jego uchylenie, o
uchylenie poprzedzającego go postanowienia Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu i o przekazanie sprawy temuż Sądowi do
ponownego rozpoznania.
Rozpoznając sprawę Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona, gdyż zaskarżone postanowienia
wydane zostały z rażącym naruszeniem prawa, w szczególności przepisów wskazanych
we wnioskach rewizyjnych. Zgodnie z art. 477
9
§ 1 k.p.c. odwołanie od decyzji organów
rentowych wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję lub do sporządzonego
przez ten organ protokołu w terminie miesiąca od doręczenia odpisu decyzji.
W niniejszej sprawie jest na tle dowodów zawartych w aktach sprawy niesporne,
że decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. z dnia 10 stycznia 1995 r.
została doręczona pełnomocnikowi wnioskodawczyni w dniu 8 lutego 1995 r. Spór
dotyczy tylko daty wniesienia odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 10 stycznia
1995 r., w szczególności czy zostało ono wniesione w terminie miesiąca od doręczenia
odpisu decyzji. Jak wynika z akt sądowych odwołanie od zaskarżonej decyzji,
doręczonej pełnomocnikowi wnioskodawczyni w dniu 8 lutego 1995 r. zostało
zarejestrowane w ZUS w dniu 14 marca 1995 r., a więc termin do wniesienia odwołania
został przekroczony o 5 dni.
W zażaleniu na postanowienie Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Poznaniu pełnomocnik wnioskodawczyni twierdził, że odwołanie zostało
wniesione w dniu 8 marca 1995 r., czyli z zachowaniem ustawowego terminu przewi-
dzianego w art. 477
9
k.p.c. Pomimo tego twierdzenia Sąd Apelacyjny rozpoznający
zażalenie, po uzyskaniu z Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w P. informacji,
że organ rentowy nie jest w stanie (...) potwierdzić czy odwołanie zostało złożone
osobiście przez pełnomocnika, czy też zostało przesłane pocztą uznał, że zostało ono
wniesione po upływie ustawowego terminu i oddalił zażalenie.
Słusznie podniesiono w uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej, że obowiązkiem
Sądu Apelacyjnego było uzyskanie od pełnomocnika wnioskodawczyni wyjaśnienia, czy
złożył odwołanie osobiście, czy też przesłał je pocztą i jakie posiada dowody uza-
sadniające twierdzenie, że odwołanie zostało wniesione w terminie. Ponieważ Sąd
Apelacyjny takiego wyjaśnienia nie zażądał, niezbyt zrozumiałe jest stwierdzenie za-
warte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, że: "Wnioskodawczyni nie przed-
łożyła dowodu wcześniejszego nadania przesyłki, nie twierdzi nawet, że taki dowód
posiada, choć zna przyczyny odrzucenia swego odwołania."
W postępowaniu przed Sądem Najwyższym pełnomocnik wnioskodawczyni
przedłożył kserograficzną odbitkę pocztowej książki nadawczej, z której wynika, że do
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P., w dniu 8 marca 1995 r. została
wysłana przesyłka polecona. Pełnomocnik twierdzi, że zawierała ona 27 odwołań, w
tym również odwołanie wnioskodawczyni.
Sąd Najwyższy podziela pogląd wyrażony w rewizji nadzwyczajnej, że kwestia
daty wniesienia odwołania wnioskodawczyni wymaga wyjaśnienia w postępowaniu
przed Sądem Wojewódzkim, dlatego w całej rozciągłości uwzględnił rewizję nadzwy-
czajną.
Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd uzyska wyjaśnienie z organu rento-
wego, jakiej sprawy (lub spraw) dotyczyła przesyłka polecona, nadana w dniu 8 marca
1995 r. przez pełnomocnika wnioskodawczyni. Na tę samą okoliczność należy przes-
łuchać w charakterze świadka osobę odpowiedzialną w kancelarii adwokackiej za
wysyłkę korespondencji. Przy ocenie wyników tego postępowania Sąd orzekający
weźmie pod uwagę, że to organ rentowy ma obowiązek odnotowania, czy w dniu
określonym prezentatą pismo zostało doręczone osobiście, czy też nadesłane przez
pocztę zwłaszcza, gdy wpływa listem poleconym.
O ile wyniki tego postępowania nie dadzą wystarczających podstaw do poczy-
nienia wskazanych ustaleń, Sąd orzekający rozważy, czy nie zachodzą przesłanki do
odstąpienia od odrzucenia odwołania na podstawie art. 477
9
§ 3 k.p.c.
W sytuacji, gdy przekroczenie terminu nie jest nadmierne, obowiązkiem Sądu
określonym w art. 477
9
§ 3 k.p.c. jest przed odrzuceniem odwołania wyjaśnienie
przyczyn tego przekroczenia i ocena, czy były to przyczyny niezależne od odwołującego
się. Sformułowanie "przyczyny niezależne" jest sformułowaniem szerszym od "braku
winy strony" w rozumieniu art. 168 § 1 k.p.c. i pozwala na uwzględnienie także
niektórych przyczyn zawinionych. Zdaniem składu orzekającego w niniejszej sprawie
taką przyczyną może być sposób wysyłania przez pełnomocnika listem poleconym pism
dotyczących różnych osób i spraw, co może utrudnić, a nawet uniemożliwić ich
identyfikację, konieczną - jak w niniejszej sprawie - dla ustalenia zachowania lub przek-
roczenia terminu. Podkreślić jednak należy, że takie działanie pełnomocnika nie może,
bez wyjaśnienia sprawy, uzasadniać rozstrzygnięcia niekorzystnego dla wnios-
kodawczyni.
Mając powyższe na uwadze, z mocy powołanych przepisów oraz art. 422 § 2
k.p.c. orzeczono, jak w sentencji postanowienia.
=======================================