Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 27 września 2002 r.
II UKN 81/02
1. Za zaległości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w opłacaniu
składek na ubezpieczenie społeczne, powstałe przed wejściem w życie art. 31
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.), odpowiadali wspólnicy na podstawie art. 332 i
343 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr
137, poz. 926 ze zm.).
2. Gmina, będąca jednoosobowym wspólnikiem gminnej spółki z ograni-
czoną odpowiedzialnością, ponosiła odpowiedzialność za zaległości tej spółki
w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne.
Przewodniczący SSN Beata Gudowska, Sędziowie SN: Krystyna Bednarczyk,
Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 września 2002 r.
sprawie z wniosku Gminy Miasta G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-
Oddziałowi w G. o składki na ubezpieczenie społeczne, na skutek kasacji wniosko-
dawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 9 listopada 2001 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wyrokiem
z dnia 9 listopada 2001 r. zmienił zaskarżony przez organ ubezpieczeń społecznych
wyrok Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Toruniu z dnia
16 czerwca 2000 r. i oddalił odwołanie Gminy G. od decyzji składkowej z dnia 8 listo-
pada 1999 r., stwierdzającej, że Gmina G. jako jedyny wspólnik G. Przedsiębiorstwa
Budowlanego Spółki z o.o. w G. odpowiada za zobowiązania tej spółki z tytułu skła-
dek na ubezpieczenie społeczne pracowników w kwocie 100.492,13 zł, tj. proporcjo-
nalnie do udziału w zyskach. W sprawie tej ustalono, że GPB Spółka z o.o. w G. nie
2
opłaciła w tej kwocie składek na ubezpieczenie społeczne pracowników w okresie od
sierpnia 1995 r. do września 1997 r., dlatego organ ubezpieczeń społecznych obar-
czył obowiązkiem zapłaty Gminę G. jako jedynego wspólnika tej Spółki (aktualnie w
upadłości) na podstawie art. 68 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o syste-
mie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 40 ust. 1 i 2 oraz art. 47 ust. 2 ustawy
z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych. Po rozpoznaniu odwołania
Gminy G., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i zwolnił Gminę G. od odpo-
wiedzialności za zobowiązania składkowe GPB Spółki z o.o. w upadłości, wskazując,
że z dniem 1 stycznia 1998 r. na podstawie art. 343 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierp-
nia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm., powoływanej da-
lej jako Ordynacja podatkowa) utraciła moc ustawa z dnia 19 grudnia 1980 r. o zo-
bowiązaniach podatkowych. W myśl art. 332 Ordynacji podatkowej, do odpowie-
dzialności osób trzecich, o których mowa w ustawie o zobowiązaniach podatkowych
powstałych przed dniem wejścia w życie Ordynacji, stosuje się przepisy ustawy o
zobowiązaniach podatkowych, co gramatycznie oznacza, iż norma ta dotyczy jedynie
odpowiedzialności za zobowiązania powstałe przed dniem wejścia w życie Ordynacji.
Gdyby założyć, że art. 332 Ordynacji podatkowej miał zastosowanie do zobowiązań
z tytułu składek poprzez art. 343 § 2 Ordynacji podatkowej w związku z przepisami
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1989 r. w sprawie rozciągnięcia
przepisów ustawy o zobowiązaniach podatkowych do zobowiązań z tytułu składek na
ubezpieczenie społeczne, to obowiązywanie przepisów tego aktu wykonawczego
było ograniczone do czasu ich zastąpienia nowymi przepisami, nie dłużej jednak niż
dwa lata od dnia wejścia w życie Ordynacji podatkowej. Te nowe przepisy, o których
mowa w art. 343 § 2 Ordynacji podatkowej, weszły w życie z dniem 25 listopada
1998 r. (art. 31 i 127 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a zatem od
tej daty zakres stosowania Ordynacji podatkowej do zobowiązań z tytułu składek na
ubezpieczenie społeczne określa art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, który nie stosuje się do tego rodzaju zobowiązań. Po wejściu w życie
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych brak jest podstaw prawnych do docho-
dzenia od Gminy G. zwrotu zaległych składek GPB Spółki z o.o. w G..
