Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 9 listopada 2001 r.
III RN 142/00
Zarzut rewizji nadzwyczajnej rażącego naruszenia art. 80 KPA nie może
polegać wyłącznie na przedstawieniu stanu faktycznego ustalonego według
własnej oceny dowodów skarżącego.
Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski, Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski,
Andrzej Wróbel (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2001 r. sprawy ze skargi
Alfreda D. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 10
czerwca 1998 r. [...] w przedmiocie wymiaru podatku od nieruchomości za 1998 r., na
skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego [...] od wyroku
Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach z dnia
25 stycznia 2000 r. [...]
o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną.
U z a s a d n i e n i e
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach decyzją ostateczną z
dnia 10 czerwca 1998 r. utrzymało w mocy decyzję (nakaz płatniczy) Prezydenta
Miasta S. z dnia 16 lutego 1998 r., którą ustalono Alfredowi D. wysokość podatku od
nieruchomości za rok 1998 w łącznej kwocie 2.482,00 zł. Jako podstawę prawną de-
cyzji pierwszej instancji powołano art. 207 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordy-
nacja podatkowa (Dz.U Nr 137, poz. 926 ze zm.), ustawę z dnia 12 stycznia 1991 r. o
podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. Nr 9, poz. 31 ze zm.), ustawę z dnia 28 wrze-
śnia 1991 r. o lasach (Dz.U. Nr 101, poz. 444), rozporządzenie Ministra Finansów z
dnia 10 września 1996 r. w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego (Dz.U Nr
112, poz. 539) oraz uchwałę Rady Miejskiej w S. [...] z dnia 18 grudnia 1997 r. w
sprawie stawek podatku od nieruchomości, podatku od posiadania psów oraz po-
datku od środków transportowych na terenie miasta S.
2
Na kwotę podatku za 1998 rok składa się : 2.055,90 złotych za budynki zajęte
na działalność gospodarczą o powierzchni 172,04 m2
(stawka 11,95 zł/m2
), 195,70
złotych za piwnice związane z działalnością gospodarczą o powierzchni 50% z 32,76
m2
(stawka 11,95 zł/m2
) oraz 230,40 złotych za grunty związane z prowadzoną dzia-
łalnością gospodarczą o powierzchni 576,00 m2
(stawka 0,40 zł/m2).
W uzasadnieniu decyzji organ podatkowy pierwszej instancji podniósł, że wysokość
podatku od nieruchomości za rok 1998 ustalona została na podstawie złożonego
przez podatnika w dniu 4 listopada 1997 roku zeznania podatkowego przy zastoso-
waniu stawek określonych w aktualnie obowiązujących przepisach podatkowych,
W odwołaniu od tej decyzji Alfred D. podkreślił, że wymierzony podatek jest
zbyt wysoki, gdyż stawki podatku od nieruchomości co roku gwałtownie wzrastają.
Wskazał, iż ze względu na szkody górnicze stan techniczny budynku warsztatowego
znacznie się pogorszył, a Kopalnia nie ma pieniędzy na jego obiecaną naprawę. Za
pierwszy kwartał 1998 roku miał bardzo mało zamówień na świadczone przez niego
usługi, nie ma podstawowych narzędzi do zmiany profilu działalności i wobec tego
nie stać go na zapłacenie żądanego podatku.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze nie uwzględniło powyższego odwołania
i wskazało, że stosownie do art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podat-
kach i opłatach lokalnych obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości ciąży
na osobach fizycznych, które są właścicielami lub samoistnymi posiadaczami nieru-
chomości albo obiektów budowlanych nie złączonych trwale z gruntem. Podatek od
nieruchomości zaliczany jest do grupy podatków od posiadania majątku, a stawki
podatku zróżnicowane są w zależności od charakteru i sposobu wykorzystywania
tego majątku. Przepis art. 5 tej ustawy przewiduje, że w wypadku wykorzystywania
nieruchomości lub jej części do prowadzenia działalności gospodarczej stawki podat-
ku są wyższe aniżeli w przypadkach wykorzystywania tejże nieruchomości do innych
celów. Do określenia wysokości stawek podatkowych w podatku od nieruchomości
na dany rok podatkowy uprawniona jest rada gminy, która podejmuje w tej sprawie
uchwałę.
