Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 19 listopada 1999 r.
II UKN 197/99
Bieg przedawnienia roszczenia o jednorazowe odszkodowanie z tytułu
uszczerbku na zdrowiu spowodowanego chorobą zawodową rozpoczyna się od
dnia, w którym pracownik dowiedział się o doznaniu uszczerbku na zdrowiu
(art. 291 § 1 KP).
Przewodniczący: SSN Teresa Romer, Sędziowie SN: Jerzy Kuźniar (sprawoz-
dawca), Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 1999 r. sprawy z po-
wództwa Stanisława B. przeciwko Liceum Ogólnokształcącemu w B., Szkole Pods-
tawowej w B. i Szkole Podstawowej w W. o odszkodowanie z tytułu choroby zawo-
dowej, na skutek kasacji strony pozwanej-Szkoły Podstawowej w B. i Szkoły Podsta-
wowej w W. od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Łodzi z dnia 9 grudnia 1998 r. [...]
1. z m i e n i ł zaskarżony wyrok w punktach 2 i 3, oraz poprzedzający go wy-
rok Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Sieradzu z dnia 25 czerwca 1998 r. [...] w ten
sposób, że oddalił powództwo.
2. nie obciążył powoda kosztami postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 25 czerwca 1998 r. [...] Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Sieradzu
zasądził solidarnie od pozwanych Liceum Ogólnokształcącego w B., Szkoły
Podstawowej w B. oraz Szkoły Podstawowej w W. na rzecz powoda Stanisława B.
kwotę 10160 zł tytułem jednorazowego odszkodowania za chorobę zawodową,
ustalając, że choroba ta powstała około 1974 r. ulegając nasileniu w latach 1985-
1990, powodując ostatecznie 40% uszczerbek na zdrowiu. Powód od 1972 r. praco-
wał na stanowisku Gminnego Dyrektora Szkół oraz Dyrektora Liceum Ogólnokształ-
cącego w B., od 1 lipca 1984 r. inspektora oświaty w Urzędzie Miasta i Gminy B., zaś
2
od 1 września 1988 r. do 26 maja 1990 r. jako nauczyciel w Szkole Podstawowej i w
Liceum Ogólnokształcącym w B., zastępując w okresie od 27 maja do 21 czerwca
1990 r. chorego nauczyciela w Szkole Podstawowej w W., pracując ogółem 59 go-
dzin w tym 32 godziny dydaktyczne. W latach 1975-1981 powód pracował w apara-
cie PZPR. Od 2 lipca 1990 r. natomiast przeszedł na emeryturę. Ponieważ nie
można ustalić daty powstania choroby, odpowiedzialność wszystkich trzech szkół
jest solidarna.
Sąd Wojewódzki w uwzględnieniu apelacji Liceum Ogólnokształcącego w B.
zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo w stosunku do tego pozwanego, zaś
pozostałe apelacje oddalił, stwierdzając - w związku z zarzutami apelacji – że skoro
chorobę zawodową stwierdzono u powoda 6 czerwca 1994 r. , a powód uzyskał in-
formację o pozwanych „najwcześniej z uzasadnienia wyroku Sądu Wojewódzkiego z
dnia 5 października 1995 r. [...]”, nie upłynął jeszcze - w chwili składania powództwa
– 3 letni termin przedawnienia z art. 291 KP. Brak odpowiedzialności pozwanego
Liceum Ogólnokształcącego wynika z faktu, że nie ustalono „jednoznacznie”, iż u
tego pracodawcy choroba powstała, nie był to także ostatni pracodawca powoda –
art. 32 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wy-
padków przy pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz.
144 ze zm.).
