Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 22 lipca 1998 r.
I PKN 255/98
Odmowa pracowników współodpowiedzialnych materialnie współpracy
z jednym z nich, na skutek stwierdzenia dysponowania przez niego
nieodpłatnie powierzonym mieniem jest uzasadnioną przyczyną
wypowiedzenia temu pracownikowi umowy o pracę, bez potrzeby uprzedniego
ustalenia niedoboru.
Przewodniczący SSN: Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN: Adam
Józefowicz (sprawozdawca), Jerzy Kwaśniewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 22 lipca 1998 r. sprawy z powództwa
Bernardy S. przeciwko Powszechnej Spółdzielni spożywców „S.” w B. o przywrócenie
do pracy, na skutek kasacji powódki od wyroku Sadu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powódka Bernarda S. wystąpiła z powództwem przeciwko Powszechnej Spół-
dzielni Spożywców „S.” w B. o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezsku-
teczne.
Pozwana Spółdzielnia wniosła o oddalenie powództwa.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Białymstoku oddalił powództwo. Sąd ustalił, że
powódka była zatrudniona w pozwanej Spółdzielni od 1 września 1975 r., z tym, że
od 1 lutego 1978 r. na podstawie umowy o pracę na czas nie określony w pełnym
wymiarze czasu pracy na stanowisku bufetowej w kawiarni „K.”. Pismem z 18 sierp-
nia 1997 r. pozwany Zakład wypowiedział umowę o pracę powódce z zachowaniem
3 miesięcznego okresu (który upłynął 30 listopada 1997 r.) z powodu odmowy
współpracy załogi kawiarni z powódką z uwagi na brak zaufania w zakresie wspólnej
2
odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie. Po analizie zebranych dowo-
dów i ich wiarygodności Sąd Rejonowy ustalił, że pracownicy kawiarni zawarli w dniu
14 stycznia 1997 r. umowę o wspólnej odpowiedzialności materialnej, w której zobo-
wiązali się sprawować pieczę nad powierzonym im mieniem oraz przyjąć odpowie-
dzialność za szkody spowodowane niedoborem w częściach równych. Na podstawie
zeznań świadków będących współpracownikami powódki Sąd ustalił, że gościła ona
na zapleczu osoby postronne, częstując je kawą lub obiadami, bez wystawiania i
płacenia rachunków. Zeznania świadków wskazywały na fakt częstego goszczenia
przez powódkę na zapleczu kawiarni znajomego Krzysztofa S. Inwentaryzacja wew-
nętrzna przeprowadzona przez samych pracowników w barze wykazała niedobór,
który wszystkie pracownice zobowiązały się spłacić dobrowolnie. W tych okolicznoś-
ciach pracownice obawiające się dalszych strat złożyły oświadczenie o odmowie
dalszej współpracy z powódką. W tej sytuacji - zdaniem Sądu Rejonowego - praco-
dawca ma obowiązek zareagować na postawę części załogi, podejmując decyzję o
przeniesieniu pracownika do innej pracy bądź o wypowiedzeniu umowy o pracę.
Wybór rozwiązania zależy od zakładu pracy. Po rozważeniu całokształtu zebranego
materiału dowodowego, Sąd uznał wypowiedzenie powódce umowy o pracę za za-
sadne i prawnie skuteczne.
Po rozpoznaniu apelacji powódki Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń w
Białymstoku wyrokiem z dnia 20 stycznia 1998 r. [...] oddalił apelację. W uzasad-
nieniu wyroku Sąd Wojewódzki stwierdził, że Sąd pierwszej instancji wyjaśnił
wszystkie istotne okoliczności sprawy i dokonał właściwej wykładni obowiązujących
przepisów, a jego ustalenia są zgodne z zebranym materiałem dowodowym, które w
pełni podzielił. Zachowanie powódki mogło podważyć zaufanie do niej pozostałych
pracowników, jako osób wspólnie odpowiedzialnych materialnie za powierzone mie-
nie, jak również zaufanie pracodawcy. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyż-
szego, Sąd Wojewódzki stwierdził, że nawet jednorazowe uchybienie w wykonywaniu
obowiązków przez pracownika odpowiedzialnego materialnie może podważyć
zaufanie zakładu pracy do tego pracownika i uzasadniać wypowiedzenie mu umowy
o pracę, a samowolne rozdysponowanie mieniem pracodawcy kwalifikuje się nawet
jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, które stanowi
podstawę do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Sąd uznał, że brak jest podstaw do kwestionowania zasadności i zgodności z
prawem wypowiedzenia powódce umowy o pracę. Powódka sama przyznała, że
3
przeprowadzona przez pracowników wewnętrzna inwentaryzacja wykazała niedobór
w kwocie 700 zł, który wspólnie pokryli i że z tego tytułu przekazała kierownicze 100
zł. Sąd Wojewódzki uznał, że stanowisko zakładowej organizacji związkowej, która
wniosła pewne zastrzeżenia co do rozwiązania z powódką stosunku pracy, nie ma
bezwzględnie wiążącego znaczenia, gdyż opinia związku zawodowego ma charakter
pomocniczy.
