Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 8 kwietnia 1998 r.
I PKN 31/98
Urzędnikowi państwowemu nie przysługuje wynagrodzenie za czas nie-
wykonywania pracy ponad okres trzech miesięcy zawieszenia w czynnościach
służbowych, w szczególności gdy odmawia on wykonania polecenia służbo-
wego stawienia się do pracy po upływie tego okresu w razie przedłużenia się
czasu trwania postępowania dyscyplinarnego (art. 12 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia
6 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, Dz.U. Nr 31, poz.
214 ze zm.).
Przewodniczący SSN: Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 1998 r. sprawy z powódz-
twa Jerzego J. przeciwko Urzędowi Kontroli Skarbowej w C. o zapłatę, na skutek
kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Warszawie z dnia 6 sierpnia 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Ciechanowie wyrokiem z dnia 20 maja 1997 r. [...]
oddalił powództwo Jerzego J. skierowane przeciwko Urzędowi Kontroli Skarbowej w
C. o zasądzenie kwoty 1340 zł wraz z ustawowymi odsetkami tytułem wynagrodzenia
za pracę za miesiąc luty 1997 r. W toku procesu powód rozszerzył powództwo do-
magając się wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy do dnia wydania wyroku.
Sąd Rejonowy ustalił, że powód Jerzy J. był zatrudniony w pozwanym zakładzie
pracy do dnia 6 lutego 1997 r. na stanowisku wicedyrektora. Po wszczęciu postępo-
wania dyscyplinarnego przeciwko powodowi dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej
zawiesił go w pełnieniu obowiązków od 6 listopada 1996 r. do czasu zakończenia
2
postępowania dyscyplinarnego z jednoczesnym zwolnieniem z obowiązku świad-
czenia pracy. Minister Finansów po rozpoznaniu odwołania powoda, utrzymał w
mocy zaskarżoną decyzję. W dniu 6 lutego 1997 r. Generalny Inspektor Kontroli
Skarbowej odwołał powoda ze stanowiska wicedyrektora, potwierdzając jednocześ-
nie, iż pozostaje on nadal w Urzędzie na stanowisku inspektora kontroli skarbowej.
W dniu 10 lutego 1997 r. dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w C. poinformował po-
woda na piśmie, iż powinien w dniu 7 lutego 1997 r. stawić się do pracy celem jej
świadczenia. W odpowiedzi na to pismo powód poinformował dyrektora pismem z 11
lutego 1997 r., iż do pracy stawi się dopiero po zakończeniu postępowania dys-
cyplinarnego. Do dnia wydania wyroku postępowanie dyscyplinarne nie zakończyło
się i powód nie wykonywał pracy. Stan faktyczny sprawy jest niesporny między stro-
nami. Sąd Rejonowy uznał, że dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w C. miał prawo
zawiesić powoda w pełnieniu obowiązków służbowych zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy
z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz.U. Nr 100, poz. 44 ze zm.) i art.
12 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
(Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.). Według art. 12 ust. 2 wymienionej ustawy o
pracownikach urzędów państwowych maksymalny okres zawieszenia pracownika w
pełnieniu obowiązków służbowych wynosi 3 miesiące z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia. Zdaniem Sądu Rejonowego błędny jest pogląd powoda, że skoro
decyzję o zawieszeniu go w pełnieniu obowiązków wydano do czasu zakończenia
postępowania dyscyplinarnego, to okres zawieszenia może być dłuższy niż 3
miesiące. W związku z tym Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powoda o za-
sądzenie wynagrodzenia za pracę za okres ponad 3 miesiące nie znajduje podstawy
w art. 12 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych i art. 80 KP.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyro-
kiem z dnia 6 sierpnia 1997 r. [...] oddalił apelację. Z uzasadnienia tego wyroku wy-
nika, że Sąd Wojewódzki nie podzielił interpretacji przepisów prawa materialnego
(art. 12 ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych i art. 80 KP) dokonanej
przez powoda. Błędne określenie w pismach dyrektora i Ministra Finansów okresu
zawieszenia powoda w pełnieniu czynności służbowych na czas trwania postępo-
wania dyscyplinarnego, nie może być - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - zaakcepto-
wane, gdyż naruszałoby to treść art. 12 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów pańs-
twowych. Sąd Wojewódzki akceptując treść kwestionowanego w apelacji wyroku
uznał, że apelacja jest bezzasadna.
