Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 26 stycznia 2000 r.
I PKN 487/99
Wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi zatrudnionemu na stano-
wisku, z którym jako jedynym w zakładzie pracy związane jest wykonywanie
określonych funkcji fachowych, a które w wyniku zmiany organizacyjnej u pra-
codawcy podlega likwidacji, nie wymaga uprzedniego dokonywania oceny i
porównania z innymi pracownikami, w celu wytypowania pracownika do zwol-
nienia (art. 45 § 1 KP).
Przewodniczący SSN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2000 r. sprawy z po-
wództwa Jerzego L. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „U.” w R. o przywrócenie
do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu z dnia 12 maja 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Radomiu wyrokiem z dnia 17 lutego 1999 r. [...]
przywrócił powoda – Jerzego L. do pracy w pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej „U.”
w R. na poprzednich warunkach pracy i płacy. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd
stwierdził, że w świetle zebranego materiału dowodowego i dokonanych ustaleń w
sprawie wypowiedzenie przez stronę pozwaną umowy o pracę z powodem okazało
się bezzasadne, bowiem: po pierwsze – powód otrzymał od strony pozwanej naprzód
wypowiedzenie zmieniające, a następnie trzymiesięczne wypowiedzenie umowy o
pracę, w obu wypadkach z tej samej przyczyny, to jest z powodu zmian organizacyj-
nych u strony pozwanej, co jest niedopuszczalne; po drugie – w toku postępowania
okazało się, że zamiar strony pozwanej przekazania obowiązków powoda innemu
pracownikowi w tejże Spółdzielni okazał się fikcyjny; oraz po trzecie – strona pozwa-
2
na, dokonując zwolnienia powoda ze względu na zmiany organizacyjne, przy dobo-
rze pracowników z tej samej grupy zawodowej, wytypowanych do zwolnienia, nie
posłużyła się niezbędnymi kryteriami ich oceny.
W wyniku apelacji strony pozwanej od powyższego wyroku, Sąd Okręgowy-
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Radomiu wyrokiem z dnia 12 maja 1998 r.
[...] zmienił zaskarżony wyrok i oddalił powództwo o przywrócenie do pracy. W uza-
sadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy podniósł w szczególności, że w świetle zebra-
nego w sprawie materiału dowodowego ustalono, iż: po pierwsze – powód otrzymał
w krótkim czasie naprzód wypowiedzenie zmieniające ze względu na zmiany organi-
zacyjne u strony pozwanej, a następnie z tej samej przyczyny trzymiesięczne wy-
powiedzenie umowy o pracę, bowiem strona pozwana cofnęła wypowiedzenie
zmieniające, na co powód wyraził zgodę; po drugie – po zwolnieniu powoda inny
pracownik strony pozwanej przejął część jego obowiązków; oraz po trzecie – strona
pozwana w danym wypadku likwidowała konkretne stanowisko pracy, na którym był
zatrudniony powód, to jest stanowisko starszego specjalisty do spraw energetycz-
nych, które okazało się zbędne, bowiem nie były prowadzone wówczas prace wyma-
gające sprawowania takiego nadzoru, a w tej sytuacji nie było również potrzeby do-
konywania oceny i porównywania dwóch pracowników z tej samej grupy zawodowej.
Na podstawie zeznań świadków Sąd ustalił, że strona pozwana przedstawiła powo-
dowi kolejno dwie propozycje podjęcia pracy na innych stanowiskach, ale powód nie
był nimi zainteresowany, ponieważ prowadził wówczas działalność gospodarczą na
własny rachunek i miał źródło utrzymania.
W kasacji od powyższego wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Radomiu powód zarzucił naruszenie prawa materialnego, a
mianowicie art. 45 § 1 KP, poprzez przyjęcie, że wypowiedzenie umowy o pracę po-
wodowi było uzasadnione oraz wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnie-
nie powództwa. W uzasadnieniu kasacji podniesiono w szczególności, że: po pierw-
sze – ocena zasadności wypowiedzenia umowy o pracę powinna uwzględniać nie
tylko słuszne interesy zakładu pracy, ale także i pracownika, czego w przedmiotowej
sprawie Sąd nie wziął pod uwagę; po drugie – wypowiedzenie umowy o pracę z
przyczyn organizacyjnych jest uzasadnione, jeżeli w ramach takich zmian rzeczywiś-
cie nastąpiła likwidacja stanowiska pracy, na którym zatrudniony był pracownik; tym-
czasem powód zarzuca, że w danym wypadku przesłanka ta nie została spełniona, a
więc w wypowiedzeniu tym powołano przyczynę nierzeczywistą, skoro ani w uprzed-
3
nio obowiązującym schemacie organizacyjnym Spółdzielni, ani też w nowym, wpro-
wadzającym zmiany schemacie organizacyjnym w ogóle nie wymieniono stanowiska
zajmowanego przez powoda; po trzecie – zatwierdzenie nowego schematu organiza-
cyjnego Spółdzielni miało miejsce w dniu 10 września 1997 r., natomiast wypowie-
dzenie umowy z powodem nastąpiło dopiero w dniu 11 maja 1998 r.; po czwarte –
strona pozwana rzeczywiście cofnęła swe uprzednie wypowiedzenie zmieniające,
które uzasadnione było tą samą przyczyną, ale uczyniła to w sytuacji, gdy powód
skierował w tej sprawie pozew do Sądu, co było równoznaczne z uznaniem przez nią
owego powództwa za uzasadnione i w konsekwencji postępowanie sądowe w tej
sprawie zostało umorzone; po piąte – powód powtórnie zarzuca, że w zaistniałej sy-
tuacji, dla oceny zasadności wypowiedzenia umowy o pracę, strona pozwana powin-
na dokonać wyboru pracownika do zwolnienia w oparciu o kryteria oceny i wyniki
pracy obu zatrudnionych w danej grupie pracowników strony pozwanej, a tego nie
uczyniła; po szóste – chybiony jest także zarzut jakoby powód odmówił przyjęcia za-
trudnienia na innych proponowanych przez stronę pozwaną stanowiskach, bowiem
powód oczekiwał, że skoro zawarto z nim umowę o pracę w formie pisemnej, to rów-
nież nowe propozycje zatrudnienia powinny być mu przedstawiane w formie pisem-
nej; a w tej sytuacji – w opinii kasacji – wątpliwe jest kategoryczne stwierdzenie, ja-
koby powód nie był zainteresowany ofertami strony pozwanej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie jest zasadna.
Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach zarzutów kasacji, biorąc z
urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania (art. 39311
KPC). W rozpozna-
wanej sprawie w kasacji nie został podniesiony zarzut naruszenia prawa procesowe-
go, co oznacza, że Sąd Najwyższy związany jest ustaleniami faktycznymi i oceną
zebranego materiału dowodowego jaka dokonana została przez Sądy obu instancji.
Tymczasem, jedyny zarzut kasacji, który dotyczy naruszenia art. 45 § 1 KP, został
uzasadniony nie poprzez wskazanie na czym polegać ma w danym wypadku błędna
wykładnia i niewłaściwe zastosowanie tego przepisu prawa materialnego, ale wy-
łącznie poprzez polemikę w kwestii trafności dokonanych w toku postępowania przez
Sąd drugiej instancji ustaleń co do faktów, jak i co do prawidłowości oceny zebrane-
go materiału dowodowego. Już z tej przyczyny kasacja nie zasługiwała na uwzględ-
4
nienie. Należy przy tym podkreślić, że w świetle materiału dowodowego zebranego w
toku postępowania w rozpoznawanej sprawie, przytoczona w uzasadnieniu kasacji
argumentacja jest całkowicie chybiona, jeśli zważyć, że: po pierwsze – powód był
jedynym pracownikiem zatrudnionym u strony pozwanej na stanowisku starszego
specjalisty do spraw energetycznych, któremu powierzono w tym zakresie sprawo-
wanie funkcji nadzoru fachowego; stąd w sytuacji, gdy likwidacji podlegało jako
zbędne właśnie stanowisko pracy, na którym wykonywany był wspomniany nadzór
fachowy, brak było podstawy dla dokonywania porównawczej oceny wyników pracy
tego pracownika i innych pracowników strony pozwanej, w celu wytypowania pra-
cownika, któremu należy wypowiedzieć umowę o pracę; po drugie – wobec stwier-
dzenia, że wykonywanie powyższych funkcji okazało się zbędne, strona pozwana
zdecydowała się naprzód na wypowiedzenie powodowi warunków płacy, poprzez
pozbawienie go dodatku funkcyjnego z tytułu wykonywania nadzoru fachowego;
następnie zaś, w wyniku sprzeciwu powoda, strona pozwana cofnęła powyższe wy-
powiedzenie zmieniające oraz zaproponowała mu zatrudnienie na innym stanowisku;
powód temu nie zaprzecza, natomiast aktualnie zarzuca, że propozycje te powinny
mu być przedstawiane na piśmie, chociaż nie występował wobec pracodawcy z tego
typu żądaniem w chwili kiedy były mu one przedstawiane; w tej sytuacji należy
stanąć na stanowisku, że wymagałyby one ujęcia przez pracodawcę w formie pisem-
nej po ich wstępnej akceptacji przez powoda; dopiero wobec braku zainteresowania
powoda przedstawionymi mu propozycjami dalszego zatrudnienia na innym stano-
wisku, strona pozwana wypowiedziała mu umowę o pracę, bowiem zdecydowała się
na likwidację zajmowanego przez niego stanowiska jako zbędnego; po trzecie –
okoliczność, że stanowisko zajmowane przez powoda nigdy nie było ujęte w sche-
macie organizacyjnym strony pozwanej nie zmienia faktu, że jego likwidacja stano-
wiła również przejaw realnej zmiany organizacyjnej u strony pozwanej, a w jej wyniku
jedynie część zadań wykonywanych na tym stanowisku przekazano do zakresu
obowiązków innego pracownika, natomiast strona pozwana w ogóle zaniechała sa-
modzielnego wykonywania, sprawowanych dotychczas wyłącznie przez powoda,
funkcji fachowego nadzoru energetycznego. Oznacza to, że w rozpoznawanej spra-
wie nie doszło do naruszenia art. 45 § 1 KP, bowiem przyczyna wypowiedzenia po-
wodowi umowy o pracę była rzeczywista i uzasadniona, wynikała z faktu likwidacji
stanowiska pracy zajmowanego przez powoda.
5
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312
KPC
orzekł jak w sentencji.
========================================