Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 1 grudnia 1998 r.
I PKN 475/98
Kontrakt handlowy pomiędzy pracodawcą krajowym a kontrahentem za-
granicznym, w oparciu o który kontrahent uiszcza pracodawcy określoną sumę
z tytułu zatrudnienia pracownika za granicą, nie może stanowić podstawy do
żądania przez tego pracownika wynagrodzenia w wysokości równej całej tej
kwocie. Podstawę wynagrodzenia pracownika stanowi umowa o pracę zawarta
pomiędzy nim a pracodawcą w kraju.
Przewodniczący: SSN Józef Iwulski, Sędziowie SN: Roman Kuczyński (spra-
wozdawca), Barbara Wagner.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 1998 r. sprawy z powództwa
Piotra K. przeciwko „E.” Spółce z o.o. w W. o wynagrodzenie, na skutek kasacji po-
woda od wyroku Sądu Apelacyjnego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w War-
szawie z dnia 14 maja 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 7 listopada 1997 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Warszawie oddalił powództwo Piotra K. przeciwko „E.” Spółka z
o.o. w W. o wynagrodzenie w kwocie 47.173,89 zł tytułem wynagrodzenia za pracę
na kontrakcie w Tajlandii.
Sąd Wojewódzki ustalił, że strony wiązała umowa o pracę, w której wynagro-
dzenie powoda zostało ustalone na równowartość 1600 dolarów USA w złotówkach i
powód takie wynagrodzenie otrzymywał, ponadto dnia 4 listopada 1994 r. strony za-
warły ugodę, na podstawie której powód otrzymał dodatkowo 24 miliony starych zło-
tych, która to kwota wyczerpała wszelkie jego roszczenia z tytułu kontraktu obejmu-
jącego okres od 15 października 1993 r. do 15 czerwca 1994 r. Sąd Wojewódzki
2
podniósł, że bez znaczenia dla powoda jest treść kontraktu, jaki łączył pozwanego z
kontrahentem zagranicznym.
Wyrokiem z dnia 14 maja 1998 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Warszawie oddalił apelację powoda, opartą na zarzucie naruszenia
art. 388 § 1 oraz art. 917 KC. Sąd drugiej instancji zwrócił uwagę, że należy odróżnić
kontrakt łączący pracodawcę z firmą tajlandzką od umowy o pracę łączącej praco-
dawcę z powodem. Należności z tytułu umowy o pracę powód otrzymał, zawarł też
ugodę, natomiast pozwany pracodawca nie ma obowiązku wypłacać pracownikowi
wszystkich kwot, jakie z tytułu jego oddelegowania za granicę do pracy u kontrahenta
zagranicznego otrzymuje od tego kontrahenta. Musi mieć bowiem środki na pokrycie
kosztów obsługi takiego kontraktu, ponosić pewne koszty za pracownika w kraju
(choćby ubezpieczenie społeczne) i osiągnąć zysk, bowiem w innym razie musiałby
do takiego kontraktu dopłacać. Zdaniem Sądu Apelacyjnego brak jest podstaw do
stosowania art. 388 § 1 i 2 KC.
Kasacja powoda zarzuca powyższemu wyrokowi ponownie naruszenie art.
388 § 1 KC w związku z art. 918 § 1 KC oraz naruszenie przepisów postępowania
przez nieuwzględnienie wniosku dowodowego powoda o przesłuchanie w charakte-
rze świadka Heleny O.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest oczywiście bezzasadna i zdaje się nie rozumieć jasnych wywo-
dów Sądu drugiej instancji, które Sąd Najwyższy w całej rozciągłości podziela. Kon-
trakt łączący pozwanego z firmą P.P.I. Co.Ltd. w Tajlandii jest wewnętrzną sprawą
pracodawcy bez względu na to, czy powód znał jego treść w chwili nawiązywania z
pozwanym pracodawcą umowy o pracę. Pracodawca miał prawo umówić się ze zle-
ceniodawcą zagranicznym na dowolną kwotę, także na wyższą niż ta, na którą się
umawiał (2400 USD) z tytułu wynagrodzenia pracownika przekazywanego do Polski i
500 USD wypłacanych w walucie tajlandzkiej w Tajlandii. Pracownika z pracodawcą
łączy odrębna umowa o pracę a w przedmiotowej sprawie powód umówił się na rów-
nowartość wypłacanej w złotówkach w Polsce kwoty 1600 USD i kwotę taką otrzy-
mywał. Bez jakiegokolwiek znaczenia jest, czy powód, gdyby wiedział o sumach wy-
mienionych w kontrakcie między pracodawcą a firmą tajlandzką, zgodziłby się na
1600 USD, czy zażądałby wyższego wynagrodzenia. Jeżeli bowiem pracodawca nie
3
zgodziłby się wypłacać więcej niż 1600 USD - mogłoby nie dojść do zawarcia umowy
o pracę, nic zaś nie wskazuje na to, że pozwany zgodziłby się płacić więcej. Wyna-
grodzenie miesięczne w kwocie równej 1600 USD w Polsce w latach 1993 - 1994 r.
