Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 28 listopada 2001 r.
II UZ 85/01
Obowiązek doręczania pism sądowych pełnomocnikowi ustanowionemu
z urzędu powstaje dopiero z momentem zawiadomienia sądu przez organ sa-
morządu zawodowego o wyznaczeniu konkretnej osoby. Sąd nie jest obowią-
zany do ponownego doręczenia takiemu pełnomocnikowi pism uprzednio do-
ręczonych stronie.
Przewodniczący SSN Andrzej Wasilewski, Sędziowie SN: Andrzej Kijowski
(sprawozdawca), Jerzy Kwaśniewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 listopa-
da 2001 r. sprawy z wniosku Bogumiła K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałowi w T. o rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek zażalenia
wnioskodawcy na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 25 września
2001 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie;
oddalił wniosek o przyznanie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie postano-
wieniem z dnia 25 września 2001 r. odrzucił kasację, którą Bogumił K., działający
przez pełnomocnika ustanowionego z urzędu, wniósł od wyroku tego Sądu z dnia 31
maja 2001 r. [...], oddalającego apelację od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie z dnia 22 września 2000 r. [...], oddalającego
odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w T., odmawiają-
cej wnioskodawcy przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W mo-
tywach przedmiotowego postanowienia Sąd Apelacyjny wskazał, że odpis kwestio-
nowanego wyroku z uzasadnieniem został skarżącemu doręczony w dniu 28
czerwca 2001 r., a zatem miesięczny termin do wniesienia kasacji (art. 3934
KPC)
2
upłynął w dniu 28 lipca 2001 r., gdy tymczasem złożenie kasacji przez pełnomocnika
ustanowionego z urzędu nastąpiło w dniu 28 sierpnia 2001 r., czyli po terminie, co
powoduje odrzucenie skargi jako niedopuszczalnej (art. 3935
KPC).
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł w imieniu powoda jego pełno-
mocnik ustanowiony z urzędu, domagając się uchylenia zaskarżonego orzeczenia i
zasądzenia kosztów udzielonej pomocy prawnej. W uzasadnieniu zażalenia podnie-
siono, że pełnomocnik z urzędu „celem wniesienia kasacji” od wyroku Sądu Apela-
cyjnego z dnia 31 maja 2001 r. został ustanowiony postanowieniem tego Sądu z dnia
17 maja 2001 r., a więc postanowieniem wydanym, a przynajmniej datowanym na 14
dni przed terminem ogłoszenia orzeczenia. Mimo to wspomniane postanowienie zo-
stało Okręgowej Radzie Adwokackiej w K. doręczone dopiero w dniu 26 lipca 2001 r.
Jako pełnomocnika z urzędu Rada wyznaczyła dla wnioskodawcy adwokata Wojcie-
cha S., wysyłając do niego pismo z dnia 30 lipca 2001 r., które do jego kancelarii
wpłynęło w dniu 1 sierpnia 2001 r. Pełnomocnik skarżącego uważa więc, że mie-
sięczny termin do wniesienia kasacji mógł upłynąć najwcześniej w dniu 1 września
2001 r., tym bardziej iż doręczenie odpisu sentencji i uzasadnienia wyroku Sądu
Apelacyjnego, dokonane wnioskodawcy w dniu 28 czerwca 2001 r., było pozbawione
procesowej doniosłości. Jeżeli bowiem w danej sprawie ustanowiono pełnomocnika,
to zgodnie z art. 133 § 3 KPC, jemu należy dokonywać wszelkich doręczeń, a dorę-
czenia adresowane bezpośrednio do strony są bezskuteczne. Pełnomocnik skarżą-
cego nie otrzymał zaś do dziś odpisu sentencji i uzasadnienia wyroku z dnia 31 maja
2001 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie okazało się bezzasadne i podlega oddaleniu. Chybiony jest w
szczególności zarzut naruszenia przez Sąd Apelacyjny przepisu art. 133 § 3 zdanie 1
KPC, stanowiącego, że jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę
upoważnioną do odbioru pism sądowych, to doręczeń należy dokonywać tym pod-
miotom. Wobec pełnomocnika ustanowionego z urzędu obowiązek ten ma bowiem
nawet po uprawomocnieniu się odpowiedniego postanowienia sądowego potencjalny
charakter dopóty, dopóki nie zostanie zaktualizowany i zarazem skonkretyzowany
przez decyzję organu samorządu zawodowego o desygnowaniu do tej roli oznaczo-
nego adwokata lub radcy prawnego. Powinność doręczenia pism sądowych pod ad-
3
resem kancelarii pełnomocnika skarżącego zaktualizowała się zatem dla Sądu Ape-
lacyjnego dopiero z momentem otrzymania zawiadomienia Okręgowej Rady Adwo-
kackiej w K. z dnia 30 lipca 2001 r., że skargę kasacyjną w niniejszej sprawie ma
opracować adwokat Wojciech S. Wspomnianej powinności nie można więc rozciągać
na wcześniejsze doręczenia, które zgodnie z ogólną regułą przepisu art. 133 § 1
KPC były dokonywane bezpośrednio do rąk ubezpieczonego. Dotyczy to również
doręczonego mu w dniu 28 czerwca 2001 r. odpisu sentencji i uzasadnienia wyroku
Sądu Apelacyjnego z dnia 31 maja 2001 r. Konieczność dokonywania ustanowio-
nemu przez sąd pełnomocnikowi do sporządzenia kasacji ponownego doręczenia
odpisu kwestionowanego orzeczenia, wcześniej skutecznie doręczonego stronie
zgłaszającej taki wniosek, nie byłaby zresztą racjonalna i dlatego podobnego zacho-
wania nie nakazuje sądowi drugiej instancji żaden przepis obowiązującego prawa.
Miesięczny termin z art. 3934
KPC do wniesienia kasacji upłynął więc w dniu
28 lipca 2001 r. Termin ten, jako ustawowy termin procesowy, nie podlegał przedłu-
żeniu, a jego upływ Sąd drugiej instancji był obowiązany uwzględnić z urzędu i od-
rzucić kasację jako niedopuszczalną (art. 3935
KPC). Oceny tej nie zmienia fakt, że
dochowanie tego terminu przez pełnomocnika w niniejszej sprawie, który o wyzna-
czeniu przez okręgową radę adwokacką dowiedział się w dniu 1 sierpnia 2001 r.,
było z istoty rzeczy niemożliwe, co wszakże nie oznacza równocześnie, iż pełnomoc-
nik miał dla potrzeb sporządzenia kasacji do swej dyspozycji pełny miesiąc. Innymi
słowy, pełnomocnik powinien działać bezzwłocznie i wraz ze spóźnioną skądinąd
kasacją zgłosić na ogólnych zasadach wniosek o przywrócenie terminu do jej wnie-
sienia (art. 168 in. KPC), czego Sąd nie mógł uczynić z własnej inicjatywy.
Umiejętność poprawnego procesowo zakwalifikowania powyższej sytuacji fak-
tycznej należy potraktować jako elementarny składnik adwokackiego warsztatu za-
wodowego. Skarbu Państwa nie mogą obciążać koszty udzielonej z urzędu pomocy
prawnej, która nie spełnia takich wymagań. Dlatego należało oddalić również wnio-
sek o zasądzenie kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, po-
mimo oświadczenia pełnomocnika, że nie zostały one uiszczone w całości bądź w
części.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39319
w związku z
art. 397 § 2 i art. 385 KPC orzekł jak w sentencji.
========================================