Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 9 lutego 2000 r.
I PKN 524/99
Wniosek pracownika zatrudnionego na podstawie powołania o odwoła-
nie ze stanowiska nie oznacza oferty rozwiązania stosunku pracy za porozu-
mieniem stron.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Jerzy
Kwaśniewski (sprawozdawca), Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2000 r. sprawy z powództwa
Henryka S. przeciwko Gminie Miejskiej w H. o ustalenie i zapłatę, na skutek kasacji
powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
Białymstoku z dnia 24 czerwca 1999 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku do ponownego rozpoznania i
rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Zaskarżonym rozpatrywaną kasacją powoda wyrokiem z dnia 24 czerwca
1998 r Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Białymstoku oddalił
apelację powoda od wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Bielsku Podlaskim od-
dalającego powództwo o ustalenie sposobu rozwiązania stosunku pracy i zapłatę
wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Sąd Okręgowy przyjął następujące podstawy swego rozstrzygnięcia. Poza
sporem było, że powód będący - na podstawie odpowiedniego powołania - Komen-
dantem Straży Miejskiej w H. w dniu 4 grudnia 1998 r. złożył do Zarządu Miasta H.
prośbę o odwołanie go ze stanowiska z dniem 4 stycznia 1999 r. W odpowiedzi na
to, Zarząd Miasta H. uchwałą z dnia 28 grudnia 1998 r. odwołał powoda ze stanowis-
ka Komendanta Straży Miejskiej z dniem 4 stycznia 1999 r., a następnie pismem z
tego dnia poinformował go o rozwiązaniu stosunku pracy na mocy porozumienia
2
stron z dniem 4 stycznia 1999 r. Sporne było między pracodawcą a pracownikiem
istnienie porozumienia jako podstawy rozwiązania stosunku pracy równocześnie z
odwołaniem powoda z zajmowanego przez niego stanowiska. W tej kwestii Sąd
Okręgowy podzielił ocenę Sądu Pracy, iż strony porozumiały się co do takiego roz-
wiązania stosunku pracy. Wskazuje na to treść wniosku powoda z 24 grudnia 1998 r.
z określeniem w nim „dokładnej daty rozwiązania stosunku pracy”. Następnie w roz-
mowie z członkami Zarządu Miasta powód nie ujawnił przyczyny złożenia wniosku
oraz nie wyjaśnił jak należy interpretować jego oświadczenie woli. W tych okolicznoś-
ciach pozwany mógł zasadnie uważać, że zamiarem powoda było rozwiązanie
stosunku pracy na zasadzie porozumienia stron. Z uwagi na jednoznaczną
propozycję powoda Zarząd Miasta był uprawniony do przyjęcia oświadczenia woli
powoda i odwołania go z zajmowanego stanowiska. Potwierdzeniem takiej oceny jest
– według Sądu Okręgowego – to, że powód po otrzymaniu uchwały Zarządu nie
zgłaszał zastrzeżeń do sposobu rozwiązania stosunku pracy, a po dniu 4 stycznia
1999 r. – faktycznie pracy nie wykonywał ani nawet „nie przychodził do pracy”.
Oznacza to, iż zamiarem powoda było definitywne rozwiązanie stosunku pracy z
dniem 4 stycznia 1999 r. a nie jego wypowiedzenie. Powód jest z wykształcenia
prawnikiem i powinien „ze szczególną starannością i świadomością składać oświad-
czenie woli z uwzględnieniem przepisów prawa”. Z przedstawionych wyżej przyczyn
Sąd Okręgowy uznał, że w apelacji powoda bezzasadnie zarzucono błędną wykład-
nię i niewłaściwe zastosowanie art. 70 KP, art. 30 § 1 pkt 1 KP i art. 65 § 1 KC w
związku z art. 300 KP.
We wniesionej przez powoda kasacji powołane zostały zarzuty dotyczące na-
ruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zasto-
sowanie (art. 3931
pkt 1 KPC) oraz naruszenia przepisów procesowych, mające
istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2 KPC). W zakresie pierwszej podstawy
kasacji wskazano na naruszenie: 1. art. 30 § 1 pkt 12 KP przez przyjęcie, że pomię-
dzy stronami doszło do rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron, 2. art.
70 § 2 w związku z art. 70 § 1 KP, art. 36 § 1 pkt 3 w związku z art. 70 § 12
KP i art.
69 KP, art. 65 KC w związku z art. 300 KP przez przyjęcie, że nie doszło do naru-
szenia tych przepisów.
W zakresie drugiej z podstaw kasacji zarzucono naruszenie art. 233 § 1 w
związku z art. 382 KPC przez błędne przyjęcie, że Sąd pierwszej instancji prawidło-
wo ocenił materiał dowodowy.
