Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 21 września 2001 r.
I PKN 596/00
Na zmianę pracodawcy (art. 231
§ 1 KP) nie jest wymagana zgoda pra-
cownika, który nie skorzystał z możliwości rozwiązania stosunku pracy w try-
bie art. 231
§ 4 KP.
Przewodniczący SSN Jadwiga Skibińska-Adamowicz, Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera, Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 września 2001 r. sprawy z po-
wództwa Janusza M. przeciwko D.S.P. Poland Spółce Akcyjnej w K. o odszkodowa-
nie i odprawę, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach z dnia 15 marca 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Kielcach wyrokiem z
dnia 15 marca 2000 r. oddalił apelację powoda Janusza M. od wyroku Sądu Rejono-
wego-Sądu Pracy w Kielcach z dnia 29 września 1999 r. oddalającego powództwo
skierowane przeciwko D.S.P. Poland S.A. w K. o odszkodowanie i odprawę z tytułu
zwolnienia z pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy. W sprawie tej ustalono, że
w dniu 31 maja 1999 r. strona pozwana w trybie art. 231
§ 3 KP zawiadomiła powoda
(zatrudnionego na stanowisku kierowcy-mechanika), że z dniem 1 lipca 1999 r. na-
stąpi zmiana pracodawcy na skutek przejęcia transportu samochodowego przez
firmę E., która będzie po tej dacie nowym pracodawcą, co oznacza kontynuację
stosunku pracy na dotychczasowych warunkach u nowego pracodawcy. W piśmie
tym powód został poinformowany, że zgodnie art. 231
§ 4 KP ma prawo rozwiązać
umowę o pracę bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem dotychcza-
sowego pracodawcy. Informację tę powtórzono powodowi w kolejnym piśmie z dnia
2
21 czerwca 1999 r. W dniu 28 czerwca 1999 r. powód złożył pisemne oświadczenie,
że nie wyraża zgody na „przekazanie” go do pracy w firmie E.
Na podstawie takich ustaleń Sądy meriti uznały, że doszło do rozwiązania
umowy o pracę przez powoda na zasadach, o których mowa w art. 23 § 4 KP. Sąd
Okręgowy wskazał, iż nie może budzić wątpliwości nieprzyjęcie przez powoda pro-
pozycji „przejęcia jego osoby (wraz z przekazanym działem transportu samochodo-
wego) - przez jednostkę przejmującą będącą nowym pracodawcą w rozumieniu art.
23 1
§ 3 KP. Powód nie chciał kontynuacji zatrudnienia. Znając treść pisma strony
pozwanej z dnia 28.05.1999 r. wolę tę wyraził w sposób wyraźny. Umowa o pracę
uległa więc rozwiązaniu na zasadach, o których mowa w art. 231
§ 4 KP”.
W kasacji powód podniósł zarzut naruszenia prawa materialnego - art. 231
§ 4
KP i art. 32 ustawy o związkach zawodowych. Zdaniem skarżącego Sąd drugiej in-
stancji bezpodstawnie przyjął, iż powód złożył oświadczenie woli o rozwiązaniu przez
niego umowy o pracę. Tymczasem powód nie wyraził jedynie zgody na przejście do
nowego pracodawcy „i to wszystko, nic więcej”. W istocie rzeczy miało zatem miejsce
zwolnienie powoda przez pozwanego pracodawcę z przyczyn leżących po stronie
zakładu pracy i powodowi należy wypłacić z tego tytułu odprawę oraz odszkodowa-
nie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę. Skarżący wniósł o „uchyle-
nie zaskarżonego wyroku i zasądzenie na rzecz powoda odprawy i odszkodowania w
wysokości 6 miesięcznego wynagrodzenia tj. 12000 zł”.
