Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 26 PAŹDZIERNIKA 2004 R.
SNO 81/03
Przewodniczący: sędzia SN Halina Gordon-Krakowska.
Sędziowie SN: Lidia Misiurkiewicz, Zbigniew Kwaśniewski
(sprawozdawca).
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie na posiedzeniu z
udziałem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego oraz protokolanta w sprawie
zawieszenia w czynnościach służbowych i obniżenia wysokości wynagrodzenia
sędziego Sądu Rejonowego po rozpoznaniu w dniu 26 października 2004 r. w
związku z zażaleniami – obwinionego i jego obrońcy od uchwały Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 30 września 2003 r. sygn. akt (...)
w przedmiocie zawieszenia w czynnościach służbowych i obniżenia wysokości
wynagrodzenia
uchwalił: u t r z y m a ć w m o c y zaskarżoną u c h w a ł ę.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny, uchwałą z dnia 30 września 2003 r.
podjętą na podstawie art. 129 § 1 i 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o
ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.), zawiesił w
czynnościach służbowych sędziego Sądu Rejonowego oraz obniżył wysokość
wynagrodzenia wymienionego sędziego o 50 %.
W uzasadnieniu tej uchwały ustalono, że wobec wymienionego sędziego
zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne, w którym postawione zarzuty
obejmują przewinienia służbowe polegające na niepodejmowaniu decyzji oraz
na bezczynności prowadzącej do nieuzasadnionej przewlekłości postępowania w
2
55 sprawach, ogłoszeniu orzeczenia mimo jego niesporządzenia w sprawach
wskazanych we wniosku Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego oraz
sfałszowaniu treści orzeczenia przez dopisanie po jego ogłoszeniu punktów,
których nie zawierało ogłoszone orzeczenie.
W ocenie Sądu Dyscyplinarnego, zarówno waga zarzutów stawianych
sędziemu Sądu Rejonowego, jak i jego postawa prezentowana w toku
postępowania wyjaśniającego i dyscyplinarnego, przemawiają za zawieszeniem
sędziego w czynnościach służbowych, bowiem obwiniony nie zechciał
ustosunkować się do wyników lustracji spraw z jego referatu, ani nie podjął
działań zmierzających do usunięcia stwierdzonych w jego pracy naruszeń
prawa, a nadto ujawniono w toku postępowania dalsze sprawy z jego referatu, w
których nie podjęto czynności z rażącym naruszeniem przepisów regulujących
czynności sądów w sprawach m.in. z zakresu międzynarodowego postępowania
cywilnego w stosunkach międzynarodowych.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał, że w tych okolicznościach
zawieszenie sędziego Sądu Rejonowego w czynnościach służbowych leży w
interesie wymiaru sprawiedliwości, a zważywszy na obowiązek wynikający z
normy art. 129 § 3 Prawa o ustroju sądów powszechnych obniżył o 50 %
wysokość jego wynagrodzenia na czas trwania zawieszenia, uznając zakres
obniżenia wynagrodzenia za stosowny do wagi i charakteru zarzucanych
przewinień służbowych.
Zażalenia na powyższą uchwałę wnieśli obrońca obwinionego oraz sam
obwiniony.
W zażaleniu obrońcy, zaskarżającym uchwałę w całości, zarzucono
podjęcie uchwały z obrazą art. 131 § 1 u.s.p. przez niewysłuchanie obwinionego
w sytuacji, gdy było to możliwe, zaś uchybienie to mogło mieć wpływ na treść
uchwały. Obrońca obwinionego wniósł o uchylenie w całości zaskarżonej
uchwały i przekazanie sprawy w tej części do ponownego rozpoznania Sądowi
Dyscyplinarnemu. Uzasadniając zarzut naruszenia art. 131 § 1 u.s.p.
