Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 18 października 2002 r.
II UK 107/02
Wskazanie na potrzebę wykładni art. 233 § 1 k.p.c. nie stanowi okolicz-
ności uzasadniającej rozpoznanie kasacji w rozumieniu art. 393 § 1 pkt 1 k.p.c.
Sędzia SN Andrzej Kijowski
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym dniu 18 paździer-
nika 2002 r. sprawy z wniosku Renaty K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Spo-
łecznych-Oddziałowi w P. o rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek kasacji
wnioskodawczyni od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2002
r. [..]
1) o d m ó w i ł przyjęcia kasacji do rozpoznania;
2) zasądził na rzecz adwokata Macieja M. [...] kwotę 100 zł (słownie zł: sto)
tytułem zwrotu kosztów nie opłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z
dnia 8 listopada 2000 r. [...] oddalił odwołanie Renaty K. od decyzji Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych-Oddziału w P. z dnia10 marca 1999 r., odmawiającej wniosko-
dawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W motywach tego rozstrzy-
gnięcia Sąd Okręgowy powołał się na dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów :
internisty reumatologa, chirurga i ortopedy, którzy stwierdzili, że schorzenia ustalone
u wnioskodawczyni nie kwalifikują jej do kategorii osób całkowicie lub częściowo nie-
zdolnych do pracy. Biegli podnieśli też, że orzeczenie Powiatowego Zespołu do
Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w P. z dnia 4 kwietnia 2000 r., zali-
czające wnioskodawczynię do lekkiego stopnia niepełnosprawności na okres do dnia
30 kwietnia 2001 r., nie jest równoznaczne ze stwierdzeniem niezdolności do pracy.
Apelację wniesioną przez wnioskodawczynię oddalił Sąd Apelacyjny-Sąd
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem z dnia 30 stycznia 2002 r.
2
[...]. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Apelacyjny podzielił ustalenia faktyczne po-
czynione w postępowaniu w pierwszej instancji oraz przypisaną im kwalifikację
prawną.
Kasację od powyższego wyroku wniósł w imieniu wnioskodawczyni jej pełno-
mocnik ustanowiony z urzędu, zarzucając naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. „przez prze-
kroczenie w toku oceny wiarygodności i mocy dowodowej sporządzonej w sprawie
opinii biegłego ortopedy granic swobody określonych w wymienionym przepisie.
Uchybienie to miało o tyle istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, że przedmiotowa
opinia miała decydujące znaczenie dla ustalenia, czy odwołująca się jest niezdolna
do pracy, a tym samym jej ocena jako dowodu wpłynęła decydująco na obydwa wy-
dane orzeczenia Sądowe”. Na tej podstawie skarżąca wniosła o uchylenie kwestio-
nowanego wyroku oraz poprzedzającego go rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji
i przekazanie mu sprawy do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.
Jako przesłankę przyjęcia kasacji do rozpoznania wskazano konieczność do-
konania wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości i wywołujących roz-
bieżności w orzecznictwie, a mianowicie określenia „w jakim zakresie przepis art. 233
§ 1 k.p.c. nakłada na sąd obowiązek podejmowania z urzędu działań zmierzających
do wyjaśnienia i uszczegółowienia treści sporządzonej w sprawie opinii biegłego w
sytuacji, gdy opinia ta nie zawiera wystarczającego uzasadnienia przyjętych przez
biegłego wniosków, nie usuwa wszystkich wątpliwości w zakresie zadanego biegłe-
mu pytania, a ponadto jej treść jest sprzeczna z dokumentami wchodzącymi w skład
materiału dowodowego”. W uzasadnieniu kasacji podniesiono w szczególności, że
Sądy powinny dostrzec poważne mankamenty opinii biegłego lekarza ortopedy i z
urzędu podjąć czynności zmierzające do ich usunięcia, a tym samym uczynienia jej
podstawą pełnowartościowych ustaleń faktycznych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja nie zasługuje na przyjęcie do rozpoznania. Co prawda wnoszący ka-
sację spełnił konstrukcyjne wymaganie tego szczególnego środka zaskarżenia, pole-
gające na przedstawieniu okoliczności uzasadniających jego rozpoznanie (art. 3933
§
1 pkt 3 k.p.c.), ale bezzasadne jest twierdzenie, jakoby przepis art. 233 § 1 k.p.c.
wymagał wykładni ze względu na poważne wątpliwości co do swej treści bądź roz-
3
bieżności wywoływane w orzecznictwie sądów. Powołany przepis, który wyraża istotę
sądzenia, a więc rozstrzygania spornych kwestii w warunkach niezawisłości, na pod-
stawie własnego przekonania sędziego oraz przy uwzględnieniu całokształtu zebra-
nego materiału, ma bowiem szeroką literaturę, jak też obfitą, utrwaloną i jednolitą
judykaturę, wobec czego nie budzi wątpliwości prawnych, a tym bardziej wątpliwości
poważnych, ani też nie wywołuje rozbieżności w praktyce swego stosowania, a w
każdym razie przedmiotowa kasacja rozbieżności takich nie konkretyzuje. Nie istnieje
zatem potrzeba dokonywania wykładni tego przepisu, czyli odtworzenia zakodowanej
w nim normy prawnej, to znaczy generalnej i abstrakcyjnej reguły zachowania, której
nie można oczywiście identyfikować z zastosowaniem rzeczonego przepisu w oko-
licznościach przedmiotowej sprawy, a więc z wydaniem przez sąd normy indywidual-
nej i konkretnej. Innymi słowy, ewentualne zastrzeżenia skarżącego co do właściwe-
go zastosowania art. 233 §1 k.p.c. w okolicznościach konkretnej sprawy nie stanowią
przesłanki dla przyjęcia kasacji do rozpoznania.
Problem prawny, który wnoszący kasację chciałby wyjaśnić przez wywołanie
precedensu sądowego, stanowi zresztą zagadnienie pozorne. Jest bowiem oczywi-
ste, że opinia biegłego nie ma dla sądu wiążącego charakteru i powinien ją w ramach
swobodnej oceny dowodów oceniać na równi z innymi dowodami, przy czym swo-
istość tej oceny polega na tym, że nie chodzi w niej o kwestię wiarygodności, tylko o
pozytywne bądź negatywne uznanie wartości rozumowania zawartego w opinii i jej
uzasadnieniu. Brak fachowego uzasadnienia końcowych wniosków opinii uniemożli-
wia prawidłową ocenę jej mocy dowodowej i powoduje, że wydanie orzeczenia na
podstawie takiej opinii następuje z naruszeniem granic swobodnej oceny dowodów
(por. wyrok SN z dnia 7 grudnia 1994 r., II URN 43/94 , OSNC1995 nr 8, poz.102).
Ewentualne wady w konstrukcji opinii należy usuwać w drodze opinii uzupełniającej,
która w przedmiotowej sprawie była na wniosek skarżącej wydawana aż dwukrotnie.
W świetle art.233 § 1 k.p.c. żadna dalej idąca aktywność sądu nie jest z urzędu moż-
liwa, gdyż obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.),
a ciężar udowodnienia faktów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy
(art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art.
6 KC - por. wyrok SN z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKN 45/96, OSNC 1997 nr 6 -7,
poz. 76).
Z powyższych wywodów wynika, że wnoszący kasację próbował stworzyć fik-
cyjny problem z zakresu wykładni, pod płaszczem którego mógłby w niniejszej spra-
4
wie podważać niekorzystną opinię sądowo-lekarską. Dlatego Sąd Najwyższy na
podstawie art. 3937
§ 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.
========================================