Uwzględniając apelację organu ubezpieczeń społecznych, Sąd Apelacyjny
podzielił pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2001 r., II
UKN 287/00), iż także po wejściu w życie Ordynacji podatkowej w zakresie odpowie-
dzialności z tytułu zaległości składkowych powstałych przed dniem 1 stycznia 1998 r.
3
w dalszym ciągu obowiązują unormowania ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobo-
wiązaniach podatkowych. Dzieje się tak z mocy art. 332 Ordynacji podatkowej, który
przewiduje przypadki dalszego stosowania przepisów ustawy o zobowiązaniach po-
datkowych do określonych zdarzeń prawnych zaistniałych pod rządem ustawy o zo-
bowiązaniach podatkowych. Według tego przepisu do odpowiedzialności osób trze-
cich, o których mowa w ustawie o zobowiązaniach podatkowych powstałych przed
wejściem w życie Ordynacji podatkowej, stosuje się w dalszym ciągu przepisy
ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Ponadto z mocy art. 343 § 2 pkt 1 Ordynacji
podatkowej, pozostawały w mocy, do czasu zastąpienia ich nowymi przepisami, nie
dłużej niż dwa lata od wejścia w życie tej Ordynacji, przepisy wykonawcze wydane
na podstawie ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Tego rodzaju regulacja ozna-
czała dalsze okresowe obowiązywanie przepisów aktu wykonawczego do ustawy o
zobowiązaniach podatkowych, która utraciła moc obowiązującą. Skoro zaległości
składkowe GPB Spółki z o.o. w G., której jedynym udziałowcem jest Gmina G., po-
wstały przed dniem wejścia w życie Ordynacji podatkowej, to do tych zaległości
składkowych należało stosować dotychczasowe przepisy podatkowe z mocy art. 343
§ 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej.
Ponadto Sąd Apelacyjny uznał, iż art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r.
o samorządzie terytorialnym, który stanowi, że gmina nie ponosi odpowiedzialności
za zobowiązania innych komunalnych osób prawnych, a te nie ponoszą odpowie-
dzialności za zobowiązania gminy, nie wyłącza odpowiedzialności gminy, będącej
jednym wspólnikiem spółki z o.o. za jej zaległości składkowe na podstawie art. 47
ust. 2 ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Przepis art. 49 ust. 1 ustawy o samo-
rządzie terytorialnym obowiązywał jeszcze przed wejściem w życie art. 47 ust. 2
ustawy o zobowiązaniach podatkowych, który ma charakter unormowania szczegól-
nego przewidującego odpowiedzialność za zobowiązania z tytułu składek na ubez-
pieczenie społeczne wszystkich podmiotów będących wspólnikami, bez względu na
status prawny wspólnika dłużnika zalegającego z zapłatą składek na ubezpieczenie
społeczne. Odpowiedzialność Gminy G. przesądza zatem przymiot jedynego wspól-
nika dłużnika zalegającego z zapłatą składek na ubezpieczenie społeczne.
W kasacji Gminy G. podnosi się zarzut naruszenia następujących przepisów
prawa materialnego: 1) art. 332 i 343 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej - przez przyję-
cie, że przepisy te znajdują zastosowanie do odpowiedzialności osób trzecich za na-
leżności z tytułu składek powstałych przed wejściem w życie tej ustawy, w sytuacji
4
wszczęcia i orzekania o tej odpowiedzialności po dniu 1 stycznia 1999 r., 2) art. 31
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - przez
przyjęcie, że ma on zastosowanie tylko do należności z tytułu składek powstałych po
dniu 24 listopada 1998 r., 3) art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzą-
dzie gminnym - przez przyjęcie, że przepis ten nie wyłącza odpowiedzialności gminy
za zobowiązania składkowe komunalnej osoby prawnej.
