Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 16 lutego 2000 r.
II UKN 416/99
Wysokość zadośćuczynienia z art. 445 § 1 KC, przy braku uszczerbku na
zdrowiu spowodowanego wypadkiem, może być ustalana z uwzględnieniem
wysokości minimalnego jednorazowego odszkodowania określonego przepi-
sami ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze
zm.) albo średniej miesięcznej płacy w sferze produkcji materialnej z okresu
wytoczenia powództwa.
Przewodniczący SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kuźniar, Stefania Szymańska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 16 lutego 2000 r. sprawy z powództwa
Antoniego W. przeciwko Zakładom Przemysłu Konfekcyjnego „L.” SA w O. o zadość-
uczynienie i rentę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi
z dnia 17 lutego 1999 r. [...]
1. o d d a l i ł kasację,
2. zasądził adwokat Ewie Ś. [...] od Skarbu Państwa kwotę 300 (trzysta) zł ty-
tułem nieopłaconej pomocy prawnej wykonywanej z urzędu w postępowaniu kasa-
cyjnym.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 26 listopada 1998 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Łodzi zasądził od pozwanego Zakładu Przemysłu Konfekcyjne-
go „L.” SA w O. na rzecz powoda Antoniego W. kwotę 1100 zł z ustawowymi odset-
kami od dnia 14 czerwca 1997 r. tytułem zadośćuczynienia w związku z wypadkiem
przy pracy polegającym na uderzeniu belą materiału w bark (w kwietniu 1990 r.), co
spowodowało cierpienia fizyczne i psychiczne, oddalił natomiast powództwo w po-
zostałej części, ponieważ inwalidztwo powoda spowodowane jest gośćcem zwyrod-
2
nieniowym, a nie następstwami wypadku, wobec czego żądanie zadośćuczynienia w
kwocie 500.000 zł jest niczym nie udowodnione i wygórowane.
Wyrokiem z dnia 17 lutego 1999 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Łodzi oddalił apelację powoda.
Kasacja powoda od powyższego wyroku zrzuca naruszenie prawa material-
nego – art. 445 § 1 KC.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest oczywiście bezzasadna. Zgodnie z przepisem art. 39311
KPC Sąd
Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasacji, bierze jednak pod rozwagę z
urzędu nieważność postępowania. W przedmiotowej sprawie nieważność postępo-
wania nie występuje, zaś zdaniem kasacji naruszenie prawa materialnego polega na
błędnym ustaleniu zakresu skutków prawnych wynikających z art. 445 § 1 KC przez
przyjęcie, że zasądzona przez Sąd pierwszej instancji kwota 1100 zł jest odpowied-
nim wyrównaniem krzywdy powoda, a żądanie przekraczające tę kwotę jest wygóro-
wane. Z tak postawionym zarzutem kasacyjnym nie sposób się zgodzić. Przepis art.
445 § 1 KC wyraźnie odsyła do wypadków przewidzianych w artykule poprzedzają-
cym, zaś przepis art. 444 KC przewiduje naprawienie szkody wywołane uszkodze-
niem ciała lub rozstrojem zdrowia, obejmujące wszelkie wynikłe stąd koszty i statuuje
prawo poszkodowanego do renty z tytułu utraty całkowicie lub częściowo zdolności
do pracy zarobkowej albo zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków
powodzenia na przyszłość.
Tymczasem u powoda wskutek upadku beli materiału na jego bark (w kwietniu
1990 r.) nie wystąpiło żadne uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia, nie utracił on też
ani częściowo ani całkowicie zdolności do pracy zarobkowej, nie zwiększyły się też
jego potrzeby ani nie zmalały jego widoki powodzenia na przyszłość. Opinia biegłego
sądowego wykluczyła związek przyczynowy pomiędzy wypadkiem, a niezdolnością
do pracy, która spowodowana jest chorobą samoistną – gośćcem zwyrodnieniowym,
choroba ta nie została też wyzwolona wypadkiem przy pracy. Wypadek ten (uderze-
nie w bark belą materiału) nie spowodowało nawet zasinienia ciała ani procentowego
uszczerbku na zdrowiu. Ustalenia te należą do elementów ustaleń faktycznych doko-
nanych przez Sąd pierwszej instancji i zaakceptowanych przez Sąd drugiej instancji,
przeto dla ich zakwestionowania konieczne byłoby wykazanie w kasacji, jakie przepi-
3
sy postępowania zostały przy tych ustaleniach naruszone i jak istotny wpływ naru-
szenie to miało na wynik sprawy. W braku takiego zarzutu kasacyjnego Sąd Naj-
wyższy związany jest ustaleniami faktycznymi Sądu drugiej instancji, zaś w świetle
tych ustaleń powód wskutek wypadku nie doznał żadnego uszczerbku na zdrowiu,
jakkolwiek mógł odczuć cierpienie fizyczne i psychiczne trudne do jednoznacznej
oceny. Dlatego też zdaniem Sądu pierwszej instancji, zaaprobowanego przez Sąd
drugiej instancji, odpowiednim do krzywdy powoda zadośćuczynieniem pieniężnym
będzie kwota 1100 zł odpowiadająca ówczesnemu minimum odszkodowania za
uszczerbek na zdrowiu. Powód bowiem w żaden sposób nie wykazał, by rozmiar
krzywdy doznanej uderzeniem w bark odpowiadał kwocie 500.000 zł.
Sąd Najwyższy stanowisko to podziela. Wysokość zadośćuczynienia winna
bowiem pozostawać w odpowiedniej proporcji wobec naprawienia szkody. Zadość-
uczynienie z art. 445 § 1 KC ma charakter kompensacyjny i powinno być stosowne
do doznanej krzywdy oraz uwzględniać takie okoliczności jak nasilenie cierpień, dłu-
gotrwałość choroby, rozmiar i trwałe następstwa zdarzenia; zadośćuczynienie, jak-
kolwiek nie jest obligatoryjne w tym znaczeniu, że należy się poszkodowanemu w
każdym wypadku uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, nie powinno też stanowić
zapłaty symbolicznej, lecz winno przedstawiać wysokość „odpowiednią” w stosunku
do doznanej krzywdy w tym znaczeniu, że musi być ona utrzymana w rozsądnych
granicach, za które uznać można, przy braku jakiegokolwiek trwałego uszczerbku na
zdrowiu (w realiach przedmiotowej sprawy), kwotę zbliżoną do przeciętnej płacy w
sferze materialnej w dacie zasądzenia zadośćuczynienia . Stosując takie kryterium
nie sposób nie uznać kwoty 1100 zł z 1997 r. za „odpowiednią”, zaś kwoty 500.000 zł
za rażąco wygórowaną. Tym samym brak jest przesłanek do uznania, iż zaskarżo-
nym wyrokiem dokonano obrazy przepisu art. 445 § 1 KC.
Z powyższych motywów Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych pods-
taw do uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 39312
KPC orzekł jak w sentencji wy-
roku.
========================================