uznać można by za rażąco wysokie w stosunku do wynagrodzeń uzyskiwanych w
tym czasie w kraju przez pracowników o podobnych kwalifikacjach jak powód, nie
może być zatem mowy o tym, aby w chwili zawarcia umowy o pracę nastąpiło rażące
pokrzywdzenie powoda i wykorzystywanie jego przymusowego położenia, niedołęs-
twa lub niedoświadczenia, skoro znając kilka języków obcych odpowiedział on na
ofertę pracodawcy. Tym samym całkowicie chybione jest wskazanie jako podstawy
kasacyjnej art. 388 § 1 KC, przy czym autor kasacji uporczywie nie dostrzega przepi-
su § 2 tego artykułu, według którego uprawnienia z § 1 wygasają z upływem dwóch
lat od zawarcia umowy, ten zaś okres minął, w tym także od daty ugody sądowej.
Oczywiście bezzasadne jest też powołanie art. 918 § 1 KC, bowiem jak wynika z
materiału dowodowego powód w wyniku ugody otrzymał świadczenie wyższe niż mu
się należało z umowy o pracę, zaś wiedza lub niewiedza o warunkach kontraktu mię-
dzy pracodawcą a firmą tajlandzką nie ma znaczenia prawnego dla powoda, który
swoich uprawnień może dochodzić tylko z umowy o pracę z pozwanym. W tym miejs-
cu podzielając argumentację Sądu Apelacyjnego, należy zauważyć, że doliczenie do
kwoty 1600 USD niemal 50% składki na ZUS daje owe 2400 USD, które firma taj-
landzka miała przekazywać pozwanemu, co dowodzi, że zysk uzyskany przez poz-
wanego był w tym przypadku minimalny. Stwierdzić w tym miejscu należy, że pozos-
tałe 500 USD powód - jak wynika z jego pozwu [...] do Sądu Wojewódzkiego w War-
szawie - otrzymał w całości,. Potwierdzenie otrzymania tej kwoty wynika z tych akt
oraz z żądania wypłacenia tylko połowy tej kwoty - 250 USD za 15 dni czerwca 1994
r. [...], co dowodzi, że za cały okres poprzedzający zakończenie pracy powód otrzy-
mał tę należność, zaś jej pozostałość objęta została ugodą.
Twierdząc zatem w niniejszej sprawie, że owych 500 USD w Tajlandii nie
otrzymał, powód rażąco rozmija się z własnymi twierdzeniami z okresu, kiedy - z
uwagi na bliskość czasową z zakończeniem pracy - powinien lepiej pamiętać szcze-
góły.
Skoro treść kontraktu między pozwanym a firmą tajlandzką powinna leżeć
poza obszarem zainteresowania powoda, chybiony jest zarzut naruszenia prawa
procesowego - nieprzesłuchania świadka O. na okoliczność treści kontraktu, gdyż
treść kontraktu, znajdującego się w aktach sprawy, była Sądom pierwszej i drugiej
4
instancji znana. Z tego jednak, że w sumie według kontraktu powód „kosztował” firmę
tajlandzką 2900 USD miesięcznie nie wynika, że całą tę kwotę powinien otrzymywać.
Powód powinien otrzymywać tyle, na ile się z pracodawcą umówił w umowie o pracę
- i tyle otrzymywał. Dlatego wszelkie jego dalsze roszczenia są całkowicie bezpods-
tawne.
Nie znajdując jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia kasacji Sąd Najwyższy
w oparciu o art. 39312
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================