Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V ACa 866/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:

SSA Maryla Domel-Jasińska (spr.)

Sędziowie:

SA Jacek Grela

SA Zbigniew Koźma

Protokolant:

stażysta Aleksandra Ćwiek

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2013 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa Wojewódzkiego Szpitala (...) w T.

przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia w W. (...) Oddziałowi Wojewódzkiemu w B.

o ustalenie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Bydgoszczy

z dnia 20 czerwca 2012 r. sygn. akt I C 302/12

I.  oddala apelację;

II.  nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego.

Na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

Powód – Wojewódzki Szpital (...) w T. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanemu Narodowemu Funduszowi Zdrowia w W., (...) w B. domagał się ustalenia, w oparciu o art. 189 kpc, nieważności zapisów § 1 ust. 2 umowy zawartej przez strony w dniu 31 grudnia 2008 r. nr (...)), w zakresie w jakim zapisy te zobowiązują powoda do wykonywania umowy zgodnie z § 25 pkt 1 i 9 zarządzenia nr 93/2008/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 22 października 2008r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne i § 23 pkt 1 i 10 zarządzenia nr 69/2009/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 3 listopada 2009 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne, z uwagi na wydanie tych przepisów bez upoważnienia ustawowego oraz ze względu na ich sprzeczność z art. 14 w zw. z art. 97 ust. 3 pkt. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, art. 5 kc oraz § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2008 r. w sprawie zakresu niezbędnych informacji gromadzonych przez świadczeniodawców, szczegółowego sposobu rejestrowania tych informacji oraz ich przekazywania podmiotom zobowiązanym do finansowania świadczeń ze środków publicznych.

Powód wywodził w uzasadnieniu pozwu, że wskazane wyżej zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zostały wydane bez upoważnienia ustawowego i tym samym są nieważne i nie obowiązujące. Merytoryczne warunki udzielania świadczeń leczniczych winny być określone nie zarządzeniami Prezesa NFZ lecz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia, wydanym na podstawie art. 137 ustawy o świadczeniach zdrowotnych. Według przepisów wskazanych zarządzeń powód jest zobowiązany wskazać do rozliczenia tylko jedną grupę z katalogu grup w przypadku udzielenia więcej niż jednego świadczenia a jeżeli okres pomiędzy udzielonymi świadczeniami podczas odrębnych pobytów w szpitalu z powodu schorzenia określonego charakterystyką danej grupy nie przekracza 14 dni, świadczenia te powód obowiązany jest wskazywać do rozliczenia jako jedno świadczenie.

Interes prawny w żądaniu określonego pozwem ustalenia powód uzasadnił w ten sposób, że brak wniesienia przedmiotowego powództwa zmusiłby go stosowania się do zasad rozliczania świadczeń, w jego ocenie niezgodnych z prawem i może powodować pomniejszenie należnych mu od NFZ świadczeń (k.9).

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa. Wskazał, że zarządzenia Prezesa NFZ, stanowiące szczegółowe warunki udzielania świadczeń, stanowią wzorzec umowny w rozumieniu art. 384 kc, zostały wydane na podstawie art. 146 ust. 1 o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, uszczegółowiają warunki udzielania świadczeń zdrowotnych, nie są sprzeczne z rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie gromadzenia informacji, a ponadto były opiniowane przez konsultantów krajowych i przekazane Ministrowi Zdrowia, który nie dopatrzył się ich niezgodności z prawem i ich nie unieważnił.

Wyrokiem z dnia 25 maja 2011 r. Sąd Okręgowy w Bydgoszczy oddalił powództwo i nie obciążył powoda kosztami procesu. Na skutek apelacji powoda wyrok ten został uchylony przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku wyrokiem z dnia 6 grudnia 2011 r, a sprawa została przekazana Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny uznał, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy, gdyż nie zbadał przesłanek warunkujących stwierdzenie nieważności określonych zapisów umowy ze względu na ich sprzeczność ze wskazanymi przez powoda ustawami.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Bydgoszczy wyrokiem z dnia czerwca 2012 r. oddalił powództwo i nie obciążył powoda kosztami procesu, czyniąc następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

W dniu 31 grudnia 2008 r. strony zawarły umowę nr (...)) o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej - leczenie szpitalne.

Na podstawie § 1 ust. 2 tej umowy powód zobowiązał się wykonywać umowę zgodnie z zasadami i na warunkach określonych w zarządzeniu Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, wydanego na podstawie art. 146 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r., nr 164, poz. 1027 ze zm.).