3
podkreślono, że choć obwiniony nie stawił się na rozprawę w dniu 30 września
2003 r. z powodu choroby, stwierdzonej zaświadczeniem lekarskim nie
spełniającym wymogu art. 117 § 2a k.p.k., to obwiniony nie uchylał się od
stawiennictwa przed Sądem, o czym świadczy jego udział w poprzedniej
rozprawie. Żalący się wywodzi, że treść wyjaśnień obwinionego mogła mieć
wpływ na decyzję Sądu co najmniej w zakresie wysokości obniżenia
wynagrodzenia, bowiem Sąd musiałby rozważyć sytuację materialną, rodzinną i
zdrowotną obwinionego.
Sędzia Sądu Rejonowego zaskarżył uchwałę w całości, zarzucając jej w za-
żaleniu obrazę art. 128 u.s.p. w zw. z art. 17 § 1 k.p.k., art. 4 k.p.k. i art. 6 k.p.k.
poprzez brak ustalenia, czy i na ile leczenie psychiatryczne miało wpływ na
zarzucany mu czyn, poprzez nieuwzględnienie okoliczności przemawiających
na jego korzyść oraz poprzez uniemożliwienie mu realizacji prawa do obrony.
Żalący się wniósł o uchylenie zaskarżonej uchwały.
W uzasadnieniu zażalenia obwiniony sędzia Sądu Rejonowego zarzuca
brak podjęcia czynności zmierzających do ustalenia na ile występujące u niego
schorzenie miało wpływ na ciężar, a nawet na popełnienie zarzucanego mu
czynu. Żalący się wywodzi, że nie był wysłuchany w postępowaniu
wyjaśniającym, choć się o to zwracał, a na poprzedniej rozprawie przerwano mu
wyjaśnienia, a nadto Sąd nie poinformował go o fakcie wyznaczenia obrońcy z
urzędu. Skarżący zarzuca, że podjęto uchwałę pod jego nieobecność,
uniemożliwiając mu zadanie pytań świadkom, o których wezwanie wnosił, a
nadto nie poinformowano go o wynikach lustracji oraz pominięto
przemawiającą na jego korzyść okoliczność sytuacji kadrowej w Wydziale, w
którym pełnił obowiązki.
Zdaniem żalącego się, maksymalne obniżenie jego uposażenia prowadzi do
pozostawienia mu środków jedynie na leki oraz na dobrowolnie płacone
alimenty na dziecko, bez pozostawienia środków na utrzymanie.
4
Rozpoznając zażalenia Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co
następuje:
Zażalenia okazały się bezzasadne i jako takie nie mogły być uwzględnione.
Chybiony okazał się zawarty w zażaleniu obrońcy obwinionego zarzut
naruszenia art.131 § 1 u.s.p., uzasadniony naruszeniem przez Sąd obowiązku
wy-słuchania obwinionego sędziego. Z protokółu rozprawy przed Sądem
Apelacyjnym – Sądem Dyscyplinarnym (k. 40v – k. 41v) jednoznacznie wynika
fakt wysłuchania przez Sąd obwinionego sędziego, natomiast przepis art. 131 §
1 u.s.p. nie zawiera wymogu, aby wykonanie tego obowiązku musiało nastąpić
wyłącznie na rozprawie, bezpośrednio po przeprowadzeniu której wydano
zaskarżoną uchwałę. Wobec bezzasadności zarzutu naruszenia art.131 § 1 u.s.p.
zażalenie obrońcy obwinionego nie zasługiwało więc na uwzględnienie.
Również zażalenie obwinionego sędziego pozbawione było
usprawiedliwionych podstaw. Zarzut pozbawienia obwinionego prawa do
obrony, wskutek uznania jego nieobecności na rozprawie w dniu 30 września
2003 r. za nieusprawiedliwioną i pozbawienia go w ten sposób możliwości
zadawania pytań świadkom, nie okazał się trafny. Zgodnie z art.115 § 3 u.s.p.
