Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 7 października 1998 r.
II UKN 244/98
Od 1 lipca 1996 r. wskutek zmiany treści art. 232 KPC oraz skreśleniu § 2
w art. 3 KPC nastąpiło zniesienie zasady odpowiedzialności sądu za wynik
postępowania dowodowego.
Przewodniczący SSN: Teresa Romer (sprawozdawca), Sędziowie: SA Beata
Gudowska, SN Stefania Szymańska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 października 1998 r. sprawy z wnios-
ku Teresy R. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w P. o
objęcie ubezpieczeniem społecznym, na skutek kasacji wnioskodawczyni od wyroku
Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 25
lutego 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 25 lutego 1998 r. oddalił apelację
Teresy R. od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Poznaniu z dnia 25 marca 1997 r., którym oddalono odwołanie wnioskodawczyni
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w P. z dnia 24 stycznia 1996
r. W decyzji tej organ rentowy stwierdził, że Teresa R. podlegała ubezpieczeniu
społecznemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie od 12
stycznia 1995 r. do 31 stycznia 1995 r. oraz od 22 listopada 1995 r. Zdaniem organu
rentowego, wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pro-
wadzenia tej działalności od 1 lutego 1995 r. do 21 listopada 1995 r.
W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny uznał za prawidłowe ustalenia Sądu Woje-
wódzkiego. Z ustaleń tych wynika, że od 1 lipca 1994 r. wnioskodawczyni pobierała
rentę inwalidzką w wysokości określonej dla II grupy inwalidów. Pismem z dnia 10
2
stycznia 1995 r. organ rentowy zawiadomił ją, iż od dnia przyznania renty nie podle-
ga ubezpieczeniu społecznemu, a kontynuowanie ubezpieczenia będzie możliwe w
razie podjęcia działalności gospodarczej, pod warunkiem złożenia w terminie 30 dni
wniosku o kontynuację ubezpieczenia. Teresa R. wniosek taki złożyła 6 lutego 1995
r., w okresie którym nie prowadziła działalności gospodarczej z powodu choroby.
W dniu 24 listopada 1995 r. wnioskodawczyni zawiadomiła Urząd Skarbowy o
wznowieniu działalności gospodarczej od 1 lutego 1995 r. oraz o jej zawieszeniu na
czas nie określony od tego dnia. Działalność gospodarczą podjęła 22 listopada 1995
r.
Zdaniem Sądu Wojewódzkiego, które podzielił Sąd Apelacyjny, organ rentowy
postąpił słusznie, obejmując wnioskodawczynię ubezpieczeniem społecznym jedynie
w okresie, w którym prowadziła działalność gospodarczą. Warunkiem ubezpieczenia
społecznego na wniosek jest dalsze prowadzenie tej działalności mimo przyznania
renty inwalidzkiej.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że wnioskodawczyni z chwilą nabycia prawa do
renty inwalidzkiej nie podlegała już obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z
tytułu działalności gospodarczej (art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o
ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą - jednolity
tekst: Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250 ze zm.). Zgłoszony przez nią dopiero 6 lutego
1995 r. wniosek o kontynuowanie ubezpieczenia społecznego, w oparciu o przepis
art. 3 ust. 3 wspomnianej wyżej ustawy, nie mógł odnieść zamierzonego skutku.
Wnioskodawczyni zawiesiła działalność gospodarczą z dniem 1 lutego 1995 r. z
powodu choroby. W dacie złożenia wniosku nie prowadziła już działalności gospo-
darczej w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu spo-
łecznym osób prowadzących działalność gospodarczą a kontynuować dobrowolnie
ubezpieczenie mogą tylko osoby prowadzące działalność gospodarczą.
Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że opłacanie składki na ubezpieczenie spo-
łeczne w terminie ale w okresie zawieszenia działalności, w czasie niezdolności do
pracy, nie rodzi skutków prawnych.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że twierdzenie wnioskodawczyni, iż zachowała
prawo do zasiłku chorobowego, ponieważ stała się niezdolną do pracy następnego
dnia po ustaniu ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej do
dnia 31 stycznia 1995 r. byłoby, zdaniem Sądu Apelacyjnego, zasadne wówczas
gdyby chodziło o ubezpieczenie społeczne z mocy ustawy lub gdyby wniosek o
3
kontynuowanie ubezpieczenia został złożony w okresie prowadzenia działalności
gospodarczej. Sąd Apelacyjny zaakcentował, że wbrew zarzutom apelacji, wniosko-
dawczyni nie udowodniła, aby wniosek o kontynuowanie ubezpieczenia społecznego
złożyła już w styczniu 1995 r.
Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że wnioskodawczyni na rozprawie apelacyjnej
stwierdziła, że zawiadomiła organ rentowy o zamiarze kontynuowania ubezpieczenia
społecznego w dniu 12 stycznia 1995 r., tego samego dnia, w którym złożyła pismo
do Urzędu Skarbowego o zawieszeniu działalności gospodarczej. Pismo to jednak
wpłynęło do Urzędu w dniu 24 listopada 1995 r. [...], a przeciwko twierdzeniom
wnioskodawczyni przemawia treść jej pisma z dnia 4 czerwca 1995 r. [...].
W kasacji pełnomocnik wnioskodawczyni zarzucił wyrokowi Sądu Apelacyjne-
go naruszenie przepisów postępowania przez nieustalenie, czy wnioskodawczyni
faktycznie dokonała w dniu 4 lutego 1995 r. wpłaty składki na ubezpieczenie spo-
łeczne. Według wnoszącego kasację dowód zapłacenia składki za styczeń 1995 r. w
dniu 4 lutego 1995 r. znajduje się w książeczce wpłat NKP [...].
Nieprzeprowadzenie tego dowodu z urzędu stanowi, zdaniem wnoszącego
kasację, istotne naruszenie przepisów postępowania i uzasadnia wniosek o uchyle-
nie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Sąd Najwyższy rozpatruje sprawę w granicach kasacji. Z urzędu bierze pod
uwagę jedynie nieważność postępowania (art. 393
11
KPC).
Kasacja oparta została na zarzutach naruszenia przepisów postępowania.
Wnoszący kasację wprawdzie nie sprecyzował, jakie przepisy postępowania Sąd
Apelacyjny naruszył, ale w uzasadnieniu zarzucił, że Sąd ten nie przeprowadził z
urzędu postępowania dowodowego celem ustalenia, na podstawie dowodu wpłaty
składki na ubezpieczenie społeczne, kiedy wpłata ta została faktycznie dokonana.
Wnoszący kasację zdaje się nie zauważać zmiany treści art. 3 KPC w brzmie-
niu ustalonym przez ustawę z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowa-
nia cywilnego... (Dz.U. Nr 43, poz. 189), polegającej na skreśleniu § 2 tego przepisu,
przez co usunięta została zasada odpowiedzialności sądu za treść postępowania
dowodowego, a także zmiany treści art. 232 KPC, który zobowiązuje strony do wska-
zania dowodów dla potwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.
4
Wobec obowiązującej na mocy wspomnianej ustawy z dnia 1 marca 1996 r.
do 1 lipca 1996 r. treści przytoczonych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego,
zarzuty kasacji dotyczące niepodjęcia przez Sąd Apelacyjny działania z urzędu są
chybione. Niezależnie od tego Sąd Najwyższy zauważa, że powołany w kasacji do-
wód został przeprowadzony przez Sąd Apelacyjny na rozprawie w dniu 25 lutego
1998 r. Z treści protokołu rozprawy wynika, że wnioskodawczyni okazała książeczkę
wpłat na ubezpieczenie społeczne NKP [...]. Z protokołu rozprawy wynika także, iż w
okazanej książeczce NKP [...] brak jest potwierdzenia, za jaki miesiąc została do-
konana wpłata z dnia 4 lutego 1995 r.
W tej sytuacji kasacja oparta na zarzucie „nieprzeprowadzenia tego dowodu z
urzędu” przez Sąd Apelacyjny podlega oddaleniu.
Dlatego też Sąd Najwyższy na mocy art. 393
12
KPC orzekł jak w sentencji.
========================================