Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 13 maja 1999 r.
II UZ 52/99
W sprawie z odwołania od decyzji organu rentowego, jej treść wyznacza
przedmiot i zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń spo-
łecznych.
Przewodniczący: SSN Teresa Romer, Sędziowie: SN Beata Gudowska (spra-
wozdawca), SA Krystyna Bednarczyk.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 13 maja 1999 r. na posiedzeniu nie-
jawnym sprawy z wniosku Ludwika P. przeciwko Wojskowemu Biuru Emerytalnemu
w W. o wysokość emerytury, na skutek zażalenia wnioskodawcy na postanowienie
Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 kwietnia 1999 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Wojskowy organ emerytalny - Wojskowe Biuro Emerytalne w W., decyzją z
dnia 8 listopada 1997 r., skierowaną do Ludwika P., dokonał ustalenia nowej wyso-
kości jego emerytury wojskowej. Powołując się na art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 10
grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin
(jednolity tekst: Dz.U. z 1995 r. Nr 4, poz. 17 ze zm.) uwzględnił w nowej kwocie
emerytury dodatek stały, obliczony według wskaźnika relacji wysokości tego dodatku
wypłacanego w ostatnim miesiącu służby do kwoty uposażenia zasadniczego w tym
miesiącu.
Odwołanie od tej decyzji, wskazujące na obniżenie świadczenia, oddalił Sąd
Wojewódzki - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem z dnia
2 kwietnia 1995 r., zaś apelację zainteresowanego oddalił Sąd Apelacyjny w Warsza-
wie wyrokiem z dnia 12 listopada 1998 r.
Podstawę wniesienia kasacji przez pełnomocnika Ludwika P. stanowiło naru-
szenie prawa materialnego, tj. przytoczonego na wstępie przepisu art. 53 ust. 1 pkt 3
2
lit. b oraz art. 32 wojskowej ustawy emerytalnej przez niewłaściwą ich wykładnię i
obliczenie kwoty dodatku stałego przez porównanie z dodatkiem przysługującym w
ostatnim miesiącu służby, zamiast ze średnią kwotą tego dodatku z ostatniego roku
służby, według którego dotychczas była obliczana jego emerytura. Był to - jak twier-
dzono w kasacji - błąd, który spowodował obniżenie emerytury, ponieważ dodatek w
ostatnim miesiącu służby był niższy od średniego.
Ostatecznie kasacja zaczepiała orzeczenie Sądu drugiej instancji w odniesie-
niu do wysokości świadczenia, w związku z czym Sąd Apelacyjny, sprawdzając war-
tość przedmiotu zaskarżenia kasacją, ustalił, że wynosi ona w skali roku 3.886,32 zł.
W konsekwencji - na zasadzie art. 3935
KPC w związku z art. 393 pkt 1 KPC - posta-
nowieniem z dnia 1 kwietnia 1999 r. kasację odrzucił.
W zażaleniu na to postanowienie zainteresowany podnosił, że niezrozumiała
była ocena dopuszczalności kasacji ratione valoris, skoro w kontekście całokształtu
sprawy spór dotyczył ustalenia, czy zmiana wykładni art. 53 ust. 1 pkt 3 lit b wojsko-
wej ustawy emerytalnej daje prawo organowi rentowemu do ponownego ustalenia
wysokości świadczeń i to z naruszeniem praw nabytych uprawnionego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przed sądami powszechnymi nie ma sporu o wykładnię prawa. Sądy "cywilne"
rozpoznają spory o świadczenie lub ustalenie stosunku prawnego lub prawa, nato-
miast sądy pracy i ubezpieczeń społecznych sprawy z zakresu ubezpieczeń społecz-
nych, przez które rozumie się sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji or-
ganów rentowych, dotyczących ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia rodzinne-
go, emerytur i rent, świadczeń z funduszu alimentacyjnego, innych świadczeń w
sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz odsz-
kodowań przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze
służbą wojskową albo służbą w Milicji Obywatelskiej lub Służbie Więziennej (art. 476
§ 2 KPC).
Zakres i przedmiot rozpoznania sądowego wyznacza treść decyzji organu
rentowego. Decyzja zapada po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego,
którego przedmiotem i celem jest ustalenie prawa do świadczeń z ubezpieczenia
społecznego lub ich wysokości. Ubezpieczony przedstawia w nim wszelkie okolicz-
ności wiążące się z warunkami stawianymi przez ustawę dla przyznania lub ustalania
3
wysokości świadczeń. W późniejszym postępowaniu, wywołanym odwołaniem do
sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z systemem orzekania w sprawach z
tego zakresu, sąd nie rozstrzyga o zasadności wniosku, lecz o prawidłowości zas-
karżonej decyzji. Sąd nie działa w zastępstwie organu rentowego, w związku z czym
nie ustala prawa do świadczeń, i choć samodzielnie oraz we własnym zakresie rozs-
trzyga wszelkie kwestie związane z prawem lub wysokością świadczenia objętego
decyzją, to jego rozstrzygnięcie odnosi się do zaskarżonej decyzji (art. 477 § 2, art.
47714
§ 2 i art. 47714a
KPC). W podsumowaniu tej części rozważań należy przyjąć, że
w sprawie, w której wniesiono odwołanie od decyzji organu rentowego, przedmiot
oraz zakres rozpoznania i orzeczenie sądu pracy i ubezpieczeń społecznych wyz-
nacza treść tej decyzji.
Na tle powyższego stwierdzenia argumenty zażalenia, stanowiące próbę wy-
kazania, że przedmiotem kasacji jest prawo do świadczenia, w czym miał być po-
mocny wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1997 r., II UKN 104/97 (OSNAPUS
1998 nr 5, poz. 157), nie są do zaakceptowania. Stanowią wyraz błędnego stawiania
znaku równości pomiędzy materią rozważań Sądu, wywodem prawnym prowadzą-
cym do rozstrzygnięcia, a samym rozstrzygnięciem.
W rozpoznawanej sprawie wywód prawny Sądu Apelacyjnego istotnie dotyczył
wykładni wskazywanego przepisu art. 53 ust. 1 pkt 3 lit b ustawy emerytalnej oraz
jego subsumcji do sytuacji faktycznej przedstawionej przez zainteresowanego, lecz
prowadzony był wyłączenie celem rozstrzygnięcia w przedmiocie wysokości pobiera-
nej przez niego emerytury wojskowej; odniesienia się do zasadności obniżenia eme-
rytury w decyzji z dnia 8 listopada 1997 r.
Reasumując, sprawa nie dotyczyła ustalenia stosunku prawnego lub prawa na
gruncie przepisu art. 53 ust.1 pkt 3 lit b wojskowej ustawy emerytalnej, lecz była spo-
rem o świadczenia, których wartość - prawidłowo ustalona przez Sąd drugiej instancji
- nie przekraczała 5000 zł. Mając to na względzie Sąd Najwyższy orzekł, jak w sen-
tencji (art. 385 w związku z art. 397 § 2 i art. 39319
KPC).
========================================