Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 21 maja 1999 r.
I PKN 74/99
Wynagrodzenie radcy prawnego nie może być niższe od przewidzianego
na stanowisku głównego specjalisty, jeżeli w przepisach płacowych obowią-
zujących u danego pracodawcy jest przewidziane takie stanowisko (art. 22 ust.
1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, Dz.U. Nr 19, poz. 145 ze
zm.).
Przewodniczący: SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Józef Iwulski, Jerzy Kwaśniewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 maja 1999 r. sprawy z powództwa
Danuty C. przeciwko [...] Zakładom Garbarskim - Spółce Akcyjnej w K. o zapłatę, na
skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 6 paździer-
nika 1998 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania
Sądowi Apelacyjnemu w Krakowie.
U z a s a d n i e n i e
Danuta C. – radca prawny – domagała się od [...] Zakładów Garbarskich S.A.
w K. zasądzenia na jej rzecz kwoty 19.419,01 zł tytułem wyrównania wynagrodzenia,
powołując się na to, że nie powinno być ono niższe niż przewidziane dla stanowiska
głównego specjalisty.
Strona pozwana uznała powództwo do kwoty 1911,19 zł, wnosząc o jego od-
dalenie w pozostałej części.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem
z dnia 12 czerwca 1996 r. zasądził kwotę 19428,20 zł, a następnie (wyrokiem
uzupełniającym) oddalił powództwo w zakresie żądania zobowiązania pozwanego do
zapłaty uzupełniającej składki ubezpieczeniowej od zasądzonej kwoty.
Sąd Apelacyjny w Krakowie, wyrokiem z dnia 5 lutego 1997 r., uchylił ten wy-
2
rok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu swego rozs-
trzygnięcia Sąd Apelacyjny wyraził pogląd, iż przesadne jest traktowanie jako rów-
norzędnych stanowisk radcy prawnego i głównego specjalisty ds. technicznych, od-
powiadającego za całość technicznego zabezpieczenia prawidłowego funkcjonowa-
nia przedsiębiorstwa w sferze produkcyjnej. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, stanowis-
ku radcy prawnego (które jest stanowiskiem samodzielnym, ale nie jest stanowiskiem
kierowniczym i decyzyjnym) odpowiadają stanowiska głównego mechanika i
głównego energetyka.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Krakowie zasądził na rzecz powódki kwotę 2644,84 zł z odsetkami i
umorzył postępowanie w pozostałym zakresie.
Sąd Apelacyjny w Krakowie po rozpoznaniu apelacji powódki od tego wyroku,
odrzucił ją w części dotyczącej uwzględnienia powództwa, uchylił zaskarżony wyrok
w części dotyczącej umorzenia postępowania odnośnie do żądania kwoty 15.761,09
zł i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania oraz oddalił apela-
cję w pozostałej części.
Uchylenie orzeczenia spowodowane zostało bezpodstawnym umorzeniem
postępowania nie tylko w części, w której powódka cofnęła pozew, ale i w zakresie
dochodzonego, lecz nie uwzględnionego roszczenia. Oddalenie apelacji dotyczyło tej
części, w której powódka bezpodstawnie kwestionowała rozstrzygnięcie o umorze-
niu, a które odnosiło się do cofniętej części pozwu.
Po kolejnym rozpoznaniu sprawy, Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Krakowie wyrokiem z dnia 12 maja 1998 r. oddalił powództwo. Sąd
Wojewódzki analizował stan faktyczny sprawy (przy założeniu, że u strony pozwanej
„było i jest kilku głównych specjalistów”) w płaszczyźnie art. 22 ust. 1 zdanie drugie
ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (w myśl którego wynagrodzenie
radcy prawnego nie może być niższe od wynagrodzenia przewidzianego dla stano-
wiska głównego specjalisty lub innego równorzędnego stanowiska pracy), po stwier-
dzeniu, że o równorzędności porównywanych stanowisk nie może decydować sama
tylko nazwa stanowisk oraz identyczność ich usytuowania w strukturze organizacyj-
nej przedsiębiorstwa. W konsekwencji uznał za niewłaściwe traktowanie jako równo-
rzędnych stanowisk radcy prawnego i głównego specjalisty do spraw technicznych.
Wynagrodzenie powódki powinno odpowiadać wynagrodzeniu (jak to Sąd określił
„specjalistów”) głównego mechanika i głównego elektryka.
3
Sąd Apelacyjny w Krakowie, wyrokiem z dnia 6 października 1998 r., oddalił
apelację powódki od tego wyroku, powołując się na związanie wykładnią prawa za-
wartą w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 5 lutego 1997 r. (art. 386 § 6 KPC) i wyni-
kającą stąd niemożliwość dokonania odmiennej, własnej wykładni art. 22 ustawy o
radcach prawnych.
Powódka wniosła kasację od tego wyroku. Podniosła zarzut naruszenia prawa
materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 22 ust. 1
ustawy o radcach prawnych oraz zarzut naruszenia art. 233 § 1, 328 § 2, 383 i 385
KPC, co miało istotny wpływ na wynik sprawy.
