Pełny tekst orzeczenia

- 1 -
Wyrok z dnia 18 września 1997 r.
II UKN 260/97
Z przepisu art. 3 § 2 KPC wynikało, że sąd był obowiązany zażądać od
biegłego opinii uzupełniającej lub uzyskać od niego dodatkowe wyjaśnienia na
rozprawie, jeżeli prezentowana opinia budziła uzasadnione wątpliwości.
Przewodniczący SSN: Maria Mańkowska, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka,
Andrzej Wróbel (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 18 września 1997 r. sprawy z wniosku
Mariusza L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o rentę
inwalidzką uczniowską, na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 14
listopada 1995 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Minister Sprawiedliwości w kasacji od wyroku Sądu Wojewódzkiego - Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 14 listopada 1995 r. [...] oddala-
jącego odwołanie ubezpieczonego Mariusza L. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych-Oddziału w S. z dnia 30 marca 1995 r. [...] odmawiającej Mariuszowi L.
prawa do renty inwalidzkiej na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40 poz. 267 ze zm.)
zarzucił powyższemu wyrokowi rażące naruszenie prawa, a w szczególności art. 3 § 2
KPC w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 1996 r. i art. 63 ust. 1 powołanej
ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, a nadto naruszenie inte-
resu Rzeczypospolitej Polskiej i na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 1 marca 1996
- 2 -
r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń Prezydenta Rzeczy-
pospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu układowym, Kodeksu
postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189) wniósł o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Katowicach.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Kasacja jest dopuszczalna, bowiem zgodnie z przepisem art. 12 ust. 1 ustawy z
dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego, rozporządzeń
Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postępowaniu
układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 43, poz. 189) Minister
Sprawiedliwości - Prokurator Generalny może zaskarżyć w drodze kasacji prawomocne
orzeczenie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, wydane przed
dniem wejścia w życie tej ustawy, tj. przed dniem 1 lipca 1996 r. Zaskarżony wyrok Sądu
Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 14
listopada 1995 r. [...] oddalający odwołanie wnioskodawcy od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w S. z dnia 30 marca 1995 r. kończy postępowanie
w sprawie przyznania Mariuszowi L. prawa do renty inwalidzkiej i stał się prawomocny
wobec nie skorzystania przez strony ze środka odwoławczego w zwykłym trybie.
Zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem art. 3 § 2 KPC jest uzasadniony.
Trafny jest bowiem pogląd Ministra Sprawiedliwości, że zaskarżony wyrok zapadł w
sprawie niedojrzałej do ostatecznego rozstrzygnięcia. Sąd dopuścił wprawdzie dowód z
opinii biegłego okulisty, jednakże opinia tego lekarza budzi uzasadnione wątpliwości.
Stwierdzając u badanego istotne pogorszenie narządu wzroku w okresie uczęszczania
do szkoły biegły przyjmuje, że zostało ono spowodowane przyłączeniem się nowych
schorzeń w postaci zmian zwyrodnieniowych siatkówki i naczyniówki oraz zaniku
nerwów wzrokowych, które ocenia jako poważne i o charakterze stale postępującym.
Nie wypowiada się natomiast, na co słusznie zwraca uwagę Minister Sprawiedliwości, w
sposób kategoryczny, jakiego stopnia inwalidztwo pogorszenie to powoduje.
Stwierdzenie biegłego o „istotnym pogorszeniu w ramach II grupy inwalidów” można
- 3 -
bowiem nawet odnieść do wystąpienia innego inwalidztwa drugiej grupy.
Należy podzielić stanowisko Ministra Sprawiedliwości, że zawarte w opinii
stwierdzenie, iż „orzeczenie WKiZ z 1995 r. jest słuszne i zasadne z okulistycznego
punktu widzenia” jest niezrozumiałe w świetle zebranego materiału dowodowego. Z akt
sprawy wynika bowiem, że Wojewódzka Komisja Lekarska do Spraw Inwalidztwa i
Zatrudnienia [...] w S. wydała w dniu 9 marca 1995 r. dwa orzeczenia [...], a zatem nie
jest jasne, do którego z tych orzeczeń odnosi się powyższe stwierdzenie. Ponadto
żadne z powyższych orzeczeń nie wypowiada się w sposób stanowczy co do daty
powstania u wnioskodawcy inwalidztwa II grupy.
Trafny jest pogląd Ministra Sprawiedliwości, że opinia biegłego okulisty budzi w
tej sytuacji uzasadnione wątpliwości, a zatem Sąd Wojewódzki powinien był co najmniej
zażądać od biegłego opinii uzupełniającej względnie uzyskać od niego dodatkowe
wyjaśnienia na rozprawie w obecności stron. Sąd Wojewódzki powinien także rozważyć,
czy przy tak rozległym i zaawansowanym schorzeniu narządu wzroku dotyczącym
również nerwów wzrokowych nie byłoby celowe uzyskanie opinii lekarza specjalisty z
zakresu chorób układu nerwowego.
Należy podzielić stanowisko Ministra Sprawiedliwości, że orzekając w niniejszej
sprawie Sąd powinien rozważyć możliwość posiłkowego rozważenia zasad przyjętych w
orzecznictwie Sądu Najwyższego, w szczególności zaś w wyroku z dnia 17 listopada
1988 r., II URN 237/88 (OSNCP 1990 z. 12 poz. 157), w którym przyjęto, że prawo do
renty inwalidzkiej nabywa uczeń szkoły ponadpodstawowej, który podejmując naukę był
inwalidą II grupy, jednakże na skutek istotnego pogorszenia stanu zdrowia w czasie
pobierania nauki stał się inwalidą I grupy.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji
========================================