W kasacji pozwanej Szkoły Podstawowej w W. zarzucono naruszenie art. 291
KP i nieuwzględnienie zarzutu przedawnienia i na tej podstawie sformułowano żąda-
nie zmiany wyroku i oddalenia powództwa. W ocenie skarżącej roszczenie stało się
wymagalne w dacie ustalenia uszczerbku na zdrowiu – w grudniu 1994 r. W tej
sytuacji powództwo przeciwko tej Szkole wniesione w dniu 18 lutego 1998 r. jest –
jako spóźnione – przedawnione. „Roszczenie trzyletnie z art. 291 KP należy liczyć od
dnia, w którym stało się wymagalne, a nie jak twierdzi Sąd od dnia, w którym powód
dowiedział się o szkodzie i osobie zobowiązanej”. Błędnie także zasądzono jednora-
zowe odszkodowanie, przyjmując stawki z daty wyrokowania, a nie z daty ustalania
uszczerbku na zdrowiu i zasądzono w związku z tym w miejsce kwoty 4854 zł, kwotę
10.160 zł. Sąd nie wziął również pod uwagę pracy powoda w Zasadniczej Szkole
Rolniczej w B., bezpodstawnie przyjmując, że to pozwana winna wnieść o dopoz-
wanie tej szkoły, nie zaś powód, po którego stronie „leży obowiązek wykazania za-
sadności roszczenia”.
3
Podobne zarzuty, ich uzasadnienie oraz wniosek zawiera kasacja pozwanej
Szkoły Podstawowej w B.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Zarzut przedawnienia roszczenia powoda jest uzasadniony. Przedmiotem
sprawy jest jednorazowe odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu (40%) spowo-
dowany chorobą zawodową. Nie jest wątpliwe i w związku z tym sporne między stro-
nami, że choroba zawodowa u powoda została stwierdzona dnia 6 czerwca 1994 r.
zaś 40% uszczerbek na zdrowiu będący wynikiem tej choroby został stwierdzony
przez Wojewódzką Komisję do spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia orzeczeniem z dnia
6 grudnia 1994 r. Powyższe ustalenia dokonane przez Sąd i jego stwierdzenie, że w
sprawie znajduje zastosowanie art. 291 § 1 KP jest trafne, ale jego stanowisko, że
termin ten „liczyć należy od dnia, w którym powód dowiedział się o szkodzie i osobie
zobowiązanej” jest błędne i pomija treść przepisu, stanowiącego, że początek biegu
przedawnienia wyznacza wymagalność roszczenia. Pogląd Sądu odnosi się do
przedawnienia uregulowanego w art. 442 § 1 KC dotyczącego naprawienia szkody
na osobie (art. 444 § 1 i 2 KC) ten zaś w sprawie nie ma zastosowania, wobec
przedmiotu sporu. W myśl uchwały składu siedmiu sędziów z dnia 17 października
1984 r., III PZP 29/84 (OSNCP 1985 z. 203, poz. 21) „Bieg przewidzianego w art.
291 § 1 KP terminu przedawnienia roszczenia o jednorazowe odszkodowanie z tytułu
wypadku przy pracy lub choroby zawodowej (...) rozpoczyna się od dnia, w którym
pracownik dowiedział się o doznaniu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdro-
wiu albo o jego zwiększeniu się co najmniej o 10%”. W okolicznościach sprawy
oznacza to, że powództwo przeciwko pozwanej Szkole Podstawowej w B. wniesione
18 lutego 1998 r. oraz dopozwanej w dniu 20 kwietnia 1998 r. Szkole Podstawowej w
W. jest przedawnione, upłynął bowiem trzyletni termin z art. 291 § 1 KP liczony od
dnia 6 grudnia 1994 r. jako daty wymagalności roszczenia.
Gdy więc podniesiony w kasacjach pozwanych zarzut okazał się uzasadniony,
należało zmienić zaskarżony wyrok w punktach 2 i 3 oraz poprzedzający go wyrok
Sądu pierwszej instancji i orzec jak w sentencji po myśli art. 39315
KPC.
O kosztach orzeczono po myśli art. 102 KPC.
========================================