Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2013 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku D. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji wnioskodawcy D. L.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu

z dnia 20 lipca 2012 r. sygn. akt VIII U 10/12

1.  Oddala apelację;

2.  Zasądza od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 3 listopada 2011 r. pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P. odmówił D. L. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy , w rozpoznaniu wniosku z 9 czerwca 2011 r.

Od decyzji powyższej ubezpieczony odwołał się do Sądu Okręgowego w Poznaniu.

Wyrokiem z dnia 20 lipca 2012 r. odwołanie oddalono.

U podstaw powołanego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

D. L. ma obecnie 47 lat, z zawodu jest mechanikiem-kierowcą, ostatnio zatrudniony był jako pracownik malarni. Była to praca z przewagą wysiłku fizycznego, wymagająca sprawności obu rąk, chodzenia, schylania się, wymuszonej pozycji, podnoszenia ciężarów i dobrej ostrości wzroku. W okresie od 4 stycznia 2010 r. do 31 lipca 2011 r. odwołujący pobierał wynagrodzenie za czas choroby, zasiłek chorobowy a następnie świadczenie rehabilitacyjne.

Orzeczeniami z dnia 5 sierpnia 2011 r. i 14 października 2011 r. Lekarz Orzecznik oraz Komisja Lekarska ZUS stwierdzili brak niezdolności do pracy.

Odwołujący skarży się na występowanie bólów lędźwiowego odcinka kręgosłupa z promieniowaniem i drętwieniem lewej kończyny dolnej. Występuje u niego zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowego okresowo korzeniowy, z dyskopatią L5-S1 bez dysfunkcji ruchowej. Brak klinicznych wykładników dysfunkcji kręgosłupa, objawów korzeniowych i ubytkowych co świadczy o istotnej poprawie stanu zdrowia w porównaniu z okresem pobierania świadczenia rehabilitacyjnego.

W dziesięcioleciu poprzedzającym wniosek o rentę odwołujący posiada wymaganą liczbę okresów składkowych i nieskładkowych.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji uznał wniesione odwołanie za bezzasadne.

Sąd uznał za wiarygodne dokumenty urzędowe , niekwestionowane przez strony. Ze względu na konieczność uzyskania wiadomości specjalnych sąd oparł swe ustalenia faktyczne na dowodzie z opinii biegłych. W ocenie sądu sporządzona na potrzeby niniejszego postępowania opinia biegłych lekarzy sądowych ortopedy i neurologa jest miarodajna dla rozstrzygnięcia sporu. Biegli dokonali obiektywnej oceny stanu zdrowia odwołującego analizując zgromadzoną dokumentację medyczną oraz przeprowadzając badanie .Opinia nie budzi wątpliwości pod względem merytorycznym , wnioski swe biegli należycie uzasadnili wyczerpując stawianą tezę dowodową.

Sąd wskazywał, że opinia nie była kwestionowana przez odwołującego – trudno uznać za zastrzeżenia do niej ogólnikowe stwierdzenie o jej kwestionowaniu.

Sąd I instancji przywołał brzmienie art.57 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowiący, że renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Sąd przywołał także unormowanie art.12 i 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o

emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 39 z 2004 r. poz.353 ze

zm.) w myśl których niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie

lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności

organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie

niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do

pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zgodnie z art.13 przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Sąd wskazywał, że w zakresie oceny zdolności do pracy ubezpieczonego oparł swe rozstrzygnięcie w głównej mierze na opiniach powołanych do sprawy biegłych. Zostały one w uznaniu sądu sporządzone rzetelnie, w oparciu o fachową wiedzę, po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską i przeprowadzeniu samodzielnego badania . Opinie zostały logicznie, jasno i wyczerpująco uzasadnione. Złożenie wniosku o kolejną opinię biegłych nie obligowało sądu wobec niezakwestionowania już złożonej do sprawy opinii.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji w oparciu o brzmienie art.477 ¹⁴§1 k.p.c.

Apelację od powołanego orzeczenia wywiódł D. L. domagając się zmiany zaskarżonego wyroku i przyznania świadczenia rentowego przy przeprowadzeniu dowodu z opinii innych biegłych sądowych z zakresu ortopedii i neurologii, ewentualnie- uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania .

Zarzuty apelacyjne objęły:

-błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia polegający na uznaniu zdolności do pracy odwołującego,

-naruszenie art.233§1 k.p.c., art.245 k.p.c. oraz art.328§2 k.p.c. poprzez nierozważenie w sposób wszechstronny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w szczególności pominięcie informacji lekarza z dnia 7 czerwca 2010 r. w której stwierdza się „trwały zakaz dźwigania ciężarów i wykonywania ciężkiej pracy fizycznej”, oddalenie wniosku o dowód z opinii innych biegłych mimo zgłoszenie istotnych zastrzeżeń do opinii ,

-naruszenie art.12 ust.1 i 3 oraz art.13 ust.1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS wskutek błędnej oceny zdolności do pracy odwołującego.

Pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od strony przeciwnej kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja D. L. jest bezzasadna.

Na wstępie Sąd Apelacyjny wskazuje , że w pełni akceptuje ustalenia poczynione na etapie postępowania pierwszo instancyjnego przez co zbędne jest ich ponowne w tym miejscu szczegółowe przywoływanie.

Prawidłowo przywołał Sąd I instancji materialno prawne podstawy wniosku rentowego oraz kwestionowanego odwołaniem rozstrzygnięcia.

W myśl art.57 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)jest niezdolny do pracy;

2)ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Sąd przywołał także w pełni zasadnie unormowanie art.12 i 13 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 39 z 2004 r.poz.353 ze zm.) w myśl których niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do

pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Zgodnie z art.13 przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Całkowicie chybione, a częściowo także niezrozumiałe są zarzuty podniesione w apelacji.

Przede wszystkim godzi się wskazać, iż sąd ocenia legalność decyzji rentowej z daty jej wydania, toteż co najmniej niezrozumiałe jest postawienie przez apelującego zarzutu nierozważenia w sposób wszechstronny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w szczególności pominięcie informacji lekarza z dnia 7 czerwca 2010 r. w której stwierdza się „trwały zakaz dźwigania ciężarów i wykonywania ciężkiej pracy fizycznej”. Dowód ten powoływano już na etapie postępowania pierwszo instancyjnego. Zarówno z treści postanowienia dowodowego z 25 stycznia 2012 r. jak i z opinii biegłych wynika, że celem jest ocena niezdolności do pracy (aktualnej) ale w aspekcie poprzednio rozpoznawanych schorzeń z zaznaczeniem powstania niezdolności do 5 grudnia 2011. Takie też stanowisko w sprawie biegli zaprezentowali. Tymczasem powoływane zaświadczenie lekarskie pochodzi z roku 2010 , a więc dotyczy okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przy stwierdzonej niezdolności do pracy z pozytywnym rokowaniem co do jej odzyskania wskutek rehabilitacji.

W uznaniu Sądu II instancji nie doszło w sprawie do naruszenia wskazanych w apelacji przepisów prawa procesowego. Nie jest prawdą – jak wskazuje apelujący – że opinia została przez niego skutecznie zakwestionowana, w tym zakresie sąd I instancji dokonał pełnej analizy zastrzeżeń odwołującego oceniając je ( słusznie) jako nie merytoryczne.

Pozwany podnosił naruszenie art.245 k.p.c., zgodnie którym dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Apelujący nie wyjaśnił na czym miałoby polegać pogwałcenie przez sąd I instancji przywołanej zasady.

Co do nieuwzględnienia wniosku o kolejną opinię biegłych sąd II instancji wskazuje, że w myśl art.241 k.p.c. sąd może zarządzić powtórzenie lub uzupełnienie postępowania dowodowego. W sprawie niniejszej – jak słusznie argumentował sąd orzekający – nie zaistniała taka potrzeba . Opinia biegłych neurologa i ortopedy była stanowcza oraz obiektywna, oparta nie tylko na wynikach badania przedmiotowego ale i na analizie dok.medycznej. Apelujący także w środku zaskarżenia nie naprowadził zarzutów mogących zanegować ustalenia biegłych. Jak wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 listopada 1974 r. I CR 562/74 (LEX 7607) samo niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego. Podobnie wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 1974 r. II CR 5/74 :”Okoliczność, że opinia biegłych nie ma treści, odpowiadającej stronie, zwłaszcza gdy wypowiadało się kilka kompetentnych pod względem fachowym zespołów biegłych, nie może uzasadniać przeprowadzenia dowodu z opinii dalszych biegłych. Za nieuzasadnione należy uznać stanowisko, według którego nie wolno zaniechać przeprowadzenia dowodu z opinii dalszych biegłych, jeżeli dotychczas opracowane opinie biegłych nie dają podstaw do rozstrzygnięcia sprawy w sensie twierdzonym przez stronę. Odmienne stanowisko oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona”. LEX nr 7407. Nie można przyjąć, iż sąd zobowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony (zob. wyrok SN z dnia 15 lutego 1974 r., II CR 817/73, LEX nr 7404; wyrok SN z dnia 18 lutego 1974 r., II CR 5/74, Biul. SN 1974, nr 4, poz. 64; wyrok SN z dnia 15 listopada 2001 r., II UKN 604/00, PPiPS 2003, nr 9, poz. 67). Potrzeba powołania innego biegłego powinna zatem wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczasowej złożonej opinii – por. wyrok SN z dnia 5 listopada 1974 r., I CR 562/74, LEX nr 7607; uzasadnienie wyroku SN z dnia 4 sierpnia 1999 r., I PKN 20/99, OSNAPiUS 2000, nr 22, poz. 807; uzasadnienie wyroku SN z dnia 10 stycznia 2001 r., II CKN 639/99, LEX nr 53135. Przy czym potrzebą taką nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy (por. wyrok SN z dnia 27 czerwca 2001 r., II UKN 446/00, OSNAPiUS 2003, nr 7, poz. 182).

