Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 19 LUTEGO 2003 R.
I KZP 51/02
Delegowanie w trybie określonym w art. 77 § 8 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070
ze zm.) uprawnia do pełnienia wszystkich obowiązków sędziego we wska-
zanym sądzie w czasie określonym zarządzeniem o delegowaniu.
Przewodniczący: Prezes SN L. Paprzycki.
Sędziowie: SN J. Skwierawski, SA del. do SN Z. Świda (spra-
wozdawca).
Prokurator Prokuratury Krajowej: R. Pusz.
Sąd Najwyższy w sprawie Ireneusza P., po rozpoznaniu, przekaza-
nego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Okręgowy w P., postano-
wieniem z dnia 27 listopada 2002 r., zagadnienia prawnego wymagającego
zasadniczej wykładni ustawy
„Czy przepis art. 77 § 8 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju są-
dów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070) daje prezesowi sądu okrę-
gowego umocowanie do delegowania sędziego do pełnienia w sądzie dla
niego niemacierzystym obowiązków sędziego wyłącznie w zakresie, który z
mocy ustawy pokrywa się z kompetencjami sędziów danego sądu, to jest
bez umocowania do ingerencji w zakres spraw, które sędzia delegowany
może rozpoznawać w danym sądzie w czasie delegacji, czy też umocowa-
nie to wiąże się z prawem do przedmiotowego ograniczania obowiązków
sędziego w czasie delegacji, w szczególności poprzez wskazanie kategorii
2
spraw czy też konkretnych spraw, które sędzia delegowany może rozpo-
znawać?”
u c h w a l i ł udzielić odpowiedzi j a k w y ż e j.
U Z A S A D N I E N I E
Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne sformuło-
wane zostało w następującej sytuacji procesowej.
W toku postępowania przed sądem pierwszej instancji sędzia spra-
wozdawca została przeniesiona z Sądu Rejonowego w C. do Sądu Rejo-
nowego w P. W związku z tym dalsze czynności w Sądzie Rejonowym w C.
dokonywane były na podstawie zarządzenia Prezesa Sądu Okręgowego w
P. o delegowaniu, wydawanego na podstawie art. 77 § 8 ustawy z dnia 27
lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz.
1070 ze zm.) cyt. dalej jako u.s.p. Zarządzeniem z dnia 12 sierpnia 2002 r.
Prezes Sądu Okręgowego delegował sędziego sprawozdawcę do pełnienia
czynności sędziowskich w Sądzie Rejonowym w C. – Wydział II Karny w
dniu 20 sierpnia 2002 r. W zarządzeniu sprecyzowano, że delegowanie
następuje w celu orzekania w sprawach II K 109/01, II K 347/01 i w sprawie
II K 84/02. Dalej, zarządzeniem z dnia 14 sierpnia 2002 r. Prezes Sądu
Okręgowego delegował sędziego sprawozdawcę do pełnienia czynności
sędziowskich w Sądzie Rejonowym w C. – Wydział II Karny w dniu 27
sierpnia 2002 r. W zarządzeniu tym sprecyzowano, że delegowanie nastą-
piło w celu orzekania w sprawach II K 402/01 i II K 452/01, lecz nie wska-
zano sprawy II K 84/02, choć w dniu 27 sierpnia 2002 r. miało nastąpić
ogłoszenie wyroku w sprawie oskarżonego Ireneusza P. Wyrokiem Sądu
Rejonowego w C. z dnia 27 sierpnia 2002 r. oskarżony ten został skazany
3
za przypisane mu przestępstwa, określone w art. 197 § 1 k.k. w zw. z art.