Od powyższego wyroku powódka wniosła kasację, w której zarzuciła temu
wyrokowi naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe
zastosowanie art. 30 § 4 KP na skutek przyjęcia, że podana przez pozwaną Spół-
dzielnię przyczyna rozwiązania umowy o pracę jest prawdziwa i konkretna. Ponadto
wnosząca kasację zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności
art. 393
1
pkt 2 KPC poprzez nieprzekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w
celu uzupełnienia postępowania dowodowego (art. 386 § 4 KPC) co do ustalenia
niedoboru i goszczenia osób znajomych przez powódkę na koszt pozwanej. Skarżą-
ca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i przywrócenie powódki do pracy ewen-
tualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz za-
sądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie może być uwzględniona, gdyż zawarte w niej zarzuty są bezpods-
tawne. Przede wszystkim należy stwierdzić, że zarzut naruszenia prawa materialne-
go przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 30 § 4 KP podlega ocenie
na podstawie stanu faktycznego sprawy, ustalonego przez Sąd pierwszej instancji i
przyjętego przez Sąd drugiej instancji za podstawę zaskarżonego wyroku. Kontrola
tych ustaleń w postępowaniu apelacyjnym, dokonana wnikliwie przez Sąd Wo-
jewódzki, wykazała ich prawidłowość, gdyż znajdują one oparcie w należycie przea-
nalizowanym materiale dowodowym, z którego Sądy obu instancji wyprowadziły
trafne wnioski. Wnosząca kasację, zarzucając ogólnikowo braki i nielogiczności
ustaleń Sądów obu instancji, nie wykazała naruszenia określonych przepisów postę-
powania, którym Sądy te uchybiły w sposób mogący mieć wpływ na wynik sprawy. Z
ustaleń tych wynika, że powódka często gościła na zapleczu kawiarni swojego zna-
jomego, niejednokrotnie częstując go obiadem i kawą, bez wystawiania rachunku i
pobrania należności. W związku z tym pozostałe pracownice, jako osoby ponoszące
4
wspólną odpowiedzialność materialną za powierzone mienie, złożyły oświadczenie
zakładowi pracy o odmowie dalszej współpracy z powódką wobec utraty do niej zau-
fania. Fakt ten spowodował także utratę zaufania pracodawcy do powódki. Powyższe
ustalenia faktyczne Sądów obu instancji nie wymagały przeprowadzenia dodat-
kowego postępowania dowodowego na te same fakty i w sposób niewątpliwy ustalo-
ne okoliczności.
Z tego względu nie może być uznany za uzasadniony zarzut kasacji narusze-
nia przez Sąd drugiej instancji przepisu art. 386 § 4 KPC, gdyż istota sprawy została
należycie wyjaśniona do stanowczego jej rozstrzygnięcia. Nie istniała przeto potrzeba
uchylenia prawidłowego wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania. W tym kontekście wskazana w oświadczeniu pracodawcy
o wypowiedzeniu powódce umowy o pracę przyczyna tego wypowiedzenia (odmowa
dalszej współpracy załogi kawiarni z powódką z uwagi na brak do niej zaufania w
zakresie wspólnej odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie) jest należy-
cie i wystarczająco skonkretyzowana. Dlatego zarzut kasacji naruszenia przez Sąd
drugiej instancji art. 30 § 4 KP nie może być uznany za uzasadniony. Zdaniem Sądu
Najwyższego nie jest konieczne, aby wymieniona przyczyna rozwiązania stosunku
pracy z powódką była wykazana powstaniem niedoboru w określonym okresie po
przeprowadzeniu remanentu przez właściwą komórkę kontroli pozwanego zakładu
pracy.
W niniejszej sprawie kwestia powstania niedoboru w kawiarni nie była przy-
czyną rozwiązania umowy o pracę, lecz utrata zaufania do powódki zatrudnionych w
kawiarni osób, które odmówiły dalszej z nią współpracy w ramach umowy o współod-
powiedzialności materialnej za powierzone mienie. Dlatego ten aspekt sprawy nie
ma istotnego znaczenia z punktu widzenia wskazanej w oświadczeniu pracodawcy
przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę.
W konsekwencji należy stwierdzić, że odmowa współpracy załogi wyodręb-
nionego zakładu usługowego z powodu utraty zaufania do jednej z osób współodpo-
wiedzialnych materialnie, na skutek stwierdzenia samowolnego dysponowania przez
nią nieodpłatnie powierzonym mieniem z obowiązkiem wyliczenia się, wskazana w
oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę, jest wystarczająco uza-
sadnioną przyczyną rozwiązania stosunku pracy, która nie wymaga uprzedniego
ustalenia niedoboru w zakładzie za określony okres trwania umowy o współodpo-
wiedzialności materialnej.
5
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że kasacja nie
ma usprawiedliwionych podstaw i dlatego na zasadzie art. 393
12
KPC orzekł jak w
sentencji.
========================================