Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 24 października 1996 r.
II URN 34/96
Pominięcie przez są dowodu z opinii biegłych, stwierdzającej związek
inwalidztwa z wypadkiem przy pracy i przyznanie wnioskodawcy renty inwa-
lidzkiej z ogólnego stanu zdrowia, należy potraktować jako sprzeczność istotnych
ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, skoro z
treści opinii biegłego wynika co innego niż zostało ustalone przez sąd.
Przewodniczący SSN: Teresa Romer, Sędziowie: SN Jerzy Kuźniar
(sprawozdawca), SA Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka,
po rozpoznaniu w dniu 24 października 1996 r. sprawy z wniosku Józefa J. przeciwko
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o rentę inwalidzką z tytułu
wypadku przy pracy, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od
wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z
dnia 31 maja 1995 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Wnioskodawca Józef J., urodzony 17 lutego 1954 r. dochodził początkowo
przyznania renty inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia dla członka rolniczej spółdzielni
produkcyjnej.
Decyzją z dnia 29 listopada 1990 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w
K. uwzględnił wniosek i przyznał rentę inwalidzką według III grupy od dnia 8
października 1990 r., tj. od dnia złożenia wniosku, realizując jej wypłatę od dnia 3 lis-
topada 1990 r., to jest od rozwiązania umowy o pracę.
Obwodowa i Wojewódzka Komisje Lekarskie do Spraw Inwalidztwa i Zatrud-
nienia ustaliły, że wnioskodawca jest inwalidą III grupy z ogólnego stanu zdrowia od
lipca 1990 r. [...]. W aktach rentowych wnioskodawcy znajduje się protokół ustalenia
okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, z którego wynika, że w dniu 10 lipca 1978
r. uległ on wypadkowi przy pracy, doznając "złamania drugiego kręgu lędźwiowego", co
spowodowało powstanie długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15%
(orzeczenie OKiZ [...] w K. z dnia 6 lutego 1979 r.).
W roku 1994 Józef J. wystąpił z nowym wnioskiem o przyznanie renty inwa-
lidzkiej z tytułu wypadku przy pracy, zaś organ rentowy decyzją z dnia 10 marca 1994 r.
odmówił przyznania tego świadczenia i wstrzymał z dniem 1 kwietnia 1994 r. wypłatę
dotąd wypłacanej renty inwalidzkiej z ogólnego stanu zdrowia, wobec orzeczenia WKiZ
[...] w K. nie zaliczającego wnioskodawcy do żadnej z grup inwalidów z tytułu wypadku
przy pracy i z ogólnego stanu zdrowia.
Odwołanie wnioskodawcy od tych decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z dnia 6 września
1994 r. [...]
Kolejny wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej, został negatywnie załatwiony
decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w K. z dnia 16 grudnia 1994 roku.
Po rozpoznaniu odwołania wnioskodawcy, Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie wyrokiem z dnia 31 maja 1995 r., zmienił
powyższą decyzję i przyznał odwołującemu się rentę inwalidzką według III grupy z
ogólnego stanu zdrowia od dnia 3 listopada 1994 r., podzielając opinię biegłych sądo-
wych co do inwalidztwa, pomijając jednak, że według opinii, inwalidztwo zostało spo-
wodowane wypadkiem przy pracy w roku 1978.
Powyższy wyrok zaskarżył rewizją nadzwyczajną Minister Sprawiedliwości i
zarzucając rażące naruszenie prawa, tj. art. 3 § 2 i 278 § 1 KPC oraz art. 18 ustawy z
dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (jednolity tekst: Dz. U. z 1983 r., Nr 30, poz. 144 ze zm.), a nadto narusze-
nie interesu Rzeczypospolitej Polskiej, wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy
Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania. Wyrokując w sprawie, Sąd
pominął opinię biegłych co do przyczyn stwierdzonego inwalidztwa, jego związku z
wypadkiem przy pracy. Opinia ta nie zawiera daty powstania inwalidztwa, stąd materiał
dowodowy wymaga uzupełnienia, gdyż "wnioskodawcy może ewentualnie przysługiwać
renta inwalidzka wypadkowa już od 7 września 1994 r., to jest od następnego dnia po
dacie wydania wyroku przez Sąd Wojewódzki w dniu 6 września 1994 r.". Pozbawienie
pracownika zagwarantowanych prawem świadczeń narusza także interes
Rzeczypospolitej Polskiej i dlatego rozpatrzeniu rewizji nie stoi na przeszkodzie upływ
terminu przewidzianego w art. 421 § 2 KPC.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rozpatrywany w sprawie wniosek Józefa J. o przyznanie renty inwalidzkiej,
złożony został w dniu 3 listopada 1994 r., po prawomocnym oddaleniu przez Sąd
Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie odwołania wniosko-
dawcy od decyzji organu rentowego z dnia 10 marca 1994 r. odmawiającej przyznania
renty inwalidzkiej z tytułu wypadku przy pracy, jakiemu wnioskodawca uległ w dniu 10
lipca 1978 r. i wstrzymującej wypłatę renty inwalidzkiej według III grupy z ogólnego
stanu zdrowia, wypłaconej od dnia 3 listopada 1990 r. (wyrok z dnia 6 września 1994
r.[...]).