197 § 2 k.k. w zw. z art. 201 k.k. w zw. z art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2
k.k. w zw. z art. 12 k.k., z art. 197 § 2 k.k. i z art. 207 § 1 k.k., na karę łącz-
ną 6 lat pozbawienia wolności, na poczet której, na podstawie art. 63 § 1
k.k., zaliczono okres tymczasowego aresztowania od dnia 17 grudnia 2001
r. Apelację od tego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, zaskarżył orze-
czenie w całości, zarzucił wyrokowi rażącą obrazę art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.,
polegającą na nienależytej obsadzie sądu w dniu wydania i ogłoszenia wy-
roku, domagając się m. in. z tego powodu uchylenia zaskarżonego wyroku i
przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w C. do ponownego rozpozna-
nia.
W uzasadnieniu apelacji, w części poświęconej temu zarzutowi, jej
autor, powołując się na dwa orzeczenia Sądu Najwyższego, wskazał, iż w
dniu wydania i ogłoszenia wyroku Sąd nie był należycie obsadzony, gdyż
przewodnicząca od dnia 1 lipca 2002 r. orzekała w Sądzie Rejonowym w
P., a w dniu 27 sierpnia 2002 r. nie miała delegacji do orzekania w sprawie
II K 84/02 w Sądzie Rejonowym w C. Braku tego nie konwalidowało dele-
gowanie na wcześniejszy termin w dniu 20 sierpnia 2002 r. ani też delego-
wanie do orzekania w innych sprawach.
Sąd Okręgowy, rozpoznając apelację, przekazał zagadnienie prawne
Sądowi Najwyższemu. Wątpliwości Sądu Okręgowego dotyczą przede
wszystkim kwestii, czy delegowany na podstawie art. 77 § 8 u.s.p. sędzia
ma ogólne prawo do orzekania w określonym czasie w sądzie, do którego
go delegowano, czy też wskazanie w zarządzeniu o delegowaniu konkret-
nych spraw, w których ten sędzia ma orzekać, ogranicza jego uprawnienia
do pełnienia obowiązków sędziego w tym sądzie tylko do tych spraw.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istotą instytucji delegowania sędziego na podstawie art. 77 § 8 u.s.p.
jest uprawnienie sędziego do orzekania w innym sądzie niż macierzysty.
4
Powołane w apelacji orzeczenia Sądu Najwyższego wiążą się wprawdzie z
problemem delegowania sędziego, jednakże nie dotyczą kwestii stanowią-
cej przedmiot rozstrzyganego obecnie zagadnienia prawnego. Uchwała
bowiem z dnia 21 listopada 2001 r., I KZP 28/01 (OSNKW 2002, z. 1-2,
poz. 3) dotyczy możliwości udziału w składzie sądu tylko jednego sędziego
innego sądu (art. 46 § 1 u.s.p.), natomiast wyrok z dnia 1 października
2002 r., V KK 114/02 (niepubl.) dotyczy kwestii orzekania sędziego w in-
nym sądzie niż macierzysty bez zarządzenia o delegowaniu.
Rozstrzygane zagadnienie prawne dotyczy zakresu spraw, co do któ-
rych prawo orzekania ma sędzia delegowany na podstawie art. 77 § 8
u.s.p. Wymogi, które musi spełniać zarządzenie o delegowaniu sędziego,
określone przez przepis art. 77 § 8 u.s.p., to: podmiot uprawniony do dele-
gowania, wskazanie sądu oraz czasu delegowania. Uprawnionym podmio-
tem do delegowania sędziego sądu rejonowego jest prezes sądu okręgo-
wego, po uzyskaniu zgody kolegium sądu okręgowego. Zarządzenie o de-
legowaniu musi wskazywać sąd równorzędny (sądowi macierzystemu sę-
dziego delegowanego), znajdujący się na obszarze właściwości tego sa-
mego sądu okręgowego. Istotnym elementem zarządzenia jest także okre-
ślenie czasu delegowania, który nie może być dłuższy niż miesiąc w ciągu
roku. „Czas nie dłuższy niż miesiąc” oznacza, iż delegowanie sędziego
przez prezesa sądu do pełnienia obowiązków w innym sądzie na obszarze
właściwości tego samego sądu okręgowego może nastąpić od określonej
daty na nieprzerwany okres miesiąca lub krótszy albo na oznaczone – tak-
że pojedynczo – dni, których suma, w wypadku wielokrotnego delegowania
w danym roku, nie może przekroczyć trzydziestu (uchwała z dnia 26 wrze-
śnia 2002 r., I KZP 28/02, OSNKW 2002, z. 11-12, poz. 99).