nieusprawiedliwione niestawiennictwo obwinionego lub jego obrońcy nie
wstrzymuje rozpoznania sprawy. A contrario z przepisu tego wynika, że sprawa
nie może być rozpoznana pod nieobecność m.in. obwinionego tylko wówczas,
jeżeli należycie usprawiedliwi on swoje niestawiennictwo. Tymczasem
obwiniony sędzia przesłał Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu
kserokopię zaświadczenia lekarskiego (k. 74 akt) potwierdzającego niezdolność
do pracy od dnia 27 września do dnia 3 października 2003 r., a więc w okresie
obejmującym termin rozprawy przed Sądem Dyscyplinarnym w dniu 30
września 2003 r. Sąd Apelacyjny zasadnie uznał niestawiennictwo obwinionego
za nieusprawiedliwione, bowiem z kserokopii przedłożonego zaświadczenia
lekarskiego oraz z treści notatki służbowej (k. 75 akt) wynika, że nie spełnia ono
wymogów wynikających z przepisów § 2 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6
5
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 czerwca 2003 r., w sprawie
warunków i trybu usprawiedliwiania niestawiennictwa świadków i innych
uczestników postępowania karnego z powodu choroby oraz sposobu
wyznaczania lekarzy uprawnionych do wystawiania zaświadczeń
potwierdzających niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie
organu prowadzącego postępowanie (Dz. U. 2003 r., Nr 110, poz. 1049).
W tej sytuacji, rozpoznając sprawę w dniu 30 września 2003 r. pod nie-
obecność obwinionego, Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny nie naruszył
prawa procesowego, zasadnie uznając na podstawie art. 115 § 3 u.s.p., że
niestawiennictwo obwinionego jest nieusprawiedliwione, bowiem przedłożone
zaświadczenie nie spełnia przesłanek wynikających z przepisów powołanego
rozporządzenia, a to z powodu wystawienia go przez lekarza nie spełniającego
wymogów określonych w przepisie § 2 ust.1 pkt 1 tegoż rozporządzenia.
Zaskarżona uchwała w części poświęconej zawieszeniu obwinionego
sędziego w czynnościach służbowych wydana została w ramach uprawnienia
Sądu wynikającego z art. 129 § 1 u.s.p. Okolicznością bezsporną jest bowiem
fakt wszczęcia przeciwko sędziemu postępowania dyscyplinarnego, a Sąd
Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyczerpująco uzasadnił skorzystanie ze swego
ustawowego uprawnienia przez wskazanie na wagę zarzutów stawianych
obwinionemu sędziemu i jego postawę w postępowaniu wyjaśniającym i
dyscyplinarnym, a nadto przez uznanie, że zawieszenie obwinionego w
czynnościach służbowych leży w interesie wymiaru sprawiedliwości.
Zażalenie obwinionego sędziego nie podważa skutecznie również
orzeczenia zawartego w pkt 2 zaskarżonej uchwały, a mianowicie obniżenia
wynagrodzenia obwinionego o 50 %. Z mocy art. 129 § 3 u.s.p. Sąd
Dyscyplinarny zawieszając obwinionego sędziego w czynnościach służbowych
zobowiązany był do obniżenia jego wynagrodzenia na czas trwania tego
zawieszenia. Natomiast zakres obniżenia wysokości wynagrodzenia zależy od
uznania Sądu Dyscyplinarnego, który powinien uwzględnić przede wszystkim
6
stopień szkodliwości zarzucanych czynów i zawinienia sprawcy. Sąd
Apelacyjny uznał, że obniżenie wynagrodzenia o 50 % jest stosowne do wagi i
charakteru zarzuconych przewinień służbowych, a tej oceny nie podważa się w
zażaleniu obwinionego sędziego.
Natomiast podnoszone w zażaleniu obwinionego sędziego okoliczności
dotyczące stanu jego zdrowia wymagają niewątpliwie szczegółowego zbadania i
wyjaśnienia, ale już w merytorycznym postępowaniu dyscyplinarnym, z
uwzględnieniem m.in. potrzeby rozpoznania przez Sąd wniosku dowodowego
obrońcy obwinionego z dnia 17 listopada 2003 r. (k.151 akt), zmierzającego
właśnie w kierunku wyjaśnienia tych okoliczności.
W tym stanie rzeczy, wobec nie potwierdzenia się zarzutów podniesionych
w zażaleniach, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uchwalił jak wyżej.