Pełny tekst orzeczenia

Wyrok dnia 23 lutego 2001 r., II CKN 587/00
Spowodowanie opublikowania materiału prasowego – w rozumieniu art.
38 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze
zm.) – obejmuje także niezbędne czynności związane z redagowaniem,
opracowywaniem lub przygotowywaniem materiału prasowego do druku.
Przewodniczący: Sędzia SN Tadeusz Żyznowski (sprawozdawca)
Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian, Sędzia SA Andrzej Niedużak
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2001 r. na rozprawie sprawy
z powództwa Urszuli W. przeciwko Ewie M., Mirosławowi C. i Leonowi Z. o ochronę
dóbr osobistych i zapłatę, na skutek kasacji pozwanej Ewy M. od wyroku Sądu
Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 października 1998 r.,
oddalił kasację.
Uzasadnienie
Oddalając – zaskarżonym wyrokiem – apelacje pozwanych Ewy M. i Leona Z.,
Sąd Apelacyjny zaaprobował dokonane w postępowaniu pierwszoinstancyjnym
ustalenia i ich ocenę prawną. Ustalenia te – w ocenie Sądu drugiej instancji –
stanowiły dostateczną podstawę do przyjęcia, że także współpozwana Ewa M.
ponosi odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane
opublikowaniem materiału prasowego we wkładce do „Przeglądu G.” z dnia 15
czerwca 1994 r., pod tytułem „Kabaret czy korupcja” (art. 7 ust. 2 pkt 4 i art. 38 ust.
1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe, Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm. –
dalej "Pr.pras."). W obszernym i wyczerpującym uzasadnieniu Sąd drugiej instancji
szczegółowo wykazał bezzasadność zarzutów apelacji pozwanych, dotyczących
naruszenia przepisów postępowania, tj. art. 379 pkt 5 i art. 217 § 1 k.p.c. Zdaniem
tego Sądu, zarzucane przez pozwanych wadliwości w ogóle – w toku postępowania
i orzekania – nie wystąpiły.
Kasację złożyła pozwana Ewa M., zarzucając naruszenie prawa materialnego,
tj. art. 36 i 38 Pr.pras., oraz naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 379 pkt 5 w
związku z art. 217 § 1 i 2 k.p.c., i wnosząc o zmianę zaskarżonego wyroku i
oddalenie powództwa w stosunku do niej, ewentualnie o uchylenie tego wyroku z
przekazaniem sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy – po uwzględnieniu postanowień art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 24
maja 2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego … (Dz.U. Nr 48,
poz. 554) oraz art. 39311
k.p.c. (w brzmieniu przed przytoczoną zmianą) – zważył,
co następuje:
Stosownie do art. 39311
k.p.c., Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach
kasacji, te zaś zostały wyznaczone podstawami i wnioskami. Nieważność
postępowania, którą Sąd Najwyższy uwzględnia z urzędu, pozwana Ewa M.
połączyła z doznanymi, jej zdaniem, ograniczeniami w przytaczaniu przed Sądem
pierwszej instancji okoliczności faktycznych i dowodów na uzasadnienie swych
wniosków (art. 379 pkt 5 w zw. z art. 217 § 1 i 2 k.p.c.).
Podniesione w kasacji, stanowiące powtórzenie uprzednio wysuniętych przez
skarżącą okoliczności w apelacji, mających – w ocenie pozwanej – dowodzić
pozbawienia jej możności obrony praw, stanowiły przedmiot obszernych i
wyczerpujących rozważań Sądu Apelacyjnego. W konkluzji tych rozważań Sąd
drugiej instancji stwierdził, że pozwana Ewa M. – reprezentowana przez dwóch
pełnomocników procesowych: męża Marka M. i ustanowionego z urzędu adwokata
– podejmowała czynności w procesie. Nie była pozbawiona możności obrony swych
praw i nie zachodzi powoływany przez skarżącą wypadek nieważności
postępowania. Fakt, że skarżąca w całości pominęła w kasacji argumentację Sądu
Apelacyjnego nie pozbawia tej argumentacji zasadności, a także, nie stwarza
potrzeby jej powtarzania. Pozwana nie podniosła przyczyn mogących wskazywać
na nieważność postępowania lub wyroku Sądu drugiej instancji, a Sąd Najwyższy
nie stwierdził nieważności postępowania w tej instancji. Skarżąca nie zarzucała
naruszenia art. 381 k.p.c.
Z powyższego wynika, że zarzuty mające dowodzić wadliwości w sferze
naruszenia przepisów postępowania, objętych podstawą z art. 3931
pkt 2 k.p.c.,
okazały się chybione. Dokonane przez Sądy ustalenia faktyczne nie zostały
podważone. Dla oceny przez Sąd Najwyższy trafności zarzutu naruszenia prawa
materialnego (art. 3931
pkt 1 k.p.c.) miarodajny jest stan faktyczny sprawy, będący
podstawą wydania zaskarżonego wyroku (m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7
marca 1997 r., II CKN 18/97, OSNC 1997, nr 8, poz. 112).
Wysuwając zarzut naruszenia powołanych na wstępie przepisów Prawa
prasowego, skarżąca pomija niewzruszone ustalenia, do których odsyła
uzasadnienie zaskarżonego wyroku (art. 385 k.p.c.).
Sąd Apelacyjny wskazał, że pozwana na rozprawie dnia 20 lutego 1995 r.
oświadczyła, iż sama podjęła ostateczną decyzję, a dokonana korekta materiału
prasowego oznaczała w praktyce zlecenie druku tego materiału. W ocenie Sądu,
ustalone fakty nie pozostawiają wątpliwości, że to pozwana spowodowała
opublikowanie tego materiału prasowego.
Zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 36 i 38 Pr.pras. skarżąca
pominęła, że sporna broszura, której treść zakwestionowała powódka, była
materiałem prasowym w rozumieniu art. 7 ust. 2 pkt 4 Pr.pras. Stanowiła
ogłoszenie, któremu nadano postać wkładki do „Przeglądu G.”. Ogłoszenie nie
miało charakteru materiału redakcyjnego. Chybionym jest twierdzenie, że
odpowiedzialność cywilną ponosi redaktor "Przeglądu G." Stosownie do art. 38 ust.
1 Pr.pras., odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane
opublikowaniem materiału prasowego ponoszą autor, redaktor lub inna osoba,
którzy spowodowali opublikowanie tego materiału. Odpowiedzialność obejmuje
zatem każdą osobę, która spowodowała opublikowanie zakwestionowanego przez
powódkę materiału. Współzależność pomiędzy czynnościami wykonywanymi przez
pozwaną, mającymi charakter niezbędnych przed przekazaniem materiału do
druku, pozwala zaliczyć ją do kręgu osób, które spowodowały opublikowanie tego
materiału. Pozwana należała – jak to wynika z ustaleń Sądów obu instancji – do
kręgu osób, które decydowały lub współdecydowały o publikacji materiału
prasowego. Dlatego zarzutu naruszenia art. 38 Pr.pras. nie można podzielić.
Wobec braku usprawiedliwionych podstaw, kasacja została oddalona (art.
39312
k.p.c.).