Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 1 grudnia 1998 r.
I PKN 329/98
Dla oceny dopuszczenia się ciężkiego naruszenia podstawowych obo-
wiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 KP) przez pracownika, który przerabia
dokument w swoich aktach osobowych istotny jest cel do jakiego zmierza, a w
szczególności, czy dąży do bezprawnej zmiany stanowiska pracy i wynagro-
dzenia, czy też tylko poprawia błąd w określeniu stanowiska pracy.
Przewodniczący: SSN Józef Iwulski (sprawozdawca), Sędziowie SN: Roman
Kuczyński, Barbara Wagner.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 1grudnia 1998 r. sprawy z powództwa
Danuty S. przeciwko Miejskiemu Zakładowi Gospodarki Mieszkaniowej w Z. o przy-
wrócenie do pracy, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu z dnia 27 stycznia 1998 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu -
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu do ponownego rozpozna-
nia.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 20 października 1997 r. [...], Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w
Zgorzelcu oddalił powództwo Danuty S. przeciwko Miejskiemu Przedsiębiorstwu
Gospodarki Mieszkaniowej w Z. o przywrócenie do pracy. Sąd Rejonowy ustalił, że
powódka zatrudniona była na podstawie umowy o pracę na czas nie określony, od 1
lutego 1992 r. na stanowisku administratora. W dniu 24 kwietnia 1996 r. otrzymała
wypowiedzenie zmieniające, w którym zaproponowano jej pracę na stanowisku sa-
modzielnego referenta d/s kadr i sekretariatu za wynagrodzeniem według XII grupy w
kwocie 589,60 zł. Powódka tę propozycję przyjęła. Mając dostęp do akt osobowych,
w piśmie zawierającym to wypowiedzenie, powódka skreśliła słowa "samodzielny
referent" i wpisała słowo "specjalista". Dokonała tego bez uzgodnień z przełożonymi.
2
W dniu 26 maja 1997 r. dokonano powódce kolejnego wypowiedzenia zmieniające-
go, proponując jej stanowisko specjalisty d/s pracowniczych i gospodarczych z wy-
nagrodzeniem według XII grupy w kwocie 650 zł. W maju 1997 r. strona pozwana w
wyniku przeprowadzonej kontroli dowiedziała się o przerobieniu przez powódkę wy-
powiedzenia z kwietnia 1996 r. Z tej przyczyny strona pozwana z dniem 17 czerwca
1997 r. rozwiązała z powódką umowę o pracę bez wypowiedzenia z jej winy. Sąd
pierwszej instancji uznał, że pracodawca miał uzasadnione podstawy do rozwiązania
umowy o pracę w tym trybie.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu, wyro-
kiem z dnia 27 stycznia 1998 r. [...] oddalił apelację powódki. Sąd drugiej instancji
podkreślił, że powódka świadomie przerobiła dokument w jej aktach osobowych, co
wprowadziło w błąd pracodawcę przy reorganizacji przeprowadzonej w maju 1997 r.
Stanowisko specjalisty było bowiem wyżej zaszeregowane niż stanowisko referenta.
Sąd drugiej instancji ocenił, że stanowiło to ciężkie naruszenie obowiązków pracow-
niczych.
