Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 8 lutego 2002 r.
II UKN 112/01
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk
(sprawozdawca), Roman Kuczyński.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 lutego 2002 r. sprawy z
wniosku Leszka F. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w C. o
rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, na skutek kasacji
wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 19 kwietnia 2000 r.
[...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apelacyjnemu w Ka-
towicach do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyj-
nego.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 14 grudnia 1999 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w
C. wstrzymał wnioskodawcy Leszkowi F. dalszą wypłatę renty z tytułu choroby zawo-
dowej wobec odzyskania zdolności do pracy.
Odwołanie wnioskodawcy od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 15 paź-
dziernika 1999 r. [...]. Po przeprowadzeniu dowodu z dwóch opinii biegłych lekarzy
Sąd uznał, że choroba zawodowa nie powoduje niezdolności do pracy. Wydający
pierwszą opinię biegły z zakresu medycyny przemysłowej stwierdził, że wnioskodawca
jest nadal częściowo niezdolny do pracy a stan jego zdrowia nie uległ poprawie. Drugą
opinię wydali biegli z Instytutu Medycyny Pracy, którzy stwierdzili, że od daty ostatnie-
go badania nastąpiła poprawa stanu zdrowia wnioskodawcy i obecnie stopień za-
awansowania chorób narządu ruchu uznanych za chorobę zawodową nie powoduje
niezdolności do pracy. Sąd uznał za wiarygodną tą ostatnią opinię, gdyż zawiera ona
bardzo dokładną ocenę stanu zdrowia wnioskodawcy i została dokonana przez wy-
specjalizowaną jednostkę.
2
W apelacji od tego wyroku wnioskodawca zarzucił, że Sąd bezkrytycznie oparł
się na opinii Zakładu Medycyny Pracy w Ł. pomijając bez podania motywów poprzed-
nią opinię i nie ustosunkował się do potwierdzającej ją dokumentacji lekarskiej. W
związku z rozbieżnymi opiniami biegłych wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii
biegłych z Zakładu Medycyny Sądowej.
Wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2000 r. [...] Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Katowicach oddalił apelację. Sąd Apelacyjny uznał za prawidłowe
ustalenia Sądu pierwszej instancji oparte na opinii Instytutu Medycyny Pracy. Prze-
mawia za tym fachowość placówki wydającej tę opinię. Wydanie opinii poprzedził do-
kładny wywiad chorobowy oraz badania ogólnolekarskie, ortopedyczne i radiologiczne
przeprowadzone przez specjalistów z zakresu medycyny przemysłowej oraz chirurgii
urazowej i ortopedii. Opinia zawiera fachowe, logiczne i przekonujące uzasadnienie
wniosków końcowych, które znajdują potwierdzenie w dokumentacji lekarskiej i prze-
prowadzonych badaniach. Zawarte w opinii rozpoznanie licznych zmian chorobowych
nie oznacza istnienia niezdolności do pracy, skoro nastąpiła poprawa w takim stopniu,
że wnioskodawca odzyskał zdolność do pracy.
Wyrok ten zaskarżył kasacją wnioskodawca opierając kasację na podstawie na-
ruszenia przepisów postępowania mającego wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2
KPC.) Naruszony został przepis art. 233 § 1 KPC przez pominięcie bez uzasadnienia
pierwszej opinii biegłego sądowego, przepis art. 286 KPC przez oparcie ustaleń na
pisemnej opinii w sytuacji gdy należało zażądać ustnego wyjaśnienia autorów opinii
względnie wydania opinii uzupełniającej oraz przepis art. 328 § 2 KPC przez brak
wskazania podstawy prawnej rozstrzygnięcia. W związku z tymi zarzutami wniosko-
dawca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apela-
cyjnemu w Katowicach do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 328 § 2 KPC w sposób wskazany w
kasacji. Sąd Apelacyjny na wstępie swoich rozważań wskazał podstawę prawną usta-
nia prawa do świadczeń - art. 78 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.), który ma zasto-
sowanie, jeżeli zostanie stwierdzony brak niezdolności do pracy w rozumieniu art. 23
tej ustawy. W dalszej części uzasadnienia zajął się kwestią ustaleń faktycznych pod
3
kątem istnienia lub nieistnienia warunków określonych w powołanych przepisach. Na-
ruszenie art. 328 § 2 KPC nastąpiło natomiast w związku z oceną dowodów, jakiej Sąd
powinien dokonać stosownie do zasad określonych w art. 233 § 1 KPC. Ten ostatni
przepis stanowi, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów na podstawie wszech-
stronnego materiału dowodowego. Wyraz tej oceny powinien się znaleźć w motywach
wyroku przy czym przepis art. 328 § 2 KPC wymaga nie tylko wskazania dowodów, na
których sąd się oparł, lecz także podania przyczyn, dla których innym dowodom od-
mówił wiarygodności i mocy dowodowej. Wskazując przyczyny uznania za wiarygodną
opinię Zakładu Medycyny Pracy Sąd Apelacyjny powołał się na fachowość osób ją
sporządzających i dokładność przeprowadzonych badań. Nie wskazał natomiast żad-
nych powodów, dla których poprzednią opinię, sporządzoną przez biegłego z zakresu
medycyny przemysłowej, uznał za niewiarygodną. Nie została zakwestionowana ani
wiedza fachowa tego biegłego ani dokładność przeprowadzonych przez niego badań
oraz analizy dokumentacji. Nie zostało nawet wskazane czy błędy tej opinii występują
w rozpoznaniu zmian chorobowych czy w końcowych wnioskach. Słuszny jest zatem
zarzut, że ocena materiału dowodowego została dokonana bez wszechstronnego jego
rozważenia, co narusza przepis art. 233 § 1 KPC.
W przypadku wydania w sprawie dwu rozbieżnych w istotnych kwestiach opinii
lekarskich nieprawidłowością jest oparcie ustaleń na jednej z tych opinii bez wyjaśnie-
nia sprzeczności. Sąd Apelacyjny, mimo zgłoszonych w apelacji zarzutów, tego nie
uczynił, czym naruszył przepis art. 286 KPC. Wymagane było wzajemne ustosunko-
wanie się autorów sprzecznych opinii do twierdzeń przeciwnych. W przypadku, gdy
rozbieżność poglądów na kwestie medyczne nie wynika z błędów lub niedokładności
występujących w jednej z opinii, argumentacja za przyjęciem jednego lub drugiego
stanowiska wymaga wiedzy fachowej. W takiej sytuacji dla rozstrzygnięcia sprawy po-
trzebne jest zażądanie trzeciej opinii biegłych, ustosunkowującej się do rozbieżnych
stanowisk.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy uznając kasację za usprawiedliwioną na pod-
stawie art. 39313
§ 1 KPC uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Apela-
cyjnemu w Katowicach do ponownego rozpoznania.
========================================