Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 11 września 1998 r.
II UKN 196/98
Fakt, że od 1 stycznia 1994 r. szkoły podstawowe są prowadzone przez
gminy, nie oznacza, że szkoły przestały być pracodawcami dla zatrudnionych
w nich nauczycieli i innych pracowników (art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 7 wrześ-
nia 1991 r. o systemie oświaty, jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 ze
zm.).
Przewodniczący SSN: Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Barbara Wagner.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 września 1998 r. sprawy z po-
wództwa Adeli B. przeciwko 1. Urzędowi Miasta w L., 2. Kuratorium Oświaty w K. o
ustalenie choroby zawodowej, na skutek kasacji pozwanego Urzędu Miasta w L. od
wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowi-
cach-Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 20 listopada 1997 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowe-
go-Sądu Pracy w Tychach z dnia 22 maja 1997 r. [...] i sprawę przekazał temu Są-
dowi do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 22 maja 1997 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Tychach, po
ponownym rozpoznaniu sprawy, zasądził solidarnie od Urzędu Miasta w L. i Kurato-
rium Oświaty w K. na rzecz powódki Adeli B. kwotę 5.800 zł z 35% odsetkami od
dnia 5 czerwca 1997 r. tytułem jednorazowego odszkodowania w związku z chorobą
zawodową - niedowładem strun głosowych.
Sąd ustalił, że w latach 1958-1990 r. powódka jako nauczyciel szkół podsta-
wowych, narażona była na nadmierny wysiłek głosowy, lecząc się laryngologicznie z
powodu schorzenia krtani od 1970 r.
2
Decyzją z dnia 6 czerwca 1994 r. Państwowy Terenowy Inspektor Sanitarny w
T. nie stwierdził u powódki choroby zawodowej, a rozpoznając jej odwołanie Pańs-
twowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny dla województwa k. utrzymał w mocy powyż-
szą decyzję.
Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach oddalił
skargę powódki na tę decyzję (wyrok z dnia 20 kwietnia 1995 r. [...]).
Na podstawie opinii biegłego lekarza specjalisty laryngologa, Sąd stwierdził,
że schorzenie Adeli B. [...] jest chorobą zawodową i spowodowało 25% stały
uszczerbek na zdrowiu. Należne z tego tytułu odszkodowanie wynosi 5.800 zł. Zo-
bowiązanymi do zapłaty są - zdaniem Sądu - solidarnie Gmina L., która z dniem 1
stycznia 1996 r. przejęła Szkołę Podstawową [...] gdzie pracowała ostatnio powódka i
Kuratorium Oświaty w K., na podstawie art. 23
1
KP.
Apelację Urzędu Miasta zarzucającą brak po swojej stronie legitymacji biernej
oddalił Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach,
Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku, w pełni podzielając stanowisko Sądu pierwszej
instancji (wyrok z dnia 20 listopada 1997 r. [...]).
Powyższy wyrok zaskarżyła kasacją Gmina Miasta L. i zarzucając naruszenie
prawa materialnego - art. 23
1
KP - „przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zasto-
sowanie”, wniosła o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do
ponownego rozpoznania. W ocenie skarżącego, przejęcie szkoły do prowadzenia
przez Gminę nie jest przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę w rozumieniu
art. 23
1
KP.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W uzupełnieniu przedstawionego stanu faktycznego należy wskazać, że w
toku pierwszego postępowania w tej sprawie zakończonego wydaniem przez Sąd
Rejonowy-Sąd Pracy w Tychach wyroku z dnia 26 kwietnia 1996 r. [...] stroną poz-
waną była Szkoła Podstawowa w L., gdzie powódka była zatrudniona od 1 września
1980 r. do 31 sierpnia 1990 r. W sentencji wyroku jednak, oznaczając stronę poz-
waną, Sąd Rejonowy określił ją jako „Szkołę podstawową [...] L. - Urząd Miasta w L.”.
W związku z tym, że Urząd Miasta nie brał udziału w postępowaniu, jego rewizja zos-
tała uwzględniona, a wyrok Sądu pierwszej instancji uchylony - wyrok Sądu Wo-
jewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach, Ośrodek Za-
3
miejscowy w Rybniku z dnia 29 sierpnia 1996 r. [...]. W toku ponownego rozpozna-
wania sprawy dopozwano Kuratorium Oświaty i Wychowania w K. (postanowienie z
dnia 7 listopada 1996 r.), a jego apelacja od wyroku z dnia 22 maja 1997 r. została
odrzucona jako spóźniona (postanowienie z dnia 25 lipca 1997 r.).
Kasacja Gminy Miasta L. w swej istocie zarzuca brak po jej stronie legitymacji
biernej i jako taka jest w pełni uzasadniona.
Przedmiotem sprawy było odszkodowanie należne pracownikowi z tytułu cho-
roby zawodowej, po ustalenu, że schorzenie powódki miało taki charakter. Odszko-
dowanie z tytułu doznanego stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, bę-
dącego skutkiem choroby zawodowej, przysługuje od zakładu pracy, jeżeli upraw-
nionym do niego jest pracownik uspołecznionego zakładu pracy (pracodawcy) - art.
32 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z ty-
tułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr
30, poz. 144 ze zm.).
W myśl art. 3 KP pracodawcą (w poprzedniej nomenklaturze zakładem pracy)
jest jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, a także osoba
fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Dla nauczyciela, niezależnie od spo-
sobu nawiązania z nimi stosunku pracy, pracodawcą jest szkoła, a jej dyrektor jest
kierownikiem takiego pracodawcy „dla zatrudnionych w szkole nauczycieli i pracow-
ników nie będących nauczycielami”. Wynika to wprost z przepisu art. 39 ust. 3
ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (jednolity tekst: Dz.U. z 1996 r.
Nr 67, poz. 329 ze zm.) w związku z art. 3 pkt 1 i 2 oraz 7 ust. 1 ustawy z dnia 25
stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357).
Niczego w tym nie zmienia fakt, że stosownie do przepisu art. 104 ust. 1 ustawy o
systemie oświaty, prowadzenie szkół podstawowych przeszło z dniem 1 stycznia
1994 r. do obowiązkowych zadań własnych gmin. To, że szkoły od tego terminu są
prowadzone przez gminy, nie oznacza, że przestały one być pracodawcami dla za-
trudnionych w nich nauczycieli i innych pracowników.
Z powyższego wynika, że zarzut naruszenia prawa materialnego zawarty w
kasacji jest trafny bowiem przepis art. 23
1
§ 2 KP nie znajduje zastosowania do
sytuacji prawnej w rozpoznawanej sprawie. Pracodawcą odpowiedzialnym za skutki
choroby zawodowej jest ten, który ostatnio zatrudniał pracownika w warunkach nara-
żających go na powstanie lub nawrót choroby zawodowej (art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy
wypadkowej), a więc w okolicznościach sprawy Szkoła Podstawowa [...] w L., która
4
zatrudniała powódkę bezpośrednio przed jej przejściem na emeryturę w dniu 1
września 1990 r.
Z tych względów w uwzględnieniu kasacji orzeczono jak w sentencji po myśli
art. 393
13
§ 1 KPC.
========================================