Kasację od tego wyroku wniosła powódka. Zarzuciła naruszenie art. 233 § 1
KPC przez dowolną ocenę dowodów, skutkującą przyjęcie, że powódka umyślnie
przerobiła własne akta osobowe chcąc doprowadzić do ustanowienia dla siebie in-
nego stanowiska i wynagrodzenia. Zdaniem powódki z materiału dowodowego
sprawy wynika, że jej zachowanie nie było zamierzone, a tym bardziej nie miało na
celu osiągnięcia jakichkolwiek korzyści majątkowych. Powódka zarzuciła także naru-
szenie art. 328 § 2 KPC przez pominięcie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku
wskazania przyczyn, z powodu których Sąd drugiej instancji odmówił mocy dowodo-
wej pismu [...] z dnia 17 kwietnia 1996 r., z którego jednoznacznie wynika, że po-
wódce zaproponowano stanowisko specjalisty d/s kadr i sekretariatu oraz tabeli sta-
nowisk i zaszeregowania, z której wynika, iż "zajmowane przez powódkę stanowisko
w ogóle nie było przewidziane, zaś kategoria zaszeregowania powódki - gr. XII od-
powiadała faktycznie stanowisku specjalisty". W uzasadnieniu kasacji podnosi się, że
powódka dokonała w swoich aktach osobowych poprawki, którą parafowała własnym
podpisem, ale nie miało to na celu ustanowienia dla niej innego stanowiska i innej
grupy zaszeregowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Powódka w toku postępowania powoływała się na dokumenty wskazane w
kasacji i wywodziła z nich twierdzenia na swoją korzyść. Sąd drugiej instancji do tych
dowodów (a ściślej mówiąc do ich oceny przez Sąd pierwszej instancji) nie ustosun-
kował się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, czym naruszył art. 328 § 2 w
związku z art. 391 KPC. Tym samym też ocena dowodów dokonana przez Sąd dru-
giej instancji, przez zaakceptowanie oceny Sądu pierwszej instancji, narusza art. 233
§ 1 KPC w związku z art. 382 KPC, gdyż nie ma charakteru wszechstronnego. Uchy-
bienia te mogły mieć wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2 KPC), gdyż w świetle
tych dowodów można inaczej ocenić postępowanie powódki w aspekcie kwalifikowa-
nia go jako ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52
§ 1 KP). W aktach osobowych powódki znajduje się pismo strony pozwanej z dnia 17
kwietnia 1996 r., w którym przyznaje się jej stanowisko specjalisty z XII grupą uposa-
żenia w kwocie 589,60 zł. Wszystko wskazuje, że powódka tę propozycję przyjęła, a
więc możliwe jest uznanie, że do przekształcenia warunków pracy i płacy doszło w
wyniku porozumienia stron. W tej sytuacji pismo z dnia 24 kwietnia 1996 r. wypowia-
dające powódce warunki pracy i płacy można w ogóle uznać za zbędne (nieskutecz-
ne). Z tabeli stanowisk [...] wynika, że u strony pozwanej w ogóle nie było przewi-
dziane stanowisko samodzielnego referenta. Wynika z niej bowiem, że występowało
stanowisko referenta z zaszeregowaniem według VI-VII grupy uposażenia oraz sta-
nowisko specjalisty z zaszeregowaniem do XII-XIV grupy uposażenia. Tym samym,
jeżeli powódka została po wypowiedzeniu zmieniającym zaszeregowana do XII grupy
uposażenia (wydaje się, że ważniejsze jest zaszeregowanie niż nazwa stanowiska),
to możliwe jest uznanie, iż w istocie nastąpiła tylko pomyłka w nazwaniu stanowiska
powódki (tym bardziej, że koresponduje to z pismem z 17 kwietnia 1996 r.). Sądy
skoncentrowały się na ocenie typu (formy) winy jaką można przypisać powódce w
przerobieniu dokumentu. Jest oczywiste, że powódka przerobiła dokument z winy
umyślnej (chciała go przerobić), a nawet poświadczyła to przerobienie podpisem.
Istotny jest jednak cel do jakiego zmierzała. Czy było to bezprawne przerobienie do-
kumentu zmierzające do zmiany stanowiska pracy, a zwłaszcza wynagrodzenia
(uzyskania bezprawnych korzyści), czy też było to jedynie poprawienie błędu w na-
zewnictwie, co być może nawet należało do obowiązków powódki, jako osoby odpo-
wiedzialnej za sprawy kadrowe. W tym drugim przypadku działanie powódki nie było-
by nawet bezprawne, a jeśli doszło do rzeczywistej zmiany stanowiska, to dla tego
skutku wina powódki nie powinna być kwalifikowana jako umyślna. Zakwalifikowanie
4
zachowania powódki przez Sądy jako ciężkiego naruszenia podstawowych obowiąz-
ków pracowniczych było więc co najmniej przedwczesne.
Sądy przyjmując, że powódka zmierzała do osiągnięcia bezprawnych korzyści,
nie oceniły wszechstronnie zebranego materiału dowodowego, co skutkuje uznanie
zasadności zarzutów kasacyjnych i uchylenie zaskarżonego wyroku oraz przekaza-
nie sprawy do ponownego rozpoznania z mocy art. 39313
§ 1 KPC.
========================================