Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 25 stycznia 2002 r.
II UKN 788/00
Sąd drugiej instancji zmieniając wyrok sądu pierwszej instancji i przy-
znając prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, obowiązany jest spraw-
dzić, czy spełnione są wszystkie warunki przyznania świadczenia, w tym waru-
nek powstania niezdolności do pracy w okresie nie dłuższym niż 18 miesięcy
od ustania zatrudnienia (art. 32 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopa-
trzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.).
Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Roman Kuczyński
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2002 r. sprawy z wniosku
Anny P.-M. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w C. o
prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, na skutek kasacji organu rentowego
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 marca 2000 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach do ponownego rozpoznania,
pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 5 października 1999 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Częstochowie oddalił odwołanie Anny P.-M. od decyzji Oddziału
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w C. z dnia 30 grudnia 1998 r. odmawiającej
przyznania jej renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu braku wymaganego 5-
letniego okresu zatrudnienia, zarówno w 10-leciu poprzedzającym złożenie wniosku
o rentę (11 miesięcy i 14 dni), jak i 10-leciu poprzedzającym powstanie niezdolności
do pracy (4 lata 4 miesiące i 22 dni), przy czym niezdolność do pracy powstała od 1
marca 1995 r.
2
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach wyro-
kiem z dnia 30 marca 2000 r. - w uwzględnieniu apelacji wnioskodawczyni - zmienił
zaskarżony wyrok i poprzedzającą go decyzję organu rentowego w ten sposób, że
przyznał jej prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od
dnia 7 grudnia 1998 r. do dnia 31 grudnia 2000 r., z uzasadnieniem, iż jeżeli nie bu-
dzi zastrzeżeń data powstania niezdolności do pracy (1 marca 1995 r.), to dziesię-
cioletni okres, z którego należy przyjmować zatrudnienie, winien przypadać na okres
od 1 marca 1995 r. wstecz do 28 lutego 1985 r., nie zaś jak przyjął organ rentowy od
31 grudnia 1985 r. do 30 grudnia 1995 r. W tak liczonym dziesięcioleciu wnioskodaw-
czyni posiada 3 lata 9 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i przy doliczeniu 1/3
okresów nieskładkowych w wymiarze 1 roku 3 miesięcy i 8 dni posiada łącznie wy-
magany okres (5 lat 1 miesiąc i 30 dni zatrudnienia).
Kasacja organu rentowego zarzuca powyższemu wyrokowi naruszenie prawa
materialnego - art. 32 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emery-
talnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.) w związku z art. 6
ust. 2 ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasa-
dach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 104, poz.
45 ze zm.) przez przyznanie wnioskodawczyni renty mimo niespełnienia jednego z
wymaganych warunków oraz naruszenie przepisów postępowania - art. 233 § 1 KPC
przez błędne ustalenie, że wnioskodawczyni posiada wymagany okres zatrudnienia.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja okazała się uzasadniona. Przyjmując, że wnioskodawczyni w dziesię-
cioleciu poprzedzającym powstanie inwalidztwa (28 luty 1985 r. - 1 marca 1995 r.)
posiada okres zatrudnienia (składkowy i nieskładkowy) uprawniający do nabycia
prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wynoszący 5 lat 1 miesiąc i 3 dni, Sąd
drugiej instancji miał obowiązek zbadania, czy wnioskodawczyni odnośnie do przy-
jętego okresu zatrudnienia spełnia wszystkie łącznie wymagane warunki dla nabycia
prawa do renty. Takim istotnym warunkiem okazało się wymaganie z art. 32 pkt 3
ustawy o z.e.p., a mianowicie powstanie niezdolności do pracy w czasie zatrudnienia
(okresów składkowych i nieskładkowych) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od
ustania tego okresu. Jeżeli zatem powstanie niezdolności do pracy przyjęto na dzień
1 marca 1995 r., to należy zauważyć, że data ta przypada po upływie 18 miesięcy od
3
ustania stosownego okresu (urlopu wychowawczego, przysługującego do 31 grudnia
1991 r.), tj. po dniu 30 czerwca 1992 r. Wobec kasacyjnego zarzutu naruszenia
przepisów postępowania zauważyć także należy, że opinia biegłego lekarza sądo-
wego specjalisty onkologa zawiera wzmiankę (w wywiadzie) o leczeniu wnioskodaw-
czyni od maja 1995 r., jednakże w żaden sposób nie uzasadnia dlaczego za począt-
kową datę niezdolności do pracy wskazana została data 1 marca 1995 r. Wniosko-
dawczyni w swojej apelacji podniosła, że początki jej choroby były wcześniejsze niż
w marcu 1995 r. i że rak inwazyjny potrzebuje około 8 lat do osiągnięcia rozmiaru 1
cm, a w jej przypadku wielkość ta wynosiła 0,8 cm. Wnioskodawczyni nie jest leka-
rzem i samodzielnie nie mogła dojść do takich stwierdzeń, a zatem albo o rozwoju
choroby dowiedziała się od lekarzy leczących albo z literatury specjalistycznej.
Kwestia daty powstania niezdolności do pracy nabiera także istotnego zna-
czenia z tego względu, że wnioskodawczyni kolejny okres ubezpieczenia rozpoczyna
1 kwietnia 1995 r., a więc po upływie 1 miesiąca od przyjętej daty powstania niezdol-
ności do pracy, z tym że zatrudnienie wykonywane po 1 kwietnia 1995 r. do daty zło-
żenia wniosku o rentę jest zbyt krótkie dla nabycia prawa do renty.
Dla zbadania zatem kwestii daty powstania niezdolności do pracy i jej powią-
zania z okresem zatrudnienia zachodzi konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku
i przekazania sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy na podstawie art. 39313
§ 1 KPC orzekł
jak w sentencji wyroku.
========================================