Skarżąca wskazała na występowanie w sprawie następujących istotnych za-
gadnień prawnych: 1) „czy odpowiedzialność osób trzecich stwierdzona na podsta-
wie decyzji ZUS po przeprowadzeniu postępowania wszczętego po dniu 1 stycznia
1999 r., a więc po utracie mocy obowiązującej ustawy z dnia o organizacji i finanso-
waniu ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137 ze zm.) kształtuje
się na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach po-
datkowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm.) w związku z
przepisem art. 332 i 343 Ordynacji podatkowej, czy też zastosowanie ma przepis art.
31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
odsyłający do enumeratywnie wymienionych w nim przepisów Ordynacja podatko-
wa”, 2) „czy gmina (jednostka samorządu terytorialnego) ponosi odpowiedzialność za
zobowiązania komunalnej osoby prawnej z tytułu składek na ubezpieczenie spo-
łeczne powstałych przed 1 stycznia 1998 r.”. Skarżąca domagał się zmiany zaskar-
żonego wyroku i oddalenia apelacji organu ubezpieczeń społecznych oraz zasądze-
nia kosztów postępowania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wprawdzie zgodnie z art. 343 § 1 pkt 3 Ordynacji podatkowej z dniem 1 stycz-
nia 1998 r. utraciła moc ustawa z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podat-
kowych (jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm., powoływana dalej
jako ustawa o zobowiązaniach podatkowych), jednakże intertemporalna norma za-
warta w art. 332 Ordynacji podatkowej expressis verbis przewiduje przypadki dal-
szego stosowania przepisów tej ustawy do zobowiązań podatkowych powstałych pod
rządem tej ustawy. Treść tego przepisu w brzmieniu: „do odpowiedzialności osób
trzecich, o których mowa w ustawie o zobowiązaniach podatkowych, z tytułu zaległo-
ści podatkowych powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje
się przepisy ustawy o zobowiązaniach podatkowych”, nakazuje stosowanie material-
5
noprawnych przepisów określających zasady tej odpowiedzialności do odpowiedzial-
ności osób trzecich za zaległości podatkowe powstałe przed dniem 1 stycznia 1998 r.
Ponadto z mocy art. 343 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej, pozostawały w mocy, do
czasu zastąpienia ich nowymi przepisami, nie dłużej niż dwa lata od wejścia w życie
z dniem 1 stycznia 1998 r. Ordynacji podatkowej, przepisy wykonawcze wydane na
podstawie ustawy o zobowiązaniach podatkowych. Wydane na podstawie art. 2 ust.
1 tej ostatniej ustawy - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1989 r. w
sprawie rozciągnięcia przepisów ustawy o zobowiązaniach podatkowych na niektóre
rodzaje świadczeń pieniężnych oraz określenia właściwości organów podatkowych w
zakresie umarzania zaległości podatkowych (Dz.U. Nr 6, poz. 40 ze zm., powoły-
wane dalej jako rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1989 r.), przewidu-
jące w § 1 pkt 12, że do należności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu skła-
dek na ubezpieczenie społeczne miały zastosowanie przepisy art. 14-17, 20, 21, 23-
29 i art. 30 ust. 4 oraz art 40-49 ustawy o zobowiązaniach podatkowych, zachowało
zatem przejściowo moc obowiązującą przez okres dwóch lat od dnia 1 stycznia 1998
r., tj. od daty wejścia w życie Ordynacji podatkowej w odniesieniu do zobowiązań
składkowych powstałych przed tym dniem. Zasygnalizowane regulacje normatywne
określają zatem zasady odpowiedzialności za zaległości z tytułu składek na ubez-
pieczenie społeczne powstałe przed dniem wejścia w życie art. 31 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych, przewidujące pod rządem ich obowiązywania odpo-
wiednie stosowanie do należności z tytułu składek enumeratywnie wymienionych
przepisów Ordynacji podatkowej.
