Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 26 lutego 2004 r.
III AO 23/03
Dopuszczalność przeniesienia w stan spoczynku prokuratora, który z po-
wodu choroby nie pełnił służby przez okres roku (art. 71 § 1 ustawy z dnia 27
lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych, Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze
zm. w związku z art. 62a ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze, jed-
nolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206 ze zm.), nie jest uzależniona od uzy-
skania orzeczeń lekarskich o stanie jego zdrowia lub oceny rokowań medycz-
nych, co do możliwości odzyskania zdolności do pełnienia służby prokurator-
skiej.
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka
(sprawozdawca) Andrzej Wasilewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lutego 2004 r. sprawy
z odwołania Klaudii P. od decyzji Prokuratora Generalnego z dnia 22 sierpnia 2003 r.
[...] w przedmiocie przeniesienia w stan spoczynku
o d d a l i ł odwołanie.
U z a s a d n i e n i e
Klaudia P. - prokurator Prokuratury Rejonowej w B. wniosła odwołanie od de-
cyzji Prokuratora Generalnego z dnia 22 sierpnia 2003 r. [...], przenoszącej ją w stan
spoczynku z dniem 10 sierpnia 2003 r., domagając się jej uchylenia. W uzasadnieniu
odwołania wskazała, iż w Prokuraturze Rejonowej jest zatrudniona od stycznia 1996
r., a nominację prokuratorską uzyskała w dniu 1 marca 2000 r. W maju 2001 r. obro-
niła pracę doktorską w katedrze Kryminalistyki Uniwersytetu Ś. w K., uzyskując sto-
pień doktora nauk prawnych. W okresach od dnia 22 lipca 2002 r. do dnia 3 sierpnia
2002 r. oraz od dnia 28 sierpnia 2002 r. do dnia 28 sierpnia 2003 r. z powodu cho-
roby nie pełniła służby prokuratorskiej, w tym od dnia 26 sierpnia 2002 r. do dnia 6
września 2002 r. przebywała w Szpitalu Specjalistycznym w B. na Oddziale Klinicz-
2
nym Chorób Wewnętrznych i Medycyny Fizykalnej Ś. Akademii Medycznej, a od dnia
16 do 20 grudnia 2002 r. była pacjentką Kliniki Endokrynologii Ginekologicznej w K.
Postępowanie diagnostyczne kwalifikujące ją do leczenia operacyjnego zaawanso-
wanych zmian w kręgosłupie szyjnym trwało od dnia 28 stycznia do dnia 28 maja
2003 r. Badania były wykonywane w Wojewódzkim Szpitalu Chirurgii Urazowej w
P.Ś., C. Centrum Pediatrii i Rehabilitacji w C. oraz w Wielospecjalistycznym Szpitalu
Rejonowym w T.G. Ostatecznie zdecydowano o zastosowaniu leczenia zacho-
wawczego, kierując ją do leczenia w G. Centrum Rehabilitacji „R.” w T.G. Następnie
decyzją komisji lekarskiej do spraw przyjęć z dnia 12 czerwca 2003 r. odmówiono
przyjęcia jej na leczenie stacjonarne, motywując tę odmowę przyjmowaniem chorych
wyłącznie po leczeniu szpitalnym. Opóźnienie w zainicjowaniu tego leczenia, nieza-
leżne od odwołującej się, wpłynęło na przedłużenie okresu leczenia, które nie zakoń-
czyło się przed upływem rocznego okresu, w którym nie pełniła służby prokurator-
skiej. Ostatecznie poddano ją bowiem ambulatoryjnej terapii rehabilitacyjnej, która
trwała od dnia 24 lipca do dnia 28 sierpnia 2003 r. i przyniosła pozytywne efekty,
gdyż lekarz prowadzący wydał jej zaświadczenie o zdolności do pracy, które w dniu
29 sierpnia 2003 r. potwierdził specjalista z zakresu medycyny pracy. W dniu 29
sierpnia 2003 r. odwołująca się stawiła się w Prokuraturze Rejonowej w B. w celu
podjęcia obowiązków służbowych, do których wykonywania nie została dopuszcz-
ona, gdyż przełożony służbowy oświadczył, że zapadła decyzja o przeniesieniu jej w
stan spoczynku. Wcześniej w dniu 14 sierpnia 2003 r., została pisemnie powiado-
miona o wdrożeniu procedury zmierzającej do przeniesienia jej w stan spoczynku, w
związku z czym w dniu 16 sierpnia 2003 r. skierowała do Prokuratora Apelacyjnego
w K. pisemną informację o poprawie stanu zdrowia oraz o zakończeniu leczenia
rehabilitacyjnego w sierpniu tego roku. Na pismo, które wpłynęło do Prokuratury
Apelacyjnej w dniu 18 sierpnia 2003 r., nie uzyskała odpowiedzi. Nie wiadomo też
aby nadano mu dalszy bieg. Ponadto w dniu doręczenia jej decyzji Prokuratora Ge-
neralnego zażądano od niej niezwłocznego wydania legitymacji służbowej i przedło-
żenia dowodu osobistego w celu dokonania adnotacji „o zwolnieniu” jej z pracy, co
było bulwersujące i niezrozumiałe.