Nie doszło więc w żadnym razie do przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów określonej art.233 par.1 k.p.c. jak naprowadza apelujący. Zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów wyrażoną w tym przepisie, sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie „wszechstronnego rozważenia zebranego materiału" (a zatem, jak podkreśla się w orzecznictwie, z uwzględnieniem wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu, jak również wszelkich okoliczności towarzyszących przeprowadzaniu poszczególnych dowodów i mających znaczenie dla oceny ich mocy i wiarygodności – por. wyrok SN z dnia 17 listopada 1966 r., II CR 423/66, OSNPG 1967, nr 5–6, poz. 21; uzasadnienie wyroku SN z dnia 24 marca 1999 r., I PKN 632/98, OSNAPiUS 2000, nr 10, poz. 382; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00, LEX nr 80266; uzasadnienie postanowienia SN z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, LEX nr 80267).

Jak ujmuje się w literaturze, moc dowodowa oznacza siłę przekonania uzyskaną przez sąd wskutek przeprowadzenia określonych środków dowodowych na potwierdzenie prawdziwości lub nieprawdziwości twierdzeń na temat okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Zaś wiarygodność decyduje o tym, czy określony środek dowodowy, ze względu na jego indywidualne cechy i obiektywne okoliczności, zasługuje na wiarę.

Przyjmuje się, że ramy swobodnej oceny dowodów muszą być zakreślone wymaganiami prawa procesowego, doświadczenia życiowego, regułami logicznego myślenia oraz pewnego poziomu świadomości prawnej, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i ważąc ich moc oraz wiarygodność odnosi je do pozostałego materiału dowodowego.

W nauce głoszona jest teza, zgodnie z którą zasada swobodnej oceny dowodów, jako antyteza dowolności, odnosi się do wszystkich środków dowodowych, co jednak nie oznacza, że nie ma różnicy w podejściu do poszczególnych ich rodzajów. W każdym razie brak jest podstaw do przyjęcia jakiejś formalnej hierarchii środków dowodowych z punktu widzenia ich wiarygodności i mocy .

W rozpoznawanej sprawie sąd dokonał prawidłowego zakreślenia ram postępowania dowodowego oraz oceny następnie przeprowadzonych dowodów. Biegli odnieśli się do całości materiału dowodowego ze szczególnym uwzględnieniem dokumentacji medyczne oraz danych co do kwalifikacji zawodowych odwołującego i wykonywanej dotąd pracy (wbrew zarzutowi odwołującego z pisma procesowego z dnia 22 czerwca 2012 r.). Odnotowali zgłaszane skargi, przebieg leczenia , wyniki diagnostyki . Dokonali badania podmiotowego. Słusznie ocenił sąd orzekający, iż opinia w tym kształcie jest obiektywna, pełna i logiczna oraz stanowić winna podstawy ustaleń faktycznych co do braku niezdolności do pracy odwołującego.

Mając na uwadze całość zaprezentowanej argumentacji orzeczono o oddaleniu apelacji pozwanego w oparciu o art.385 k.p.c. O kosztach postępowania postanowiono w myśl art.98 k.p.c.

SSA Hanna Hańczewska-Pawłowska SSA Marta Sawińska SSA Maria Michalska-Goźdź