Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 21 listopada 2001 r.
II UKN 619/00
W sprawie, w której spółka z ograniczoną odpowiedzialnością domaga
się zmiany lub uchylenia prawomocnej decyzji ustalającej jej zobowiązanie za
nieuiszczanie składek na ubezpieczenie społeczne i odstąpienia od odpowie-
dzialności ze względu na zasady współżycia społecznego lub inne ważne
względy społeczno-gospodarcze (art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r.
o zobowiązaniach podatkowych, jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486
ze zm.) sąd ogranicza się tylko do zbadania istnienia tych przesłanek.
Przewodniczący SSN Beata Gudowska, Sędziowie SN: Roman Kuczyński
(sprawozdawca), Maria Tyszel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2001 r. sprawy z wniosku
Romana W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w G. o nie
obciążanie składką na ubezpieczenie społeczne, na skutek kasacji wnioskodawcy od
wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 maja 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 13 marca 1998 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Toruniu oddalił odwołanie Romana W. od decyzji Oddziału Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych w G. z dnia 29 grudnia 1997 r., którą organ rentowy
stwierdził, iż ubezpieczony odpowiada za zobowiązania spółki z o.o. „M.” z tytułu
składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 120.073,45 zł proporcjonalnie do
udziału w zyskach spółki i przekazał organowi rentowemu do rozpoznania wniosek
ubezpieczonego o odstąpienie od odpowiedzialności ze względu na zasady współży-
cia społecznego lub inne ważne względy społeczno-gospodarcze. Powyższy wyrok
stał się prawomocny.
2
Pismem z dnia 15 kwietnia 1998 r. organ rentowy powiadomił ubezpieczone-
go, iż podtrzymuje swoje stanowisko w przedmiocie obciążenia go kwotą 10.073,45
zł, zajęte w decyzji z dnia 29 grudnia 1997 r. W dniu 27 kwietnia 1998 r. Roman W.
złożył wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji z dnia 29 grudnia 1997 r. na podstawie
art. 154 § 2 KPA i art. 155 KPA ze względu na ważny interes społeczny lub słuszny
interes ubezpieczonego.
Decyzją z dnia 18 grudnia 1998 r. organ rentowy odmówił uwzględnienia
wniosku, zaś odwołanie od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowe-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu z dnia 14 czerwca 1999 r. z
uzasadnieniem, iż kwestia odpowiedzialności wnioskodawcy została przesądzona
prawomocnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Toruniu z dnia 13 marca 1998 r.
Nie występują natomiast przesłanki uzasadniające uwzględnienie żądania uchylenia
lub zmiany decyzji zobowiązującej do zapłaty składek ubezpieczeniowych w postaci
interesu społecznego lub słusznego interesu strony, ponieważ wnioskodawca już po
wyroku z dnia 13 marca 1998 r. sprzedał samochód oraz zniósł wspólność majątko-
wą małżeńską, co zdaniem Sądu miało na celu uniemożliwienie ewentualnej przy-
szłej egzekucji, ponadto wnioskodawca w spółce pełnił obowiązki prezesa albo wice-
prezesa, a tym samym miał wpływ na jej działalność.
Wyrokiem z dnia 11 maja 2000 r. Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Gdańsku oddalił apelację wnioskodawcy od powyższego wyroku,
podzielając stanowisko Sądu pierwszej instancji.