Odwołująca się podniosła, że jest osobą młodą (w wieku 34 lat), a decyzja o
przeniesieniu jej w stan spoczynku została wydana bez uprzedniego i koniecznego
dokonania ustaleń co do jej aktualnego stanu zdrowia, etapów leczenia i rokowań na
przyszłość, gdyż Prokuratura Okręgowa w K. dopiero pismem z dnia 28 sierpnia
3
2003 r., a więc już po wydaniu zaskarżonej decyzji, zwróciła się do Wydziału Orzecz-
nictwa Lekarskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w T.G. o zbadanie jej przez
lekarza orzecznika w celu ustalenia okresu niezdolności do pełnienia obowiązków
prokuratora. Brak niezbędnych ustaleń w zakresie jej zdolności do dalszego pełnie-
nia służby prokuratorskiej, którą odzyskała po okresie leczenia przekraczającym za-
ledwie o 18 dni roczny okres niepełnienia tej służby, a ponadto jej stosunkowy młody
wiek, uzasadniają wniesione odwołanie. W uzupełnieniu odwołania utrzymywała, iż
jej przejściowe liczne schorzenia wyniknęły z oddziaływania silnego i przewlekłego
stresu oraz złej atmosfery w miejscu służby, co wyczerpywało znamiona mobbingu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zaskarżoną decyzją z dnia 22 sierpnia 2003 r. Prokurator Generalny, powołu-
jąc się na art. 71 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów po-
wszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) w związku z art. 62a
ustawy z dnia 20
czerwca 1985 r. o prokuraturze (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206),
przeniósł z dniem 10 sierpnia 2003 r. w stan spoczynku Klaudię P. - prokuratora Pro-
kuratury Rejonowej w B. wobec niepełnienia przez nią służby przez okres roku. W
uzasadnieniu tej decyzji wskazał, iż w dniu 11 sierpnia 2003 r. wystąpił z takim wnio-
skiem Prokurator Okręgowy w K., argumentując, iż w dniu 10 sierpnia 2003 r. upłynął
roczny okres niepełnienia służby wskutek złego stanu zdrowia prokurator Klaudii P.
Wniosek ten poparł Prokurator Apelacyjny w K. pismem z dnia 14 sierpnia 2003 r.
Zgodnie z art. 71 § 1 u.s.p. w związku z art. 62a
ustawy o prokuraturze, proku-
rator może być przeniesiony w stan spoczynku, na wniosek właściwych prokurato-
rów, jeżeli z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia nie pełnił
służby przez okres roku. Do okresu tego wlicza się okresy poprzedniej przerwy w
pełnieniu służby z powodu choroby lub płatnego urlopu dla poratowania zdrowia, je-
żeli okres czynnej służby nie przekroczył 30 dni. Odwołująca się nie kwestionuje wy-
stąpienia wymienionych w tym unormowaniu warunków uprawniających Prokuratora
Generalnego do przeniesienia w stan spoczynku prokuratora, czasowo niezdolnego
do służby wskutek choroby stanowiącej przeszkodę w jej pełnieniu przez okres roku,
bezpodstawnie utrzymując, że tego rodzaju procedura wymagała spełnienia jeszcze
dalszych przesłanek, a mianowicie zasięgnięcia informacji medycznych o stanie
zdrowia i prognozach lekarskich co do możliwości ewentualnego wyleczenia (ustą-
4
pienia) choroby, a ponadto umożliwienia uprzedniego wypowiedzenia się prokuratora
„w przedmiotowej sprawie”. Takie dodatkowe warunki nie mają oparcia w przepisach
ustawy o prokuraturze. W szczególności wymaganie uprzedniego zbadania prokura-
tora dotyczy wyłącznie przypadku obligatoryjnego przeniesienia w stan spoczynku
prokuratora, który z powodu choroby lub utraty sił zostaje uznany przez lekarza
orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za trwale niezdolnego do pełnienia
obowiązków prokuratora (art. 70 § 1 u.s.p. w związku z art. 62a
ustawy o prokuratu-
rze). Natomiast możliwość fakultatywnego przeniesienia w stan spoczynku
prokuratora niepełniącego służby prokuratorskiej wskutek długotrwałej choroby
trwającej dłużej niż rok jest oparta na zaświadczeniach lekarskich o czasowej nie-
zdolności do pełnienia czynnej służby prokuratorskiej, której łączny okres stwarza
przeszkodę w jej wykonywaniu przez rok. Z tych dokumentów medycznych wynika,
że przedkładający je prokurator w istocie rzeczy zajmuje także stanowisko w kwe-
stiach dalszego realizowania stosunku służbowego, gdyż w okresie zwolnienia lekar-
skiego korzysta on ze zwolnienia z obowiązku wykonywania obowiązków służbo-
wych, ale także wypowiada się co do ustawowych przesłanek uruchomienia dopusz-
czalności prawnej jego ewentualnego przeniesienia w stan spoczynku (w trybie art.
