Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 11 grudnia 2001 r.
II UKN 656/00
Zaprzestanie pobierania świadczenia, o którym mowa w art. 100 ust, 2
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) nie jest warunkiem uzasad-
niającym zastosowanie art. 186 ust. 2 pkt 2 tej ustawy w stosunku do osoby,
która wniosek o świadczenie emerytalno-rentowe zgłosiła przed dniem 1 stycz-
nia 1999 r.
Przewodniczący SSN Teresa Romer, Sędziowie SN: Beata Gudowska, Maria
Tyszel (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2001 r. sprawy z wniosku
Mariana L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w C. o wyso-
kość świadczenia, na skutek kasacji organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjne-
go w Katowicach z dnia 12 kwietnia 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyro-
kiem z dnia 12 kwietnia 2000 r. [...] po rozpoznaniu apelacji Mariana L. od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 4
listopada 1999 r. [...], zmienił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję Za-
kładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w C. z dnia 9 kwietnia 1999 r. i przyznał
ubezpieczonemu prawo do górniczej renty z tytułu niezdolności do pracy na podsta-
wie ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin.
W kasacji organ rentowy zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie art. 186
ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118 ze zm.) i wniósł o jego uchyle-
nie.
2
Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co następuje:
Kasacja jest środkiem zaskarżenia o charakterze ściśle prawnym o ograniczo-
nym zakresie podmiotowym, przedmiotowym i czasowym. Zgodnie z art. 39311
KPC -
w rozpoznawaniu kasacyjnym, Sąd Najwyższy jest związany granicami kasacji wy-
znaczonymi przytoczonymi w niej podstawami, skonkretyzowanymi w zarzutach, ich
uzasadnieniem oraz wnioskami. Stosownie do art. 3931
pkt 1 KPC podstawę kasacji
może stanowić naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub nie-
właściwe zastosowanie. W rozpoznawanej sprawie, jako podstawę kasacji wskazano
zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem przepisu prawa materialnego, art. 186 ust.
2 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez-
pieczeń Społecznych, bez konkretyzacji, czy Sąd Apelacyjny dokonał jego błędnej
wykładni, czy też niewłaściwego zastosowania (ewentualnie - niezastosowania).
Wprawdzie w uzasadnieniu kasacji jest wzmianka o wykładni art. 186 ust. 2 pkt 2
ustawy o FUS, lecz zabrakło wywodu prawnego stosownego do tej podstawy, bo-
wiem wywodem takim nie jest stwierdzenie: „Zdaniem organu rentowego z wyrokiem
Sądu apelacyjnego zgodzić się nie można”, jednakże powołanie się na art. 100 tejże
ustawy pozwoliło Sądowi Najwyższemu na merytoryczne rozpoznanie kasacji, jako
wniesionej z zarzutem błędnej wykładni przepisu powołanego w jej części wstępnej.
Jest poza sporem, że wnioskodawca zgłosił wniosek o górniczą rentę z tytułu
niezdolności do pracy w dniu 12 listopada 1998 r., a organ rentowy, na podstawie
przepisów ustawy z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich
rodzin (jednolity tekst: Dz.U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154 ze zm.), decyzją z dnia 18
stycznia 1999 r. rentę tę przyznał - z równoczesnym zawieszeniem jej wypłaty, wo-
bec braku zaświadczenia z zakładu pracy o zaprzestaniu pobierania zasiłku choro-
bowego. Po przesłaniu (3 marca 1999 r.) przez zakład pracy wnioskodawcy jego
karty zasiłkowej organ rentowy kolejną decyzją (z 9 kwietnia 1999 r.) podjął od dnia
1999 r. wypłatę renty z tym, że ponownie ustalił jej wysokość przy zastosowaniu
przepisów ustawy o FUS. Zgodnie z art. 186 ust. 2 pkt 2 tej ustawy, jej przepisy sto-
suje się do wniosków o świadczenia zgłoszonych przed 1 stycznia 1999 r. (przed
dniem wejścia w życie ustawy), jeżeli choćby jeden z warunków do uzyskania prawa
do świadczenia został spełniony, poczynając od tego dnia. Stosownie natomiast do
jej art. 100 ust. 1, prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem
3
spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z tym, że na
podstawie ust. 2 tego przepisu prawo między innymi do renty z tytułu niezdolności do
pracy powstaje z dniem zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia
rehabilitacyjnego lub wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.
