Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 26 stycznia 2000 r.
I PKN 491/99
Niewskazanie w kasacji naruszenia przepisów prawa materialnego
określających zasady współdziałania pracodawcy z zakładowymi strukturami
związkowymi w indywidualnych sprawach pracowniczych powoduje, że Sąd
Najwyższy nie ocenia zachowania przez pracodawcę trybu związkowej
konsultacji wypowiedzenia umowy o pracę.
Przewodniczący SSN Walerian Sanetra, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka
(sprawozdawca), Andrzej Wasilewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 stycznia 2000 r. sprawy z po-
wództwa Wiesława C. przeciwko Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o
przywrócenie do pracy, wyrównanie wynagrodzenia dotyczącego dodatku służbowe-
go, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Warszawie z dnia 3 lutego 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie wyrokiem
z dnia 3 lutego 1999 r. oddalił apelację powoda Wiesława C. od wyroku Sądu Rejo-
nowego-Sądu Pracy dla Warszawy-Pragi z dnia 4 listopada 1998 r. [...], oddalające-
go jego powództwo przeciwko Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o
przywrócenie do pracy i wyrównanie dodatku służbowego. W sprawie tej ustalono, że
powód był początkowo zatrudniony w Gospodarstwie Pomocniczym Kancelarii Pre-
zydenta RP, a przed zwolnieniem pracował na stanowisku Naczelnika Wydziału In-
tendentury i Zaopatrzenia. W dniu 3 stycznia 1994 r. strona pozwana wypowiedziała
mu umowę o pracę z powodu nierzetelnej i nieterminowej realizacji zadań oraz źle
układającej się współpracy powoda z Naczelnikiem Wydziału Technicznego. Zamiar
wypowiedzenia nie był poddany związkowej konsultacji w trybie art. 38 KP. Z tego
2
powodu Sąd pierwszej instancji wyrokiem z dnia 21 listopada 1995 r. przywrócił po-
woda do pracy u strony pozwanej oraz zasądził na jego rzecz wynagrodzenie za
czas pozostawania bez pracy. Wyrok ten został uchylony do ponownego rozpozna-
nia przez Sąd drugiej instancji, który w uzasadnieniu orzeczenia z dnia 23 maja 1996
r. uznał, że strona pozwana nie miała obowiązku konsultowania zamiaru wypowie-
dzenia powodowi umowy o pracę w trybie art. 38 KP, gdyż w Kancelarii Prezydenta
nie działał ówcześnie żaden związek zawodowy. Wprawdzie w Gospodarstwie Po-
mocniczym, powiązanym z działaniem Kancelarii Prezydenta, funkcjonowała Komisja
Zakładowa NSZZ „Solidarność”, do której przyjmowano także pracowników Kan-
celarii, jednakże w 1993 r. zapadła uchwała o rozwiązaniu tej struktury związkowej.
Następnie w dniu 21 października 1993 r. podjęto uchwałę o utworzeniu nowej zak-
ładowej organizacji związkowej oraz uchwałę o powołaniu Komitetu Założycielskiego,
który nie poinformował o tym zdarzeniu regionalnych władz NSZZ „Solidarność” ani
nie podjął działalności związkowej. W konsekwencji Sąd drugiej instancji uznał zarzut
nieprzeprowadzenia konsultacji związkowej wypowiedzenia powodowi umowy o
pracę za nieuzasadniony oraz nakazał dokonanie merytorycznej oceny zasadności
wypowiedzenia powodowi umowy o pracę.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy wyrokiem z dnia 4 listopada
1998 r. oddalił powództwo, argumentując, że dodatkowe dokumenty związkowe nie
zawierały nowych okoliczności w sprawie funkcjonowania związków zawodowych w
Kancelarii Prezydenta RP, a ponadto w zakresie zarzutu braku związkowej konsulta-
cji wypowiedzenia powodowi umowy o pracę uznał się za związany ustaleniami i
oceną zawartą w wyroku Sądu drugiej instancji z dnia 23 maja 1996 r.
Natomiast merytoryczna ocena przyczyn wypowiedzenia umowy o pracę pot-
wierdziła zasadność rozwiązania z powodem stosunku pracy w tym trybie. Sąd ten
uznał, że potwierdziły się zarzuty nieterminowej i nierzetelnej realizacji powierzonych
zadań oraz złej współpracy z innymi pracownikami stawiane powodowi, który nie miał
właściwych kwalifikacji do zajmowanego stanowiska, sprawował niepełny nadzór nad
podwładnymi pracownikami, w podległych mu magazynach panował bałagan i
stwierdzono w nich superaty, powód zmieniał terminy przejęcia rozliczeń rozmów
telefonicznych, a także przerzucał wykonanie swoich powinności na innych naczelni-
ków. Te zarzuty uzasadniały wypowiedzenie umowy o pracę powodowi zajmującemu
samodzielne stanowisko pracy, na którym praca podlega ostrzejszym kryteriom
oceny.