Kasacja wnioskodawcy od powyższego wyroku zarzuca naruszenie prawa
materialnego - art. 47 ust. 2 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach po-
datkowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.) oraz naruszenie
przepisów postępowania - art. 382 KPC przez nierozpatrzenie zasadności podstawy
prawnej obciążenia wnioskodawcy zaległościami z tytułu składki na ubezpieczenia
społeczne.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu. Przede wszystkim oczywi-
ście bezzasadny jest zarzut naruszenia art. 382 KPC, ponieważ zasadność podstawy
prawnej obciążenia wnioskodawcy obowiązkiem zapłaty składek na ubezpieczenie
społeczne została już, jak słusznie zauważyły to Sądy obu instancji, przesądzona
3
prawomocnym wyrokiem Sądu Wojewódzkiego w Toruniu z dnia 13 marca 1998 r., w
którym Sąd ten, poprzez oddalenie odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 29
grudnia 1997 r., uznał, iż wnioskodawca odpowiada za zobowiązania spółki z tytułu
składek ubezpieczeniowych w kwocie 10.073,45 zł, proporcjonalnie do udziałów w
zyskach spółki. Na okoliczność odpowiedzialności powoda za zobowiązania spółki w
zakresie składek ubezpieczeniowych Sądy obu instancji nie mogły zatem prowadzić i
nie prowadziły żadnego postępowania dowodowego w związku z decyzją organu
rentowego z dnia 18 grudnia 1998 r., wobec czego Sąd drugiej instancji nie mógł na-
ruszyć przepisu art. 382 KPC. Z kolei przepis art. 47 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach
podatkowych (w brzmieniu nadanym przez art. 4 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o
zmianie ustawy o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych oraz o zmia-
nie niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 85, poz. 426, obowiązującym od dnia 24
sierpnia 1995 r.) stanowi, że wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością od-
powiada całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki z tytułu podatków w takiej
części, w jakiej ma prawo uczestniczyć w podziale zysku. Zdanie drugie tego ustępu
wyklucza wprawdzie możliwość rozciągnięcia przepisów ustawy o zobowiązaniach
podatkowych rozporządzeniem Rady Ministrów na inne rodzaje świadczeń, jednakże
z wyraźnym wyłączeniem zobowiązań z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne
(art. 2 ust. 3 ustawy o zobowiązaniach podatkowych w brzmieniu nadanym przepi-
sem art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 1993 r. o zmianie niektórych ustaw regulu-
jących zasady opodatkowania i niektórych innych ustaw - Dz.U. Nr 134, poz. 646,
obowiązującym od dnia 1 stycznia 1994 r.). Oznacza to, że w stanie prawnym obo-
wiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji wspólnik spółki z ograniczoną
odpowiedzialnością odpowiadał całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki z
tytułu obowiązku uiszczenia składek ubezpieczeniowych w takiej części, w jakiej ma
prawo uczestniczyć w podziale zysku. Przepis art. 47 ust. 2 ustawy o zobowiąza-
niach podatkowych nie został zatem w przedmiotowej sprawie naruszony, tym wię-
cej, że także do tego zarzutu kasacyjnego odnoszą się wywody dotyczące przepisu
art. 382 KPC, ponieważ o tym, że wnioskodawca odpowiada za niezapłacone składki
ubezpieczeniowe oraz w jakim zakresie przesądzała decyzja organu rentowego z
dnia 29 grudnia 1997 r. i prawomocny wyrok Sądu Wojewódzkiego w Toruniu z dnia
13 marca 1998 r. Powołanie się w kasacji na wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z
dnia 27 lipca 1994 r. jest bezprzedmiotowe, gdyż wyrok ten dotyczył decyzji organu
rentowego z dnia 6 lipca 1993 r., a więc sprzed nowelizacji art. 2 i art. 47 ustawy o
4
zobowiązaniach podatkowych. Przedmiotem sporu w przedmiotowej sprawie jest
kwestia występowania takich okoliczności jak interes społeczny lub słuszny interes
strony, które usprawiedliwiałyby zastosowanie art. 154 § 2 i 155 KPA, bądź art. 40
ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, a więc zmianę lub uchylenie decyzji z
dnia 18 grudnia 1998 r. przez odstąpienie przez organ rentowy od orzeczenia odpo-
wiedzialności za składki na ubezpieczenia społeczne ze względu na zasady współ-
życia społecznego lub inne ważne względy społeczne. Sądy obu instancji odniosły
się do tej kwestii nie dopatrując się w stanie faktycznym sprawy okoliczności ze-
zwalających na uwzględnienie wniosku z dnia 27 kwietnia 1998 r. Jednakże ze
względu na treść przepisu art. 39311
KPC Sąd Najwyższy - rozpoznając kasację w jej
granicach - jest związany jej podstawami i wnioskami oraz stwierdza, iż kasacja sta-
wiająca jedynie zarzuty naruszenia art. 47 ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podat-
kowych i art. 382 KPC uniemożliwia odniesienie się do kwestii będącej rzeczywistą
istotą sporu.
Skoro postawione w kasacji zarzuty okazały się nieuzasadnione Sąd Najwyż-
szy nie znalazł usprawiedliwionych podstaw do jej uwzględnienia i w oparciu o art.
39312
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================