3
Pełnomocnik powoda wniósł kasację od powyższego wyroku Sądu Woje-
wódzkiego, w której zarzucił temu wyrokowi naruszenie prawa materialnego przez
błędną wykładnię art. 12 ust. 3 ustawy o pracownikach urzędów państwowych oraz
art. 110 KPA. Ponadto strona powodowa zarzuciła naruszenie przepisów postępo-
wania, to jest art. 382 i art. 328 § 2 KPC, polegające na uznaniu stanu faktycznego,
zawartego w wyroku NSA w sprawie ze skargi powoda - za tożsamy z abstrakcyjnym
stanem faktycznym, przewidzianym w art. 12 ust. 2 wymienionej ustawy o pracowni-
kach urzędów państwowych. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz
poprzedzającego go wyroku Sądu Rejonowego i przekazanie sprawy Sądowi pierw-
szej instancji do ponownego rozpoznania z uwzględnieniem należnych powodowi
kosztów procesu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie może być uwzględniona. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w
art. 80 KP pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za pracę wykonaną. Za czas
niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wów-
czas, gdy przepisy prawa tak stanowią. Takim szczególnym przepisem, w odniesie-
niu do stosunku pracy wiążącego strony, jest art. 12 ust. 3 ustawy o pracownikach
urzędów państwowych, który gwarantuje urzędnikowi państwowemu mianowanemu
zachowanie prawa do wynagrodzenia w razie zawieszenia go w pełnieniu obowiąz-
ków służbowych. Przepis art. 12 ust. 2 tej ustawy stanowi, że zawieszenie w pełnie-
niu obowiązków służbowych może trwać nie dłużej niż trzy miesiące, a tym samym
limituje prawo do wynagrodzenia pracownika za ten czas. Powód odmówił podjęcia
pracy na wezwanie dyrektora pozwanego zakładu pracy, po upływie tego okresu
trwania zawieszenia w czynnościach służbowych, to jest po dacie 7 lutego 1997 r. W
tej sytuacji brak jest podstaw prawnych do obciążenia zakładu pracy skutkami pła-
cowymi niewykonywania pracy przez powoda za dalszy okres, niezależnie od popeł-
nionych uchybień przez pracodawcę w decyzji o zawieszeniu powoda w pełnieniu
czynności służbowych, nie zawierającej określenia czasu trwania tego zawieszenia,
wynikającego z ustawy. Z uwagi na to, że postępowanie dyscyplinarne przedłużyło
się, Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie po rozpoznaniu skargi powoda,
wyrokiem z dnia 21 maja 1997 r. [...] uchylił zaskarżoną decyzję Ministra Finansów
oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji zawieszającą skarżą-
4
cego w pełnieniu obowiązków służbowych w części przekraczającej trzy miesiące.
Jednakże brak jest szczególnego przepisu prawa, który uprawniałby powoda do wy-
nagrodzenia za niewykonywanie pracy w czasie przekraczającym trzymiesięczny
okres zawieszenia w pełnieniu czynności służbowych. Powód znając regulację usta-
wową mógł zapobiec utracie wynagrodzenia za okres przekraczający 3 miesiące
niewykonywania pracy, podejmując jej wykonywanie na zgodne z prawem wezwanie
dyrektora pozwanego zakładu pracy. Problem wadliwości działania organu pierwszej
instancji lub organu odwoławczego, które powinny z mocy art. 154 § 1 i 2 KPA
uchylić lub zmienić dotychczasową decyzję, mającą moc wiążącą (zgodnie z art. 110
KPA), nie ma jednak - zdaniem Sądu Najwyższego - istotnego wpływu na określenie
zakresu ustawowo gwarantowanych świadczeń płacowych za czas niewykonywania
pracy przez powoda wobec zawieszenia w pełnieniu czynności służbowych ponad 3
miesiące. Uprawnienia płacowe z tego tytułu są ustawowo ograniczone do trzymie-
sięcznego okresu zawieszenia w pełnieniu czynności służbowych. Zdaniem Sądu
Najwyższego dyspozycje zawarte w poszczególnych ustępach art. 12 ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych wymagają łącznej wykładni. Dlatego wywody za-
warte w kasacji dotyczące wykładni art. 12 ust. 3 w związku z ust. 1 wymienionej
ustawy z pominięciem ust. 2 tego artykułu nie mogą być uznane za prawidłowe, gdyż
są one sprzeczne z literalną interpretacją całości instytucji prawnej fakultatywnego
zawieszenia urzędnika państwowego mianowanego w pełnieniu obowiązków, za-
wartej w omawianym artykule. Sąd Wojewódzki dokonał zatem prawidłowej wykładni
art. 12 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, uznając, że powodowi nie
przysługuje wynagrodzenie za okres ponad trzymiesięcznego niewykonywania pracy
na skutek odmowy wykonania polecenia służbowego, wydanego na piśmie przez
przełożonego i niestawienia się do pracy. W tej sytuacji - zdaniem Sądu Najwyższe-
go - w świetle regulacji zawartej w art. 12 ust. 1, 2 i 3 ustawy o pracownikach urzę-
dów państwowych, w razie przedłużania się czasu trwania postępowania dyscypli-
narnego nie istnieje obowiązek pracodawcy do wypłaty wynagrodzenia urzędnikowi
państwowemu za czas niewykonywania pracy ponad okres trzech miesięcy z powo-
du zawieszenia w pełnieniu obowiązków służbowych, w szczególności gdy odmawia
on wykonania polecenia służbowego stawienia się do pracy po upływie tego okresu.
Zgodnie z powyższym stanowiskiem poglądy Sądu Wojewódzkiego w kwestii wyk-
ładni powołanego wyżej art. 12 ustawy powodują, że zarzut kasacji naruszenia prawa
materialnego przez ten Sąd nie może być uznany za zasadny. Nie znajduje też
5
potwierdzenia drugi zarzut kasacji naruszenia przez Sąd Wojewódzki art. 382 i art.
328 § 2 KPC, gdyż w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd drugiej instancji
ustosunkował się zwięźle do oceny roszczeń powoda w związku z treścią wyroku
NSA z dnia 21 maja 1997 r. w sposób nie nasuwający zastrzeżeń.
Mając to wszystko na uwadze Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że ka-
sacja nie ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego podlega z mocy art. 393
12
KPC
oddaleniu.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================