Trzeba wyraźnie podkreślić, że należności z tytułu składek na ubezpieczenie
społeczne wynikają ze zobowiązania powstającego z dniem zaistnienia zdarzenia, z
którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą powstanie takiego zobowią-
zania. Obowiązek samoobliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne
powstaje zatem z mocy samego prawa za każdy okres ubezpieczenia (miesiąc ka-
lendarzowy), a ewentualna decyzja organu ubezpieczeń społecznych ustalająca wy-
sokość zobowiązania składkowego lub zaległości z tytułu nieopłaconych w terminie
zobowiązań składkowych ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Oznacza to w
szczególności, że zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne po-
wstają każdorazowo w datach zaktualizowania się obowiązku samoobliczenia i opła-
cenia składki na ubezpieczenie społeczne w terminach określonych w przepisach
prawa ubezpieczeń społecznych. Inaczej rzecz ujmując, nieopłacona w ustawowo
6
określonym terminie składka na ubezpieczenie społeczne powoduje powstanie od tej
daty zaległości składkowej, tj. z mocy samego prawa przekształca się w taką zale-
głość. W konsekwencji z tytułu zaległości w terminowym opłacaniu składek na ubez-
pieczenie społeczne powstałych przed dniem wejścia w życie Ordynacji podatkowej,
tj. przed 1 stycznia 1998 r., które były przedmiotem rozpoznawanej sprawy, stosuje
się - z mocy jej art. 332 - dotychczasowe przepisy ustawy o zobowiązaniach podat-
kowych, jak i wydane na jej podstawie przepisy w sprawie rozciągnięcia przepisów
ustawy o zobowiązaniach podatkowych na niektóre rodzaje świadczeń pieniężnych
oraz określenia właściwości organów podatkowych w zakresie umarzania zaległości
podatkowych.
Natomiast przepis art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych, przewidujący odpowiednie stosowanie do należności z
tytułu składek enumeratywnie wymienionych przepisów Ordynacji podatkowej, sto-
suje się w odniesieniu do składek, jak i zaległości z tytułu nieopłaconych w ustawo-
wych terminach składek na ubezpieczenie społeczne powstałych od dnia 25 listopa-
da 1998 r., tj. od dnia wejścia w życie tej ustawy. Oznaczało to legalność dalszego
stosowania określonych w art. 332 Ordynacji podatkowej intertemporalnych zasad
odpowiedzialności osób trzecich za zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie
społeczne powstałe przed dniem 25 listopada 1998 r. w oparciu o reguły zawarte w -
wydanym na podstawie ustawy o zobowiązaniach podatkowych - rozporządzeniu
Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1989 r. ( art. 343 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej),
których stosowanie zostało wyłączone z dniem 25 listopada 1998 r., w związku z
wejściem w życie reguł określonych w art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń spo-
łecznych. Powinno być bowiem oczywiste, że enumeratywnie wymienione przepisy
Ordynacji podatkowej, do których odpowiedniego zastosowania odsyła art. 31 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych, nie mogły być stosowane do zdarzeń praw-
nych powstałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy. Powyższe rozważania
uzasadniają stanowisko, że do odpowiedzialności osób trzecich, o których mowa w
ustawie z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych, z tytułu zaległości
w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne, powstałych przed dniem 1 stycz-
nia 1998 r., tj. przed dniem wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997
r. - Ordynacja podatkowa, miały - na podstawie art. 332 Ordynacji - zastosowanie
dotychczasowe przepisy ustawy o zobowiązaniach podatkowych oraz przepisy roz-
porządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1989 r. w sprawie rozciągnięcia przepi-
7
sów ustawy o zobowiązaniach podatkowych na niektóre rodzaje świadczeń pienięż-
nych oraz określenia właściwości organów podatkowych w zakresie umarzania zale-
głości podatkowych. Natomiast odpowiedzialność tych osób za zaległości powstałe
przed dniem 25 listopada 1998 r., tj. przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wynikała z dalszego
przejściowego obowiązywania przepisów tego rozporządzenia wykonawczego (art.