Zdaniem powódki jej wynagrodzenie nie może być niższe niż przewidziane dla
stanowiska głównego specjalisty, jeżeli takie jest przewidziane w przepisach praw-
nych. Za naruszające art. 233 § 1 KPC uznała ustalenie, że stanowisko głównego
energetyka jest również stanowiskiem głównego specjalisty. Zdaniem powódki, w
uzasadnieniu zaskarżonego wyroku z naruszeniem art. 328 § 2 KPC nie podano
podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, tj. nie wskazano dowodów, na których sąd się
oparł, a innym odmówił wiarygodności, zaś bezzasadne oddalenie apelacji narusza
art. 385 KPC.
Strona pozwana wniosła o oddalenie kasacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 22 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. (Dz.U. Nr
19, poz. 145 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym w okresie objętym sporem, wynag-
rodzenie radcy prawnego nie może być niższe od wynagrodzenia przewidzianego dla
stanowiska pracy głównego specjalisty lub innego równorzędnego stanowiska pracy.
W obecnie obowiązującym stanie prawnym istnieje taka sama norma prawna ujęta w
art. 224
ust. 1 zdanie drugie ustawy o radcach prawnych. Jest to przepis o
charakterze gwarancyjnym. Wynika z niego ograniczenie woli stron stosunku pracy i
bezwzględny obowiązek pracodawcy wypłacania zatrudnianemu przez niego radcy
prawnemu wynagrodzenia, nie niższego niż przewidziane dla stanowiska głównego
specjalisty w obowiązujących u niego przepisach o wynagrodzeniu pracowników.
Przepis o charakterze gwarancyjnym nie może być wykładany zwężająco, w sposób
negujący istotę i sens zawartej w nim gwarancji. Dlatego Sąd Najwyższy w składzie
rozpoznającym niniejszą sprawę w pełni podziela pogląd zawarty w uzasadnieniu
4
uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 września 1992 r. (I
PZP 47/92, OSNCP 1993 z. 4, poz. 47) co do tego, że wykładnia przepisu art. 22 ust.
1 nie nastręcza trudności w sytuacji, gdy w obowiązujących u pracodawcy przepi-
sach przewidziane jest stanowisko głównego specjalisty. Należy wówczas jedynie
porównać wynagrodzenie wypłacane radcy prawnemu i wynagrodzenie przewidziane
dla tego stanowiska (i ewentualnie – w razie procesu – zasądzić różnicę). Problem
równorzędności w rozumieniu art. 22 ust. 1 dotyczy nie równorzędności stanowisk
radcy prawnego i głównego specjalisty (lub innego stanowiska pracy), lecz równo-
rzędności innego stanowiska (stanowisk) w stosunku do stanowiska głównego spe-
cjalisty wówczas, gdy w przepisach organizacyjnych i płacowych nie przewidziano
stanowiska głównego specjalisty. Problem ten nie dotyczy rozpoznawanej sprawy,
skoro u strony pozwanej występowało stanowisko głównego specjalisty. Dla wykładni
art. 22 ustawy o radcach prawnych decydująca jest - w tym przypadku - nazwa sta-
nowiska, a nie jakieś inne okoliczności.
Sąd Apelacyjny, z naruszeniem art. 233 § 1 KPC w związku z art. 382 KPC
zaaprobował ustalenie, że stanowiska głównego mechanika i głównego elektryka są
stanowiskami głównych specjalistów. Okoliczności dotyczące zakresu obowiązków i
odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach nie mogą mieć znaczenia przy
ustaleniu, jakie stanowisko pracy u strony pozwanej jest stanowiskiem głównego
specjalisty, skoro nie było sporne, że tylko jedno zostało tak nazwane. Ustalenie, że
takich stanowisk jest kilka, bez powołania odpowiednich dowodów, zostało słusznie
zakwestionowane w kasacji.
Niezasadne są natomiast zarzuty naruszenia art. 328 § 2 KPC i 385 KPC.
Uzasadnienie zaskarżonego wyroku, aczkolwiek lakoniczne, spełnia wymagania z
art. 328 § 2 w związku z art. 391 KPC. Sąd drugiej instancji nie ma obowiązku powta-
rzania oceny dowodów dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, jeżeli daje wyraz
temu, że ją aprobuje. Poza tym nie zostało wykazane, w jaki sposób zarzucane man-
kamenty uzasadnienia wpłynęły na wynik sprawy.
Oddalenie apelacji nie mogło być uznane za naruszające art. 385 KPC, wobec
wynikającego z art. 386 § 6 KPC związania Sądu Apelacyjnego wykładnią dokonaną
przez ten Sąd w poprzednim wyroku (mimo że Sąd zdystansował się od niej w uza-
sadnieniu zaskarżonego orzeczenia).
Ponieważ kasacja miała usprawiedliwione podstawy, należało ją uwzględnić
na mocy art. 39313
§ 1 KPC.
5
========================================