Wobec tego, delegowanie w niniejszej sprawie sędziego Sądu Rejo-
nowego w P. do orzekania w Sądzie Rejonowym w C. zarządzeniem Pre-
zesa Sądu Okręgowego w P. z dnia 12 sierpnia 2002 r. na dzień 20 sierp-
5
nia 2002 r. oraz zarządzeniem z dnia 14 sierpnia 2002 r. na dzień 27
sierpnia 2002 r. nie naruszyło zasad delegowania określonych przepisem
art. 77 § 8 u.s.p.
Określenie w zarządzeniu siedziby sądu, do którego jest delegowany
sędzia oraz czasu delegacji, wiąże, dając uprawnienie do orzekania sę-
dziemu delegowanemu, jedynie w tym zakresie.
Nieprawidłowe jest natomiast delegowanie sędziego jedynie do orze-
kania w konkretnej sprawie rozpoznawanej w innym sądzie, jeżeli tylko tak
określony jest czas delegowania, gdyż nie pozwala to na jednoznaczne
ustalenie wyznaczonego czasu, w jakim sędzia ma pełnić obowiązki w in-
nym sądzie (uzasadnienie uchwały I KZP 28/02).
Podkreślić należy, że ustawa nie przewiduje kompetencji prezesa są-
du do ograniczania delegowania sędziego na podstawie art. 77 § 8 u.s.p.
do rozpoznania określonego rodzaju spraw, czy też kompetencji do wska-
zania w zarządzeniu konkretnych spraw. Zakres czynności, do których
kompetencje ma sędzia delegowany, ustawa określa ogólnie jako „pełnie-
nie obowiązków sędziego” (art. 77 § 8 u.s.p.).
Sędziowie wykonują zadania z zakresu wymiaru sprawiedliwości (art.
2 § 1 u.s.p.), określone m. in. przez przepisy o czynnościach sądów (roz-
dział 6 u.s.p.) oraz przepisy innych ustaw. Do czynności sądów wykonywa-
nych przez sędziów należy przede wszystkim wydawanie wyroków w imie-
niu Rzeczypospolitej Polskiej (art. 42 § 1 u.s.p.), przy czym delegowany
sędzia sądu równorzędnego może zastąpić sędziego danego sądu w jego
czynnościach na podstawie zarządzenia prezesa sądu, do którego został
delegowany (art. 45 u.s.p.).
Zakres spraw rozpoznawanych w czasie delegowania musi wchodzić
w zakres obowiązków sędziego danego sądu. Jednakże zastrzeżenie za-
warte w zarządzeniu o delegowaniu, np. takie jak określenie rodzaju spraw
6
albo konkretnej sprawy, w której sędzia ma orzekać, jest ograniczeniem nie
przewidzianym w ustawie i jako takie nie wiąże.
Jeżeli więc sędzia został delegowany przez prezesa sądu okręgowe-
go w trybie art. 77 § 8 u.s.p. do pełnienia obowiązków sędziego w innym
sądzie równorzędnym, to orzekanie przez niego w sprawie niewskazanej w
zarządzeniu o delegowaniu nie stanowi naruszenia prawa.
Należy dodatkowo zauważyć, że decyzje o składzie sądu orzekają-
cego w konkretnej sprawie podejmuje prezes sądu, w którym sprawa się
toczy (art. 350 k.p.k.), według zasad określonych w art. 351 k.p.k. Decyzje
takie w sądzie rejonowym, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania
karnego, nie należą więc do prezesa sądu okręgowego.