Następnie organ odwoławczy podkreślił, że wymiaru należnego podatku od
nieruchomości za rok 1998 dokonano w oparciu o złożony przez skarżącego wykaz
nieruchomości, a także, że zastosowane stawki podatku są zgodne z uchwałą Rady
Miejskiej w S. z dnia 18 grudnia 1997 roku [...] w sprawie ustalenia stawek podatku
od nieruchomości, podatku od posiadania psów oraz podatku od środków transpor-
3
towych na rok 1998.
W końcowej części uzasadnienia organ odwoławczy wskazał, że podniesione
w odwołaniu przez podatnika okoliczności dotyczące niewspółmiernie wysokiego po-
datku w stosunku do dochodów, jakie uzyskuje z prowadzonej działalności, a także
pogarszający się stan budynków, nie mają wpływu na wysokość podatku od nieru-
chomości. Podatek ten bowiem ma charakter majątkowy - opodatkowaniu podlega
posiadanie nieruchomości bez względu na to, czy nieruchomość ta przynosi docho-
dy, czy też na tę nieruchomość należy ponieść nakłady w celu utrzymania jej w sta-
nie zdatnym do użytku.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego Alfred D. powtórzył za-
rzuty sformułowane poprzednio w odwołaniu, podnosząc, że stawki podatku od nie-
ruchomości są każdego roku podwyższane, przy czym przy ustalaniu ich wysokości
nie bierze się pod uwagę dużego bezrobocia występującego na tym terenie, dużej
konkurencji w działalności gospodarczej, którą prowadzi, jak również faktu, że za-
trudnia pracowników, szkoli uczniów nie otrzymując w zamian jakiejkolwiek pomocy z
Urzędu w postaci np. ulg czy dotacji.
Odpowiadając na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie z powodów
powołanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Katowicach wyrokiem
z dnia 25 stycznia 2000 r. [...] oddalił skargę. W ocenie Sądu sądowa kontrola decyzji
administracyjnych dotyczy badania ich legalności, tj. zgodności z prawem. Z tego
punktu widzenia skarga Alfreda D. jest nieuzasadniona, gdyż zaskarżona decyzja
Samorządowego Kolegium Odwoławczego i poprzedzająca ją decyzja (nakaz płatni-
czy) organu pierwszej instancji są zgodne z prawem materialnym, zaś uchybienia
proceduralne organu pierwszej instancji nie miały wpływu na wynik sprawy. Odno-
śnie zaś do oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji Sąd stwierdził, że z tre-
ści art. 2 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokal-
nych wynika, że obowiązek, z zastrzeżeniem ust. 2, który ze względu na ustalony w
sprawie stan faktyczny można pominąć, ciąży na osobach fizycznych, osobach
prawnych oraz jednostkach organizacyjnych, które są właścicielami lub samoistnymi
posiadaczami nieruchomości albo obiektów budowlanych nie złączonych trwale z
gruntem. Zgodnie przy tym z treścią art. 6 ust. 1 tej ustawy, obowiązek podatkowy
powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym po-
wstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku.
4
W ocenie Sądu brzmienie powołanych przepisów nie pozostawia wątpliwości,
że decydujące znaczenie dla bytu obowiązku podatkowego w podatku od nierucho-
mości ma fakt istnienia po stronie oznaczonego podmiotu jednego z tytułów praw-
nych do nieruchomości, wskazanych w art. 2 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach
lokalnych, w tych ramach między innymi fakt samoistnego posiadania nieruchomości.