Strona pozwana wniosła o oddalenie kasacji, twierdząc, że odmowa powoda
przejścia do pracy w firmie „E.” spowodowała, iż „pozwana rozwiązała z powodem
umowę o pracę w dniu 07.07.1999 r. zachowując 7-dniowy termin przewidziany
przepisem na uprzedzenie przez powoda”, a „jako pracodawca nie wypowiedziała
powodowi umowy o pracę stąd nie może ponosić finansowych obciążeń”. Równo-
cześnie w takiej sytuacji nie musiała uzyskiwać zgody zakładowej organizacji związ-
kowej na „zamiar przekazania powoda do nowego pracodawcy”, a tym samym nie
naruszyła art. 32 ustawy o związkach zawodowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Należało potwierdzić zarzut naruszenia art. 231
§ 4 KP przez Sąd Okręgowy,
który bezpodstawnie przyjął, iż nieprzyjęcie przez powoda „propozycji przejęcia jego
osoby (wraz z przekazanym działem transportu samochodowego) - przez jednostkę
3
przejmującą będącą nowym pracodawcą w rozumieniu art. 231
§ 31 kp” było jedno-
znacznym wyrażeniem braku woli kontynuacji dotychczasowego zatrudnienia, które
prowadziło do rozwiązania stosunku pracy na zasadach określonych w art. 231
§ 4
KP. Tymczasem odmowa przyjęcia i pisemnego potwierdzenia przez powoda pisma
pozwanej o przejęciu części zakładu pracy (transportu samochodowego) przez no-
wego pracodawcę i skutkach prawnych dla zatrudnionych w niej pracowników w try-
bie art. 231
§ 1 i 3 KP, a także o możliwości rozwiązania przez powoda dotychczaso-
wej umowy o pracę bez wypowiedzenia za siedmiodniowym uprzedzeniem (art. 231
§
4 KP), a następnie pisemne niewyrażenie przezeń zgody na przeniesienie go do
pracy u nowego pracodawcy - oznaczały wolę kontynuacji zatrudnienia u dotychcza-
sowego pracodawcy. Nie było to zatem rozwiązanie przez powoda dotychczasowego
stosunku pracy bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym uprzedzeniem w trybie art.
231
§ 4 KP. Niezależnie jednak od tej konstatacji trzeba wskazać, że przejście pra-
cownika do nowego pracodawcy w trybie art. 231
§ 1 KP następuje z mocy prawa, co
oznacza, że niewyrażenie przez powoda zgody na podmiotową zmianę pracodawcy i
nierozwiązanie dotychczasowego stosunku pracy w trybie art. 231
§ 4 KP - nie wpły-
nęło na skuteczność dokonanej podmiotowej zmiany pracodawcy, która spowodo-
wała, że w dacie przejęcia części dotychczasowego zakładu pracy przez nowego
pracodawcę - pozwany pracodawca utracił ten status prawny, natomiast pracodawcą
powoda stała się ex lege (art. 231
§ 1 KP) firma przejmująca, tj. E. Spółka z o.o. Ina-
czej rzecz ujmując, pracownik przejęty przez nowego pracodawcę w trybie art. 231
KP nie ma z tytułu tego przejęcia roszczeń do byłego pracodawcy, który utracił ten
status prawny w dacie podmiotowej zmiany pracodawcy. Konsekwentnie oznaczało
to brak biernej legitymacji procesowej pozwanego pracodawcy, który stracił przymiot
pracodawcy w dacie przekazania części zakładu pracy firmie E. Spółce z o.o., a za-
tem powództwo i apelacja powoda podlegały oddaleniu jako skierowane przeciwko
podmiotowi, który nie był już pracodawcą powoda i przeciwko któremu powód nie
miał materialnoprawnych roszczeń związanych z podmiotową zmianą pracodawcy.
Pozbawione wpływu na te konstatacje Sądu Najwyższego miało wystawienie
przez stronę pozwaną świadectwa pracy z błędną informacją, że stosunek pracy po-
woda ustał w wyniku „rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracow-
nika zgodnie z art. 231
§ 4 KP”, albowiem pracodawca przejmujący zakład pracy lub
jego część staje się z mocy prawa stroną w dotychczasowym stosunku pracy także
wtedy, gdy poprzedni pracodawca wydał pracownikowi świadectwo pracy (por. wyrok
4
Sądu Najwyższego z dnia 29 września 1998 r., I PKN 349/98, OSNAPiUS 1999 nr
20, poz. 653). Wydanie przez stroną pozwaną świadectwa pracy powodowi nie było
zdarzeniem powodującym ustanie stosunku pracy, skoro stosunek pracy łączący
powoda ze stroną pozwaną tylko wtedy nie przekształciłby się w stosunek pracy z
nowym pracodawcą (E. Spółką z o.o.), gdyby powód rozwiązał stosunek pracy z po-
zwanym w trybie art. 231
§ 4 KP, co w rozpoznawanej sprawie nie miało miejsca.
Natomiast na podmiotową zmianę po stronie pracodawcy, która następuje ex lege
(art. 231
§ 1 KP), nie jest wymagana zgoda pracownika, który nie skorzystał z możli-
wości rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 231
§ 4 KP. Ponadto zmiana taka nie
wymagała współdziałania dotychczasowego pracodawcy z reprezentującą powoda
organizacją związkową, a zatem nie mogło być mowy o naruszeniu przysługującej
powodowi ochrony z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, z której mógł on
skorzystać u nowego pracodawcy (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Naj-
wyższego z dnia 29 października 1992 r., I PZP 52/92, OSNC 1993 z. 4, poz. 48).
Powyższe prowadziło do stwierdzenia, że zaskarżony wyrok, pomimo błędne-
go uzasadnienia, odpowiadał prawu, przeto Sąd Najwyższy oddalił kasację na pod-
stawie art. 39312
in fine KPC.
========================================