343 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej), które utraciło swoje normatywne oddziaływanie
w związku z wejściem w życie art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
który do należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne przewiduje odpo-
wiednie stosowanie enumeratywnie wymienionych przepisów Ordynacji podatkowej:
art. 12, art. 26, art. 29 § 1 i 2, art. 33 § 1-4 i § 6-7, art. 51 § 1, art. 55, art. 59 § 1 pkt 1
i 3, art. 60 § 1, art. 61 § 1, art. 62, art. 72 § 1 pkt 1, art. 74 § 1 pkt 1, art. 76 § 1 pkt 1
lit. c) i e) oraz § 2 i 3, art. 77 § 1, § 2 pkt 1 i 2 i § 4, art. 91, art. 93 § 1-3, art. 94, art.
97 § 1, art. 98 § 1, § 2 pkt 1-2 i 4-5 oraz § 3, art. 100 § 1, art. 101 § 1 i 3, art. 105 § 1-
3, art. 106 § 1 i 2, art. 107 § 1 i 2 pkt 2 i 4, art. 108 § 1 i 3, art. 110 § 1 i 2 pkt 2, art.
111 § 1-4 i § 5 pkt 1, art. 112 § 1-4, § 5 pkt 2 i § 6-9, art. 113 oraz art. 115-119.
Ustalenie odpowiedzialności osób trzecich z tytułu zaległości podatkowych
wymaga wydania odrębnej decyzji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopa-
da 1987 r., III ARN 25/87, OSNC 1989 nr 12, poz. 207), która jednakże ma charakter
deklaratoryjny, ponieważ nie kreuje nowego zobowiązania podatkowego, ale stanowi
jedynie formę, w jakiej organy podatkowe żądają spełnienia zobowiązania podatko-
wego przez osoby trzecie za określonego podatnika (por. wyrok NSA z dnia 24
stycznia 2000 r., I SA/Lu 1443/98, LEX nr 42898). Równocześnie trafnie wskazuje
się, że tego rodzaju subsydiarna odpowiedzialność ustawowo określonych osób trze-
cich bazuje na już istniejącym zobowiązaniu podatkowym podatnika i dotyczy tylko
zapłaty tegoż podatku, przeto czasowa możliwość jej dochodzenia od osoby trzeciej
ograniczona jest jedynie terminem przedawnienia samego zobowiązania podatko-
wego (por. wyrok NSA z dnia 2 sierpnia 2000 r., S.A./Bk 923/99, LEX nr 44733), co
oznacza legalność decyzji stwierdzającej tę odpowiedzialność, byleby została wyda-
na przed upływem terminu przedawnienia. Przenosząc te zasady na odpowiedzial-
ności osób trzecich za zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, nale-
ży wskazać na legalność obarczenia Gminy G. - w oparciu o przepisy ustawy o zo-
bowiązaniach podatkowych lub jej akty wykonawcze (rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 16 lutego 1989 r.) - odpowiedzialnością za zaległości składkowe powstałe
8
przed dniem 25 listopada 1998 r., które nie były przedawnione w dniu wydania
odrębnej decyzji ustalającej taką odpowiedzialność. Warunki te spełniała wydana w
rozpoznawanej sprawie decyzja z dnia 8 listopada 1999 r., która dotyczyła nieprze-
dawnionych zaległości w opłaceniu składek na ubezpieczenie społeczne w okresie
od sierpnia 1995 r. do września 1997 r., zważywszy na 5 letni termin przedawnienia
tych należności (art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że za zaległości spółki z o.o. w
opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne powstałe przed wejściem w życie art.