Wszystkie dotychczas odnotowane okoliczności mają, zdaniem Sądu, zasad-
nicze znaczenie dla oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji. Z zebranego w
sprawie materiału dowodowego wynika bowiem, że jako właściciele gruntu o po-
wierzchni 3.190 m2
, zapisanego w księdze wieczystej [...] figurują Stanisław B. i
Aleksandra B. Decyzją Wydziału Urbanistyki i Architektury pozwolenie na budowę
warsztatu mechaniki pojazdowej otrzymała Aleksandra B. Zarówno jednak z oświad-
czenia Aleksandry B., jak i zawiadomienia o oddaniu wymienionego warsztatu do
użytkowania, wynika, że jego budowa w całości została zrealizowana i sfinansowana
przez Alfreda D. Z akt wynika również, że dla potrzeb prowadzonej działalności skar-
żącemu została wydzielona część gruntu o powierzchni 576 m2
. Powyższe pozwala
na przyjęcie, iż mimo że nie nastąpiło przeniesienie własności przedmiotowej nieru-
chomości, to zachodzą przesłanki do uznania Alfreda D. za posiadacza samoistnego
wybudowanego warsztatu rzemieślniczego oraz gruntu zajętego dla potrzeb tegoż
warsztatu, a tym samym przyjęcie, że na skarżącym w myśl art. 2 i 6 ustawy o podat-
kach i opłatach lokalnych ciąży obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości.
Okoliczność dotycząca rodzaju prowadzonej przez skarżącego działalności gospo-
darczej, zatrudniania pracowników, szkolenia uczniów, braku zamówień na prowa-
dzone usługi, płacenia innych zobowiązań podatkowych czy też konieczność prze-
prowadzenia remontu pozbawiona jest znaczenia z punktu widzenia ciążącego na
nim obowiązku podatkowego. Wszystkie te okoliczności mogą być natomiast pod-
stawą do wystąpienia przez skarżącego z umotywowanym wnioskiem o zastosowa-
nie ulg przewidzianych ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, tj.
umorzenie zaległości podatkowych, zaniechanie poboru, rozłożenie na raty lub odro-
czenie terminu płatności podatku. Sąd nie znalazł podstaw do zakwestionowania wy-
sokości wymiaru podatku także w zakresie zastosowania stawek podatkowych.
Uchwała Rady Miejskiej w S. z dnia 18 grudnia 1997 r. [...] w sprawie ustalenia sta-
wek podatku od nieruchomości, podatku od posiadania psów oraz podatku od środ-
ków transportowych na rok 1998 ustaliła stawki podatku od nieruchomości w wyso-
kości nie przekraczającej górnej, dopuszczalnej stawki podatkowej, wynikającej z
5
ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Wspomniane w początkowej części wywodów uzasadnienia uchybienia pro-
ceduralne decyzji pierwszej instancji sprowadzają się do stwierdzenia przez Sąd
niewłaściwej praktyki powoływania jako podstawy prawnej decyzji administracyjnej
całych aktów prawnych zamiast konkretnych przepisów, mających zastosowanie do
danej, indywidualnej sprawy administracyjnej. Wadliwość ta może utrudniać stronie
zrozumienie treści decyzji i skonfrontowanie jej z treścią obowiązujących przepisów
prawnych. Powinna być zatem eliminowana z praktyki orzeczniczej organów admini-
stracji. W niniejszej sprawie nieprawidłowość tę w pewnym sensie usunięto w decyzji
odwoławczej, wskazując na przepisy mające do niej zastosowanie. W ocenie Sądu,
przedstawione wyżej naruszenie art. 210 § 1 i 4 Ordynacji podatkowej nie wywarło
jednak wpływu na wynik sprawy, zatem nie mogło stanowić podstawy do uchylenia
zaskarżonej decyzji.
Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego w rewizji nadzwyczajnej od powyższego
wyroku zarzucił rażące naruszenie prawa przez obrazę:
1) art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokal-
nych, w brzmieniu obowiązującym w latach 1995 - 1997, w związku z art.7, 11 i 77 §
1 KPA oraz art.328 § 2 KPC w związku z art.59 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Na-
czelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. Nr 74 poz.368 ze zm.) wobec braku prze-
prowadzenia dostatecznych dowodów co do tego, czy Alfred D. w roku 1998 był ob-
jęty obowiązkiem podatkowym w zakresie podatku od nieruchomości w związku z
władaniem częścią nieruchomości o pow.3069 m2
położonej przy ul. S. w S., nieru-
chomości stanowiącej własność Aleksandry B., a w szczególności, czy Alfred D. był
samoistnym posiadaczem, stanowiącej fragment tej nieruchomości, części o
pow.576 m2
,
2) art.77 § 4, 80 i 81 KPA wobec braku właściwej oceny danych utrwalonych w
protokole z kontroli przeprowadzonej w dniu 23 października 1997 r., przy jednocze-
snym braku dostatecznych informacji - jako źródła danych dla celów podatku od nie-
ruchomości - w sporządzonym na druku urzędowym oświadczeniu podatkowym (wy-
kazie nieruchomości), jakie Alfred D. złożył w dniu 4 listopada 1997 r. w Urzędzie
Miejskim w S., a także wobec przejścia do porządku nad faktem, że od części gruntu
o pow.576 m2
, mógł zostać opłacony podatek od nieruchomości przez Aleksandrę B.
w ramach przesłanego jej nakazu płatniczego za rok 1998,
3) art. 51 ustawy o NSA, w kontekście art. 22 tej ustawy, wobec braku podnie-
6
sienia przez skarżącego zarzutu nieobjęcia go obowiązkiem podatkowym w zakresie
podatku od części ww. nieruchomości, a zarazem wobec braku sprawdzenia przez
NSA, istnienia tej podstawowej przesłanki przy ustalaniu zobowiązań podatkowych,
4) art. 27 ust. 1 ustawy o NSA wobec oddalenia skargi mimo braku dostatecz-
nego wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy przez organy podatkowe.
Wskazując na powyższe podstawy wniósł o zmianę przedmiotowego wyroku NSA w
Warszawie-Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach i uwzględnienie skargi Alfreda D.
przez uchylenie decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia 10
czerwca 1998 r. [...] i utrzymanej nią w mocy decyzji Prezydenta Miasta S. z dnia 16
lutego 1998 r. w przedmiocie podatku od nieruchomości za rok 1998.
W ocenie Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego podstawową powinnością
organów podatkowych i Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach, których
stroną jest osoba uznawana za podatnika, jest ustalenie, czy dany podmiot może być
rzeczywiście postrzegany jako podatnik określonego podatku. Z dokumentacji
przedłożonej przez skarżącego, wynika, że okolicznością bezsporną w tej sprawie
jest, że Alfred D. w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych za zgodą swojej teś-
ciowej Aleksandry B., właścicielki nieruchomości o pow.3069 m2
, położonej przy ul.
S. w S., na części tej nieruchomości o pow.576 m2
wybudował kilka obiektów bu-
dowlanych z przeznaczeniem na prowadzenie działalności gospodarczej. Zabudo-
wana przez Alfreda D. część nieruchomości Aleksandry B. została oddzielona od
pozostałej części ogrodzeniem, i otrzymała - jak należy przyjmować - swój własny
adres, to jest: L. Faktem jest, że w latach 1995 - 1997 od całego gruntu wchodzące-
go w skład nieruchomości Aleksandry B., był opłacany przez właścicielkę podatek od
nieruchomości, o czym świadczą wydane wobec niej za poszczególne lata decyzje
(nakazy płatnicze).