Wobec odwołania wnioskodawcy od negatywnej decyzji organu rentowego z
dnia 16 grudnia 1994 r., Sąd Wojewódzki dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy:
internisty, neurologa, chirurga ortopedy i psychiatry dla ustalenia, czy odwołujący się
"jest inwalidą którejkolwiek z grup i od kiedy", pomijając, że sporne było również, czy
ewentualne inwalidztwo, pozostawało w związku z wypadkiem przy pracy.
W złożonej opinii z dnia 30 marca 1995 r. biegli rozpoznali u badanego między
innymi przebyte złamanie kręgu L2 ze zniekształceniem oraz zwężenie kanału
kręgowego na wysokości tego kręgu z objawami chromania [...], co czyni wnioskodawcę
niezdolnym do wykonywania ciężkich prac fizycznych i uzasadnia zakwalifikowanie go
do III grupy inwalidów w związku z wypadkiem przy pracy w 1978 roku.
Podzielając opinię biegłych co do istnienia u odwołującego się inwalidztwa III
grupy, Sąd przeoczył jednak konkluzję opinii o związku inwalidztwa z przebytym wypad-
kiem przy pracy, przyznając dochodzone świadczenie od dnia 3 listopada 1994 r. z
ogólnego stanu zdrowia. Powyższe przeoczenie (Sąd bowiem nie zakwestionował opinii
biegłych również w części dotyczącej związku stwierdzonego inwalidztwa z przebytym
wypadkiem przy pracy), stanowi sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią
zebranego materiału, skoro z treści dowodu z opinii biegłych wynika co innego niż
zostało przyjęte. W takim stanie rzeczy wyrok nie może być uznany za trafny. Jednak
brak podstaw - w materiale sprawy - do zmiany tego wyroku i orzeczenia co do
meritum. W opinii biegłych nie została bowiem podana data wystąpienia inwalidztwa w
sensie pogorszenia stanu zdrowia w stosunku do stwierdzonego w toku postępowania
sądowego [...] (wówczas skutkiem wypadku przy pracy inwalidztwo) jeszcze nie było. Z
uzasadnienia opinii zdaje się wynikać, że inwalidztwo istnieje od 1978 r., to jest od daty
wypadku, wtedy bowiem doszło do złamania kręgu, ale opinia w tej części nie odnosi
się do odmiennych twierdzeń biegłych, zawartych w opinii wydanej dla potrzeb
postępowania zakończonego wydaniem wyroku w dniu 6 września 1994 r. Nie
wyjaśnienie tej okoliczność wymaga stosownego uzupełnienia postępowania sądo-
wego, skoro wefług daty wniosku (3 listopad 1994 r.) nie jest wykluczone przyznanie
prawa do renty inwalidzkiej wypadkowej już od dnia 7 września 1994 r. (art. 99 ustawy z
dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin - Dz. U.
Nr 40, poz. 267 ze zm.).
Pozbawienie wnioskodawcy należnych według prawa świadczeń z ubezpieczenia
społecznego na skutek rażącego naruszenia prawa, narusza równocześnie interes
Rzeczypospolitej Polskiej, co uzasadnia uwzględnienie rewizji nadzwyczajnej mimo
upływu terminu określonego w art. 421 § 2 KPC.
Z tych względów orzeczono jak w sentencji po myśli art. 422 § 2 KPC.
========================================