31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych od-
powiadali wspólnicy na podstawie przepisów przejściowych ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. - Ordynacja podatkowa. Oznaczało to, że: 1. odpowiedzialność ustawowo
określonego kręgu osób trzecich za powstałe do dnia 24 listopada 1998 r. i nieprze-
dawnione zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne wynikała z
przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych w
związku z art. 332 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa oraz § 1
pkt 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 lutego 1989 r. w sprawie rozciągnię-
cia przepisów ustawy o zobowiązaniach podatkowych na niektóre rodzaje świadczeń
pieniężnych oraz określenia właściwości organów podatkowych w zakresie umarza-
nia zaległości podatkowych w związku z art. 343 § 2 pkt 1 tej Ordynacji, Po drugie
odpowiedzialność za zaległości składkowe powstałe po dniu 24 listopada 1998 r.
opiera się na przepisach Ordynacji podatkowej enumeratywnie wymienionych w art.
31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Chybiony okazał także zarzut naruszenia art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca
1990 r. o samorządzie gminnym, który stanowi, że gmina nie ponosi odpowiedzialno-
ści za zobowiązania innych gminnych osób prawnych, a te nie ponoszą odpowie-
dzialności za zobowiązania gminy. Przepis ten deklaruje i podkreśla samodzielność
gminy oraz innych gminnych osób prawnych, które - działając jako odrębne podmioty
prawa - ponoszą odpowiedzialność wyłącznie za własne zobowiązania. Nie kreuje on
jednak zasady wzajemnej nieodpowiedzialności gminy i innych gminnych osób praw-
nych wówczas, gdy gmina pozostaje z gminną osobą prawną w takich wzajemnych
relacjach prawnych, które uzasadniają odpowiedzialność gminy niejako za własne
zobowiązania. Dotyczy to w szczególności gminy będącej wspólnikiem gminnej
osoby prawnej o statusie prawnym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, albo-
wiem istota tego stosunku prawnego przesądza o istnieniu podstaw prawnych odpo-
9
wiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki. Gmina nie odpowiada zatem za zo-
bowiązania tylko tych innych gminnych osób prawnych, z którymi nie pozostaje w
stosunkach prawnych kreujących jej odpowiedzialność za zobowiązania określonej
gminnej osoby prawnej. Unormowanie z art. 49 ust. 1 ustawy o samorządzie gmin-
nym nie uwalnia zatem gminy od odpowiedzialności za zobowiązania gminnej osoby
prawnej pozostające w związku z uczestnictwem gminy jako wspólnika w gminnej
spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Oznacza to, że do dnia wejścia w życie
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w szczególności jej art. 31, za zobo-
wiązania gminnej osoby prawną, mającej status prawny spółki z ograniczoną odpo-
wiedzialnością, z tytułu zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne
odpowiadali jej wspólnicy w takiej części, w jakiej mieli prawo uczestniczenia w po-
dziale zysku, a zatem odpowiadała także gmina legitymująca się tytułem prawnym
wspólnika określonej gminnej osoby prawnej. Przekładając to na grunt rozpoznawa-
nej sprawy, Sąd Apelacyjny prawidłowo przyjął, iż gmina, mająca status prawny jed-
noosobowego wspólnika gminnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, ponosiła
odpowiedzialność za zaległości gminnej osoby prawnej w opłacaniu składek na
ubezpieczenie społeczne pozostające w związku z uczestnictwem gminy jako wspól-
nika w działalności tej spółki. Aksjologicznym i funkcjonalnym uzasadnieniem tej od-
powiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatkowe jest określony tytuł
prawny oraz ekonomiczny związek wspólnika ze spółką z ograniczoną odpowiedzial-
nością, przejawiający się w możliwości korzystania przez wspólnika z korzyści z do-
chodu czy majątku spółki.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił kasację na podstawie art.
39312
k.p.c.
========================================