W kwestionowanych także niniejszą rewizją nadzwyczajną decyzjach organów
podatkowych obu instancji uznano, że Alfred D. powinien płacić podatek od nieru-
chomości i od części gruntu o pow.576 m2
oraz od wybudowanych przez siebie bu-
dynków, służących mu do prowadzenia działalności gospodarczej, przyjmując tym
samym, że jest on samoistnym posiadaczem tych składników majątkowych. Jakkol-
wiek w art.336 KC zawarte jest domniemanie co do tego, iż ten, kto faktycznie włada
rzeczą (jej częścią) jest jej samoistnym posiadaczem, to domniemanie to wymaga
zawsze skonfrontowania z rzeczywistością. W sytuacji, gdy w art. 2 ustawy o podat-
kach i opłatach lokalnych wyraźnie mówi się i o posiadaniu samoistnym, i o posiada-
7
niu zależnym, to należy przyjmować, że ustawodawca odwołuje się tu do takiego
rozumienia tych pojęć, jakie spotyka się w nauce prawa cywilnego. Ustawodawca
wyraźnie przy tym zaznacza, że posiadacz zależny może być objęty podatkiem od
nieruchomości przy spełnieniu określonych przesłanek, ale tylko wówczas, gdy nie-
ruchomość stanowi własność albo Skarbu Państwa, albo jednostki samorządu teryto-
rialnego. Dane zgromadzone w aktach sprawy, a w szczególności protokół z kontroli
przeprowadzonej w dniu 27 października 1997 r., wydają się pozwalać na ustalenie,
że Alfred D., jako korzystający z użyczonego mu gruntu, jest posiadaczem zależnym,
a wybudowane przez niego obiekty, jako części składowe nieruchomości Aleksandry
B., stanowią jedynie jego nakłady na tej nieruchomości. W ocenie Pierwszego
Prezesa Sądu Najwyższego oznacza to, między innymi w kontekście wyroku Na-
czelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 grudnia 1993 r. (Przegląd Orzecznictwa
Podatkowego 1995/2/40), że sąd administracyjny powinien był uchylić decyzje obu
instancji wobec braku poczynienia przez organy podatkowe ustaleń co do tego, czy
Alfred D. był samoistnym posiadaczem określonych składników majątkowych. Za
takim ustaleniem przemawia także pośrednio brak w obecnie obowiązujących prze-
pisach odpowiedników takich przepisów, jak: 1) art. 19 ust. 3 dekretu z dnia 20
marca 1946 r. o podatkach komunalnych (Dz.U. z 1947 r. Nr 40, poz. 198), który
wprost stanowił, ale także w kontekście posiadania samoistnego, że w wypadku, gdy
osoba trzecia wzniosła na cudzym gruncie budynek, to ciąży na niej również obo-
wiązek podatkowy dotyczący gruntu, na którym ten budynek został wzniesiony, 2)
art. 4 ust.3 ustawy z 26 lutego 1951 r. o podatkach terenowych (Dz.U. Nr 14, poz.
110), w którym ustawodawca, nadając duże znaczenie prawne faktycznemu włada-
niu nieruchomością, obciążył podatkiem od nieruchomości osobę, która wybudowała
na cudzym gruncie budynek, i to również w odniesieniu do tego gruntu. Eksponując
tę ostatnią kwestię wnoszący rewizję nadzwyczajną zauważył, że obecnie obowią-
zujące przepisy w zakresie podatku od nieruchomości wymagają skorygowania. Nie
ma bowiem racjonalnego uzasadnienia, by w takim stanie faktycznym, jak wyżej
przedstawiony, właściciel nieruchomości miał być w całości obciążony podwyższo-
nym podatkiem od nieruchomości, a takiego podatku nie miał płacić posiadacz za-
leżny, nakładca, prowadzący działalność gospodarczą na cudzej nieruchomości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
8
Rewizja nadzwyczajna nie ma usprawiedliwionych podstaw. Na wstępie nale-
ży podkreślić, że Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego zarzuca zaskarżonemu wyro-
kowi rażące naruszenie przepisu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o po-
datkach i opłatach lokalnych (Dz.U. Nr 9 poz.31 ze zm.), w brzmieniu obowiązującym
w latach 1995 - 1997, gdy tymczasem przepis ten nie mógł mieć zastosowania w
sprawie podatku od nieruchomości za rok 1998 wymierzonego na podstawie zezna-
nia podatnika złożonego w dniu 4 listopada 1997 r. Przepis art. 2 powyższej ustawy
został bowiem zmieniony ustawą z dnia 4 lipca 1996 r. o zmianie ustaw o podatku
rolnym, o lasach, o podatkach i opłatach lokalnych oraz o ochronie przyrody (Dz.U.