Prezes NFZ wydał w dniu 22 października 2008 r. zarządzenie nr 93/2008/DSOZ w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne i w dniu 3 listopada 2009 r. wydał zarządzenie nr 69/2009/DSOZ w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne.

Przed podpisaniem umowy powód zapoznał się z warunkami postępowania oraz z warunkami zawierania umów, nie zgłosił zastrzeżeń, przyjął warunki do stosowania i wiedział o tym, że zapisy umowy odsyłają do zarządzeń Prezesa NFZ.

Istota sporu sprowadzała się do ustalenia czy powód jest związany wskazaniami zawartymi w zarządzeniach Prezesa NFZ i czy istnieje lub nie istnieje podstawa prawna do wydania tych zarządzeń.

W ocenie Sądu Okręgowego powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Zgodnie z art. 137 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych Prezes NFZ przygotowuje projekt ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, zawierający w szczególności rodzaje świadczeń opieki zdrowotnej, sposób wyceny, sposób finansowania oraz warunki ich udzielania. Według art. 146 cyt. ustawy Prezes NFZ określa również przedmiot postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, kryteria oceny ofert oraz warunki wymagane od świadczeniodawców.

Ogólne warunki wydawane na podstawie m.in. art. 146 cyt. ustawy stanowią wzorzec umowny w rozumieniu art. 384 kc.

Sąd Okręgowy dokonał analizy zapisów 23 pkt 1 i 10 zarządzenia nr 69/2009/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 3 listopada 2009 r,. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne oraz § 25 pkt 1 i 9 zarządzenia nr 93/2008/DSOZ Prezesa NFZ z dnia 22 października 2008 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne, w zakresie ich zgodności z art. 14 w zw. z art. 97 ust. 3 pkt. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, art. 5 kc oraz § 3 ut. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2008r. w sprawie zakresu niezbędnych informacji gromadzonych przez świadczeniodawców, szczegółowego sposobu rejestrowania tych informacji oraz ich przekazywania podmiotom zobowiązanym do finansowania świadczeń ze środków publicznych. Nadto Sąd Okręgowy dokonał również oceny tego, czy Prezes NFZ posiadał umocowanie ustawowe do wydawania zarządzeń ustalających zasady obowiązujące przy wykazywaniu świadczeń do rozliczeń i czy w tym zakresie powód jest związany postanowieniami § 1 umowy z dnia 31 grudnia 2008 r.

Sąd Okręgowy wskazał, że delegację ustawową do wydawania przez Prezesa NFZ zarządzeń, w których określa on zasady obowiązujące przy wykazywaniu świadczeń do rozliczenia, zawiera art. 146 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r, nr 164, poz. 1027 ze zm.). Z przepisu tego wynika, że Prezes NFZ określa przedmiot postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, kryteria oceny ofert oraz warunki wymagane od świadczeniodawców. Delegacja ustawowa dla Prezesa NFZ do określenia warunków wymaganych od świadczeniodawców została zakreślona szeroko, bez bliższego wskazania jakie warunki Prezes NFZ może wymagać od świadczeniodawców a jakich nie może, zatem twierdzenie powoda, że określenie w zarządzeniu zasad przekazywania świadczeń do rozliczenia nie ma umocowania ustawowego jest bezzasadne.

Sąd I instancji nie dopatrzył się zarzucanej przez powoda nieważności § 1 umowy stron z powodu jego niezgodności z art. 14 w zw. z art. 97 ust. 3 pkt. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Art. 14 cyt. ustawy stanowi, że na zasadach i w zakresie określonym w ustawie podmiotami zobowiązanymi do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej ze środków publicznych są właściwi ministrowie lub Fundusz. Do zakresu działania Funduszu należy w szczególności zawieranie umów o udzielenie opieki zdrowotnej a także monitorowanie ich realizacji i rozliczenie. W ocenie Sądu Okręgowego powyższe zapisy ustawowe nie niweczą uprawnień Prezesa NFZ do określenia zasad obowiązujących powoda przy przedstawianiu świadczeń do rozliczenia. Zobowiązanie Funduszu do finansowania świadczeń opieki zdrowotnej, do zawierania umów w tym przedmiocie oraz monitorowania ich realizacji i rozliczenia, nie stoi na przeszkodzie ustalaniu zasad dla świadczeniodawców, według których mają oni przedstawiać do rozliczenia udzielone świadczenia.