3
Oddalając apelację powoda Sąd drugiej instancji ustalił, że w dacie wypowie-
dzenia powodowi umowy o pracę u strony pozwanej nie funkcjonowała struktura
związkowa, która byłaby legitymowana do zajmowania stanowiska w indywidualnych
sprawach pracowniczych, a także powołał się na związanie w tej kwestii taką samą
oceną prawną i wskazówkami co do dalszego postępowania zawartymi w poprzed-
nim wyroku Sądu drugiej instancji (art. 386 § 2 KPC). Dalej uznał, że nieterminowe i
nierzetelne realizowanie pracowniczych powinności przez powoda oraz brak nadzoru
nad podwładnymi i nieumiejętność współpracy z przełożonymi uzasadniały wypowie-
dzenie mu umowy o pracę. Równocześnie zmiana sposobu obliczania dodatku służ-
bowego z „kwotowego” na „procentowy”, która nie wpływała na jego wysokość, nie
wymagała wypowiedzenia zmieniającego.
W kasacji powoda podniesiono zarzuty naruszenia prawa materialnego „pole-
gające na przyjęciu przez Sąd Orzekający drugiej instancji, jakoby pracodawca w
dacie sporządzenia wypowiedzenia nie miał obowiązku konsultacji ze związkami za-
wodowymi, a także przez ustalenie, że pracodawca nie miał w tym czasie obowiązku
podania przyczyn dla których nastąpiło wypowiedzenie” oraz naruszenie art. 316 § 1
KPC i 244 KPC „poprzez wydanie wyroku bez uwzględnienia oczywistych dowodów-
dokumentów potwierdzających istnienie związków zawodowych w zakładzie pracy w
dacie złożenia wypowiedzenia”. Zdaniem skarżącego Sąd drugiej instancji bezpods-
tawnie przyjął, że u strony pozwanej w ogóle nie został utworzony związek zawodo-
wy, dlatego miała ona obowiązek skonsultowania z nim wypowiedzenia umowy o
pracę powodowi, którego powinna poinformować o przyczynach rozwiązania stosun-
ku pracy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zgodnie z art. 39311
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach ka-
sacji, które wytyczają wskazane w skardze kasacyjnej podstawy kasacji oraz ich
uzasadnienie (art. 3931
i 3933
KPC). Podniesiony w kasacji zarzut naruszenia prawa
materialnego nie spełniał tych wymagań, albowiem pełnomocnik skarżącego nie
wskazał naruszenia jakichkolwiek konkretnych przepisów prawa materialnego, jakie
w jego ocenie miał naruszyć Sąd drugiej instancji przy wydaniu zaskarżonego wyro-
ku. Związanie Sądu Najwyższego granicami kasacji powoduje, że postawiony zarzut
naruszenia nieokreślonych przepisów prawa materialnego nie mógł być w ogóle
4
przedmiotem weryfikacji kasacyjnej. Sąd Najwyższy nie ma obowiązku do domyśla-
nia się jakie konkretnie przepisy prawa materialnego miały być naruszone w ocenie
skarżącego, wyłącznie którego obciąża powinność dokładnego określenia zarzutu
naruszenia konkretnych przepisów prawa materialnego. Zresztą nie wykraczało to
poza możliwości lub kompetencje profesjonalnego pełnomocnika procesowego (art.
3932
§ 1 KPC), zwłaszcza że Sąd drugiej instancji miał na uwadze dyspozycje za-
warte w art. 232
i art. 38 KP oraz art. 7 i 30 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związ-
kach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234 ze zm.), które analizował w uzasadnieniu
zaskarżonego wyroku, dokonując przeglądu orzecznictwa sądowego w zakresie pro-
cedur związkowej konsultacji w indywidualnych sprawach pracowniczych, ale peł-
nomocnik skarżącego nie sformułował zarzutu naruszenia żadnego z tych przepisów
prawa materialnego. Dlatego niewskazanie w kasacji zarzutu naruszenia konkret-
nych przepisów prawa materialnego dotyczących współdziałania pracodawcy z zak-
ładowymi strukturami związkowymi w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy
powodowało, że Sąd Najwyższy nie badał zasadności kasacyjnego zarzutu nieza-
chowania trybu związkowej konsultacji wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę.
Z tych samych przyczyn Sąd Najwyższy pominął zarzut nieprawidłowego ja-
koby ustalenia przez Sąd drugiej instancji, że pozwany pracodawca nie miał obo-
wiązku podania powodowi przyczyn wypowiedzenia mu umowy o pracę w dniu 3
stycznia 1994 r., niezależnie od tego, iż dopiero art. 30 § 4 KP, w brzmieniu obowią-
zującym od dnia 2 czerwca 1996 r., przewiduje taką powinność pracodawcy, a Sąd
drugiej instancji wykazał istnienie uzasadnionej przyczyny wypowiedzenia powodowi
umowy o pracę, której skarżący w żaden sposób nie podważał w kasacji.
Chybiony okazał się zarzut naruszenia art. 316 KPC, ponieważ Sąd drugiej
instancji miał na uwadze stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy i pra-
widłowo wskazał, że był związany, mieszczącą się w sferze wykładni i stosowania
prawa, oceną prawną zawartą w poprzednim wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Warszawie z dnia 23 maja 1996 r. co do braku
obowiązku pozwanego pracodawcy konsultacji zamiaru wypowiedzenia powodowi
umowy o pracę (art. 386 § 6 KPC). Zresztą, jak to już wyżej podkreślono, brak wska-
zania w kasacji zarzutu naruszenia konkretnych przepisów prawa materialnego doty-
czących obowiązku zachowania trybu związkowej konsultacji wypowiedzenia powo-
dowi umowy o pracę i tak wyłączał tę kwestię spod kasacyjnej kontroli Sądu Najwyż-
szego.
5
Mając powyższe na uwadze kasację należało oddalić na podstawie art. 39312
KPC.
========================================