Prawidłowe jest stanowisko Sądu Apelacyjnego, że warunki do nabycia przez
wnioskodawcę prawa do górniczej renty z tytułu niezdolności do pracy określał art.
12 ustawy o z.e.g., stanowiący, że renta ta przysługuje górnikowi, który łącznie speł-
niał następujące warunki: był niezdolny do pracy, miał określony okres pracy górni-
czej wraz z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi, a jego niezdolność powstała w
czasie pracy górniczej lub z nią równorzędnej albo w czasie pobierania z tytułu tej
pracy zasiłków z ubezpieczenia społecznego z powodu choroby lub macierzyństwa.
Stosownie natomiast do art. 24 w związku z art. 76 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r.
o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.)
prawo do świadczeń emerytalno-rentowych powstawało z dniem spełnienia się
wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z tym, że w razie pobie-
rania przez pracownika zasiłku chorobowego - jego prawo do emerytury, renty szko-
leniowej lub renty z tytułu niezdolności do pracy, powstawało z dniem zaprzestania
pobierania tego zasiłku. Na gruncie tego przepisu zarówno w doktrynie, jak i w prak-
tyce sądów powszechnych oraz orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się
pogląd rozgraniczający warunki do nabycia prawa do świadczenia emerytalno-rento-
wego od przesłanek decydujących o jego realizacji. Rozgraniczenie takie potwierdził i
ugruntował art. 100 ustawy o FUS; przepis ten, o treści analogicznej do art. 76
ustawy o z.e.p., został podzielony na dwa ustępy, z których pierwszy stwierdza na-
bycie prawa po spełnieniu warunków ustawowych, a drugi określa przesłanki powo-
dujące, że prawo do jego realizacji powstaje dopiero po zaprzestaniu pobierania
świadczeń wymienionych w tym przepisie. Skoro zatem w omawianym art. 186 ust.
pkt 2 ustawy o FUS ustawodawca nie przewiduje stosowania jej przepisów w stosun-
ku do osób, których „prawo do świadczeń powstało po dniu wejścia w życie tej
ustawy”, lecz wówczas „jeżeli choćby jeden z warunków do uzyskania prawa do
świadczenia” został spełniony po tym dniu, to uzasadniony jest wyrażony w zaskar-
żonym wyroku pogląd o braku podstaw prawnych do zastosowania wobec wniosko-
dawcy przepisów ustawy o FUS, bowiem przed dniem 1 stycznia 1999 r. zgłosił on
wniosek o górniczą rentę z tytułu niezdolności do pracy i spełnił określone w art. 12
ustawy o z.e.g. wszystkie warunki do jej przyznania.
4
Stwierdzenie kasacji: „Organ rentowy stoi na stanowisku, że oprócz opisanych
w uzasadnieniu przez Sąd Apelacyjny warunków koniecznych do uzyskania prawa
do renty górniczej, niezbędne jest również spełnienie warunku zawartego w art. 100
cyt. ustawy”, nie jest argumentem prawnym poddającym się do kontroli kasacyjnej, a
brak stosownego wywodu sugeruje, że kasacja oparta jest na pomyleniu pojęć mate-
rialnoprawnych warunków nabycia prawa do renty od jego powstania i realizacji.
Przytoczona w kasacji podstawa nie jest więc usprawiedliwiona.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 39312
KPC Sąd Najwyższy
orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================