Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 25 lutego 1998 r.
II UZ 4/98
Jeżeli kasacja radcy prawnego organizacji zrzeszającej emerytów lub
rencistów została wniesiona bez pełnomocnictwa strony, to do uzupełnienia
tego braku sąd w trybie art. 130 KPC wzywa radcę prawnego, a nie stronę.
Przewodniczący SSN: Barbara Wagner, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Jerzy Kuźniar.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 lutego
1998 r. sprawy z wniosku Karola M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w K. o wypłatę waloryzacji świadczeń, na skutek zażalenia wnioskodawcy
od postanowienia Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Krakowie z dnia 9 września 1997 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
o d d a l i ć zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie postano-
wieniem z dnia 9 września 1997 r. [...] odrzucił kasację, którą w imieniu wnioskodaw-
cy Karola M. wniósł radca prawny Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwali-
dów - Zarządu Oddziału Dzielnicowego K.-N.H., zaskarżając postanowienie tegoż
Sądu Apelacyjnego z dnia 13 maja 1997 r. o oddaleniu zażalenia wnioskodawcy na
postanowienie Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Krakowie z dnia 14 lutego 1997 r. [...]. Odrzucenie kasacji Sąd Apelacyjny motywo-
wał tym, iż radca prawny złożył jedynie pełnomocnictwo udzielone mu przez Związek,
lecz nie przedłożył pełnomocnictwa z podpisem mocodawcy, tj. Karola M., przy czym
brak ten - pomimo wezwania i pouczenia o skutkach jego niespełnienia - nie został w
- 2 -
wyznaczonym terminie usunięty. Brak właściwego pełnomocnictwa uniemożliwia
uznanie radcy prawnego za pełnomocnika wnioskodawcy uprawnionego do wniesie-
nia kasacji (art. 393
3
§ 1 KPC), wobec czego kasacja podlega odrzuceniu (art. 393
5
KPC). Skutek ten uzasadnia dodatkowo fakt, że przedmiotowe pismo zostało wpraw-
dzie nazwane "kasacją", lecz nie odpowiada wymaganiom przepisanym dlań przez
art. 393
3
KPC, gdyż nie wskazuje rzekomo naruszonego przepisu prawa materialne-
go, a poza tym nie zawiera uzasadnienia podstawy kasacyjnej. Tego rodzaju uchy-
bienia są zaś w utrwalonej judykaturze traktowane jako wady o nieusuwalnym cha-
rakterze.
W zażaleniu na powyższe postanowienie radca prawny Związku, załączając
pełnomocnictwo wnioskodawcy, domagał się uchylenia zaskarżonego orzeczenia
oraz "nadania sprawie biegu uznając kasację". W uzasadnieniu tego żądania peł-
nomocnik wnioskodawcy twierdzi, że udzielone mu zgodnie z art. 88 KPC ogólne
pełnomocnictwo Związku upoważnia do występowania przed sądami w obronie
członków, do których należy również Karol M. Sąd Apelacyjny nie uwzględnił po-
nadto faktu, iż "skarga kasacyjna dotyczy działalności Zakładu Ubezpieczeń Spo-
łecznych i przepisów prawa materialnego na podstawie którego Zakład działa".
W odniesieniu do meritum sprawy pełnomocnik twierdzi natomiast, że do
stażu ubezpieczeniowego nie wliczono wnioskodawcy okresu od 15 listopada 1956 r.
do 7 lutego 1957 r., choć w tym czasie pobierał z wojska uposażenie i zgodnie z art.
11 ust. 2 pkt 10 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) należało wspomniany okres
uznać za równorzędny z okresem zatrudnienia. Sprzeczne z przepisami ustawy z
dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasa-
dach ustalania emerytur i rent oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 138), jak też
z "zasadami art. 5 KC" jest natomiast drastyczna korekta wysokości renty inwalidz-
kiej wnioskodawcy ze wskaźnika 250% do wskaźnika 108,72, gdyż pozbawiła zainte-
resowanego środków do życia.