W dacie zawarcia przez strony umowy nr (...)) obowiązywał art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2007 r, nr 14, poz. 89), uchylony na mocy przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, która weszła w życie z dniem 1 lipca 2011 r. Ze wskazanego przepisu wynikało, że publiczny zakład opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych osobom ubezpieczonym (...) na podstawie odrębnych przepisów, nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub całkowitą odpłatnością. Powód zarzucał, że kwestionowane przez niego zapisy zarządzeń Prezesa NFZ ograniczają należne powodowi środki finansowe, gdyż w przypadku udzielania więcej niż jednego świadczenia w czasie pobytu świadczeniobiorcy w zakładzie opieki zdrowotnej, do rozliczenia należy wskazywać tylko jedną grupę z katalogu grup. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się sprzeczności w cytowanych przepisach. Nie stanowi ograniczenia przekazywanych powodowi środków finansowych fakt, że Prezes NFZ określa zasady i sposób, w jaki należy rozliczać udzielone przez powoda świadczenia. W przypadku braku zapłaty przez Fundusz za wykonane świadczenia, powodowi przysługiwać będzie roszczenie o zapłatę.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się sprzeczności zapisów zarządzeń Prezesa NFZ nr 93/2008/DSOZ i nr 69/2009/D SOZ z § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2008 r. w sprawie zakresu niezbędnych informacji gromadzonych przez świadczeniodawców, szczegółowego sposobu rejestrowania tych informacji oraz ich przekazywania podmiotom zobowiązanym do finansowania świadczeń ze środków publicznych (Dz.U. z 11 lipca 2008 r.). § 3 cyt. rozporządzenia reguluje ewidencjonowanie danych dotyczących udzielonego świadczenia zdrowotnego, w tym uzyskiwanie przez NFZ szczegółowych informacji na temat udzielonych przez świadczeniodawców świadczeń zdrowotnych, celem ich skatalogowania. W § 1 zawartej przez strony umowy zawarte zostało odesłanie zarówno do zarządzeń Prezesa NFZ, jak i do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2008 r.

Według Sądu I instancji chybiony jest zarzut sprzeczności § 23 pkt 1 i 10 zarządzenia Prezesa NFZ nr 69/2009/DSOZ z 3 listopada 2009 r. oraz § 25 pkt 1 i 9 zarządzenia Prezesa NFZ nr 93/2008/DSOZ z § 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 czerwca 2008r. ponieważ zapisy te określają szczegółowe zasady postępowania w sprawie rozliczenia udzielonych przez szpital świadczeń zdrowotnych.

Brak było również podstaw do uznania, że zapis § 1 ust. 2 umowy stron jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego lub społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Powód nie wskazał w czym upatruje sprzeczność wskazanego zapisu umowy z art. 5 kc, zaś Sąd Okręgowy dodał, że zgodnie z art. 137 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych projekt prezesa NFZ dotyczący ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej, zawierający w szczególności rodzaje świadczeń opieki zdrowotnej, sposób wyceny, sposób finansowania oraz warunki ich udzielania jest uzgadniany z Ministrem Zdrowia i innymi organizacjami wymienionymi w tym przepisie. Również zarządzenia prezesa NFZ wydawane na podstawie art. 146 cyt. ustawy wymagają zasięgnięcia opinii właściwych konsultantów krajowych.

Nie dopatrzył się Sąd I instancji podstaw do przedstawienia Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego o zgodność § 5 ust. 1 w zw. z § 15 ust. 3 załącznika nr 1 do rozporządzenia z dnia 6 maja 2008 r. Ministra Zdrowia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielenie opieki zdrowotnej, w zakresie, w jakim Prezes NFZ na ich podstawie wydał zapisy zarządzeń § 25 pkt. 1 i 9 zarządzenia nr 93/2008/DSOZ z dnia 22 października 2008 r. i § 23 pkt 1 i 10 zarządzenia nr 69/2009/DSOZ z dnia 3 listopada 2009 r. z art. 68 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, art. 7 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej oraz art. 30 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Sąd ten wskazał, że badał istnienie lub nieistnienie stosunku prawnego, którego źródłem jest umowa, zaś kwestionowane przez powoda „warunki zawierania umów” wiążą strony nie jako powszechnie obowiązujące źródło prawa, lecz jako część umowy. W tej sytuacji nie ma znaczenia czy zarządzenia te zostały wydane na podstawie ustawowej, czy nie.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy powództwo oddalił i na podstawie art. 102 kpc, biorąc pod uwagę szczególną sytuację finansową powoda, jako publicznego zakładu opieki zdrowotnej, finansowanego ze środków publicznych i znajdującego się w stanie uzasadniającym zwolnienie do kosztów sądowych, nie obciążył powoda kosztami procesu.