3
Kasacja zawierała wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpatrzenia przy uwzględnieniu kosztów zastępstwa proce-
sowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W kasacji słusznie zarzuca się zaskarżonemu wyrokowi, że jego zasadnicza
ocena prawna nie jest odpowiednia dla zakresu skutków prawnych odwołania pra-
cownika zatrudnionego na podstawie powołania. Niewystarczająco precyzyjne roz-
różnienie odwołania ze stanowiska i rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem od-
wołanym spowodowało w konsekwencji wadliwe ustalenie podstawy rozwiązania sto-
sunku pracy z powodem. Nawiązując do przedstawionych założeń zaskarżonego
wyroku trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na uregulowania zawarte w powoła-
nych w kasacji przepisach. Punktem wyjścia powinno być stwierdzenie, że odwołanie
ze stanowiska, wynikające z aktu właściwego organu (możliwego do podjęcia w
każdym czasie – art. 70 § 1 KP) – nie powoduje rozwiązania stosunku pracy. Tak
więc – zgodnie z art. 70 § 12
KP – stosunek pracy z odwołanym pracownikiem trwa
nadal, a o zasadach jego rozwiązania postanawiają przepisy oddziału 1 (rozdziału III
Działu II Kodeksu pracy), chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Pierwszą
zasadą jest ta, że z mocy prawa odwołanie jest równoznaczne z wypowiedzeniem
umowy o pracę, przy czym pracownik w okresie wypowiedzenia zachowuje prawo do
wynagrodzenia w wysokości przysługującej przed odwołaniem(art. 70 § 2 KP). Z za-
rysowanej wyżej konstrukcji sytuacji prawnej odwołanego pracownika wynika, że
gdyby pracodawca chciał rozwiązać stosunek pracy z odwołanym pracownikiem
bezpośrednio z dniem odwołania, a więc sprzecznie z zasadą określoną w art. 70 § 2
KP, to musiałby wykazać w tym zakresie swe uprawnienie oparte na szczególnej re-
gulacji prawnej. Tymczasem w zaskarżonym wyroku – jak wynika z jego uzasadnie-
nia – Sąd Okręgowy przyjął założenie, według którego z faktu inicjatywy powoda w
zakresie odwołania go ze stanowiska wynikają konsekwencje w zakresie rozwiązania
stosunku pracy równocześnie z odwołaniem. Jest to założenie sprzeczne z art. 70 §
12
oraz § 2 KP.
Brak w zaskarżonym wyroku właściwej interpretacji przepisów określających
sytuację odwołanego pracownika ze stanowiska spowodował w konsekwencji nie-
właściwy kierunek rozpoznawania spornej kwestii i błędne zastosowanie przepisów
4
prawa materialnego dotyczących oświadczenia woli (art. 65 KC w związku z art. 300
KP) oraz porozumienia stron jako trybu rozwiązania stosunku pracy. W tym zakresie
zasadnie wywiedziono w uzasadnieniu kasacji, że ocena prawna zaskarżonego wy-
roku jakoby zaistniało między stronami „porozumienie” określone w powołanych
przepisach pozostaje w sprzeczności z faktami, które Sąd Okręgowy brał pod uwagę
przy tym ustaleniu. Po pierwsze, inicjatywa powoda wyrażona we wniosku z dnia 4
grudnia 1998 r. jest jednoznacznie ograniczona do prośby o odwołanie ze stanowis-
ka Komendanta Straży Miejskiej w H. z dniem 4 stycznia 1999 r. W piśmie tym nie
ma niczego co mogłoby sugerować szerszy zakres wniosku, w szczególności, że
powód zmierzał w ten sposób także do rozwiązania stosunku pracy bez zachowania
zasady określonej w art. 70 § 2 KP. Co więcej, Sąd Okręgowy ustalił że w rozmo-
wach z członkami Zarządu Miasta H. powód w żadnym stopniu nie zmienił swego
pisemnego wniosku. Ponadto, Sąd Okręgowy ustalił, że nie prowadzono z powodem
żadnych pertraktacji czy uzgodnień, a w każdym razie powód nie oświadczył, że
chce rozwiązania stosunku pracy z dniem 4 stycznia 1999 r. W stosunku do tych
faktów przyjętych w podstawie wyroku, pozostaje w sprzeczności ocena prawna ja-
koby słuszne było stanowisko Sądu Pracy, iż pomiędzy stronami doszło do rozwią-
zania stosunku pracy na zasadzie porozumienia stron. Zasadnie zwrócono w kasacji
uwagę na to, że przyjmując istnienie "porozumienia" między stronami co do rozwią-
zania stosunku pracy z dniem 4 stycznia 1999 r. Sąd Okręgowy w istocie rzeczy brał
pod uwagę sposób rozumienia wniosku powoda tylko przez pracodawcę pomijając
to, że wniosek ten nie dotyczył rozwiązania stosunku pracy. Wreszcie należy stwier-
dzić, że powołane przez Sąd Okręgowy fakty zaistniałe po odwołaniu powoda rów-
nież nie wskazują na to, ażeby istniało między stronami uzgodnienie rozwiązania
stosunku pracy w sposób odmienny niż to wynika z art. 70 § 2 KP. W szczególności
z doręczonej powodowi uchwały Zarządu Miasta H. z dnia 28 grudnia 1998 r. wynika
wyłącznie to, że uwzględniona została prośba powoda o odwołaniu go ze stanowiska
Komendanta Straży Miejskiej w H. z dniem 4 stycznia 1999 r. Nie miałby on zatem
interesu, ażeby po otrzymaniu tej uchwały zgłaszać do niej zastrzeżenia. Z kolei sta-
nowisko Sądu Okręgowego jakoby na zamiar rozwiązania stosunku pracy od dnia 4
stycznia 1999 r. wskazywało nieświadczenie pracy przez powoda po tym dniu – nie
uwzględnia uregulowania zawartego w art. 71 KP. Stosownie do tego przepisu dla
dalszego – po odwołaniu – zatrudniania pracownika w okresie wypowiedzenia po-
5
trzebne są określone warunki (wniosek lub zgoda pracownika oraz wola pracodaw-
cy), które nie zachodziły.
Jeżeli chodzi o drugą z podstaw kasacji, to zasadnie zarzucono w niej przy-
wiązywanie błędnego znaczenia do wniosku powoda z dnia 4 grudnia 1999 r. i do
uchwały Zarządu Miasta H. z dnia 28 grudnia 1998 r. z pominięciem treści tych do-
kumentów (art. 233 § 1 KPC).
Z powyższych przyczyn kasacja powoda mająca usprawiedliwione podstawy
podlegała uwzględnieniu stosownie do art. 39313
§ 1 KPC.
========================================