Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 25 września 1998 r.
II UKN 373/98
Prawomocny wyrok oddalający odwołanie w sprawie o rentę inwalidzką,
w którym ustalono okres zatrudnienia i datę powstania inwalidztwa ma powagę
rzeczy osądzonej, zatem odwołanie od kolejnej decyzji organu rentowego, wy-
danej w tym samym stanie faktycznym, podlega odrzuceniu (art. 199 § 1 pkt 2
KPC).
Przewodniczący SSN: Maria Tyszel, Sędziowie: SA Beata Gudowska, SN
Jerzy Kuźniar (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 25 września 1998 r. sprawy z wniosku
Pepi K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o prawo do
renty inwalidzkiej, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 23 kwietnia 1998 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
u c h y l i ć zaskarżony wyrok oraz poprzedzający go wyrok Sądu Woje-
wódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 24 listopada
1997 r. [...] i odrzucić odwołanie wnioskodawcy.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 24 listopada 1997 r. [...] Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Szczecinie oddalił odwołanie wnioskodawcy Pepi K. od de-
cyzji organu rentowego - Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w S. z dnia 5
marca 1997 r., odmawiającej przyznania renty inwalidzkiej z uwagi na niewykazanie
5-letniego okresu zatrudnienia w 10-leciu przed powstaniem inwalidztwa, ustalając
następujący stan faktyczny.
Inwalidztwo wnioskodawcy powstało w listopadzie 1983 r., zaś wniosek o
rentę został złożony w dniu 18 grudnia 1996 r. w okresie, gdy wnioskodawca nie wy-
2
konywał żadnego zatrudnienia. W latach 1973-1983 (10-lecie poprzedzające po-
wstanie inwalidztwa) wykazał on okres zatrudnienia wynoszący 3 lata i 15 dni, w
miejsce wymaganego 5-letniego okresu zatrudnienia, to zaś czyni odwołanie nieza-
sadnym, stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu
społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin (jednolity
tekst: Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250 ze z m.), w związku z art. 32 ustawy z dnia 14
grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40,
poz. 267 ze zm. w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 września 1997 r.).
Sąd Apelacyjny w Poznaniu oddalił apelację wnioskodawcy, podzielając sta-
nowisko Sądu pierwszej instancji i jego ustalenia poczynione na podstawie prze-
prowadzonego postępowania dowodowego (wyrok z dnia 23 kwietnia 1998 r. [...]).
Powyższy wyrok zaskarżył kasacją wnioskodawca i zarzucając naruszenie
przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy - art. 233 § 1,
328 § 2, 382 i 385 KPC - wniósł o jego zmianę i przyznanie prawa do renty inwalidz-
kiej. Według skarżącego, do okresu jego zatrudnienia należy doliczyć prowadzenie
działalności gospodarczej od 1 kwietnia do 30 listopada 1973 r. oraz zatrudnienie w
wymiarze 1/2 etatu w Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej w S. przez okres 1
roku 3 miesięcy i 7 dni, to zaś czyni kasację uzasadnioną.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Obecnie rozpoznawana sprawa jest trzecią już w kolejności dotyczącą tego
samego roszczenia między tymi samymi stronami. W decyzji z dnia 25 września
1986 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do renty inwalidzkiej, a Sąd
Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie wyrokiem z dnia 18
grudnia 1986 r. [...] oddalił odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji. W tym postę-
powaniu ustalono, że inwalidztwo wnioskodawcy powstało w 1983 r., a w dziesię-
cioleciu liczonym od 1973 r. do 1983 r. nie wykazał 5 letniego okresu zatrudnienia.
Te same ustalenia - co do braku wymaganego okresu zatrudnienia w dziesięcioleciu
1973-1983 - były podstawą wydania przez organ rentowy decyzji z dnia 20 marca
1987 r., odmawiającej przyznania wnioskodawcy renty inwalidzkiej rzemieślniczej i
oddalenia przez Sąd Wojewódzki odwołania wnioskodawcy także od tej decyzji (wy-
rok z dnia 25 czerwca 1987 r. [...]).
3
W tej sytuacji kolejny wniosek o przyznanie renty inwalidzkiej, złożony przez
wnioskodawcę w dniu 18 grudnia 1996 r., powinien być oceniony przez organ rento-
wy w granicach wyznaczonych przez art. 80 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o
z.e.p., nie zaś rozpoznawany po raz kolejny. Przepis ten upoważnia organ rentowy
do ponownego ustalenia prawa do świadczenia, jeżeli po uprawomocnieniu się de-
cyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone dowody lub ujawnione okoliczności
istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na
ich wysokość. Rzeczą organu rentowego była ocena, czy przedłożono nowe dowody
w rozumieniu tego przepisu. Przytoczone okoliczności faktyczne, pominięte przez
Sąd Apelacyjny, dają podstawę do stwierdzenia, że w sprawie zachodzi nieważność
postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 3 KPC. Stosownie do tego przepisu nie-
ważność postępowania zachodzi, jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi
stronami toczy się sprawa wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już
prawomocnie osądzona. Jak już wyżej wskazano, między tymi samymi stronami
została już prawomocnie osądzona sprawa o to samo roszczenie (o przyznanie renty
inwalidzkiej). W tych więc okolicznościach Sąd Wojewódzki powinien odrzucić od-
wołanie wnioskodawcy od decyzji organu rentowego z dnia 5 marca 1997 r. na pods-
tawie art. 199 § 1 pkt 2 KPC. Gdy tego nie uczynił, rzeczą Sądu drugiej instancji,
rozpoznającego apelację, było postąpienie stosownie do wskazań zawartych w art.
378 § 2 w związku z art. 379 pkt 3 KPC i uchylenie z urzędu wyroku Sądu pierwszej
instancji.
Rozpoznając kasację wnioskodawcy, Sąd Najwyższy wziął pod rozwagę z
urzędu nieważność postępowania (art. 39311
KPC), i dochodząc do przekonania, że
zaistniały okoliczności uzasadniające odrzucenie odwołania, orzekł jak w sentencji po
myśli art. 39316
KPC.
========================================