Nr 91 poz. 409 ze zm.) z dniem 1 stycznia 1997 r. Tymczasem Naczelny Sąd Admi-
nistracyjny prawidłowo zastosował w rozpoznawanej sprawie i dokonał wykładni
przepisu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w brzmieniu
obowiązującym od dnia 1 stycznia 1997 r., a zatem bezpodstawny jest zarzut rażą-
cego naruszenia przepisu, którego Sąd nie mógł zastosować do rozstrzygnięcia tej
sprawy. Okoliczność, że brzmienie przepisu art. 2 pkt 1 ustawy przed powyższą
zmianą i brzmienie obecnie obowiązującego przepisu art. 2 ust. 1 pkt 1 są identyczne
nie ma istotnego znaczenia, skoro wnoszący rewizję nadzwyczajną wyraźnie odnosi
się do stanów faktycznych i prawnych istniejących pod rządem przepisów nieobowią-
zujących w dacie wydawania decyzji przez organy podatkowe i w dacie orzekania
przez Naczelny Sąd Administracyjny. Należy w szczególności podkreślić, że rozwa-
żania rewizji nadzwyczajnej odnośnie do prawnego charakteru posiadania przez
skarżącego spornych nieruchomości i budynków są o tyle bezprzedmiotowe, że
przepis art. 2 ustawy w obecnym brzmieniu w ogóle nie posługuje się pojęciem „po-
siadacz zależny”, gdy tymczasem uzasadnienie rewizji nadzwyczajnej zmierza do
wykazania, że skarżący był posiadaczem zależnym.
Sąd Najwyższy rozpoznaje rewizje nadzwyczajne od orzeczeń NSA stosując
odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu kasacyjnym
(art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego,
rozporządzeń Prezydenta Rzeczypospolitej - Prawo upadłościowe i Prawo o postę-
powaniu układowym, Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 43, poz.
189 ze zm.). Oznacza to, że w postępowaniu z rewizji nadzwyczajnej ma zastosowa-
nie art. 39311
KPC. Zgodnie z tym przepisem Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w
granicach kasacji, a z urzędu bierze pod rozwagę jedynie nieważność postępowania.
9
Granice kasacji wyznaczają - między innymi - podstawy kasacyjne, a więc przepisy,
których naruszenie zarzuca wnoszący kasację. Przesłanką wniesienia rewizji nad-
zwyczajnej od orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego jest rażące narusze-
nie prawa lub interesu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja
1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym). Odpowiednie stosowanie art. 39311
KPC do postępowania z rewizji nadzwyczajnej oznacza zatem, iż Sąd Najwyższy
ocenia zaskarżony wyrok tylko w odniesieniu do tych przepisów, których zastosowa-
nie lub pominięcie - zdaniem wnoszącego rewizję nadzwyczajną - jest rażącym naru-
szeniem prawa lub interesu Rzeczypospolitej Polskiej.
Sąd Najwyższy zasadniczo rozpoznaje zatem sprawę w granicach rewizji nad-
zwyczajnej określonych przez podstawy wraz z ich uzasadnieniem oraz wnioski (art.