71 § 1 u.s.p. w związku z art. 62a
ustawy o prokuraturze), albowiem przedkładając te
dokumenty akceptuje on i poddaje się obiektywnemu stanowi rzeczy wynikającemu
ze stwierdzanej niezdolności do służby wskutek choroby trwającej co najmniej jeden
rok. Inne okoliczności, w tym błędy dotykające organizacyjnych procedur medycz-
nych, na które powoływała się odwołująca się, które ewentualnie mogły mieć wpływ
na przedłużenie ponad roczny okres jej procesu leczenia (wyleczenia), nie poddają
się weryfikacji na gruncie podstaw prawnych wskazanych w odwołaniu.
Prokurator powinien znać przepisy pragmatyki prokuratorskiej i mieć świado-
mość wynikających z nich konsekwencji dotyczących realizowanego stosunku czyn-
nej służby prokuratorskiej, który może być przerwany także wskutek czasowej długo-
trwałej choroby prowadzącej do jej niepełnienia przez okres roku, uznany przez
ustawodawcę za uzasadniający dopuszczalność skutecznego przeniesienia w stan
spoczynku w trybie 71 § 1 u.s.p. w związku z art. 62a
ustawy o prokuraturze. Warto tu
zasygnalizować, że sporne unormowanie jest skorelowane z innymi regulacjami
dotyczącymi służby prokuratorskiej, która co do zasady powinna być pełniona przez
prokuratorów zdolnych do jej pełnienia. Sporna regulacja została bowiem ustanowio-
na w interesie prokuratora, któremu w okresie nieobecności w pracy z powodu cho-
5
roby wynagrodzenie przysługuje nie dłużej niż przez okres roku (art. 94 § 1 u.s.p. w
związku z art. 62a
ustawy o prokuraturze), a zatem bez instytucji przeniesienia proku-
ratora czasowo niezdolnego do pełnienia służby przez okres ponad okres roku byłby
on pozbawiony źródeł utrzymania z tytułu niepełnionej służby (w tym dalszym okre-
sie). Powyższe prowadzi do wniosku, że dopuszczalność przeniesienia w stan spo-
czynku prokuratora, który z powodu choroby nie pełnił służby przez okres roku (art.
71 § 1 u.s.p. w związku z art. 62a
ustawy o prokuraturze), nie jest uzależniona od
uprzedniego zapoznania się ze stanowiskiem zainteresowanego prokuratora doty-
czącym tego przeniesienia ani od uzyskania dalszych orzeczeń lekarskich o stanie
jego zdrowia lub oceny rokowań medycznych co do możliwości odzyskania zdolności
do pełnienia czynnej służby prokuratorskiej.
Inna kwestia, wynikająca pośrednio z treści odwołania, dotyczy możliwości
powrotu do służby prokuratora przeniesionego w stan spoczynku w trybie art. 71 § 1
u.s.p. w związku z art. 62a
ustawy o prokuraturze, który następnie odzyskał zdrowot-
ną zdolność do wykonywania czynnej służby prokuratorskiej. Ustawowe prawo po-
wrotu na poprzednio zajmowane lub równorzędne poprzednio zajmowanemu stano-
wisku służbowemu przysługuje de lege lata wyłącznie prokuratorowi przeniesionemu
w stan spoczynku z przyczyn, o których mowa w art. 71 § 3 u.s.p. w związku z art.
62a
ustawy o prokuraturze (w razie zmiany ustroju prokuratury lub zmiany granic jej
okręgów, jeżeli nie został przeniesiony do innej prokuratury), który może realizować
prawo powrotu do czynnej służby, jeżeli ustały te przyczyny będące podstawą prze-
niesienia w stan spoczynku. Tak ograniczona podstawa prawna roszczenia nie
oznacza wyłączenia możliwości powrotu do czynnej służby prokuratora przeniesio-
nego w stan spoczynku z innych przyczyn, co w szczególności może dotyczyć roz-
ważenia możliwości lub potrzeby powrotu do czynnej służby prokuratorskiej proku-
ratora, który odzyskał zdrowotną sprawność do jej pełnienia w dalszym okresie le-
czenia, zwłaszcza gdy przemawiać mogą za tym potrzeby służby i możliwości ka-
drowe. W rozpoznawanej sprawie taka procedura została uruchomiona wskutek
zwrócenia się przez Prokuraturę Okręgową w K. o wydanie orzeczenia lekarskiego w
celu ustalenia, na jaki okres odwołująca się jest niezdolna do pełnienia obowiązków
prokuratora. Trzeba jednak podkreślić, że procedura ta nie przewiduje podstawy
prawnej roszczenia, a możliwość powrotu do czynnej służby prokuratorskiej może
wynikać z kompleksowej oceny profesjonalnej i zdrowotnej przydatności konkretnego
6
prokuratora w kontekście potrzeb tej służby i możliwości kadrowych (etatowych)
prokuratury.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================