Powód złożył apelację od powyższego wyroku, skierowaną przeciwko oddaleniu powództwa.

Skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego:

1.  art. 146 ust. 1 pkt. 1 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2008 r, nr 164, poz. 1027 ze zm.) przez przyjęcie, że stanowi on delegację ustawową dla Prezesa NFZ do określania w drodze zarządzenia merytorycznych warunków rozliczania świadczeń zdrowotnych i ograniczania w ten sposób wynagrodzenia szpitala za część z udzielonych świadczeń zdrowotnych w wypadku, gdy przewiduje on jedynie uprawnienie do określania przez Prezesa NFZ warunków wymaganych od świadczeniodawców przystępujących do postępowania o zawarcie przez NFZ umowy ze świadczeniodawcą – w znaczeniu wymagań technicznych i proceduralnych, natomiast do ustalania warunków udzielania świadczeń opieki zdrowotnej zgodnie z art. 137 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych właściwy jest Minister Zdrowia, który określa je w drodze rozporządzenia;

2.  art. 58 § 1 i 3 kc w zw. z art. 14 w zw. z art. 97 ust. 3 pkt. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, polegające na braku przyjęcia, iż zaskarżone zapisy w/w zarządzeń Prezesa NFZ jako sprzeczne z ustawą (art. 14 w zw. z art. 97 ust. 3 pkt. 2 ustawy w dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej) są nieważne.

Wskazując na powyższe zarzuty skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku w kierunku uwzględnienia w całości powództwa i zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie uchylenia tego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany domagał się oddalenia apelacji powoda i zasądzenia od niego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Powództwo zostało oparte o art. 189 kpc, a zatem powód winien był wykazać istnienie po swojej stronie interesu prawnego w żądaniu ustalenia nieważności części umowy. Z kolei Sąd ma obowiązek badania z urzędu istnienia interesu prawnego w każdym stanie sprawy (orz. SN z 10 lutego 1949 r. PoC 428/48, PiP 1949, nr 7). Przepis art. 189 kpc, choć zamieszczony wśród przepisów procesowych, ma charakter prawnomaterialny (wyrok SN z 3 kwietnia 2000 r, I CKN 582/98), jest podstawą do wytaczania powództw o ustalenie prawa lub stosunku prawnego, należy go traktować jako przepis będący źródłem uprawnień do dochodzenia ochrony praw podmiotowych i w tym zakresie ma charakter prawnomaterialny a nie tylko procesowy. Naruszenie prawa materialnego Sąd II instancji bierze pod uwagę z urzędu, niezależnie do tego, czy strona zarzuciła naruszenie określonego przepisu prawa materialnego.

Rozpoznając sprawę po raz pierwszy Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 maja 2011 r. zasadnie wskazał, że strona ma interes prawny w żądaniu opartym na art. 189 kpc gdy istnieje niepewność stanu prawnego a ponadto stronie nie służą dalej idące roszczenia, mogące być dochodzone na drodze procesu cywilnego, np. roszczenie o świadczenie.

Sąd Okręgowy wówczas uznał, że powód wykazał interes prawny „który polega na usunięciu stanu niepewności prawnej, zaistniałej co do tego, czy kwestionowane zapisy umowy w postaci zarządzeń Prezesa NFZ są ważne z uwagi na wydanie ich bez upoważnienia ustawowego oraz sprzeczności z art. 5 kc ponieważ w wyniku przeprowadzonej analizy kontrolnej realizacji świadczeń pozwany uznał, że ze strony powoda doszło do nieprzestrzegania zaskarżonych zapisów umowy. Brak rozstrzygnięcia zmusiłby powoda do stosowania zakwestionowanych zasad rozliczeń”.

Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku uchylającego wyrok Sądu Okręgowego z dnia 25 maja 2011 r. zaakceptował, jak się wydaje, istnienie po stronie powodowej interesu prawnego co do żądania ustalenia określonego w pozwie, jednak nie uczynił tego w sposób stanowczy, a zatem Sąd Apelacyjny w składzie aktualnie rozpoznającym apelację od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 20 czerwca 2012 r. był upoważniony do zbadania, czy istotnie powód wykazał interes prawny w żądaniu ustalenia nieważności części umowy stron.

Powód w uzasadnieniu pozwu wywodził, że brak wniesienia powództwa o ustalenie nieważności zapisów § 1 ust. 2 umowy stron z dnia 31 grudnia 2008 r. zmusiłby go do stosowania się do zasad rozliczania świadczeń zdrowotnych, w ocenie powoda niezgodnych z prawem i może spowodować pomniejszenie należnych powodowi od pozwanego świadczeń.