3933
KPC). Powołanie się w rewizji nadzwyczajnej na rażące naruszenie przepisów
postępowania wymaga nie tylko przytoczenia naruszonych przepisów postępowania,
ale także wskazania, na czym polega ich naruszenie i że mogło mieć ono istotny
wpływ na wynik sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca
1997 r., III CKN 13/97, OSN 1997, nr 8, poz. 114). Uwzględnienie rewizji nadzwy-
czajnej opartej na takiej podstawie wymaga zatem, aby wnoszący rewizję nadzwy-
czajną wykazał, że następstwa stwierdzonych wadliwości postępowania kształtowały
treść kwestionowanego w sprawie orzeczenia (por. postanowienie Sądu Najwyższe-
go z dnia 10 lutego 1997 r., I CKN 57/96, OSN 1997, nr 6-7, poz. 82). Z kolei wyka-
zanie, że Naczelny Sąd Administracyjny rażąco naruszył art. 80 KPA oraz że fakt ten
mógł mieć istotny wpływ na wynik sprawy, nie może być zastąpione odmienną inter-
pretacją dowodów zebranych w sprawie, chyba że wnoszący rewizję nadzwyczajną
jednocześnie wykaże, iż ocena dowodów przyjęta przez Sąd za podstawę rozstrzy-
gnięcia przekracza granice swobodnej oceny dowodów ( por. wyrok Sądu Najwyż-
szego z dnia 10 kwietnia 2000 r., V CKN 17/00, OSNC 2000 nr 10, poz. 189). Należy
ponadto wskazać, że Sąd Najwyższy w ramach kontroli zarzutu rażącego naruszenia
art. 80 KPA przez Naczelny Sąd Administracyjny nie ustala faktów, lecz ocenia, czy
Sąd ten nie przekroczył granic swobody osądu sędziowskiego (por. wyrok Sądu Naj-
wyższego z dnia 10 września 1999 r., II UKN 93/99, OSNAPiUS 2000 nr 23,
poz.867).
W świetle powołanych wyżej przepisów jest oczywiste, że niniejsza rewizja
nadzwyczajna nie ma usprawiedliwionych podstaw. Zarzucając naruszenie zaskar-
żonym wyrokiem przepisu art. 80 KPA wnoszący rewizję nadzwyczajną nie wykazał,
10
na czym polega rażące naruszenie tego przepisu, ani w jaki sposób naruszenie to
mogło wpłynąć na wynik sprawy. Postawienie w rewizji nadzwyczajnej zarzutu rażą-
cego naruszenia powyższego przepisu nie może polegać na zaprezentowaniu stanu
faktycznego, ustalonego na podstawie własnej oceny dowodów; skarżący może tylko
wykazywać, posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że sąd drugiej in-
stancji rażąco naruszył ustanowione w wymienionym przepisie zasady oceny wiary-
godności i mocy dowodów i że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy
(por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC
2000 nr 7-8, poz. 139). Tymczasem wnoszący rewizję nadzwyczajną nie przedstawił
argumentacji prawnej usprawiedliwiającej zarzut rażącego naruszenia przepisu art.
80 KPA, lecz ograniczył się do stwierdzenia, że przepis ten został naruszony poprzez
„brak właściwej oceny danych utrwalonych w protokole z kontroli przeprowadzonej w
dniu 23 października 1997 r.,” „przy jednoczesnym braku dostatecznych informacji -
jako źródła danych dla celów podatku od nieruchomości - w sporządzonym na druku
urzędowym oświadczeniu podatkowym (wykazie nieruchomości), jakie Alfred D. zło-
żył w dniu 4 listopada 1997 r. w Urzędzie Miejskim w S., a także wobec przejścia do
porządku nad faktem, że od ww. części gruntu o pow.576 m2
, mógł zostać opłacony
podatek od nieruchomości przez Aleksandrę B. w ramach przesłanego jej nakazu
płatniczego za rok 1998.”To ostatnie zdanie wyraża jedynie przypuszczenie wnoszą-
cego rewizję nadzwyczajną, które nie może być brane pod rozwagę, tym bardziej że
w uzasadnieniu zarzutów rewizji nadzwyczajnej twierdzi się stanowczo, że „faktem
jest, że w latach 1995 - 1997 od całego gruntu wchodzącego w skład ww. nierucho-
mości Aleksandry B., był opłacany przez właścicielkę podatek od nieruchomości, o
czym świadczą wydane wobec niej za poszczególne lata decyzje (nakazy płatnicze)”.