Zażalenie swego pełnomocnika poparł również wnioskodawca twierdząc, że
radca prawny Związku jest upoważniony do złożenia kasacji, więc Sąd powinien zez-
wolić na jej "powtórzenie". Wnioskodawca podnosi też, że w sprawie wadliwości
skargi kasacyjnej nie otrzymał od Sądu żadnego pisma.
- 3 -
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest bezzasadne i podlega oddaleniu. Wbrew twierdzeniu zawarte-
mu w uzasadnieniu zażalenia, Zarząd Dzielnicowego Oddziału K.-N.H. Polskiego
Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów nie udzielił swemu radcy prawnemu peł-
nomocnictwa ogólnego, obejmującego wszystkie sprawy Związku w postępowaniu
cywilnym, tylko pełnomocnictwo w sprawach "dotyczących członka Związku", a więc
pełnomocnictwo do prowadzenia "poszczególnych spraw" w rozumieniu art. 88 KPC.
Ewentualne dysponowanie nawet ogólnym pełnomocnictwem Związku nie oznacza-
łoby zresztą, że jego radca prawny mógłby automatycznie, a więc niezależnie od woli
poszczególnych członków, zastępować każdego z zainteresowanych w jego in-
dywidualnych sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Aby więc radca
prawny, reprezentujący Związek z mocy upoważnienia jego Zarządu "w sprawach
dotyczących członków Związku", mógł w postępowaniu zastępować oznaczoną
osobę fizyczną, to powinien legitymować się również jej pełnomocnictwem, którego
zakres nie musi się pokrywać z ramami związkowego upoważnienia. Wspomniana
osoba fizyczna może się ponadto w świetle art. 465 § 1 KPC wywodzić zarówno z
kręgu członków Związku, jak też innych emerytów i rencistów, a nawet ubiegających
się dopiero o przyznanie świadczenia emerytalno-rentowego. Powołany przepis wy-
maga bowiem tylko tego, aby pełnomocnikiem ubezpieczonego był przedstawiciel
organizacji zrzeszającej emerytów lub rencistów, a kasację wniósł jej radca prawny.
Pogląd, że radca prawny występujący w sprawie jako pełnomocnik organizacji
zrzeszającej emerytów lub rencistów powinien być umocowany również przez stronę
wnoszącą kasację nie nasuwa zresztą żadnych wątpliwości i jest w orzecznictwie
Sądu Najwyższego utrwalony (por. postanowienie z dnia 27 sierpnia 1996 r., I PKN
6/96, OSNAPiUS 1996 nr 24 poz. 378 oraz z dnia 23 kwietnia 1997 r., II UKN 68/97,
OSNAPiUS 1998 nr 2 poz. 68).
Bez znaczenia jest argument podnoszony bezpośrednio przez stronę, że nie
była przez Sąd Apelacyjny wzywana do uzupełnienia braków kasacji. Kasacja po-
winna być bowiem wniesiona przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą
prawnym (art. 393
2
§ 1 KPC), w tym także przez radcę prawnego organizacji zrze-
- 4 -
szającej emerytów lub rencistów (art. 465 § 1 zdanie 2 KPC). Wniesienie kasacji ro-
dzi więc domniemanie, że czyniący to adwokat lub radca prawny działa w imieniu
strony, a niezałączenie jej pełnomocnictwa stanowi jedynie łatwo usuwalny brak for-
malny. Do jego usunięcia w trybie art. 130 KPC sąd wzywa więc pełnomocnika i wez-
wania tego nie musi kierować równocześnie do mocodawcy.
Ma też rację Sąd Apelacyjny twierdząc, że kasacja wniesiona przez radcę
prawnego Związku nie spełniała ponadto wymagań przepisanych dla tego środka
zaskarżenia przez art. 393
3
KPC. Brak skonkretyzowanych podstaw kasacji i ich
szczegółowego uzasadnienia jest przy tym wadą o nieusuwalnym charakterze. Próba
naprawienia tego braku w zażaleniu, skądinąd również wysoce nieudolna, nie ma
zatem żadnej doniosłości prawnej.
Z wyżej wskazanych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 393
19
w
związku z art. 385 i art. 397 § 2 KPC orzekł jak w sentencji.
========================================