Z powyższym stanowiskiem powoda nie można się zgodzić, gdyż powodowi w sytuacji braku zapłaty przez pozwanego za przedstawione do rozliczenia świadczenia zdrowotne, zrealizowane w ramach umowy stron, będzie przysługiwało roszczenie o zapłatę za te świadczenia. Roszczenie o zapłatę będzie służyło powodowi również wtedy, gdy pozwany zakwestionuje przedstawione mu przez powoda rozliczenie okresowe i potrąci wartość nieuznanych świadczeń z tego rozliczenia z należnością za okres następny. W sprawie o zapłatę powód będzie mógł powoływać się wskazywaną przez niego w rozpoznawanej sprawie nieważność zapisów umownych, wynikających w jego ocenie z ich niezgodności z przepisami prawa i z braku umocowania ustawowego wydawania określonego rodzaju zarządzeń przez Prezesa NFZ. Obecnie powód nie posiada interesu prawnego w żądaniu określonego pozwem ustalenia, o czym wspomniał także Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazując, że „w przypadku powstania należności za wykonane świadczenia, nie zrealizowane przez Fundusz, przysługiwać będzie powodowi roszczenie o zapłatę za wykonane świadczenie” (k. 372).

Nie można zaakceptować poglądu powoda, zaprezentowanego w apelacji, że powodowi „nie służy roszczenie o zapłatę za nieopłacone świadczenia, gdyż brak jest ku temu podstawy prawnej, skoro w/w zarządzenia przewidują ograniczenie płatności ze strony NFZ” (k.385). Ewentualne ustalenie przez Sąd w procesie o zapłatę nieważności kwestionowanych przez powoda zapisów umownych może skutkować uznaniem zasadności powództwa o zapłatę za wykonanie nieuwzględnionych przez NFZ świadczeń.

Wobec braku zaistnienia w sprawie podstawowej przesłanki powództwa opartego na art. 189 kpc, tj. interesu prawnego powoda w żądaniu ustalenia nieważności części zapisów łączącego strony stosunku umownego, powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, a kwestionująca oddalenie tego powództwa przez Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku apelacja powoda podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 kc.

Niezależnie od powyższych rozważań Sąd Apelacyjny podziela argumentację prawną przedstawioną przez Sąd Okręgowy w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, jak i konkluzję tego Sądu, że nie zachodziły przesłanki merytoryczne do żądanego w pozwie ustalenia nieważności części umowy stron. Sąd I instancji przeprowadził wnikliwą analizę zapisów umowy w perspektywie wskazanych przez powoda przepisów, zaś Sąd Apelacyjny wyniki tej analizy akceptuje, bez potrzeby ponownego przytaczania wniosków tej analizy. Trafnie Sąd I instancji uznał, że kwestionowane przez powoda „warunki zawierania umów” wiążą strony niejako powszechnie obowiązujące źródło prawa lecz jako część umowy stron.

Akcentowane przez powoda twierdzenie, że zapisy § 25 pkt 1 i 9 zarządzenia Prezesa NFZ z dnia 22 października 2008 r. i § 23 pkt 1 i 10 zarządzenia Prezesa NFZ nr 69/2009/DSOZ z dnia 3 listopada 2009 r. nie statuują wymagań technicznych i formalnych, lecz mają charakter merytoryczny, ograniczając wysokość środków finansowych należnych powodowi za udzielone świadczenia opieki zdrowotnej, nie wydaje się zasadne. Na akceptację zasługują zapisy wskazanych zarządzeń, według których powód nie powinien przedstawiać do rozliczenia, jako oddzielnych świadczeń, pobytów w szpitalu tego samego pacjenta, z tą samą jednostką chorobową, z odstępami mniejszymi niż 14 dni.

Zgodzić należy się z zeznaniami świadka W. K., dyrektora pozwanego, że jeżeli pacjent wraca z tym samym schorzeniem do szpitala przed upływem 14 dni, to można sądzić, że leczenie nie było właściwe (k. 195). Nadto liczenie takich pobytów jako oddzielnych świadczeń może prowadzić do nadużyć.

Na podstawie art. 102 kpc, kierując się tą samą argumentacją, jaką przedstawił Sąd Okręgowy rozstrzygając o kosztach procesu, Sąd Apelacyjny nie obciążył powoda kosztami postępowania apelacyjnego.