Wnoszący rewizję nadzwyczajną nie odnosi się do przeprowadzonej przez Sąd wni-
kliwej i trafnej oceny prawnej zebranego w sprawie materiału dowodowego, której
przeciwstawia jedynie domysły i przypuszczenia odnoszące się do podstawy faktycz-
nej wyroku, gdy twierdzi, że: „Dane zgromadzone w aktach sprawy, a w szczególno-
ści protokół z kontroli przeprowadzonej w dniu 27 października 1997 r., wydają się
pozwalać na ustalenie, że Alfred D., jako korzystający z użyczonego mu gruntu, jest
posiadaczem zależnym, a wybudowane przez niego obiekty, jako części składowe
nieruchomości Aleksandry B.” lub że „jakkolwiek w art.336 KC zawarte jest domnie-
manie co do tego, iż ten, kto faktycznie włada rzeczą (jej częścią) jest jej samoistnym
posiadaczem, to domniemanie to wymaga zawsze skonfrontowania z rzeczywisto-
11
ścią.” Wnoszący rewizję nadzwyczajną nie zmierza w istocie do wykazania, że Sąd
naruszył wskazane w przepisie art. 80 KPA granice oceny materiału dowodowego
zebranego w sprawie, lecz do ustalenia innego niż poczynił to Sąd stanu faktycznego
rozpoznawanej sprawy, co czyni oczywiście nieusprawiedliwioną tę podstawę rewizji
nadzwyczajnej. Na marginesie należy wskazać, że zagadnienie charakteru prawnego
posiadania przez skarżącego spornych nieruchomości i budynków jako posiadania
samoistnego nie było kwestionowane przez skarżącego w toku postępowania
podatkowego i sądowo-administracyjnego, zaś obalenie domniemania przewidziane-
go w art. 336 KC wymaga przytoczenia poważniejszych argumentów niż tylko ko-
nieczność „konfrontacji z rzeczywistością.”
Oczywiście bezzasadny jest zarzut rażącego naruszenia zaskarżonym wyro-
kiem przepisu art. 77 § 4 KPA stanowiącego, że fakty powszechnie znane oraz fakty
znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu. Fakty znane organowi z urzędu
należy zakomunikować stronie. Zarzut ten jest oczywiście bezpodstawny, bowiem
Naczelny Sąd Administracyjny w ogóle nie zajmował się taką kwestią, zaś wnoszący
rewizję nadzwyczajną nie zarzucił zaskarżonemu wyrokowi, że pewne fakty powinny
mieć charakter prawny faktów powszechnie znanych lub faktów znanych organowi z
urzędu.
Oczywiście bezzasadny jest zarzut rażącego naruszenia przepisu art. 81 KPA
stanowiącego, że okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną, jeżeli
strona miała możność wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów, chyba
że zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 10 § 2 KPA, bowiem wnoszący re-
wizję nadzwyczajną Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego nie twierdzi, że skarżący w
postępowaniu podatkowym i postępowaniu przed Naczelnym Sadem Administracyj-
nym był pozbawiony możności wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowo-
dów, zaś Sąd Najwyższy nie może snuć w tym zakresie żadnych domysłów i przy-
puszczeń.
W związku z tym, że zarzuty naruszenia przepisów postępowania okazały się
bezpodstawne, Sąd Najwyższy jest związany podstawą faktyczną zaskarżonego wy-
roku, iż skarżący był posiadaczem samoistnym spornych nieruchomości i budynków.
W świetle tego niepodważalnego ustalenia należy stwierdzić, że Sąd prawidłowo za-
stosował przepis art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych i dokonał
jego prawidłowej wykładni.
Biorąc powyższe pod rozwagę Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
12
========================================